Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 kwietnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Leon Miroszewski

Protokolant: stażysta Patrycja Predko

po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2014 roku w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy R.

przeciwko Syndykowi masy upadłości Centrum (...), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w N.

o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 7.200 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem kosztów procesu.

Sygnatura akt VIII GC 567/13

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym dnia 20 czerwca 2013 roku Gmina R. wniosła o rozwiązanie umów użytkowania wieczystego wiążących ją z Centrum (...), (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (obecnie w upadłości likwidacyjnej), dotyczących nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy w Gryficach prowadzi księgi wieczyste o numerach: KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...), KW (...). Wniosła też o zasądzenie od pozwanego syndyka masy upadłości Centrum (...), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w N. zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazała, że użytkowanie wieczyste wymienionych nieruchomości, a także innych (łącznie 98) zostały ustanowione w dniu 28 maja 1990 roku na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej Budownictwa (...) w P., z przeznaczeniem na budownictwo mieszkaniowe. Spółdzielnia ta wniosła w dniu 19 listopada 1998 roku prawo użytkowania wieczystego wszystkich nieruchomości jako aport na rzecz Centrum (...), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. w P.. Podmiot ten przeniósł prawo użytkowania wieczystego 46 działek na rzecz Firma (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.. Prawo użytkowania dalszych 6 działek Centrum (...), (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. przeniosła na rzecz innych podmiotów. Powódka podniosła, że co do pozostałych działek nie zostały przez Centrum (...), (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. przedsięwzięte jakiekolwiek działania związane z budownictwem mieszkaniowym. To zdaniem powódki uzasadnia rozwiązanie użytkowania wieczystego.

Pozwany syndyk masy upadłości Centrum (...), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w N. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów procesu. Podniósł, że żądane przez powódkę rozwiązanie umów użytkowania wieczystego prowadziłoby do uszczuplenia masy upadłości. Jego zdaniem, na syndyku masy upadłości nie spoczywa obowiązek zabudowania nieruchomości objętych prawem użytkowania wieczystego. Zwrócić też uwagę, że użytkowanie wieczyste zostało ustanowione zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości i nie zawierało wskazania terminu zabudowania nieruchomości, termin taki nie został też wskazany w czasie trwania umowy. Tym samym zaprzeczył, że powódka uzyskała prawo do ubiegania się o rozwiązanie użytkowania wieczystego.

Ustalenia faktyczne.

W dniu 28 maja 1960 roku decyzją Naczelnika Gminy R. powódka oddała w użytkowanie wieczyste Spółdzielni Mieszkaniowej (...) działki oznaczone numerami geodezyjnymi (...) w P., o łącznej powierzchni 69.400 m ². W punkcie 5 tej decyzji stwierdzono, że działki te powinny być wykorzystane na cele zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego Gminy R. w miejscowości P. – pod budownictwo mieszkaniowe. Decyzją z dnia 1 września 1994 roku i w porozumieniu z tego samego dnia jako użytkownika wieczystego wskazano Spółdzielnię Mieszkaniową Budownictwa (...) oraz wskazano nowe numery geodezyjne działek i określono ich łączną powierzchnię na 49.937 m ².

W dniu 16 września 1994 roku powódka oraz Spółdzielnia Mieszkaniowa Budownictwa (...) z siedzibą w P. zawarły umowę o ustanowienie użytkowania wieczystego działek przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowe. W umowie nie wskazano terminu zrealizowania przez użytkownika wieczystego obowiązku zabudowania działek.

Postanowieniem z dnia 13 lipca 2011 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie ogłosił upadłość Centrum (...), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. obejmującą likwidację majątku dłużnika.

Działki powyższe nie zostały zabudowane. Centrum (...), (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością złożyła w dniu 30 sierpnia 2010 roku wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla inwestycji budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego na działkach o numerach: (...) w P.. Decyzjami z dnia 21 października 2010 roku Wójt Gminy R. odmówił uwzględnienia tego wniosku stwierdzając między innymi, że działki pozostające w użytkowaniu wieczystym wymienionej spółki nie graniczą z działkami zabudowanymi, a więc nie jest możliwe ustalenie linii zabudowy oraz ustalenie zabudowy szeregowej.

Niesporne.

