Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2024 roku

Sąd Rejonowy w Goleniowie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: asesor sądowy Kamila Górska

Protokolant: Paulina Tumidajewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2024 roku w G.

sprawy z powództwa M. Ż.

przeciwko Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.

o ochronę naruszonego posiadania

1.  nakazuje pozwanemu Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., aby przywrócił powódce M. Ż. posiadanie nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) oraz nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) poprzez udostępnienie tych nieruchomości powódce M. Ż. oraz umożliwienie jej dostępu do ruchomości znajdujących się na ich terenie, będących jej własnością i służących do wykonywania działalności gospodarczej;

2.  zakazuje pozwanemu Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. dokonywania dalszych naruszeń posiadania M. Ż. w zakresie nieruchomości wymienionych w punkcie 1. wyroku poprzez zamykanie hal i bram wjazdowych na teren nieruchomości;

3.  nadaje wyrokowi w punktach 1. i 2. rygor natychmiastowej wykonalności;

4.  zasądza od pozwanego Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. na rzecz powódki M. Ż. kwotę 697 zł (sześćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

asesor sądowy

Kamila Górska

Sygnatura akt I C 588/22

Dnia 2 kwietnia 2024 r.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 8 lutego 2022 r. powódka M. Ż., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie pozew o nakazanie pozwanemu Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., aby przywrócił jej posiadanie nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) oraz nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) poprzez udostępnienie tych nieruchomości oraz umożliwienie powódce dostępu do ruchomości znajdujących się na ich terenie, będących jej własnością i służących do wykonywania działalności gospodarczej. Ponadto, powódka wniosła o zakazanie pozwanemu Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. dokonywania dalszych naruszeń posiadania powódki. Jednocześnie powódka wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, według norm przepisanych, wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Ponadto, powódka wniosła o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

W odpowiedzi na pozew z dnia 7 marca 2022 r. pozwany Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł o odrzucenie pozwu podnosząc zarzut istnienia stanu zawisłości sporu wobec prowadzenia przez tutejszy Sąd między tymi samymi stronami postępowania o to samo roszczenie w sprawie o sygnaturze akt I C 19/22. Ewentualnie pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie XI GC 120/22 Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

Pismem z dnia 15 lipca 2022 r. pozwany Zakład (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie XI GC 120/22.

W odpowiedzi z dnia 21 września 2022 r. na powyższe zażalenie powódka M. Ż., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 4 listopada 2022 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie w sprawie VIII Gz 214/22 oddalił zażalenie strony pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie XI GC 120/22.

Postanowieniem z dnia 9 stycznia 2023 r. tutejszy Sąd oddalił zarzut istnienia stanu zawisłości sprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

M. Ż. prowadziła działalność gospodarczą pod firmą (...).

Bezsporne, a nadto dowód:

- wydruk z (...) k. 12-13

Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) oraz właścicielem nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

Bezsporne, a nadto dowód:

- wydruk księgi wieczystej nr (...) k. 21-50

- wydruk księgi wieczystej nr (...) k. 51-95

W dniu 14 listopada 2017 r. Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (wydzierżawiający) zawarł z B. (...) M. Ż. (dzierżawcą) umowę dzierżawy m.in. nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) oraz nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Umowa została zawarta na czas określony 24 miesięcy, do dnia 15 listopada 2019 r. Strony ustaliły, że dzierżawca będzie płacić wydzierżawiającemu czynsz dzierżawny w wysokości 1 500 zł netto powiększony o podatek VAT. Strony uzgodniły, że dzierżawione nieruchomości będą wykorzystywane przez dzierżawcę na cele prowadzenia działalności gospodarczej.

Bezsporne, a nadto dowód:

- umowa dzierżawy z dnia 14 listopada 2017 r. k. 19-20, 141, 176-177, 291-292

- zeznania świadka B. P., czas 00:15:08-00:19:36 w elektronicznym protokole rozprawy k. 505-507, czas 00:02:22-00:06:19 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- przesłuchanie A. P. w charakterze strony pozwanej, czas 00:37:59-00:45:04 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

Po dniu 15 listopada 2019 r. M. Ż. w dalszym ciągu prowadziła działalność gospodarczą w wydzierżawionych nieruchomościach przy ul. (...) w G. i płaciła czynsz w wysokości ustalonej w umowie dzierżawy z dnia 14 listopada 2017 r. do rąk komornika sądowego w związku z postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w G..

Bezsporne, a nadto dowód:

- wydruk księgi wieczystej nr (...) k. 21-50

- wydruk księgi wieczystej nr (...) k. 51-95

- potwierdzenia przelewów k. 120-121, 241-242

- zeznania świadka B. P., czas 00:22:42-00:29:36 w elektronicznym protokole rozprawy k. 505-507, czas 00:02:22-00:12:33 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka A. B., czas 00:23:50-00:33:28 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527

Pismem z dnia 1 czerwca 2021 r. Zakład (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. zażądał od B. (...) M. Ż. natychmiastowego zaprzestania korzystania z nieruchomości należących do spółki, zlokalizowanych w G. przy ul. (...) z jednoczesnym przywróceniem ich do stanu pierwotnego, polegającym na naprawieniu ogrodzenia na działce (...). W związku z powyższym wezwał jednocześnie B. (...) M. Ż. do usunięcia najpóźniej do dnia 5 czerwca 2021 r. wszystkich rzeczy (w tym materiałów i produktów) będących własnością B. (...) M. Ż..

Dowód:

- pismo z dnia 1 czerwca 2021 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 142, 178-179, 293-294

- przesłuchanie A. P. w charakterze strony pozwanej, czas 00:37:59-00:45:04 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

Pismem z dnia 27 lipca 2021 r. Zakład (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. poinformował B. (...) M. Ż., że zgodnie ze stanowiskiem spółki umowa dzierżawy nieruchomości położonych w G., dla których Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgi wieczyste numer (...) zawarta na czas określony do dnia 15 listopada 2019 r. rozwiązała się po upływie terminu oznaczonego w umowie i nie przedłużyła się na czas nieoznaczony z uwagi na to, że spółka nigdy nie wyrażała zgody na korzystanie z przedmiotów dzierżawy przez panią M. Ż. prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...), a wręcz przeciwnie – dzierżawca był wzywany do opuszczenia ww. nieruchomości po ustaniu umowy dzierżawy.

