Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Kądziołka

Protokolant: Eliza Sandomierska

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko C. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego C. K. na rzecz powódki (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 206.533,94 zł (dwieście sześć tysięcy pięćset trzydzieści trzy złote dziewięćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie:

I.  - od kwoty 78.640,26 zł (siedemdziesiąt osiem tysięcy sześćset czterdzieści złotych dwadzieścia sześć groszy) od 9 grudnia 2016 roku,

I.  - od kwoty 127.893,68 zł (sto dwadzieścia siedem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt osiem groszy) od 3 stycznia 2017 roku,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 21.144 zł (dwadzieścia jeden tysięcy sto czterdzieści cztery złote) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt VIII GC 260/17

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 20 marca 2017 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o zasądzenie od C. K. kwoty 206.533,94 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od kwot: 78.640,26 zł od 9 grudnia 2016 r. oraz 127.893,68 zł od 2 stycznia 2017 r.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w ramach współpracy gospodarczej pozwany zakupił od niej olej napędowy. Za dostarczony pozwanemu towar powódka wystawiła dwie faktury VAT z odroczonym terminem płatności. Powódka wystosowała do pozwanego wezwanie zapłaty, a także podjęła czynności zmierzające do polubownego załatwienia sporu. W czasie rozmów ugodowych pozwany nie kwestionował wysokości ani podstawy zobowiązania powódki, nie uregulował jednak ceny za dostarczony mu olej.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 24 kwietnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał pozwanemu zapłacić dochodzoną pozwem kwotę wraz z kosztami procesu.

Pozwany zaskarżył nakaz w całości domagając się w pierwszym rzędzie przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu w Szczecinie, a następnie oddalenia powództwa oraz zasądzenia kosztów procesu. Pozwany przyznał, że pozostawał z powódką w relacjach gospodarczych, ale zakwestionował fakt zawarcia umowy, na którą powołała się strona powodowa w pozwie i w oparciu o którą miałyby zostać wystawione faktury VAT. Podniósł ponadto, że uregulował wszystkie należności, które powstały w ramach łączących strony stosunków gospodarczych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

C. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...). W ramach działalności zajmuje się sprzedażą hurtową paliw i produktów pochodnych.

W (...) jako adres głównego miejsca wykonywania działalności C. K. wpisano: S., ul. (...), jako adres dodatkowego miejsca wykonywania działalności: G., ul. (...).

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej C. K. pozostawał w stosunkach gospodarczych z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., która sprzedawała C. K. między innymi olej napędowy.

fakty niesporne, nadto wydruk z (...) k. 18

W dniu 29 grudnia 2016 r. C. K. zapłacił na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. w W. kwotę 131.000 zł, w tytule wpłaty wskazano "zapłata za FV".

fakt niesporny, nadto: "wpływ na rachunek - szczegóły transakcji" - k. 11 verte

W dniu 7 grudnia 2016 r. (...) sp. z o.o. w W. wystawiła fakturę VAT nr (...), w której jako nabywca wskazany został (...). Faktura została wystawiona za towar w postaci oleju napędowego w ilości 30,175 m3, cena brutto została określona na kwotę 121.552,45 zł. W fakturze wskazano, że "datą zakończenia dostawy" jest dzień 2 grudnia 2016 r. Termin płatności określono na dzień 8 grudnia 2016 r. Faktura została podpisana w imieniu wystawcy przez M. P..

W dniu 2 grudnia 2016 r. w Ś. wystawiony został list CMR, dotyczący przewozu paliwa do silników diesla o objętości 30,175 m3. List CMR w rubryce 24 " przesyłkę otrzymano", powyżej zapisu " podpis i stempel odbiorcy" opatrzony został pieczątką przedsiębiorstwa (...). Pieczątka przedsiębiorstwa (...) została również zamieszczona w rubryce 23 " podpis i stempel przewoźnika". Z kolei w rubryce 2 " odbiorca" wpisano: (...) sp. z o.o.

