Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Górski

Sędziowie: SO Anna Budzyńska

SR del. Aleksandra Wójcik-Wojnowska (spr.)

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Witkowska

po rozpoznaniu w dniu 11 września 2015 roku w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa K. M.

przeciwko (...) G. i spółka spółce jawnej w G.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 11 marca 2015 roku, sygnatura akt V GC 850/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 300 zł (trzystu złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO A. B. SSO K. G. SSR del. A. W.

Sygn. akt VIII Ga 240/15

UZASADNIENIE

W dniu 29 września 2014r. K. M. wniósł przeciwko (...) G. i Spółka Spółce jawnej w G. pozew o zapłatę 4.000 z wraz z ustawowymi odsetkami od 7 marca 2014 r. i kosztami procesu. W uzasadnieniu swojego żądania powód podał, że zakupił u pozwanej pojazd z zamontowaną nawigacją, pozwana udzieliła gwarancji. Nawigacja uległa awarii, a pozwana odmówiła naprawy, wobec czego powód naprawił ją na własny koszt i dochodzi zwrotu poniesionych z tego tytułu kosztów.

Pozwana w odpowiedzi na pozew zażądała oddalenia powództwa w całości i zasądzenia na jej rzecz kosztów procesu. Podniosła, iż zawarła z powodem jedynie umowę sprzedaży samochodu, nie zawierała zaś żadnej umowy gwarancyjnej, a więc nie jest gwarantem w przedmiotowej sprawie. Ponadto wskazała, że nie zobowiązała się w jakikolwiek sposób do dokonania naprawy wskazanej przez powoda nawigacji.

Wyrokiem z dnia 11 marca 2015 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanej kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie powyższe zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

Na podstawie umowy nr (...) z dnia 15.05.2012r., powód nabył u pozwanej samochód osobowy marki H. (...) wraz z wyposażeniem dodatkowym, w ramach oferty promocyjnej (...). Zgodnie z załącznikiem nr 1 do w/w umowy w skład wyposażenia dodatkowego wchodziła m.in. nawigacja. Na zakupiony samochód 36-miesięcznej gwarancji udzielił importer pojazdu (...) Spółka z o.o.

W dniu 07.03.2014 r. powód dostarczył pozwanemu auto po awarii, która uniemożliwiała uruchomienie pojazdu. Dodatkowo zgłosił awarię nawigacji. Pozwany naprawił auto, nie dokonał jednak naprawy nawigacji. Wobec odmowy pozwanego naprawy nawigacji w ramach gwarancji powód pismem z 02.06.2014r. a następnie pismem z dnia 25.06.2014 r. zażądał od pozwanego, aby dokonał naprawy albo wymiany nawigacji w ramach gwarancji. Następnie powód w dniu 30.07.2014 r. zakupił stację multimedialną (...) za kwotę 4000 zł. W dniu 13.08.2014 r. gwarant (...) Spółka z o.o. odmówił pokrycia kosztów wymiany nawigacji uzasadniając to niefabrycznym pochodzeniem zamontowanego w pojeździe powoda modelu. Pismem 01.09.2014 r., powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 4.000 zł, tytułem zwrotu należności za zamontowanie nawigacji, którego dokonał na swój koszt.

Wobec powyższych ustaleń Sąd Rejonowy uznał powództwo za nieuzasadnione, wskazując, iż w zakresie okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia stan faktyczny sprawy był bezsporny, wobec czego pominięto wnioskowany przez powoda dowód z przesłuchania stron.

Sąd Rejonowy wskazał, że powód poszukiwał ochrony prawnej jako nabywca pojazdu objętego gwarancją, w którym zepsuła się nawigacja. Następnie Sąd zważył, że kupującemu wobec sprzedawcy przysługują co do zasady roszczenia oparte na trzech różnych i odrębnych podstawach prawnych: z tytułu rękojmi (art. 556 k.c.), gwarancji (art. 577 k.c.) oraz z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.)

Sąd Rejonowy podkreślił, że powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w sposób klarowny określił podstawę faktyczną i prawną zgłoszonego powództwa. W uzasadnieniu pozwu wskazano, że samochód z wyposażeniem objęty jest gwarancją, dopytywany przez Sąd w toku rozprawy pełnomocnik powoda potwierdził, że sformułowane w pozwie żądanie znajduje oparcie w regulacjach dotyczących gwarancji i w treści książki gwarancyjnej załączonej do akt.