Dowód:

- pismo z dnia 27 lipca 2021 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 143-145, 180-184, 295-299

- przesłuchanie A. P. w charakterze strony pozwanej, czas 00:37:59-00:45:04 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

Pomimo wezwań z dnia 1 czerwca 2021 r. i 27 lipca 2021 r. M. Ż. nie opuściła terenu nieruchomości położonych przy ul. (...) w G., w dalszym ciągu prowadziła tam działalność gospodarczą i uiszczała czynsz dzierżawy w wysokości ustalonej w umowie dzierżawy z dnia 14 listopada 2017 r.

Bezsporne, a nadto dowód:

- potwierdzenia przelewów k. 120-121

- zeznania świadka B. P., czas 00:32:29-00:38:32 w elektronicznym protokole rozprawy k. 505-507, czas 00:02:22-00:06:19 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka M. M., czas 00:08:48-00:14:58 w elektronicznym protokole rozprawy k. 561-563

W dniu 14 grudnia 2021 r. A. P. działając jako prezes zarządu Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. wraz z innymi mężczyznami wszedł na teren nieruchomości położonych w G. przy ul. (...), dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...), zamknął bramy wiodące na teren tych nieruchomości, założył na nich łańcuchy i kłódki oraz nakazał pracownikom B. (...) M. Ż. opuszczenie terenu nieruchomości.

Bezsporne, a nadto dowód:

- odpis KRS k. 14-18

- zeznania świadka B. P., czas 00:15:08-00:19:36 w elektronicznym protokole rozprawy k. 505-507, czas 00:02:22-00:12:33 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka A. B., czas 00:29:23-00:33:28 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka M. M., czas 00:08:48-00:14:58, 00:17:30-00:24:41, 00:32:07-00:36:05 w elektronicznym protokole rozprawy k. 561-563

- przesłuchanie A. P. w charakterze strony pozwanej, czas 00:37:59-00:45:04 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

B. P., będąca córką i pełnomocnikiem M. Ż., i A. B., będąca pracownikiem M. Ż., były przestraszone i zaskoczone sytuacją. B. P. obawiała się mężczyzn, w towarzystwie których zjawił się A. P.. Na teren nieruchomości przy ul. (...) w G. została wezwana Policja. W celu dokonania spisu inwentarza A. P. pozwolił wejść na teren nieruchomości jednej osobie upoważnionej przez M. Ż. wraz z policjantem. B. P. zdecydowała, że osobą upoważnioną będzie M. M., która weszła na teren nieruchomości z policjantem i osobą upoważnioną przez A. P. i dokonali spisu tego, co znajdowało się na ich terenie.

Wskutek zamknięcia bramy wjazdowej na teren powyższych nieruchomości M. Ż. uniemożliwiony został dostęp do znajdujących się na ich terenie wyrobów gotowych do wyjazdu do klienta, sprzętu i materiałów niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. To z kolei spowodowało paraliż działalności gospodarczej M. Ż., uniemożliwiło realizację zobowiązań wobec kontrahentów, naraziło na znaczne straty finansowe i utratę zaufania budowanego wśród klientów przez wiele lat. Wskutek tego zdarzenia M. Ż. straciła wiele kontraktów, zamówień, poniosła szkody.

Dowód:

- zeznania świadka B. P., czas 00:32:29-00:38:32 w elektronicznym protokole rozprawy k. 505-507, czas 00:02:22-00:12:33 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka A. B., czas 00:29:23-00:33:28 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka M. M., czas 00:17:30-00:24:41, 00:32:07-00:36:05 w elektronicznym protokole rozprawy k. 561-563

- wiadomość e-mail z dnia 17 grudnia 2021 r. k. 98, 243

Pismem z dnia 14 grudnia 2021 r. A. P. działając jako prezes zarządu Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. wezwał B. (...) M. Ż. do natychmiastowego opróżnienia i opuszczenia nieruchomości położonych w G., dla których Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Jednocześnie poinformował, że w celu opróżnienia nieruchomości z materiałów handlowych, maszyn i urządzeń należących do B. (...) M. Ż. należy przekazać do rąk prezesa zarządu A. P. listę dwóch osób upoważnionych od odbioru własności B. (...) M. Ż. z terenu (...) sp. z o.o. W piśmie wskazano, że osoby upoważnione będą mogły odbierać własność B. (...) M. Ż. w dni robocze w godzinach od 10 do 15 począwszy od 16 grudnia 2021 r. do 23 grudnia 2021 r.

Dowód:

- pismo z dnia 14 grudnia 2021 r. k. 103-104, 146, 185

- zeznania świadka B. P., czas 00:07:53-00:12:33 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- przesłuchanie A. P. w charakterze strony pozwanej, czas 00:37:59-00:45:04 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

B. (...) M. Ż. sporządziła listę osób upoważnionych w dniach 16-23 grudnia 2021 r.: T. Z., M. D., I. T., R. D..

Osoby upoważnione przez M. Ż. odbierały i wynosiły z terenu nieruchomości położonych przy ul. (...) w G. należące do niej dokumenty, wyroby, maszyny i urządzenia.

Dowód:

- lista osób k. 147, 186, 301

- zeznania świadka A. B., czas 00:29:23-00:33:28 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- przesłuchanie A. P. w charakterze strony pozwanej, czas 00:49:26-00:57:31 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka M. M., czas 00:14:58-00:17:30 w elektronicznym protokole rozprawy k. 561-563

Pismem z dnia 15 grudnia 2021 r. M. Ż. złożyła do Sądu Rejonowego w Goleniowie wniosek o odebranie dłużnikowi Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zarządu nieruchomościami, dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...) zajętymi przez komornika sądowego i podlegającymi licytacji. Jednocześnie wniosła o powierzenie zarządu M. Ż..

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie I Co 1078/18 k. 96-97

Pismem z dnia 22 grudnia 2021 r. Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawiadomił Prokuraturę Rejonową w Goleniowie o podejrzeniu popełnienia przez M. Ż. i B. P. przestępstwa polegającego na tym, że kierując wykonaniem czynu zabronionego i wykorzystując uzależnienie innych osób od siebie, poleciły 6 osobom dokonanie zniszczenia mienia w dniu 19 grudnia 2021 r. w G. przy ul. (...) (teren zakładu produkcyjnego) w ten sposób, że sprawcy zerwali kłódki zabezpieczające bramę posesji w celu dostania się na teren nieruchomości, po czym założyli własne kłódki zabezpieczające i dokonali zaspawania bramy, uniemożliwiając dostanie się na posesję zarządcy nieruchomości zajętych w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie – B. B., tym samym uniemożliwiając mu sprawowanie faktycznego zarządu zajętymi w postępowaniu egzekucyjnym nieruchomościami oraz powodując straty łącznej wartości 508,42 zł na szkodę Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G..

