Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 26 lutego 2018 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Patrycja Baranowska (spr.)

Sędziowie: SO Anna Górnik

SO Natalia Pawłowska-Grzelczak

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2018 roku w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa L. R.

przeciwko M. G. i S. G. (1)

o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń

na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum

w S. z dnia 1 lipca 2017 roku, sygn. akt XI GC 652/17

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie.

SSO A. Górnik SSO P. Baranowska SSO N. Pawłowska-Grzelczak

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem wydanym w dniu 1 lipca 2017 roku w sprawie o sygn. akt XI GC 652/17 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zawiesił postępowanie w sprawie.

W uzasadnieniu podał, że powód wytoczył powództwo o nakazanie pozwanym przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez posadowienie na działce nr (...) w obrębie (...), położonej w P. przy ul. (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta o nr (...) ogrodzenia wzdłuż służebności drogowej oraz zakazanie pozwanym naruszeń prawa.

Sąd wskazał, że analiza sprawy wskazuje, iż powód jest użytkownikiem wieczystym działki nr (...) (objętej księgą wieczystą (...)), natomiast pozwana działki (...) (objętej księgą wieczystą (...)). Dodatkowo na nieruchomości obejmującej działkę (...) została ustanowiona służebność drogi koniecznej polegająca na prawie swobodnego przechodu i przejazdu przez działkę nr (...) wraz z prawem do umieszczenia na niej pylonu cenowego przy wjeździe na działkę nr (...) na rzecz każdoczesnego użytkownika wieczystego lub właściciela działki (...).

Sąd wskazał, że równolegle w tut. Sądzie toczą się co najmniej trzy sprawy na tle tych relacji. Istnieje poważny spór, co do zakresu ustanowionej służebności, niezbędnej do dojazdu na prowadzoną przez pozwaną stację paliw. Dwie sprawy X GC 1140/16 i X GC 1141/16 dotyczą przewrócenia naruszonego posiadania. W sprawie X GC 1141/16 w dniu 9 czerwca 2017 roku zapadł wyrok gdzie w punkcie I nakazano L. R. przywrócić powódce S. G. (2) stan poprzedni posiadania działki nr (...) w zakresie odpowiadającym treści służebności poprzez usunięcie ogrodzenia posadowionego wzdłuż granicy służebności drogi koniecznej ustanowionej na działce (...), polegającej na prawie swobodnego przechodu i przejazdu przez w/w w/w działkę, umową z dnia 25 kwietnia 2013 r., rep. A nr (...) zawartą przed notariuszem L. P.. Dodatkowo w tej sprawie w trybie zabezpieczenia powództwa został usunięty płot, którego obecnie postawienia domaga się powód.

Najistotniejsze, zdaniem Sądu, jest jednak to, że toczy się pod sygnaturą X GNs 8/16 sprawa o zmianę zakresu służebności, której istota sprowadza się do poszerzenia na rzecz wściela nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) drogi koniecznej. Innymi słowy jest w trakcie sprawa mająca prejudycjalne znaczenia dla sprawy niniejszej, ponieważ dotyczy ona ustalenia zakresu służebności. Dodatkowo też, w sprawie niniejszej, powód domaga się także zakazania naruszania prawa, co odnosi się do obecnie istniejącego prawa, które jest poddane postępowaniu w istocie mogącemu doprowadzić do jego zmiany. Jakikolwiek byłby orzeczony zakaz, odnosiłby się on tylko do obecnego stanu rzeczy, stąd sprawa nieprocesowa ma niebagatelne znaczenie dla sprawy niniejszej. Nie bez znaczenia są też sprawy X GC 1140/16 i X GC 1141/16, gdzie przedmiotowe ogrodzenie najpierw w trybie zabezpieczenia powództwa zostało usunięte, a następnie zapadł wyrok przywracający posiadanie. Sprawa wytoczona przez powoda opiera się materialnie o treść normy wynikającej z art. 222 § 2 k.c. w zw. z art. 233 k.c., a więc na z góry przyjętym załażeniu, że istnieją naruszenia własności (prawa wieczystego użytkowania) w inny sposób niż przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą. Z kolei skoro w sprawie X GC 1141/16 nakazano przywrócenie posiadania, to nakazano przywrócenie władztwa faktycznego nad rzeczą.