W rubryce 1 " nadawca" i 22 " podpis i stempel nadawcy" wpisano: (...) sp. z o.o., ponadto w rubryce 1 dopisano: Terminal Odpraw Celnych, (...), S.. Z kolei w rubryce 3 " miejsce przeznaczenia" wpisano: ul. (...), G.. W rubryce 16 " przewoźnik" wpisano numery rejestracyjne dwóch samochodów.

dowód: faktura nr (...) - k. 7

list CMR wystawiony 30 grudnia 2016 r. w Ś. - k. 9

(...) sp. z o.o. w W. z wpłaty C. K., dokonanej w dniu 29 grudnia 2016 r. w wysokości 131.000 zł, zaliczyła na poczet faktury nr (...) kwotę 42.912,19 zł, do zapłaty z tej faktury pozostało 78.640,26 zł.

fakty niesporne, nadto: "wpływ na rachunek szczegóły transakcji" - k. 11 verte

wydruk: "historia rozliczenia" - k. 11

W dniu 31 grudnia 2016 r. (...) sp. z o.o. w W. wystawiła fakturę VAT nr (...), w której jako nabywca wskazany został (...). Faktura została wystawiona za towar w postaci oleju napędowego w ilości 30,200 m3, cena brutto została określona na kwotę 127.893,68 zł. W fakturze wskazano, że "datą zakończenia dostawy" jest dzień 30 grudnia 2016 r. Termin płatności określono na dzień 1 stycznia 2017 r. Faktura została podpisana w imieniu wystawcy przez M. P..

W dniu 30 grudnia 2016 r. w Ś. został wystawiony list CMR, dotyczący przewozu paliwa do silników diesla o objętości 30,200 m3. List CMR w rubryce " przesyłkę otrzymano", powyżej zapisu " podpis i stempel odbiorcy" opatrzony został pieczątką przedsiębiorstwa (...). Pieczątka przedsiębiorstwa (...) została również zamieszczona w rubryce 23 " podpis i stempel przewoźnika". Z kolei w rubryce 2 " odbiorca" wpisano: (...) sp. z o.o. w P..

W rubryce 1 " nadawca" i 22 " podpis i stempel nadawcy" wpisano: (...) sp. z o.o. Z kolei w rubryce 3 " miejsce przeznaczenia" wpisano: (...), ul. (...), G.. W rubryce 16 " przewoźnik" wpisano numery rejestracyjne dwóch samochodów.

dowód: faktura nr (...) - k. 10

list CMR wystawiony 30 grudnia 2016 r. w Ś. - k. 8

W dniu 22 grudnia 2015 r. (...) sp. z o.o. w W., jako "wierzyciel", udzieliła pełnomocnictwa (...) Finanse S.A. w B. do wykonywania czynności prawnych i procesowych związanych z egzekwowaniem wierzytelności należnych od dłużników wierzyciela, przed sądami powszechnymi, w postępowaniu egzekucyjnym; wierzyciel udzielił też pełnomocnictwa do wystawiania i wysyłania w jego imieniu wezwań do zapłaty, a także do odbioru od dłużników, jak również od organu egzekucyjnego, należnych wierzycielowi wierzytelności i przelania ich na rachunek bankowy wierzyciela.

Pracownikiem spółki (...) jest K. P.. W ramach zlecenia udzielonego spółce (...) przez (...) sp. z o.o. w W. K. P. miał za zadanie odzyskać dług C. K..

K. P. dwukrotnie telefonicznie rozmawiał z C. K. w sprawie zapłaty należności za dług wynikający z faktur o numerach (...). Podczas pierwszej rozmowy C. K. oświadczył, że nie jest w stanie spłacić długu jednorazowo i będzie go spłacał w ratach, a szczegóły przedstawi na przełomie stycznia i lutego. W terminie tym K. P. ponownie skontaktował się z C. K., wówczas C. K. nie potrafił jednak podać szczegółów płatności, poprosił o przedłużenie czasu spłaty. Kolejne próby połączenia telefonicznego nie powiodły się, C. K. nie odbierał telefonów.