Bezsporne, a nadto dowód:

- zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z dnia 22 grudnia 2021 r. k. 302-304

Pismem z dnia 29 grudnia 2021 r. Zakład (...)” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wezwał M. Ż. do zapłaty kwoty 389 935 zł tytułem podatku od nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) wraz z należnymi odsetkami.

Bezsporne, a nadto dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 29 grudnia 2021 r. k. 99-101

Pismem z dnia 5 stycznia 2022 r. B. (...) M. Ż. poinformowała Zakład (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. o odmowie zapłaty żądanej kwoty tytułem podatku od nieruchomości.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 5 stycznia 2022 r. k. 102

Pismem z dnia 12 styczna 2022 r. Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. poinformował M. Ż., że realizuje ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych wniesionych do przedmiotu dzierżawy, należących do jej przedsiębiorstwa, celem zabezpieczenia należności z tytułu podatku od nieruchomości położonych przy ul. (...) w G., do którego zapłaty dzierżawca zobowiązał się w § 6 umowy dzierżawy z dnia 14 listopada 2017 r.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 12 stycznia 2022 r. k. 105-108, 244-245

Pismem z dnia 14 stycznia 2022 r. Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. wezwał M. Ż. do zapłaty należności w wysokości 125 000 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) wraz z należnymi odsetkami. W piśmie wskazano, że pomimo braku umownej podstawy do zajmowania ww. nieruchomości firma (...) w dalszym ciągu pozostawała na terenie nieruchomości w okresie od 15 listopada 2019 r. do 15 grudnia 2021 r.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 14 stycznia 2022 r. k. 109-110

Pismem z dnia 24 stycznia 2022 r. M. Ż. zawiadomiła Prokuraturę Rejonową w Goleniowie o możliwości popełnienia przez A. P. – prezesa zarządu Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz K. C. przestępstwa na jej szkodę polegającego na tym, że w okresie od grudnia 2021 r. w G. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, działając w zamiarze bezpośrednim, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru zabrał w celu przywłaszczenia, działając ze szczególną zuchwałością, rzeczy ruchome należące do M. Ż. o wartości około 200 000 EUR, na którą to kwotę składają się między innymi pręty, blachy, metalowe profile oraz stworzone już na zlecenie klientów konstrukcje metalowe służące bezpośrednio oraz powstałe w wyniku prowadzenia przez M. Ż. działalności gospodarczej.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 24 stycznia 2022 r. k. 111-114

Pismem z dnia 25 stycznia 2022 r. M. Ż. wezwała Zakład (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do natychmiastowego wydania całego towaru będącego własnością B. (...) M. Ż., znajdującego się na nieruchomościach (...) sp. z o.o. uznając realizację ustawowego prawo zastawu na rzeczach ruchomych za niezgodną z prawem.

Bezsporne, a nadto dowód:

- wezwanie do wydania towaru z dnia 25 stycznia 2022 r. k. 115, 246

Postanowieniem z dnia 7 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. akt VIII GC 65/22 z powództwa Zakładu (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. przeciwko M. Ż. Sąd Okręgowy w Szczecinie zabezpieczył roszczenie Zakładu (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. o zapłatę kwoty 312 845 zł poprzez zajęcie ruchomości wniesionych przez M. Ż. do przedmiotu dzierżawy na teren nieruchomości przy ul. (...) oraz przy ul. (...) w G., dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...).

Bezsporne, a nadto dowód:

- kopia postanowienia z dnia 7 lutego 2022 r. z uzasadnieniem k. 147 v., 187, 196, 199-203, 310, 357

W dniu 17 lutego 2022 r. A. P. działając jako prezes zarządu Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. złożył do Sądu Rejonowego w Goleniowie V Wydziału Ksiąg Wieczystych wniosek o wpis ostrzeżenia o zakazie zbywania i obciążania nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) celem zabezpieczenia roszczenia spółki o zapłatę kwoty 312 845 zł dochodzonej od M. Ż. w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w Szczecinie w sprawie o sygn. akt VIII GC 65/22.

Bezsporne, a nadto dowód:

- wniosek z dnia 16 lutego 2022 r. k. 361-364

Postanowieniem z dnia 17 lutego 2022 r. w sprawie XI GC 120/22 Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zabezpieczył roszczenie M. Ż. przysługujące przeciwko Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. o ochronę naruszonego posiadania poprzez nakazanie Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., aby na czas trwania postępowania wydał M. Ż. część nieruchomości zabudowanej położonej w gminie G., oznaczonej jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...) oraz część nieruchomości zabudowanej położonej w gminie G., oznaczonej jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Goleniowie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) w zakresie granic budynków posadowionych na tych nieruchomościach, na które składają się hala załadunkowa, malarnia, hala rozładunkowa.

Bezsporne, a nadto dowód:

- postanowienie z dnia 17 lutego 2022 r. k. 123

Pismem z dnia 22 lutego 2022 r. M. Ż. wezwała Zakład (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do wydania ruchomości będących jej własnością, a zajętych przez spółkę, ewentualnie do zapłaty kwoty 1 971 285,88 zł w terminie do 24 lutego 2022 r.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 22 lutego 2022 r. k. 251-254

Pismem z dnia 24 lutego 2022 r. M. Ż. złożyła Zakładowi (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oświadczenie o potrąceniu wierzytelności w kwocie 1 971 285,88 zł stanowiącej równowartość zajętych przez (...) sp. z o.o. ruchomości z wierzytelnością (...) sp. z o.o. z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości do kwoty 17 500 zł, tj. szacowanej przez M. Ż. kwoty czynszu dzierżawnego liczonego od września 2021 r. do stycznia 2022 r. pomniejszonego o regulowany comiesięcznie czynsz dzierżawny w kwocie 1 500 zł.

Pismem z dnia 1 marca 2022 r. Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. zawiadomił M. Ż. o tym, że nie uznaje powyższego potrącenia.

Bezsporne, a nadto dowód:

- oświadczenie o potrąceniu z dnia 24 lutego 2022 r. k. 255, 311,

- odpowiedź na oświadczenie o potrąceniu z dnia 1 marca 2022 r. k. 312-313

Postanowieniem z dnia 28 marca 2022 r. w sprawie VIII GC 65/22 Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdził w całości upadek zabezpieczenia dokonanego postanowieniem tego Sądu z dnia 7 lutego 2022 r., albowiem M. Ż. złożyła na rachunek depozytowy Ministra Finansów kwotę 312 845 zł.