Przedstawiony wyżej stan faktyczny jest w istotnym zakresie niesporny. Obie strony powoływały się na te same dokumenty świadczące o istnieniu użytkowania wieczystego po stronie pozwanego działek wymienionych w pozwie, przeznaczeniu działek i warunkach umowy. Niesporne było też to, że spółka Centrum (...), (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w N. nie zabudowała tych działek. Powódka nie zakwestionowała podnoszonych przez pozwanego faktów wystąpienia o ustalenie warunków zabudowy dla działek wymienionych w jej wniosku oraz treści decyzji wydanych przez powódkę. Mimo zatem dopuszczenia dowodów pisemnych zgodnie z postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2014 roku, nie było potrzeby powołania tych dowodów przy wskazaniu ustalonych faktów (art. 229 k.p.c.). Dowody te służyły weryfikacji, czy wzajemne przyznanie przez strony podnoszonych faktów budzi wątpliwości.

Ustalenie we wskazany sposób wszystkich faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spowodowało, że nie było potrzeby przeprowadzania wnioskowanych przez powódkę dowodów z zeznań świadków E. K. i J. R.. Okoliczności sporne zostały już wyjaśnione (art. 217 § 3 k.p.c.) a więc zbędne było dalsze badanie okoliczności wskazanych we wnioskowanej tezie dowodowej dotyczącej dowodów z zeznań wymienionych świadków - stanu faktycznego nieruchomości, których dotyczył pozew o rozwiązanie umów użytkowania wieczystego, a w szczególności braku wybudowana na nich domów jednorodzinnych. Trzeba zauważyć, że strona powodowa złożyła w sprawie pominięcia tych dowodów zastrzeżenie do protokołu na podstawie art. 162 k.p.c., jednak nie wskazała jakiegokolwiek uzasadnienia tego zastrzeżenia, a więc nie sprecyzowała, na czym konkretnie miało polegać uchybienie przepisom postępowania w sytuacji gdy wszystkie kwestie objęte podstawą faktyczną powództwa zostały już ustalone, a co więcej – okazały się niesporne.

Ocena prawna.

Wnosząc powództwo o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego działek wskazanych w pozwie powódka powołała sią na art. 33 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powódka nie wskazała daty tej ustawy, natomiast niewątpliwie musi chodzić o ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 roku. Trzeba jednak zauważyć, że przepis art. 33 ust. 4 powołanej ustawy ma inne brzmienie niż zacytowane w pozwie, natomiast treść przytoczoną w pozwie zawiera art. 33 ust. 3 powołanej ustawy.

Art. 33 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej jako: „u.g.n.”) stanowi uzupełnienie normy art. 240 k.c., zawierającej możliwość rozwiązania umowy użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków przed upływem okresu wskazanego w umowie, o ile wieczysty użytkownik korzysta z gruntu w sposób oczywiście sprzeczny z jego przeznaczeniem określonym w umowie, w szczególności jeżeli wbrew umowie użytkownik nie wzniósł określonych w niej budynków lub urządzeń. W powoływanym wyżej art. 33 ust. 3 u.g.n. wskazano na możliwość wystąpienia przez właściwy organ o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego do sądu. Mowa jest o takiej możliwości gdy użytkownik korzysta z nieruchomości w sposób sprzeczny z określonym w umowie, a w szczególności jeżeli nie zabudował jej w ustalonym terminie.

Jak widać, powołana regulacja zawiera założenie wskazania w umowie terminu zabudowania nieruchomości przez użytkownika wieczystego. Koresponduje to z regulacją art. 62 u.g.n. nakazującą wskazanie w umowie o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste terminu jej zagospodarowania, określającą sposób tego wskazania oraz przewidującą możliwość ubiegania się o przedłużenie terminu na wniosek użytkownika.

Nie ma wątpliwości, że umowa o oddanie w użytkowanie wieczyste, dotycząca działek, których obecnym użytkownikiem wieczystym jest pozwany, jako syndyk masy upadłości Centrum (...), (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w N., nie zawiera wskazania terminu ich zabudowania. Powódka nie powołała też jakiegokolwiek innego dowodu na okoliczność określenia takiego terminu, a nawet – również na pytanie Sądu – nie twierdziła, że takie określenie miało miejsce (k. 194). Brak wskazania terminu był dopuszczalny w sytuacji zawarcia umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości wymienionych w pozwie przed wejściem w życie powoływanej ustawy, a więc w oparciu o ustawę z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, która nie określała wymogu wskazania terminu zabudowania nieruchomości gruntowych oddawanych w użytkowanie wieczyste. Zgodnie z art. 25 ust. 1 powołanej ustawy umowa o oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste mogła, lecz nie musiała, określać terminu zabudowania tej nieruchomości.