Wobec tego Sąd I instancji uznał, iż jest związany wyborem roszczenia dokonanym przez powoda i rozpoznał sprawę w oparciu o normy prawne odnoszące się do gwarancji. Sąd przytoczył treść art. 577 k.c., powołał się na pogląd Sądu Najwyższego (wyrażony w wyroku z 27.04.2012r. w sprawie V CSK 166/11), zgodnie z którym rękojmia zapewnia minimum ochrony interesów kupującego, a gwarancja jakości nie jest jej modyfikacją, lecz odrębną, dodatkową formą zabezpieczenia interesów kupującego, nie podlega więc ograniczeniom przewidzianym dla rękojmi; gwarancji udziela sam gwarant, decydując o tym, w jakim zakresie chce przejąć ryzyko ponad albo obok tego, co przewiduje rękojmia. Treść stosunku gwarancji jest, zgodnie z art. 577 § 1 k.c., kształtowana przez umowę. Wręczenie dokumentu gwarancyjnego i jego przyjęcie przez nabywcę powoduje powstanie stosunku obligacyjnego pomiędzy wystawcą tego dokumentu i nabywcą rzeczy. Gwarancja jest zatem dowolnym, dodatkowym, jednostronnym, umownym zobowiązaniem gwaranta (np. sprzedawcy albo producenta).

W ocenie Sadu Rejonowego treść książki gwarancyjnej zakupionego przez powoda pojazdu nie pozostawiała wątpliwości, że gwarantem jest (...) Spółka z o.o. - a nie pozwany (...) G. i Spółka Spółka jawna w G. W.. Pozwany nie jest wobec tego legitymowany do występowania w niniejszej sprawie, albowiem nie udzielał gwarancji powodowi. Jest on co prawda wymieniony w książce gwarancyjnej, ale jako autoryzowana stacja obsługi działająca w imieniu gwaranta ( (...) pkt 2.10.5), a nie gwarant. Sąd Rejonowy ocenił zatem, że pozwany wykonuje czynności faktyczne w imieniu gwaranta (w tym decyduje o sposobie usunięcia usterki), ale roszczenia z gwarancji należy kierować wyłącznie do samego gwaranta (...) Spółka z o.o. a nie jego pełnomocnika (...) G. i Spółka Spółka jawna w G. W..

Następnie Sąd wskazał, że pozwany jako sprzedawca ponosi odpowiedzialność z rękojmi za wady fizyczne i prawne (ograniczoną czasowo w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami do roku od dnia wydania rzeczy) i może ponosić odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez niewykonanie albo nienależyte wykonanie zobowiązania z umowy sprzedaży. Jednakże żadne z tych roszczeń nie zostało poddane pod osąd w niniejszej sprawie. Dlatego też powództwo oddalono i obciążono powoda kosztami procesu stosownie do treści art. 98§ 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., w związku z § 6 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2013.490 j.t.).

Od powyższego wyroku apelację wywiódł powód, zaskarżając go w całości.

Wyrokowi zarzucono:

1.  obrazę prawa materialnego - art. 556 k.c. poprzez jego niezastosowanie;

2.  obrazę prawa procesowego - art. 299 k.p.c. poprzez pominięcie wniosku dowodowego o przesłuchanie powoda i tym samym pozostawienie niewyjaśnionych faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia;

3.  obrazę prawa procesowego – art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie jego oceny z pominięciem istotnej części tego materiału, to jest dokumentów, z których wynika, że powód próbował sprawę załatwić polubownie, dokonał należytej staranności ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za problemy z nawigacją oraz że podmiotem który powinien zapłacić powodowi jest pozwany, przez co doszło do błędu w ustaleniach faktycznych;

4.  obrazę prawa procesowego - art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niezawarcie w uzasadnieniu wyroku przyczyn, dla których Sąd odmówi wiarygodności i mocy dowodowej następującym dokumentom:

- umowa nr (...) z dnia 7.03.2012r wraz z załącznikiem nr 1,

- zlecenie płatne (...)/391/14/ (...) z dnia 7.03.2014r.

