Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z 2 września 2019 r. K. P. (1) wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej (...) Developer spółki z o. o. w G. kwoty 132348 zł z ustawowymi odsetka od 12 lipca 2019 r. do dni zapłaty i kosztami procesu. W uzasadnieniu wskazał, że z pozwaną łączyła go umowa, zgodnie z którą powód miał sprzedawać apartamenty będące własnością pozwanej, z wynagrodzeniem 1200 zł netto za jeden sprzedany apartament. Ponadto miał też otrzymywać po 800 zł w przypadku pośredniczenia w sprzedaży na rzecz klientów niemieckojęzycznych. Powód sprzedał 161 mieszkań i pośredniczył w sprzedaży 18 mieszkań na rzecz klientów niemieckojęzycznych, łącznie jego wynagrodzenie powinno zatem wynieść 207600 zł. Powód wystawił z tego tytuły 2 faktury, pierwszą na kwotę 100.000 zł netto, drugą na kwotę 107600 zł netto. Pozwana zapłaciła tylko pierwszą fakturę, wobec czego dochodzona jest należność z drugiej.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano, że strony łączył stosunek pracy, w ramach którego powód otrzymywał wynagrodzenie, a ponad należność z tego tytułu w pewnych okresach otrzymywał również premie uznaniowe, „uzależnione od woli powoda i w ramach zaakceptowanej przez pozwanego kwoty”, co wynikało ze stosunku zlecenia, w ramach które powód pozyskiwał klientów na zakup apartamentów i zawierał w imieniu pozwanej umowy rezerwacyjne i sprzedaży. Strony nie ustaliły wynagrodzenia, a notatka, na jaką powołuje się powód, powstała na potrzeby wyliczeń świadczenia, jakie uzyskać miał powód wyłącznie w okresie wskazanym w tej notatce, tj. od 1 czerwca do 31 października 2015 r., przy czym notatka ta nie miała mocy wiążącej dla stron. Ponadto pozwana podniosła zarzut przedawnienia, wskazując, że ostatnie umowy powód zawarł ponad dwa lata temu, zatem stosownie do art. 720 i 721 k.c. roszczenie jest przedawnione.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. N. (1) i A. N. są wspólnikami i członkami zarządu (...) Developer spółki z o. o. w G. i Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) spółki z o. o. w G. Spółka Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) jest jedynym wspólnikiem (...) spółki z o. o. w D.; prezesem zarządu tej ostatniej spółki jest A. Ł. (1). Wszystkie trzy spółki mają w zakresie działalności m.in. budownictwo oraz kupno i sprzedaż nieruchomości

Niesporne, nadto odpisy z KRS k. 71-97

Powód K. P. (1) w okresie od 18.08.2008 r. do 17.11.2018 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) spółce z o. o. w G. jako dyrektor handlowy, z wynagrodzeniem ok. 2000 zł brutto.

Dowód: świadectwo pracy k. 44-45, umowy o pracę k. 46-48, karta przychodów k. 49

Spółka Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) refakturowała na powoda koszty związane z lokalem w P..

Dowód: faktury k. 98-111

W dniu 3 września 2014 r. (...) Developer spółka z o. o. w G. udzieliła powodowi pełnomocnictwa notarialnego m. in. do ustanawiania odrębnej własności lokali i sprzedaży lokali w budynkach budowanych przez spółkę, a wymienionych w § 1 aktu notarialnego, zawierania umów deweloperskich i innych czynności związanych z obrotem tymi lokalami. Pełnomocnictwo zostało odwołane 18.10.2018 r. Ponadto powód dysponował pełnomocnictwami spółki Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) udzielonymi w latach 2011-2013 oraz spółki (...) udzielonymi w latach 2012-2017, które zostały odwołane tego samego dnia.

Dowód: akty notarialne k. 38-41

W ramach udzielonych pełnomocnictw powód zajmował się sprzedażą mieszkań na inwestycjach nazywanych (...), (...) i (...).