Zgodnie z art. 220 ust. 1 u.g.n. jeżeli w dniu wejścia w życie tej ustawy nie były ustalone terminy zagospodarowania nieruchomości gruntowej stanowiącej przedmiot użytkowania wieczystego, właściwy organ może, w ciągu roku od dnia wejścia w życie ustawy (a więc od dnia 1 stycznia 1998 roku), ustalić te terminy w drodze decyzji. Jak już była mowa, decyzji takiej powódka nie wydała.

Już zatem w świetle powyższego nie można stwierdzić, że w niniejszej sprawie zachodzi przesłanka do rozwiązania umów użytkowania wieczystego nieruchomości wskazanych w pozwie na podstawie art. 33 ust. 3 u.g.n. Powiązanie tego przepisu z art. 240 k.c. wskazuje, że o możliwości skutecznego ubiegania się o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego gruntu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków nie może stanowić brak zabudowania działek w czasie oczekiwanym przez odpowiedni organ, w rozumieniu art. 33 ust. 3 u.g.n. Ów brak zabudowania musi stanowić przejaw korzystania z nieruchomości w sposób oczywiście sprzeczny z jej przeznaczeniem, a o takiej sytuacji nie można mówić, gdy nie można zarzucić użytkownikowi niedochowania wyznaczonego terminu.

Wobec powyższych racji tylko dodatkowo należy zauważyć, że możliwość rozwiązania w niniejszej sprawie umowy użytkowania wieczystego nieruchomości wskazanych w pozwie, abstrahując od dokonanej powyżej oceny prawnej, nie zachodzi również dlatego, że użytkownikiem wieczystym jest podmiot postanowiony w stan upadłości likwidacyjnej. Rację ma pozwany, że syndyk masy upadłości nie jest powołany do prowadzenia przedsiębiorstwa, bowiem zgodnie z art. 311 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze (dalej jako: „u.p.n.”) ma on doprowadzić do likwidacji masy upadłości, do której wchodzą również nieruchomości, wobec których upadłemu przysługuje prawo użytkowania wieczystego. W związku z powyższym nie sposób zarzucić syndykowi korzystania z nieruchomości objętych użytkowaniem wieczystym w sposób oczywiście sprzeczny z ich przeznaczeniem, poprzez ich niezabudowanie. Można wręcz twierdzić, że działanie syndyka w celu zabudowania tych nieruchomości sprzeciwiałoby się celom postępowania upadłościowego, bowiem wymuszałoby angażowanie majątku wchodzącego w skład masy upadłości w nowe przedsięwzięcia, a nie jego spieniężenie w celu zaspokojenia wierzycieli.

Biorąc pod uwagę powyższe, powództwo podlegało oddaleniu. Rozstrzygając proces wzięto pod uwagę stanowiska oby stron. Nie było przy tym podstaw do uwzględnienia wniosku powódki o umożliwienie jej złożenia pisma procesowego stanowiącego ustosunkowanie się do twierdzeń odpowiedzi na pozew. Jak już wskazano, stan faktyczny nie był pomiędzy stronami sporny, natomiast pozwana miała możliwość odniesienia się do argumentacji prawnej pozwanego podczas rozprawy w dniu 8 kwietnia 2014 roku (k. 194), a biorąc pod uwagę fakt reprezentowania powódki przez zawodowego pełnomocnika procesowego, powinna być na to przygotowana w sytuacji powiadomienia jej o terminie rozprawy blisko 2 miesiące wcześniej. Należy zauważyć, że sąd nie jest związany argumentacją prawną stron, a więc ma dokonać oceny materialnoprawnej z urzędu. Na marginesie trzeba stwierdzić, że odpis odpowiedzi na pozew został powódce doręczone ponad 3 miesiące przed rozprawą, toteż złożenie dopiero na rozprawie wniosku o zakreślenie powódce dodatkowego terminu do zajęcia stanowiska wobec argumentacji pozwanego może być wręcz uznany za nadużycie procesowe, jako prowadzący do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania.

Orzekając o kosztach procesu należało postąpić zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik postępowania (art. 98 § 1 k.p.c.). Pozwany wygrał sprawę w całości toteż należy się mu od powódki zwrot kosztów. Pozwany był reprezentowany w procesie przez radcę prawnego, toteż jego koszty odpowiadają wynagrodzeniu radcowskiemu. W pozwie wskazano wartość przedmiotu sporu na kwotę 920.000 złotych zatem stawka minimalna wynagrodzenia radcowskiego wynikająca z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu wynosi 7.200 złotych. Taką więc kwotę należało zasądzić od powódki na rzecz pozwanego, o czym orzeczono w punkcie II wyroku.