Bezsporne, a nadto dowód:

- kopia postanowienie z dnia 28 marca 2022 r. k. 358, 473

- pismo z dnia 8 września 2023 r. Sądu Okręgowego w Szczecinie k. 498

Pismem z dnia 1 kwietnia 2022 r. Zakład (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. poinformował M. Ż., że pomimo stwierdzenia upadku zabezpieczenia w sprawie Sądu Okręgowego w Szczecinie, sygn. VIII GC 65/22 odmawia wydania ruchomości objętych postanowieniem o zabezpieczeniu roszczenia z uwagi na dalsze realizowanie prawa zastawu na rzeczach ruchomych wniesionych do przedmiotu dzierżawy.

Bezsporne, a nadto dowód:

- pismo z dnia 1 kwietnia 2022 r. k. 359-360

W maju 2022 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem (...) zarejestrowana została (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Wspólnikami tej spółki są M. Ż. i B. P.. Spółka ta przejęła przedsiębiorstwo (...) i prowadzi działalność gospodarczą na terenie nieruchomości położonych w G. przy ul. (...), dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...).

W styczniu 2023 r. M. Ż. zakończyła prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej pod firmą (...).

Bezsporne, a nadto dowód:

- zeznania świadka B. P. czas 00:15:08-00:19:36, 00:22:42-00:29:36 w elektronicznym protokole rozprawy k. 505-507, czas 00:14:05-00:21:24 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- zeznania świadka A. B., czas 00:23:50-00:29:23 w elektronicznym protokole rozprawy k. 527-530

- treść KRS nr (...)

Przed Sądem Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie toczyło się postępowanie z powództwa Zakładu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko M. Ż. o wydanie nieruchomości położonych w G., dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...).

Bezsporne, a nadto dowód:

- kopia wyroku z dnia 6 listopada 2023 r. w sprawie X GC 297/22 z uzasadnieniem k. 541, 557-560

Stan faktyczny w sprawie, w istotnej części bezsporny, sąd ustalił stosownie do art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. na podstawie powołanych wyżej dowodów, których wiarygodność i autentyczność nie budziła wątpliwości.

Sąd nie czynił ustaleń na podstawie dowodu z zeznań świadka M. D.. Były one ogólnikowe, a nadto świadek nie miał wiedzy na temat okoliczności faktycznych istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia. Świadek zeznał, że piec i komin na terenie spornych nieruchomości niszczyli pracownicy M. Ż., ale ostatecznie stwierdził, że tak mu się wydaje. Jednocześnie nie znał nazwisk tych osób. Nie znał też celu niszczenia komina. Twierdził ponadto, że doszło do tego w 2022 r., podczas gdy w świetle twierdzeń strony pozwanej nie mogło tak być, skoro miało to być przyczyną uniemożliwienia powódce dostępu do spornych nieruchomości w dniu 14 grudnia 2021 r. Świadek widział palenie dokumentów, ale nie wie kto je niszczył i nie wiedział co to były za dokumenty, w tym zwłaszcza, czy była to dokumentacja księgowa pozwanej spółki. Świadek nie wiedział na czyje polecenie zabrany został piec. Dowód z zeznań świadka M. D. okazał się zatem w części niewiarygodny, a w części nieprzydatny dla rozstrzygnięcia sprawy z powodu braku wiedzy lub pewności świadka co do przedmiotowych zdarzeń.

Sąd zważył co następuje

Powództwo okazało się zasadne.

W sprawie bezsporne było, że pozwany jest właścicielem nieruchomości położonych w G. przy ul. (...), dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...). Bezspornie w dniu 14 grudnia 2021 r. powódka kontynuowała prowadzenie na terenie tych nieruchomości działalności gospodarczej. Bezspornie także tego dnia A. P. działając jako prezes zarządu pozwanej spółki wszedł na teren przedmiotowych nieruchomości, zamknął bramy wiodące na ich teren i założył na nich łańcuchy, czym uniemożliwił powódce dostęp do nieruchomości. Nie było przedmiotem sporu to, że osoby upoważnione przez powódkę wywoziły z terenu przedmiotowych nieruchomości należące do powódki materiały i urządzenia służące do prowadzenia działalności gospodarczej. Strony nie wiodły sporu także co do faktu zakończenia po dniu 14 grudnia 2021 r. prowadzenia przez powódkę jednoosobowej działalności gospodarczej oraz utworzenia przez powódkę wraz ze swoją córką spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która przejęła przedsiębiorstwo powódki i kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej na terenie spornych nieruchomości położonych w G. przy ul. (...).

Przedmiotem sporu było po pierwsze to, czy opuszczenie przez powódkę spornych nieruchomości było jej dobrowolną decyzją. Pozwany twierdził, że powódka uczyniła to na skutek rozwiązania umowy dzierżawy dotyczącej tych nieruchomości, po czym pozwany jako właściciel i zarządca nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym zabezpieczył ich teren przez założenie kłódek. Stanowisku temu przeczyła powódka wskazując, że umowa dzierżawy uległa milczącemu przedłużeniu wskutek korzystania przez nią nadal z przedmiotu dzierżawy po upływie terminu oznaczonego w umowie. Nadto, wskazała, że na terenie nieruchomości pozostawiła mnóstwo sprzętu i materiałów niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Podniosła, że gdyby dobrowolnie opuściła nieruchomości, zadbałaby o pozostawienie ich wolnych od osób i rzeczy. Strona pozwana podnosiła dodatkowo, że Sąd Okręgowy w Szczecinie udzielił pozwanemu zabezpieczenia roszczenia wobec powódki o zapłatę poprzez zajęcie ruchomości wniesionych przez nią do przedmiotu dzierżawy (spornych nieruchomości), w związku z czym orzeczenie sądu stanowi, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Powódka wskazała natomiast, że Sąd Okręgowy w Szczecinie stwierdził upadek powyższego zabezpieczenia. Pozwany zarzucił powódce dopuszczenie się szeregu zniszczeń na terenie nieruchomości przy ul. (...) w G., dlatego jako właściciel i zarządca nieruchomości miał prawo zastosować dozwoloną samopomoc lub obronę konieczną. Pozwany podniósł, że dochodzenie przez powódkę przywrócenia posiadania jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i stanowi nadużycie prawa podmiotowego. Twierdzeniom tym zaprzeczała powódka podnosząc, że czyniła nakłady na przedmiotowe nieruchomości. Pozwany zarzucił też, że powódka wyzbyła się posiadania spornych nieruchomości, bo zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej i wprowadziła na ich teren inny podmiot - spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wynik sprawy zależał od rozstrzygnięcia powyższych kwestii spornych.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że posiadanie jako stan faktyczny konstytuowane jest dwoma elementami składowymi, które muszą wystąpić jednocześnie, tj. corpus possessionis, czyli faktyczne władztwo nad rzeczą (element obiektywny posiadania) i animus possidendi, czyli wola posiadania (element subiektywny, czy psychiczny posiadania) (por. B. Sitek [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2023, art. 336). W myśl art. 336 k.c. posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Z kolei w myśl art. 337 k.c. posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne.