W piśmie z dnia 23 stycznia 2017 r. (...) Finanse S.A. Wezwała C. K. do zapłaty wierzytelności pieniężnej opisanej na odwrocie pisma, gdzie wskazano, że na wierzytelność tą składają się należności z dwóch faktur VAT o numerach: (...) (kwota główna 78.640,26 zł) i (...) (kwota główna 127.893,68 zł), jako terminy płatności podano odpowiednio: 8 grudnia 2016 r. i 1 stycznia 2017 r. Pismo zostało wysłane w tej samej dacie za pośrednictwem poczty.

W odpowiedzi pełnomocnik C. K. radca prawny P. B. w piśmie z dnia 27 stycznia 2017 r. poinformował (...) Finanse S.A., że nie został przedstawiony żaden dokument ani nie wykazano żadnego stosunku obligacyjnego, z którego wynikałyby wierzytelności wymienione w piśmie 23 stycznia 2017 r., dlatego C. K. nie znajduje podstaw do uczynienia zadość wezwaniu i odmawia zapłaty jakiejkolwiek należności.

K. P. udzielił odpowiedzi pełnomocnikowi C. K. w dniu 13 lutego 2017 r., drogą elektroniczną, na adres: (...) i (...) W mailu tym wskazał, że wcześniejsze rozmowy z C. K. nie wskazywały, ażeby roszczenie było sporne, C. K. nie kwestionował jego wysokości, ani podstawy jego powstania. K. P. nie miał wątpliwości w czasie rozmowy, że C. K. był dobrze zorientowany, z czego zobowiązanie wynika i od razu oznajmił, że zamierza zobowiązanie spłacić, ale w ratach. Dlatego też pismo pełnomocnika z 27 stycznia 2017 r. K. P. odebrał z zaskoczeniem. Wreszcie K. P. poinformował pełnomocnika, że zobowiązanie C. K. wynika z faktur wystawionych w oparciu o listy przewozowe, na których C. K. potwierdził odbiór paliwa. Na koniec K. P. poprosił o przedstawienie propozycji spłaty.

K. P. nie otrzymał odpowiedzi na list wysłany drogą elektroniczną pełnomocnikowi C. K..

dowód: pełnomocnictwo - k. 12

wezwanie do zapłaty - k. 13-13 verte

wykaz listów poleconych nadanych przez (...) Finanse S.A. w UP (...) - k. 14

korespondencja elektroniczna z 13.02.2017 - wydruk - k. 16

zeznania świadka K. P. - k. 56 verte

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione poza żądaniem zapłaty ustawowych odsetek za opóźnienie przypadające w dniu 1 stycznia 2017 r.

Powódka wywodzi roszczenie z art. 535 k.c. i domaga się zapłaty ceny za sprzedany pozwanemu towar. Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

IV.  Z pozwu wynika, że żądaniem pozwu objęta jest należność z dwóch faktur VAT, z których pierwsza została w części zapłacona. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany w pierwszej kolejności zaprzeczył, żeby stronami łączyła umowa, w wyniku której zostały wystawione załączone do pozwu dwie faktury VAT. Pozwany podkreślił, że strona powodowa nie przedstawiła w jego ocenie żadnego dowodu potwierdzającego istnienie wierzytelności, a ciężar dowodu spoczywa właśnie na stronie powodowej. W dalszej części sprzeciwu pozwany przyznał, że strony pozostawały w stałych relacjach gospodarczych. Zwrócił uwagę na przedłożony wraz z pozwem dowód wpłaty, który potwierdza, że pozwany uiścił na rzecz powódki - jak wskazano - "należne jej wynagrodzenie", przy czym - co w sprzeciwie podkreślono - wpłacona na rachunek bankowy powódki kwota 131.000 zł jest wyższa niż kwota z faktury VAT z 7 grudnia 2016 r., opiewającej na 121.552,45 zł.