Niesporne, nadto zeznania A. Ł. k. 141v-142, zeznania powoda k. 148-150 i przedstawiciela pozwanego k. 150-152

W związku z działalnością powoda, polegającą na sprzedaży mieszkań, K. N. (1) sporządził notatkę, zawierającą wysokość prowizji dla K. P. za sprzedaż apartamentów (...). Była ona kierowana do A. Ł. i w części wstępnej zawierała wskazanie „okres rozliczeniowy od 01.06-31.10.” Notatka powstała w 2014 r. Już po jej spisaniu K. N. dopisał na niej „(...) T. 1200 zł/szt.”. A Ł. nie otrzymał egzemplarza notatki z tym dopiskiem.

Dowód: notatka k. 112, zeznania A. Ł. k. 141v-142, zeznania powoda k. 148-150 i przedstawiciela pozwanego k. 150-152

Sprzedaż apartamentów (...) została rozliczona w 2014 r. zgodnie z powyższą notatką.

Dowód: zestawienie k. 126, zeznania powoda k. 148-150

Pozwana prowadziła ewidencję lokali sprzedanych, oznaczając odrębnymi kolorami sprzedaż każdego z pracowników. Kolor żółty dotyczył powoda.

Dowód: zestawienia k. 118-125, zeznania powoda k. 148-150

Zostało sporządzone zestawienie, zgodnie z którym powód w okresie od czerwca do października 2015 r. sprzedał 30 lokali na inwestycji (...).

Dowód: zestawienie k. 42

Sprzedaż apartamentów (...) trwała od 2014 r. do 2018 r. Miała zostać rozliczona po zakończeniu sprzedaży.

Dowód: zeznania powoda k. 148-150

Pozwana zawarła umowę o sprzedaż mieszkań także z T. J., który otrzymywał wynagrodzenie prowizyjne i sprzedał ok. 40 mieszkań na rzecz klientów z Niemiec. W transakcjach tych pozwaną reprezentował powód.

Dowód: zeznania T. J. k. 147-148

Powód w czerwcu 2018 r. mailem zwrócił się do pracownicy pozwanej M. G. o potwierdzenie jego sprzedaży (...) i informację „w temacie klienci p. J.”. Wraz z tym mailem przesłał pracownicy pozwanej zestawienie sprzedanych przez siebie mieszkań w inwestycji „(...) T.’. Obejmowało ono 161 mieszkań. Pracownica pozwanej w dniu 3 lipca 2018 r. mailem odpowiedziała, że przesyła sprawdzone rozliczenie sprzedanych przez powoda mieszkań na LT. Załącznikiem było zestawienie powoda z adnotacją, że pozwana uznaje 160 mieszkań, zakwestionowała jedno z mieszkań w budynku nr (...), wskazując, że sprzedał je inny pracownik. Powód wskazywał, że to on sprzedał to mieszkanie. Na otrzymanym od pracownicy pozwanej zestawieniu z adnotacją „razem/160 mieszkań” powód porobił własne adnotacje i dopisał: 161x1200= (...), 18x800= (...)obsługa T. J./.

Dowód: zestawienie k. 10, k. 117, maile k. 115-116, zeznania powoda k. 148-150

W dniu 2.08.2018 r. powód wystawił pozwanej fakturę na kwotę 100.000 zł netto (123.000 zł brutto) tytułem „sprzedaż lokali mieszkalnych D. LT” z terminem zapłaty 14 dni. Pozwana zapłaciła tę fakturę.

Dowód: faktura k. 7, potwierdzenie przelewu k. 8

W dniu 27 marca 2019 r. M. G. mailem poinformowała powoda: „Tę listę sprawdzałam już jakiś czas temu i sprawdzoną przeze mnie z podliczoną ilością mieszkań ma Prezes. Za część mieszkań już się Pan rozliczył, wszystko zanotowane na rozliczeniu które posiada Prezes”.

Dowód: mail k. 113

Była to odpowiedź na sms-y powoda kierowane do prezesa pozwanej, a dotyczące rozliczenia pozostałej części sprzedaży lokali (...).