W myśl art. 342 k.c. nie wolno naruszać samowolnie posiadania, chociażby posiadacz był w złej wierze. Przepis ten wprowadza bezwzględny zakaz naruszania posiadania. Ma to na celu wyeliminowanie samowoli niepożądanej z punktu widzenia porządku prawnego. Przepis ten odnosi się do każdego posiadania - zarówno więc do posiadania samoistnego, jak i zależnego, w dobrej i w złej wierze, posiadania zgodnego z prawem i nieodpowiadającego prawu, niewadliwego oraz nabytego w sposób wadliwy (samowolnie, wbrew woli dotychczasowego posiadacza). Zakaz naruszania posiadania obowiązuje każdego - zarówno osobę trzecią, jak i uprawnionego. Oznacza to, że nawet właścicielowi nie wolno samowolnie naruszać posiadania wykonywanego bezprawnie przez inną osobę względem jego rzeczy. Zakaz, o którym mowa, obowiązuje także między współposiadaczami oraz między posiadaczem samoistnym i zależnym (por. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 16 lipca 2015 r., X GC 79/13, LEX nr 2126765).

Podstawą prawną dochodzonego roszczenia był przepis art. 344 § 1 k.c., który stanowi, że przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Ponadto, zgodnie z art. 344 § 2 k.c. powyższe roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia.

Bez względu na to, czy posiadanie jako stan faktyczny jest zgodne z prawem, czy nie, prawo udziela mu tymczasowej, prowizorycznej ochrony. W świetle cytowanych przepisów do przesłanek sądowej ochrony posiadania należą: 1) samowolne naruszenie posiadania, 2) dochodzenie roszczenia w ciągu roku od chwili naruszenia. Samowolne naruszenie polega na bezprawnym wkroczeniu w sferę władztwa faktycznego posiadacza (por. J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki [w:] J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. II, Warszawa 2016, art. 344). Może ono przybrać dwojaką postać: bądź pozbawienia posiadania (wyzucia z posiadania), bądź też zakłócenia posiadania. Przez pozbawienie posiadania należy rozumieć takie działanie, którego skutkiem jest utrata przez posiadacza władztwa nad rzeczą. Natomiast przez zakłócenie posiadania rozumie się wtargnięcie w sferę władztwa posiadacza, które jednak go tego władztwa nad rzeczą nie pozbawia (por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 23 maja 2017 r., II Ca 1481/16, LEX nr 2382181 i cytowana tam doktryna).

Treść roszczenia o ochronę posiadania zależna jest od tego, czy nastąpiło zakłócenie, czy pozbawienie posiadania. W zależności od tego roszczenie będzie zmierzało albo do zakazu dalszych tego rodzaju zakłóceń (zaniechania naruszeń), albo do nakazania przywrócenia stanu poprzedniego (por. J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki, op. cit.). Celem pierwszego z tych roszczeń jest doprowadzenie do zaniechania „dalszych” naruszeń, przy czym słowo „dalszych” nie oznacza, że chodzi wyłącznie o „inne” naruszenia, niż pozbawienie posiadacza faktycznego władztwa. Przeciwnie, zastosowanie przez ustawodawcę określenia „dalsze naruszenia” zamiast „inne” wskazuje, że - w przeciwieństwie do restitutio in integrum - chodzi tu raczej o rozstrzygnięcie „na przyszłość”. Tego rodzaju orzeczenie „na przyszłość” zakazujące naruszeń posiadania może i powinno zapaść, gdy istnieje realne zagrożenie, że takie naruszenia mogą się w przyszłości powtórzyć (por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 6 czerwca 2014 r., VIII Ga 135/14, LEX nr 2468712).

Kwalifikacja naruszenia jako samowolnego wymaga ustalenia, że osoba dokonująca naruszenia nie była do tego upoważniona, to znaczy, że było ono obiektywnie bezprawne, przy czym zła lub dobra wiara nie ma żadnego znaczenia. Naruszenie posiadania tylko wtedy nie będzie samowolne, gdy istnieje podstawa prawna usprawiedliwiająca wkroczenie w zakres cudzego posiadania. Podstawą taką może być wyraźny przepis prawa, orzeczenie sądowe, decyzja administracyjna, a także zgoda samego posiadacza (por. J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki, op.cit.).

Ponadto, należy wskazać, że zgodnie z art. 478 k.p.c. w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego. Wyjątek w odniesieniu do prawa stanowi sytuacja, w której badanie go może pomóc sądowi w dokonaniu ustaleń co do posiadania i faktu jego naruszenia (por. J. Parafianowicz [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O. M. Piaskowska, LEX/el. 2023, art. 478). Ostatni stan posiadania to stan posiadania istniejący w chwili naruszenia (G. Misiurek [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom. II. Artykuły 367–505(39), red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, art. 478). Legitymacja procesowa czynna w postępowaniu o naruszenie posiadania przysługuje zatem wyłącznie ostatniemu posiadaczowi, którego posiadanie zostało naruszone (por. J. Parafianowicz, op.cit.).