Mając na uwadze wyżej przedstawione stanowisko pozwanego zauważyć trzeba przede wszystkim, że zawiera ono wewnętrzną sprzeczność. Z jednej strony pozwany zaprzeczył bowiem, że między stronami zawarta została umowa, w wyniku której wystawione zostały sporne faktury, z drugiej strony pozwany zdaje się sugerować, że wpłata w wysokości 131.000 zł miałaby w całości zaspokoić objętą żądaniem pozwu fakturę z 7 grudnia 2016 r. O ile jednak założyć prawdziwość przedstawionych na wstępie twierdzeń pozwanego, zgodnie z którymi strony nie zawarły umów sprzedaży, w wyniku której miałyby być wystawione faktury VAT o numerach (...), o tyle konsekwentnie należałoby uznać, że wpłata w wysokości 131.000 zł została przeznaczona na poczet wcześniejszych, niezaprzeczalnych przez pozwanego długów, które powstały w ramach niekwestionowanej przez pozwanego współpracy gospodarczej.

W konsekwencji uznać trzeba, że powyższa wewnętrzna sprzeczność stanowiska pozwanego, która nie została wyjaśniona podczas przesłuchania na rozprawie (pozwany powołał dowód z przesłuchania stron, jednak mimo wezwania pod rygorem pominięcia dowodu na rozprawę nie stawił się i nie usprawiedliwił swojego niestawiennictwa) powoduje, że zachowanie pozwanego można uznać za nadużycie praw procesowych, o jakim mowa w art. 3 k.p.c., zgodnie z którym strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Jak wskazuje się w doktrynie osią konstrukcji nienadużywania praw procesowych jest w polskim postępowaniu cywilnym obowiązek uczciwego działania; przy czym obowiązek ten zawiera w sobie jednocześnie zasadę współdziałania związaną z wymaganiem składania w procesie oświadczeń woli zgodnie z prawdą. Wymaganie to nie jest jednak obowiązkiem procesowym w znaczeniu formalnym, tj. obwarowanym bezpośrednimi sankcjami, ale obowiązkiem o charakterze moralnym i etycznym. Odnosi się on do stron, uczestników postępowania i ich pełnomocników. Należy uznać że w polskim postępowaniu cywilnym zakaz nadużycia prawa procesowego jest zasadą prawa [por. M. G. P., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym – zagadnienia ogólne, LEX nr 149641]. Trzeba przy tym podkreślić, że przez nadużycie praw procesowych należy rozumieć każdy wypadek takiego skorzystania (użycia) przez stronę z postępowania cywilnego, które służy innym celom niż uzyskanie ochrony praw podmiotowych, to jest skorzystanie w sposób obiektywnie sprzeczny (czy też obiektywnie nieuzasadniony) z treścią przepisów procesowych (w tym z zasadami postępowania cywilnego, a zwłaszcza z zasadą równości i ekonomii procesowej), z wynikającym z tych przepisów (jak i z przepisów Konstytucji RP) obowiązkiem zachowania uczciwości procesowej oraz z innymi zasadami współżycia społecznego, przy czym przez użycie (skorzystanie z) postępowania należy tu rozumieć wszelkie zachowania (tak czynności procesowe, jak i działania oraz zaniechania wpływające na bieg lub wynik procesu) [por. M. G. P., Nadużycie praw procesowych w postępowaniu cywilnym – zagadnienia ogólne, LEX nr 149641].

Jak już wspomniano w sprzeciwie od nakazu zapłaty powołany został dowód z przesłuchania pozwanego, w celu udowodnienia przedstawionych w sprzeciwie (wewnętrznie sprzecznych) twierdzeń. Żadnych innych dowodów pozwany nie powołał. Pozwany - mimo wezwania na rozprawę pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania - nie stawił się ani nie usprawiedliwił swojej nieobecności, w tej sytuacji dowód ten nie został przeprowadzony, zaś twierdzenia pozwanego pozostają nieudowodnione. Jednocześnie - co trzeba w tym miejscu podkreślić - nie można zgodzić się z dokonaną przez pozwanego oceną materiału dowodowego przedstawionego przez stronę powodową, który zdaniem pozwanego nie pozwala przyjąć za udowodnione faktów powoływanych przez powódkę.