- pismo powoda z dnia 2.06.2014 r. wzywające pozwanego do naprawy,

- pismo powoda z dnia 25.06.2014 r. wzywające do wymiany nawigacji na nową,

- wezwanie do zwrotu należności z dnia 01.09.2014r.,

- pismo z dnia 13.08.2014r informujące powoda, ze (...) Sp. z o.o. nie jest gwarantem zakupionej przez powoda nawigacji, a sprzedawca, czyli pozwany.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez zasądzenie na jego rzecz dochodzonej pozwem kwoty i obciążenie pozwanego kosztami procesu za obie instancje, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji skarżący wskazał, że sąd nie jest związany podstawą prawną żądania i ma obowiązek rozpatrzyć sprawę wszechstronnie, biorąc pod uwagę wszystkie przepisy prawne, które powinny być zastosowane w rozważanym przypadku. Tymczasem Sąd I instancji nie wziął pod uwagę przepisów o rękojmi, powołując się na fakt, iż podstawą żądania były przepisy w zakresie gwarancji. Nadto w ocenie skarżącego pomijając dowód z przesłuchania powoda Sąd pozbawił powoda możliwości wykazania zasadności jego roszczenia, przedstawienia stanu faktycznego oraz swojego stanowiska w sprawie. Według powoda stan faktyczny nie został wystarczająco wyjaśniony, by zrezygnować z takiego dowodu, a wręcz przeciwnie istniał wyraźny spór co do odpowiedzialności podmiotu za niedziałającą nawigację.

W ocenie powoda doszło do naruszenia zasady wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego, ponieważ oprócz pominięcia przesłuchania stron, sąd pominął także inne dowody, które miały istotne znaczenie dla istoty sporu i służyły wykazaniu twierdzeń powoda. Zdaniem powoda Sąd I instancji popełnił błąd w ustaleniach faktycznych uznając, że podmiotem właściwym do wywiązania się z warunków gwarancji z pewnością nie jest pozwany, ponieważ nie on widnieje w książce gwarancyjnej. Powód nie miał wiedzy, że pierwotnie (fabrycznie) pojazd nie posiadał nawigacji, tylko założył ją pozwany i sprzedał powodowi, co czyni go właściwym podmiotem. O tym fakcie powód dowiedział się z pisma z dnia 13.08.2014r. Wówczas uzyskał wiedzę, kto jest właściwym podmiotem odpowiedzialnym za naprawę lub wymianę nawigacji. Wezwania do naprawy były więc kierowane należycie, a powód próbował sprawę wyjaśnić w sposób polubowny i stopniował swoje roszczenia, najpierw licząc na naprawę nawigacji, potem na wymianę na nową działającą, a dopiero na koniec (po bezskutecznych wezwaniach) zmuszony był do zakupu nowej, która była mu niezbędna do prowadzenia działalności.

Zdaniem skarżącego Sąd nie wskazał w treści uzasadnienia, dlaczego dowodom powołanym na występie (umowa, wezwania czy stanowisko (...) sp. z o.o.), odmówił wiarygodności oraz mocy dowodowej, podczas gdy dowody te są prawdziwe, spójne, merytorycznie uzasadnione w sprawie.

Według powoda miał on prawo twierdzić, że osobą odpowiedzialną za naprawę lub wymianę nawigacji jest pozwany, skoro to on był jej sprzedawcą i gwarantem.

Strona pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na jej rzecz kosztów postepowania apelacyjnego, wskazując, iż wyrok Sadu I instancji jest prawidłowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest uzasadniona.

Przed przystąpieniem do omówienia zarzutów apelacji Sąd odwoławczy stwierdza, że zarówno postępowanie dowodowe jak i ocena jego wyników zostały przeprowadzone przez Sąd Rejonowy prawidłowo. Wszystkie ustalenia dokonane przez Sąd I instancji Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, bez konieczności ich powtarzania. Trafna jest też ocena prawna tak ustalonych faktów.