Dowód: zeznania powoda k. 153

W dniu 4 lipca 2019 r. powód wystawił pozwanej fakturę na kwotę 107.600 zł netto (132.348 zł brutto) tytułem „sprzedaż lokali mieszkalnych D. L. T. wg załącznika” z terminem zapłaty 7 dni. Pismem z 9 lipca 2019 r. pozwana poinformowała, że odsyła bez księgowania fakturę, gdyż jej wystawienie było bezpodstawne. Pismem z 30.07.2019 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty tej faktury.

Dowód: faktura k. 9, wezwanie k. 11, potwierdzenie nadania k. 12, pismo k. 52

Pismem z 12.08.2019 r. pozwana poinformowała powoda, że odmawia zapłaty z ww. faktury i odsyła ją jako bezzasadną. W piśmie wskazano, że powoda łączyła z pozwaną umowa o pracę, w oparciu o którą wykonywał on obowiązku związane ze sprzedażą lokali, za co otrzymywał wynagrodzenie, a w zależności od woli pracodawcy, mógł uzyskać dodatkową premię uznaniową. Z uwagi na zastrzeżenia pracodawcy co do sposobu powierzonych powodowi obowiązków i utratę zaufania, pracownik nie uzyskał premii, gdyż powyższe uzależnione było wyłącznie od woli pracodawcy.

Dowód: pismo k. 51

Pismem z 26.09.2019 r. pozwana wezwała powoda do zwrotu pojazdu i zapłaty 64800 zł za bezumowne użytkowanie pojazdu.

Dowód: pismo k. 50

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest częściowo uzasadnione.

Powód dochodzi wynagrodzenia twierdząc, że łączył go z pozwaną stosunek zlecenia.

Zgodnie z art. 734. § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Stosownie do art. 735. § 1 i 2 k.c. jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.

Istnienie stosunku zlecenia potwierdziła pozwana w odpowiedzi na pozew, wskazując, że oprócz stosunku pracy, pozwaną z powodem łączył stosunek zlecenia. Potwierdzeniem istnienia zlecenia jest też pośrednio pełnomocnictwo udzielone powodowi przez pozwaną do sprzedaży mieszkań. Zgodnie bowiem z art. 734 § 2 k.c. w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa. W niniejszej zaś sprawie, skoro zlecenie dotyczyło sprzedaży mieszkań, a więc czynności, dla których wymagana jest forma aktu notarialnego, w tej samej formie musiało być udzielone pełnomocnictwo.

Dodać należy, że umowa stron nie stanowi umowy agencyjnej, jako że została zawarta przed rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej przez powoda, a więc nie było to zawieranie umów w ramach działalności przedsiębiorstwa (art. 758 § 1 k.c.)

Przedmiotem sporu było natomiast to, czy powodowi za sprzedaż mieszkań należało się wynagrodzenie, a jeśli tak – w jakiej wysokości. Powód wysokość należności za sprzedaż mieszkań wywodził z notatki, w której wskazano, że za sprzedaż apartamentów (...) wynagrodzenie wynosi 1200 zł za sztukę oraz z zestawienia, wskazującego na sprzedaż 160 lub 161 mieszkań. Pozwana natomiast zaprzeczała istnieniu jakiegokolwiek porozumienia w tym zakresie i podnosiła, że za sprzedaż powód miał otrzymywać wynagrodzenie całkowicie uzależnione od woli powoda.