Odnosząc powyższe przepisy i uwagi do realiów niniejszej sprawy sąd zważył, że w dniu 14 grudnia 2021 r. powódka M. Ż. była posiadaczem nieruchomości położonych w G. przy ul. (...), dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...). W tym dniu władała ona faktycznie przedmiotowymi nieruchomościami, bo prowadziła na ich terenie działalność gospodarczą - składowała na nich swoje surowce, materiały, maszyny i gotowe wyroby podlegające wydaniu klientom, a także odbywała się tam praca osób przez nią zatrudnionych. Powódka niewątpliwie miała wówczas także wolę posiadania spornych nieruchomości. Strony postępowania były związane pisemną umową dzierżawy z dnia 14 listopada 2017 r. zawartą na okres 2 lat, która zdaniem powódki przedłużyła się na czas nieoznaczony na podstawie art. 674 w zw. z art. 694 k.c. Jak wynika z tych przepisów, jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu dzierżawca używa nadal rzeczy za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że dzierżawa została przedłużony na czas nieoznaczony. Powódka w dniu 14 grudnia 2021 r. korzystała ze spornych nieruchomości na takich samych zasadach, na jakich czyniła to w okresie obowiązywania umowy na czas określony. Niezależnie od tego, czy stanowisko powódki co do przedłużenia umowy dzierżawy było prawidłowe, powódka miała wolę władania spornymi nieruchomościami jak dzierżawca. To zaś, czy stanowisko powódki jest prawidłowe nie ma w niniejszej sprawie znaczenia, bo podlegające ochronie posiadanie jako stan faktyczny nie musi być oparte na prawie.

W świetle ustalonego stanu faktycznego sąd zważył, że A. P. działając na rzecz pozwanej spółki jako prezes jej zarządu samowolnie naruszył posiadanie powódki M. Ż.. Nie znalazły potwierdzenia w materiale dowodowym twierdzenia strony pozwanej jakoby powódka dobrowolnie opuściła teren spornych nieruchomości przed dniem 14 grudnia 2021r., a założenie łańcuchów i kłódek na bramach wjazdowych miało stanowić zabezpieczenie nieruchomości. Przeczą temu dowody z zeznań świadków w osobach B. P., A. B. i z dokumentów w szczególności w postaci pisma z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie I Co 1078/18 o odebranie zarządu (k. 96-97), wiadomości e-mail z dnia 17 grudnia 2021 r. od kontrahenta powódki (k. 98, 243), pisma powódki z dnia 24 stycznia 2022 r. stanowiącego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez A. P. (k. 111-114), pisma z dnia 25 stycznia 2022 r. stanowiącego wezwanie do wydania towaru będącego własnością B. (...) M. Ż. (k. k. 115, 246). Z dowodów tych wynika, że powódka po pierwsze nie zgadza się z twierdzeniem strony pozwanej jakoby umowa dzierżawy nie wiązała stron w grudniu 2021 r. W tym dniu praca przedsiębiorstwa odbywała się jak zwykle. Obecni na terenie nieruchomości pracownicy powódki byli zaskoczeni i przestraszeni wejściem A. P. na teren nieruchomości. Świadek A. B. określiła to zdarzenie jako „najazd”. Na miejsce została wezwana Policja.

Po drugie, z powyższych dowodów wynika, że utrata przez powódkę dostępu do spornych nieruchomości sparaliżowała jej działalność gospodarczą, spowodowała straty finansowe i wizerunkowe. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że żaden racjonalny, gospodarny przedsiębiorca nie sabotowałby w ten sposób działania swojego przedsiębiorstwa. Co więcej, po zdarzeniu z dnia 14 grudnia 2021 r. powódka podjęła natychmiastowe, zdecydowane działania mające na celu odzyskanie utraconego posiadania, w tym dostępu do znajdujących się na terenie spornych nieruchomości rzeczy ruchomych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Powódka nie tylko wezwała pozwaną spółkę do ich wydania, lecz także złożyła do tutejszego Sądu wniosek o odebranie pozwanemu jako dłużnikowi w egzekucji z nieruchomości zarządu i powierzenie go powódce. Ponadto, powódka zawiadomiła Prokuraturę Rejonową w Goleniowie o możliwości popełnienia przez prezesa pozwanej spółki przestępstwa oraz w dniu 9 lutego 2022 r. złożyła w Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie pozew o ochronę naruszonego posiadania w niniejszej sprawie, wraz z wnioskiem o zabezpieczenie dochodzonego roszczenia.

Fakt, że powódka upoważniła cztery osoby do wywożenia z terenu spornych nieruchomości należących do niej rzeczy ruchomych oraz że rzeczy te faktycznie były po 14 grudnia 2021 r. wywożone nie świadczy o tym, że powódka dobrowolnie wyzbyła się posiadania nieruchomości – czy to przed, czy po 14 grudnia 2021 r. Jeśli bowiem stanęła ona przed wyborem zabrania swoich rzeczy niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej albo pozostawienia ich w nieruchomości, do której faktycznie utraciła dostęp, logiczne jest podjęcie decyzji o zabraniu tych rzeczy i przewiezieniu ich w inne miejsce, gdzie dalsze działanie przedsiębiorstwa byłoby możliwe.

W sprawie nie mamy też do czynienia z sytuacją, w której prawomocne orzeczenie sądu stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7 lutego 2022 r. w sprawie o sygn. akt VIII GC 65/22, dotyczące notabene tylko zajęcia ruchomości wniesionych przez M. Ż. na teren sporych nieruchomości, utraciło wykonalność. Jak sąd ustalił, postanowieniem z dnia 28 marca 2022 r. w sprawie VIII GC 65/22 Sąd Okręgowy w Szczecinie prawomocnie stwierdził w całości upadek zabezpieczenia udzielonego postanowieniem z dnia 7 lutego 2022 r.

Sąd nie stwierdził także istnienia podstaw do przyjęcia, aby występując z powództwem o ochronę naruszonego posiadania powódka nadużywała prawa podmiotowego. W sprawie takiej, jak niniejsza ocena, że roszczenie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego może znajdować usprawiedliwienie w okolicznościach wyjątkowych - tym bardziej wyjątkowych, im bardziej naruszający posiadanie nie stroni od aktów samowoli (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 1970 r., III CRN 172/70, LEX nr 6765). Okolicznościami uzasadniającymi taką ocenę miało być rzekome naganne zachowanie powódki polegające na zniszczeniu komina znajdującego się na spornej nieruchomości, wymontowaniu pieca i niszczeniu dokumentacji pozwanej spółki. Pozwany nie zdołał jednak wykazać zaistnienia żadnej z tych okoliczności. Jak już wyjaśniono, zeznania świadka M. D. na ten temat sąd uznał w części za niewiarygodne, a w części za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowód z przesłuchania strony pozwanej nie był zaś wystarczający w sytuacji, gdy twierdzeniom tej strony zaprzeczała powódka. Odnośnie do zarzucanych zniszczeń A. P. wskazał, że M. M. poinformowała go, iż C. S. (pełnomocnik powódki) zniszczył dokumentację. Jednak świadek M. M. twierdzenia tego nie potwierdziła i zeznała, że nie wie, co się stało z dokumentacją, w tym aktami księgowymi pozwanej spółki. Z kolei co do zniszczeń samej nieruchomości A. P. sam wskazał, że w 2020 roku nie bywał na nieruchomości i nie wie jak powódka wtedy z niej korzystała, a stan nieruchomości zobaczył dopiero w październiku 2021 r. Brak jest zatem dowodu na to, że komin został zniszczony przez powódkę lub osoby działające na jej polecenie.