Wszystko to, w ocenie Sądu Rejonowego, prowadzi do wniosku, że prawomocne rozstrzygnięcie w sprawach X GC 1140/16 i X GC 1141/16, a nade wszystko w sprawie X GNs 8/16 będzie miało wpływ na rozstrzygnięcie w sprawie niniejszej, a zgodnie z treścią art. 177 § 1 pkt. 1 k.p.c. Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł powód.

Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia. Zdaniem powoda Sąd wadliwie przyjął, że rozstrzygnięcia w sprawach X GC 1140/16, X GC 1141/16 i X GNs 8/16 stanowić będą prejudykat wobec rozstrzygnięcia w tej sprawie.

Powód wskazał, że roszczenia o przywrócenie naruszonego posiadania nijak mają się do żądania objętego niniejszym sporem. Odnosząc się do sprawy X GNc 8/16 powód podał, że nawet, gdyby hipotetycznie przyjąć, że w postępowaniu X GNs 8/16 służebność uległaby obszarowemu zwiększeniu, to nie miałoby to żadnego wpływu na treść orzeczenia, które nie obejmowałoby zakresu służebności. Roszczenie w niniejszej sprawie dotyczy działki (...) w zakresie innym niż służebność. Zdaniem powoda roszczenie w sprawie X GNs 8/16 nie ma podstawy prawnej, co wynika z treści art. 291 k.c..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się uzasadnione i doprowadziło do uchylenia zaskarżonego postanowienia.

Na wstępie wskazać należy, że instytucja zawieszenia postępowania ma charakter wyjątkowy, gdyż jej zastosowanie tamuje główny cel procesu, jakim jest merytoryczne rozpoznanie sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2012 roku, II CSK 231/11).

Zgodnie z treścią art. 177 §1 pkt 1 k.p.c. sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania cywilnego. Fakultatywność instytucji zawieszenia postepowania na wymienionej podstawie nie oznacza pozostawienia kwestii zawieszenia do dowolnego uznania sądu, lecz nakłada obowiązek rozważenia wszystkich okoliczności i wydania decyzji w danej sytuacji celowej.

Przesłankę zawieszenia postępowania na podstawie przepisu art. 177 §1 pkt 1 k.p.c. stanowi zależność rozstrzygnięcia sprawy od wyniku innego postępowania cywilnego. Zależność ta musi być tego rodzaju, że orzeczenie, które ma zapaść w innym postępowaniu cywilnym, będzie prejudykatem, czyli podstawą rozstrzygnięcia sprawy, w której ma być zawieszone postępowanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2005 roku, sygn. akt V CK 407/050)

Zdaniem Sądu Rejonowego rozstrzygnięcie sprawy niniejszej zależy od wyniku innych postępowań sądowych. Sąd przywołał trzy postępowania: X GC 1140/16, X GC 1141/16 i X GNs 8/16. Obecnie sprawy X GC 1140/16 i X GC 1141/16 zostały prawomocnie zakończone.

Wobec tego zasadność zawieszenia postępowania należało badać rozważając jedynie wpływ sprawy X GNs 8/16 na niniejsze postępowanie.

W wymienionej sprawie strona pozwana domaga się zwiększenia zakresu ustanowionej w akcie notarialnym z dnia 25 kwietnia 2013 roku służebności drogi koniecznej polegającej na prawie swobodnego przechodu i przejazdu przez działkę nr (...) wraz z prawem do umieszczenia na niej pylonu cenowego przy wjeździe na działkę nr (...) na rzecz każdoczesnego użytkowania wieczystego lub właściciela działki nr (...).

W sprawie niniejszej natomiast powód wystąpił z roszczeniem negatoryjnym, w ramach którego może domagać się nie tylko przewrócenia stanu poprzedniego, ale również uprawniony jest do żądania podjęcia przez pozwanego „działań prowadzących do zmiany sposobu korzystania z nieruchomości niezgodnego z jego wolą, na inny określony sposób, zgody z wolą właściciela i zgodny z prawem”.