W pierwszej kolejności należy wskazać na całkowitą niespójność stanowiska pozwanej, która jednocześnie wskazuje, że notatka dotyczyła „wyliczeń świadczenia, jakie uzyskać miał powód”, by z drugiej strony twierdzić, że nie zawarto wiążącego porozumienia, a premia dla powoda była całkowicie uznaniowa, uzależniona od woli pozwanej. O tym, że powodowi nie miała należeć się prowizja, przekonać miały Sąd zeznania 2 świadków oraz przedstawiciela pozwanego. Oceniając te zeznania Sąd wziął pod uwagę po pierwsze to, że świadkowie nie mieli bezpośredniej wiedzy o treści umowy stron, całą wiedzę czerpali albo od przedstawiciela pozwanego, albo, jak to określił T. J., z pogłosek. Ponadto oceniając zeznania A. Ł. należy mieć na względzie, że jest on osobą pozostającą w pewnej zależności od prezesa pozwanej, jako prezes spółki, której jedynym wspólnikiem jest pozwana. Zupełnie niewiarygodne są zeznania przedstawiciela pozwanej, jakoby całą współpracę stron rozliczała faktura na 100.000 zł netto, wystawiona przez powoda w 2018 r. W tym zakresie należy też wskazać, że samo wystawienie tej faktury i jej zapłata są potwierdzeniem wersji powoda, że sprzedaż mieszkań wiązała się z prawem do wynagrodzenia i że stroną umowy była pozwana, a nie – jak to starał się wykazać K. N. – on sam. Z kolei temu, by miało być to rozliczenie ostateczne, przeczy mail, jaki pracownica pozwanej wysłała do powoda w marcu 2019 r. Skoro w mailu tym wskazano, że powód rozliczył się „za część mieszkań”, to z tej wypowiedzi płynie jasny wniosek, że część pozostała nierozliczona. Prezes pozwanej nie umiał w trakcie zeznań wyjaśnić logicznie, dlaczego pracownica pozwanej miałaby napisać taką wiadomość, gdyby cała sprzedać lokali (...) była już rozliczona. Nie przekonuje wyjaśnienie, że pracownica nie znała szczegółów rozliczeń, wątpliwe jest bowiem, by wysyłała tego typu wiadomość bez konkretnego polecenia przełożonego. Tym samym mail ten jest dowodem, z którego płynie wniosek o niewiarygodności zeznań przedstawiciela pozwanej, jakoby faktura wystawiona przez powoda w 2018 r. obejmowała całościowe rozliczenie stron związane ze sprzedażą (...). O niewiarygodności stanowiska pozwanej świadczy też treść pisma z 12.08.2019 r. Po pierwsze, wskazano tam, że powód był pracownikiem pozwanej, co nie odpowiada prawdzie, po drugie, spółka nie wskazuje w tym piśmie, że faktura wystawiona w 2018 r. całkowicie rozliczała współpracę stron (co nie było podnoszone także w sprzeciwie, ale dopiero w toku przesłuchania przedstawiciela pozwanej), lecz że premia nie należała się powodowi z uwagi na zastrzeżenia pracodawcy i utratę zaufania.

Nie można też w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego przyjąć, iż dla powoda nie ustalono żadnego skonkretyzowanego wynagrodzenia za sprzedaż mieszkań w imieniu pozwanej, jest bowiem całkowicie nieprawdopodobne, by powód godził się pracować, nie mając wiedzy o tym, czy i jakie wynagrodzenie za to otrzyma i godząc się na całkowite pozostawienie kwestii swego wynagrodzenia pozwanej.

Do odmiennych ustaleń nie prowadzą zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, jako że ich twierdzenia o braku prowizyjnego wynagrodzenia dla powoda po pierwsze były tylko przypuszczeniami, po drugie, kłóciły się z treścią bezspornego dowodu, jakim była notatka dotycząca prowizji za (...) i (...) – z notatki tej wynika, że powód jednak był wynagradzany prowizyjnie, choć pozwana twierdzi, że tylko w pewnym okresie. Temu ostatniemu twierdzeniu przeczy jednak zarówno fakt wypłaty kwoty z faktury wystawionej przez powoda w sierpniu 2018 r., jak i przywołany wyżej mail z marca 2019 r., świadczący o tym, że całkowita sprzedaż Leśnych T. nie jest pomiędzy stronami rozliczona.

Nie przekonują wobec tego zeznania świadka A. Ł. i przedstawiciela pozwanej, że notatka w zakresie dotyczącym (...) obowiązywać miała wyłącznie w 2014 r. Przeczy temu choćby kontekst powstania tej notatki, jej pierwotna część dotyczyła bowiem innej inwestycji i w tym zakresie można byłoby rozważać wskazaną w niej datę, natomiast bezspornym jest, że dopisek o Leśnych T. powstał później, wobec czego trudno zakładać, by wspomniany w notatce okres miał dotyczyć także tej inwestycji. Wreszcie sam fakt liczenia przez pozwaną mieszkań sprzedanych przez poszczególne osoby wskazuje, iż wynagrodzenie za sprzedaż liczone miało być „od sztuki”, a cenę owej „sztuki” określa właśnie sporządzona przez K. N. notatka. Nie ma przy tym znaczenia, że nie była ona pierwotnie kierowana do powoda, jeśli bowiem K. N. uczynił na notatce określony zapis, to nie może budzić wątpliwości, że było to następstwem poczynienia jakichś ustaleń, a więc zapis był pochodną ustnego ustalenia, jakie wynagrodzenie powód ma otrzymywać za sprzedaż (...).