Pozwany nie wykazał też przesłanek zastosowania dozwolonej samopomocy lub obrony koniecznej. Zgodnie z art. 343 § 1 i 2 k.c. posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażeby odeprzeć samowolne naruszenie posiadania. Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie po samowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnym działaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosować przy tym przemocy względem osób. Posiadacz rzeczy ruchomej, jeżeli grozi mu niebezpieczeństwo niepowetowanej szkody, może natychmiast po samowolnym pozbawieniu go posiadania zastosować niezbędną samopomoc w celu przywrócenia stanu poprzedniego.

Z powyższych przepisów wynika, że obronę konieczną można zastosować w celu odparcia samowolnego naruszenia posiadania. Chodzi tutaj o bezpośrednie działanie, aby uniemożliwić (powstrzymać) naruszenie istniejącego posiadania (por. J. Kozińska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe (art. 126-352), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, art. 343). Musi to więc być natychmiastowa obrona przed bezpośrednim zamachem na mienie posiadacza, nie zaś działanie następujące po dokonanym naruszeniu. Istotą obrony koniecznej jest jedność czasu i miejsca, równoczesność działania posiadacza z zamachem na jego mienie dokonanym przez stronę przeciwną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 1968 r., II CR 69/68, LEX nr 6305). Z taką sytuacją nie mieliśmy do czynienia w niniejszej sprawie. Nawet gdyby władanie spornymi nieruchomościami przez powódkę traktować jako naruszenie posiadania ich właściciela w osobie pozwanej spółki, to zamknięcie przez prezesa zarządu tej spółki bram wjazdowych wiodących na teren nieruchomości nie miało na celu zapobieżenia naruszeniu jej posiadania, lecz wyzucie powódki z posiadania, które w dniu 14 grudnia 2021 r. było faktem.

Z kolei dozwolona samopomoc zmierza do zaspokojenia roszczenia posiadacza o przywrócenie stanu poprzedniego za pomocą jego własnych działań, bez użycia ochrony sądowej. Dozwolona samopomoc (w przeciwieństwie do obrony koniecznej) może być zastosowana już po dokonanym samowolnym naruszeniu posiadania (por. J. Kozińska, op.cit.). Posiadacz nieruchomości może skorzystać z dozwolonej samopomocy, jeśli jednocześnie ziszczą się trzy przesłanki: nastąpiło samowolne naruszenie posiadania (posiadacz został bezprawnie wyzuty z posiadania), stosowane są dopuszczalne środki przywrócenia posiadania (nie wolno używać przemocy fizycznej wobec osób) i samopomoc powinna być zastosowana w bezpośrednim związku z zamachem (por. B. Sitek [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX/el. 2023, art. 343). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 marca 1968 r. (II CR 69/68, LEX nr 6305), przepis art. 343 § 2 k.c. stanowi wyjątek od ogólnej reguły, polegającej na zakazie wszelkiej samopomocy i już z tego względu nie może być interpretowany rozszerzająco. Z przepisu tego wynika, że dopuszczalne jest wprawdzie przywrócenie własnym działaniem stanu poprzedniego, jednakże pod warunkiem, że między naruszeniem posiadania a przywróceniem do stanu poprzedniego upłynie czas bardzo krótki. W odniesieniu do posiadacza nieruchomości ustawodawca wymaga działania „niezwłocznego”, a w odniesieniu do posiadacza rzeczy ruchomej stawia wymóg jeszcze dalej idący, aby zastosowanie niezbędnej samopomocy nastąpiło „natychmiast” po samowolnym pozbawieniu go posiadania. Taka redakcja przepisu wyraźnie wskazuje, że ramy czasowe w stosunku do chwili naruszenia posiadania są bardzo wąskie. Sąd Najwyższy uznał, że podjęcie przez posiadacza działania w trzy tygodnie po działaniu naruszyciela nie spełnia wymogu szybkości reakcji, jakiej wymaga art. 343 § 2 k.c. dla usankcjonowania samopomocy.

Tymczasem w realiach niniejszej sprawy po pierwsze nie sposób przyjąć, aby powódka samowolnie, w sposób bezprawny wyzuła stronę pozwaną z posiadania spornych nieruchomości. Powódka korzystała z nich początkowo na podstawie pisemnej umowy dzierżawy na czas określony od co najmniej 2017 roku w sposób nieprzerwany, aż do dnia 14 grudnia 2021 r. Powódka objęła te nieruchomości w posiadanie za zgodą strony pozwanej i następnie ów faktyczny stan posiadania powódka utrzymywała, choć po upływie czasu, na który zawarto umowę dzierżawy pomiędzy stronami sporne stało się to, czy stan ten oparty jest na prawie. W każdym jednak razie, po 15 listopada 2019 r. powódka nie zrzekła się posiadania dobrowolnie i nie podjęła nowych, bezprawnych czynności w celu ponownego objęcia spornych nieruchomości w posiadanie, pozbawiając jednocześnie posiadania stronę pozwaną. Co więcej, skoro zdaniem pozwanego umowa dzierżawy nie przedłużyła się po 15 listopada 2019 r., ewentualnie została rozwiązana (wypowiedziana) pismami z dnia 1 czerwca 2021 r. lub 27 lipca 2021 r., a nadto, skoro według samych twierdzeń A. P. zobaczył (zły) stan nieruchomości w październiku 2021 r., to podjęcie przez niego (jako prezesa zarządu pozwanej spółki) działań dopiero 14 grudnia 2021 r. należałoby w realiach sprawy uznać za spóźnione i niespełniające wymogu działania niezwłocznego w rozumieniu art. 343 § 2 k.c.