Nie są uzasadnione zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego. Sąd Rejonowy nie naruszył treści art. 328 § 2 k.p.c. Przepis ten stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Wbrew przekonaniu skarżącego Sąd I instancji nie pominął wymienionych w apelacji dokumentów i nie odmówił im waloru wiarygodności. Przeciwnie, dokumenty te uczyniono podstawą ustaleń faktycznych, na co wyraźnie wskazuje część uzasadnienia, odnosząca się do ustalonych przez Sąd Rejonowy faktów. I tak, Sąd ten ustalił, że strony zawarły umowę sprzedaży z dnia 7 marca 2012 r., że następnie powód zlecił naprawę pojazdu w marcu 2014 r., wskazując m. in. na awarię nawigacji, ustalił też, jaka korespondencja była wymieniana przez strony i jaką informację powód uzyskał z (...) Sp. z o.o. Przy ustaleniach tych Sąd I instancji opierał się właśnie na treści opisanych przez powoda dokumentów, co samo w sobie wskazuje, iż uznał je za wiarygodne. Tym samym Sąd nie mógł też naruszyć treści art. 233 § 1 k.p.c. we wskazany w apelacji sposób, to jest przez dokonanie wybiórczej oceny materiału dowodowego, z pominięciem dokumentów dotyczących starań powoda o polubowne załatwienie sprawy i dochowania należytej staranności przy ustalaniu podmiotu odpowiedzialnego za problemy z nawigacją.

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 299 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron. Uzasadniając ten zarzut strona powodowa akcentuje, że uniemożliwiono jej wykazanie zasadności roszczenia, przedstawienie stanu faktycznego oraz swojego stanowiska w sprawie. Dowód z przesłuchania stron nie służy jednak umożliwieniu stronie ustosunkowania się do zebranego wcześniej materiału dowodowego, ale złożeniu zeznań o faktach, które nie zostały dostatecznie wyjaśnione i które wobec tego, stosownie do postanowienia dowodowego, mają być tym dowodem wyjaśniane. Ustosunkowanie się do zebranego materiału dowodowego następuje natomiast przez wypowiedzi stron nie mające charakteru zeznań, a zatem przez złożenie stosownych oświadczeń w ramach instytucji głosów stron uregulowanej przepisem art. 224 § 1 k.p.c.

Fakty, które zdaniem powoda nie zostały wyjaśnione, to „odpowiedzialność pozwanego za naprawę nawigacji” oraz dochowanie przez powoda należytej staranności przy ustalaniu podmiotu odpowiedzialnego za jej naprawę. Jednak kwestia odpowiedzialności pozwanej jest pochodną określonych faktów, rezultatem prawnej oceny tych faktów, nie zaś faktem samym w sobie, który mógłby zostać wykazany zeznaniem strony. Biorąc pod uwagę konstrukcję pozwu (formułowanego przez zawodowego pełnomocnika), powód miał być przesłuchany tylko co do faktu zakupu pojazdu z nawigacją i zlecenia pozwanej naprawy tejże (tylko bowiem pod tym akapitem tekstu widnieje dowód – przesłuchanie powoda). Te fakty jednak były niesporne i wynikały bez żadnych wątpliwości z przedstawionych dokumentów. Fakt, który z dokumentów nie wynikał, a który był podstawą konstruowania przez powoda roszczeń (zgodnie z oświadczeniem jego pełnomocnika), to zawarcie przez strony umowy sprzedaży dodatkowej umowy gwarancji. Trzeba podkreślić, że po otrzymaniu przez pełnomocnika powoda odpowiedzi na pozew, w której zawarcie takiej dodatkowej umowy zostało zakwestionowane, pełnomocnik ten dla wykazania, że strony zawarły umowę gwarancji, przedłożył kopię książki gwarancyjnej otrzymanej przy zakupie samochodu. Był to jedyny dowód wnioskowany przez stronę powodową, a zmierzający do potwierdzenia, iż do udzielenia przez pozwaną gwarancji doszło, rzecz jednak w tym, że – jak to prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy – w książce jako gwaranta wskazano spółkę (...), a nie pozwaną. Skoro więc przesłuchanie powoda nie miało zmierzać do wykazania zawarcia przez strony umowy gwarancji, a jedyny dowód zaoferowany przez powoda dla wykazania tego faktu wskazywał, że gwarantem jest kto inny, niż pozwany, to przesłuchiwanie powoda nie mogło doprowadzić do wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia. W sytuacji, gdy nie jest wykazane zawarcie umowy, żadnego wpływu na powstanie roszczenia, którego dochodził powód, nie mogło mieć ustalenie, że dochował on niego należytej staranności przy ocenie, kto jest gwarantem, czy też że dążył do polubownego rozwiązania sporu.