Zeznanie T. J., że pozwana nie zawierała umów prowizyjnych z pracownikami nie przeczy powyższym rozważaniom, jako że powód nie był pracownikiem pozwanej, a pozwana bezspornie zleciła mu sprzedaż mieszkań i częściowo za to zapłaciła.

Reasumując, niespójność stanowiska pozwanej i luki w prezentowanych przez nią tłumaczeniach nakazują uznać za wiarygodne zeznania powoda co do tego, iż strony zawarły umowę, zgodnie z którą za sprzedaż mieszkań (...) powód miał otrzymać wynagrodzenie 1200 zł netto od sztuki. Z kolei ilość sprzedanych mieszkań ustalono na podstawie zestawienia powoda, zweryfikowanego przez pracownicę pozwanej na 160 sztuk. Oznacza to, że powodowi łącznie należało się wynagrodzenie 192 zł netto (160x1200), a skoro 100.000 zł netto zostało już zapłacone, do zapłaty pozostaje 113160 zł brutto.

Roszczenie powyższe nie jest przy tym przedawnione. Pozwana wskazywała na 2-letni termin przedawnienia, zgodnie z art. 751 k.c. Jednak pozwana nie wykazała, by powód istotnie ostatnie z mieszkań (...) sprzedał w 2015 r., co mogła łatwo uczynić, przedkładając stosowne akty notarialne, nadto z zeznań A. Ł. wynika, że L. T. sprzedawane były do 2018 r., co jest zbieżne z wersją powoda. Jeśli zatem część sprzedaży rozliczono w 2018 r., to potwierdza to zeznania powoda, iż całość sprzedaży miała być rozliczona po zakończeniu sprzedaży wszystkich mieszkań z tej inwestycji, zatem roszczenie mogłoby przedawnić się dopiero w 2020 r., pozew złożono w 2019 r.

Oddaleniu podlega natomiast żądanie wynagrodzenia w związku ze sprzedażą mieszkań na rzecz klientów z Niemiec. W tym zakresie brak jest jakiekolwiek pisemnego potwierdzenia, by strony taką umowę zawarły. Na mail, zawierający m. in. prośbę o informację „w temacie klienci p. J.” pracownica pozwanej odpowiedziała w sposób nie odnoszący się do tej kwestii, toteż trudno przyjąć, że rzeczywiście pozwana zobowiązała się płacić z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie, także sama ilość mieszkań została wyłącznie jednostronnie wskazana przez powoda w formie odręcznego zapisku na zestawieniu weryfikowanym przez pracownicę pozwanej już po tej weryfikacji. Tak skąpy materiał dowodowy nie pozwala uznać roszczenia w tej części za udowodnione.

O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 k.c., 455 k.c. i 321 § 1. k.p.c., wskazującym, że nie można wyrokować ponad żądanie. Powód żądał zapłaty odsetek ustawowych (nie ustawowych za opóźnienie), przy czym żądał ich od dnia następnego po dniu płatności faktury (11.07.2019 r.). Pozwana fakturę tę otrzymała przed wskazanym w niej terminem płatności, o czym świadczy pismo z 9.07.2019 r. na k. 52.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 i 100 k.p.c. przy uwzględnieniu, że powód wygrał w 85%. Koszty powoda to opłata od pozwu – 6618 zł i wynagrodzenie pełnomocnika z opłatą skarbową – 5417 zł (§ 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie), z czego 85% to 10229,75 zł, koszt pozwanej to analogiczne wynagrodzenie pełnomocnika, z czego 15% to 821,55 zł, ostatecznie powodowi należy się tytułem kosztów procesu 9417,20 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)