Podkreślić należy, że powództwo negatoryjne przysługuje właścicielowi w wypadku naruszenia przedmiotu tego prawa w inny sposób niż pozbawienie uprawnionego władztwa nad rzeczą. Przywrócenie stanu zgodnego z prawem polega na odwróceniu stanu, jaki powstał na skutek wkroczenia w cudzy przedmiot, natomiast zaniechanie dalszych naruszeń oznacza zaprzestanie bezprawnej ingerencji w sferę cudzego prawa własności. Celem i treścią tego roszczenia określonego w art. 222 § 2 k.c. jest przywrócenie i zapewnienie istnienia na przyszłość stanu zgodnego z prawem, a więc stanu władztwa nad rzeczą wolnego od ingerencji innych osób. Niewątpliwie roszczenie negatoryjne przysługuje właścicielowi, gdy inna osoba nie będąc do tego uprawnioną przejeżdża lub przechodzi przez jego nieruchomość czy też w drodze innych czynności faktycznych narusza prawo własności. Należy przy tym zauważyć, że chodzi tu o taką ingerencję w sferę prawa własności, która stanowi bezprawne jego naruszenie. Osobie trzeciej może przysługiwać bowiem prawo do wkroczenia w sferę uprawnień właściciela i w takim przypadku nie można mówić o naruszeniu prawa własności.

Tak więc w przedmiotowym postępowaniu (o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i zaniechanie naruszeń) Sąd będzie badał, czy doszło do bezprawnej ingerencji w sferę uprawnień właściciela biorąc pod uwagę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Zdaniem Sądu wstrzymanie przedmiotowego postępowania z tej przyczyny, że strona pozwana spowodowała wszczęcie procesu o ustalenie nowego, innego zakresu służebności mogłoby doprowadzić do wstrzymania na bliżej nieokreślony okres czasu orzeczenia co do istoty sprawy.

Za chybione uznać należy stanowisko Sądu, iż postępowanie w niniejszej sprawie, przy zastosowaniu art. 177 1 pkt. 1 k.p.c., winno podlegać zawieszeniu ze względu na prejudycjalny charakter innego toczącego się pomiędzy stronami postępowania sądowego którego przedmiotem jest żądanie zmiany zakresu służebności drogi koniecznej. Wynik jednej wielu spraw opartych na podobnym, czy nawet takim samym stanie faktycznym toczących się równocześnie w danym sądzie nie stanowi o prejudycjalności dla pozostałych spraw. Należy bowiem zauważyć, że przedmiot postępowania GNs 8/16 nie stanowi podstawy faktycznej rozstrzygnięcia sprawy niniejszej. Inaczej rzecz ujmując możliwe jest rozstrzygnięcie sprawy niniejszej bez wcześniejszego rozstrzygnięcia kwestii będącej przedmiotem postępowania o zmianę zakresu służebności drogi koniecznej. Jak już wskazano służebność drogi koniecznej została ustanowiona w akcie notarialnym z kwietnia 2013 roku. Nie można jednak wykluczyć, że może dojść do sytuacji, iż w wyniku rozstrzygnięcia w sprawie X GNs 8/16 nastąpi zmiana zakresu służebności. Na tym etapie nie można również przesądzić, że po stronie pozwanych, w związku z określonym rozstrzygnięciem, powstanie uprawnienie do korzystania z przedmiotowej nieruchomości skuteczne względem powoda i niweczące w określonym zakresie roszczenie negatoryjne, z którym wystąpiła w niniejszej sprawie. Należy mieć jednak na uwadze okoliczność, że sprawa X GNs 8/16 znajduje się obecnie na etapie sporządzania opinii przez biegłego. W związku z tym faktem zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie naruszałoby zasady ekonomiki procesowej i byłoby sprzeczne z art. 6 k.p.c., który stanowi, iż Sąd winien dążyć do niezwłocznego rozpoznania sprawy.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 386 §4 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 zd.1 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.

SSO A. Górnik SSO P. Baranowska SSO N. Pawłowska-Grzelczak

(...)

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

5.  (...)