Nie jest też uzasadniony zarzut, że Sąd I instancji naruszył art. 556 k.c. poprzez jego niezastosowanie, gdyż nie będąc związanym podstawą prawną wskazywaną przez strony, winien z urzędu zastosować odpowiedni do przytaczanych przez powoda faktów przepis. Art. 556 § 1 k.c. (w brzmieniu obowiązującym w czasie zawierania umowy sprzedaży) stanowi, że sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne). Sąd Rejonowy poczynił trafne rozważania co do wzajemnego stosunku roszczeń z gwarancji i rękojmi, toteż ponowne roztrząsanie tej kwestii jest niecelowe. Zgodzić się trzeba ze skarżącym, że Sąd nie jest związany podstawą prawną wskazywaną przez stronę. Natomiast jest związany podstawą faktyczną dochodzonego roszczenia. Umowa gwarancji, oprócz tego, że konstruuje określony reżim odpowiedzialności za wady rzeczy sprzedanej, jest też faktem, który może być podstawą wywodzenia roszczeń. Tak też stało się w niniejszej sprawie, jako że w pozwie wyraźnie wskazano, iż pozwany winien nawigację naprawić jako gwarant i był do tego wzywany w ramach gwarancji. Tym samym powód dokonał wyboru określonego roszczenia, konstruowanego w oparciu o określone fakty (udzielenie gwarancji przez pozwanego). W tym miejscu trzeba podkreślić, że powód – co wynika z uzasadnienia apelacji – mylnie utożsamia sam fakt zawarcie umowy sprzedaży z udzieleniem gwarancji na sprzedaną rzecz. Kwestia ta została już wyczerpująco poruszona w uzasadnieniu Sądu Rejonowego, trzeba jednak ponownie przypomnieć, że problematykę odpowiedzialności za wady rzeczy sprzedanej rozpatrywać należy w dwóch płaszczyznach: odpowiedzialności z tytułu rękojmi i odpowiedzialności z tytułu udzielonej gwarancji. O ile rękojmia jest reżimem odpowiedzialności ustawowej, a więc sam fakt zawarcia umowy sprzedaży czyni sprzedawcę odpowiedzialnym za określone wady rzeczy, to samo istnienie jak i treść gwarancji mają swoje źródło w autonomii kontraktowej. Innymi słowy, gwarancja jest dodatkowym i dobrowolnym zastrzeżeniem umownym, stanowiącym uzupełnienie czy rozszerzenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Nie zawsze więc sprzedawca musi być jednocześnie gwarantem, a sam fakt sprzedaży rzeczy nie czyni sprzedawcy odpowiedzialnym z tytułu gwarancji. Dla wyczerpania krytyki tego zarzutu apelacji trzeba dodać, że w niniejszej sprawie zmiana przez Sąd Rejonowy reżimu odpowiedzialności sprzedawcy i rozpatrywanie roszczenia powoda przez pryzmat przepisów o rękojmi nie mogłoby doprowadzić do pozytywnego dla powoda rezultatu. Po pierwsze bowiem, w ramach rękojmi sprzedawca nie ma obowiązku naprawiać rzeczy, o ile nie jest jej wytwórcą (art. 561 § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym w czasie zawierania przez strony umowy sprzedaży), po drugie zaś, roszczenia z rękojmi wygasają po upływie roku od wydania rzeczy (art. 568 § 1 k.c. w brzmieniu obowiązującym w czasie zawierania przez strony umowy sprzedaży). W niniejszej sprawie pojazd został sprzedany i jak można przypuszczać, także wydany (zgodnie z datą odbioru wskazaną w umowie) w maju 2012 r., zaś żądanie naprawy nawigacji zgłoszono pozwanemu w marcu 2014 r., czyli po wygaśnięciu roszczeń z rękojmi.

Z wyżej przedstawionych przyczyn apelacja, jako nieuzasadniona, podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 300 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, stosownie do § 2 ust. 1 i 2 zw. z § 6 pkt 3 i § 12 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

SSO A. B. SSO K. G. SSR (del.) A. W.

Sygn. akt VIII Ga 240/15

ZARZĄDZENIE

1.(...)

2. (...)

3. (...)