Niezasadny był też zarzut wyzbycia się posiadania przez powódkę. Nie świadczy o tym fakt, że powódka w styczniu 2023 r. zaprzestała prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Wszakże wraz z tym zdarzeniem powódka nie opróżniła spornych nieruchomości ze swoich rzeczy, nie opuściła ich dobrowolnie i nie wydała ich właścicielowi. Jeszcze w 2022 roku powódka wraz ze swoją córką utworzyły spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, która przejęła przedsiębiorstwo powódki i kontynuowała prowadzenie działalności gospodarczej na spornych nieruchomościach. W toku niniejszego postępowania doszło do nabycia posiadania przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. (art. 348 § 1 k.c.), co nastąpiło zgodnie z wolą dotychczasowego posiadacza w osobie powódki. Nie można uznać, że w ten sposób powódka wyzbyła się posiadania, bo nadal przejawiała i przejawia ona wolę posiadania spornych nieruchomości ( animus), tyle że obecnie jako wspólnik (...) sp. z o.o. Należy wskazać, że na gruncie obowiązującego stanu prawnego, tak jak posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne, tak - w drodze analogii do art. 337 k.c. - posiadacz zależny nie traci swego posiadania w wyniku oddania rzeczy innej osobie w dalsze posiadanie zależne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 1993 r., II CRN 130/93, LEX nr 78220).

Co więcej, jak już wskazano, zgodnie z art. 478 k.p.c. w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada ostatni stan posiadania, a więc stan posiadania istniejący w chwili jego naruszenia. Legitymacja procesowa czynna w niniejszym postępowaniu przysługiwała wyłącznie ostatniemu posiadaczowi, którego posiadanie zostało naruszone, a więc powódce. Wskutek udzielenia jej zabezpieczenia dochodzonego roszczenia postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 17 lutego 2022 r. XI GC 120/22 powódka faktycznie odzyskała posiadanie spornych nieruchomości i w ten sposób była w stanie wprowadzić na ich teren (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Nie oznacza to jednak, że to właśnie ta spółka stała się legitymowana czynnie w niniejszej sprawie, ponieważ to nie jej posiadanie zostało naruszone w dniu 14 grudnia 2021 r.

Z powyższego wywodu wynika, że powódce M. Ż. przysługuje roszczenie o nakazanie przywrócenia posiadania spornych nieruchomości położonych w G. przy ul. (...), dla których prowadzone są księgi wieczyste nr (...). Sąd uwzględniając powództwo o przywrócenie stanu posiadania jest zobowiązany do określenia sposobu jego przywrócenia, to jest do zamieszczenia w wyroku dyspozycji, których wykonanie do tego doprowadzi (por. uchwałę 7 sędziów Sądu Najwyższego – zasadę prawną z dnia 20 września 1988 r., III CZP 37/88, OSNC 1989, nr 3, poz. 40). Uwzględniając przedmiotowe roszczenie sąd orzekł, że przywrócenie posiadania ma nastąpić poprzez udostępnienie tych nieruchomości powódce M. Ż. oraz umożliwienie jej dostępu do ruchomości znajdujących się na ich terenie, będących jej własnością i służących do wykonywania działalności gospodarczej - zgodnie z żądaniem pozwu. Skoro pozwany wyzuł powódkę z posiadania nieruchomości poprzez zabranie jej dostępu do nich i do znajdujących się na ich terenie rzeczy ruchomych, będących jej własnością, to przywrócenie tego posiadania powinno nastąpić poprzez udostępnienie ich powódce.

W punkcie 2. wyroku sąd uwzględnił drugie żądanie powódki o zakazanie pozwanemu dokonywania dalszych naruszeń jej posiadania. Jak już wyjaśniono, roszczenie to przysługuje posiadaczowi wtedy, gdy istnieje realne zagrożenie, że takie naruszenia mogą się w przyszłości powtórzyć. W świetle ustalonego stanu faktycznego pomiędzy stronami widoczny jest poważny, długotrwały konflikt. Strony wszczynają przeciwko sobie liczne postępowania sądowe, składają zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Nie uznają one wzajemnie kierowanych wobec siebie roszczeń, których wartości są wysokie i opiewają na setki tysięcy i miliony złotych. Strony oskarżają się wzajemnie o bezprawne działania – pozwana spółka zarzuca powódce niszczenie spornych nieruchomości i dokumentacji pozwanej, a powódka zarzuca pozwanej domaganie się zapłaty czynszu dzierżawy do rąk własnych prezesa zarządu, poza toczącym się wobec spółki postępowaniem egzekucyjnym. Nic nie wskazuje na możliwość rozwiązania powyższego konfliktu w najbliższej przyszłości. Rodzi to realną obawę dalszych naruszeń posiadania powódki ze strony pozwanej spółki. Wobec tego sąd, uwzględniając także drugie roszczenie powódki, zakazał pozwanemu ich dokonywania. Mając na uwadze konieczność zapewnienia wykonalności wyroku sąd doprecyzował zakres obowiązków pozwanego poprzez zakazanie mu zamykania hal i bram wjazdowych na teren spornych nieruchomości, tj. podejmowania działań, które dotychczas podjął w celu naruszenia posiadania powódki.

W punkcie 3. wyroku sąd uwzględnił wniosek powódki o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. Podstawą prawną rozstrzygnięcia jest art. 333 § 2 in fine k.p.c. zgodnie z którym sąd może nadać wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie 4. wyroku oparto o przepisy art. 98 §1, 1 ¹ zdanie pierwsze i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Powódka wygrała sprawę w całości, dlatego należał jej się od strony pozwanej zwrot całości poniesionych przez siebie kosztów procesu. Na ich sumę złożyły się: 200 zł opłaty sądowej od pozwu, 320 zł wynagrodzenia pełnomocnika w osobie adwokata z wyboru za postępowanie pierwszoinstancyjne (§ 5 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie), 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 160 zł wynagrodzenia pełnomocnika w osobie adwokata z wyboru (innego niż ten, który złożył pozew w niniejszej sprawie) za postępowanie zażaleniowe dotyczące zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2022 r. w sprawie XI GC 120/22 w przedmiocie przekazania sprawy według właściwości (§ 5 pkt 4 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia), czyli łącznie 697 zł. Wypada nadmienić, że powódka nie złożyła odpowiedzi na zażalenie strony pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 17 lutego 2022 r. w sprawie XI GC 120/22 w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia i będąc reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata nie złożyła wniosku o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów tego postępowania zażaleniowego – dlatego tych kosztów nie uwzględniono w sumie kosztów procesu. Od powyższej kwoty zasądzono na rzecz powódki dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ zdanie pierwsze k.p.c.

asesor sądowy

Kamila Górska