Kompleksowa analiza całego powołanego przez powódkę materiału dowodowego pozwala przyjąć, że powódka sprostała spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu. Bezpośrednim dowodem, potwierdzającymi istnienie i wysokość zobowiązania pozwanego, są zeznania świadka K. P., korespondujące z innymi, omówionymi niżej dowodami. Świadek ten - jako pracownik (...) Finanse S.A. - zeznał, że pozwany w rozmowie telefonicznej bezpośrednio potwierdził wobec świadka (przyznał) istnienie zobowiązania z tytułu i w wysokości określonej w pismach kierowanych do pozwanego przez (...) Finanse S.A. Jednocześnie brak jest podstaw, aby świadkowi odmówić wiarygodności. Nie istniały żadne okoliczności mogące negatywnie wpływać na ocenę jego wiarygodności, takie jak na przykład bezpośrednia zależność świadka od jednej ze stron procesu czy też pozostawanie świadka w osobistych relacjach, o zabarwieniu pozytywnym bądź negatywnym, z którąkolwiek ze stron procesu. Świadka łączy stosunek pracy wyłącznie ze spółką (...) S.A., nie ma więc obiektywnych przyczyn, które mogłyby rzutować na prawdziwość jego zeznań. Podkreślić trzeba również, że zeznania świadka w całości korespondują z treścią wiadomości elektronicznej wysłanej przez świadka pełnomocnikowi pozwanego dnia 13 lutego 2017 r. na adres: (...) i (...) W sprzeciwie oraz na rozprawie strona pozwana nie zaprzeczyła temu, że taka korespondencja została doręczona pełnomocnikowi pozwanego ani temu, że nie udzielono na nią odpowiedzi.

Tym samym mając na uwadze kolejne - tworzące koherentną całość - dowody, takie jak: zeznania świadka K. P., wezwanie do zapłaty z 23 stycznia 2017 r. ze sporządzoną na jego odwrocie specyfikacją wskazującą na numery faktur i wysokość niezaspokojonych zobowiązań pozwanego z poszczególnych faktur, wydruk korespondencji email z 13 lutego 2017 r., przyjąć należało, że powódka udowodniła, iż pozwany w rozmowie telefonicznej ze świadkiem K. P. przyznał istnienie długu dochodzonego pozwem, nie kwestionując ani tytułu tego zobowiązania, ani jego wysokości.

W konsekwencji powódka udowodniła za pomocą ww. dowodów istotne dla rozstrzygnięcia fakty, potwierdzające istnienie roszczenia dochodzonego pozwem. Powyższe uzasadnia uwzględnienie powództwa co do całej objętej żądaniem kwoty głównej oraz odsetek za opóźnienie (z wyłączeniem żądania o zasądzenie odsetek za dzień 1 stycznia 2017 r., o czym niżej).

Niezależnie od powyższych rozważań wskazać trzeba, że powódka przedstawiła jeszcze inne od omówionych wyżej dowody, które wprawdzie bezpośrednio nie wskazują na fakt zawarcia umowy sprzedaży, ale mogą być podstawą domniemania prowadzącego do takiego wniosku. Nie można bowiem pominąć tego, że ustalając na podstawie zebranego materiału dowodowego podstawę faktyczną żądania Sąd posługuje się instrumentem uregulowanym w art. 231 k.p.c., który zawiera ustawową definicję domniemania faktycznego. Stosownie do art. 231 k.p.c. sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów. Domniemanie faktyczne jest w istocie rozumowaniem sędziego, opartym na wiedzy i doświadczeniu, którego treścią jest uznanie określonego faktu – istotnego dla rozstrzygnięcia danej sprawy – za ustalony, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić w oparciu o zasady logiki i zasady doświadczenia z innych ustalonych wcześniej faktów [por. orzeczenie SN z dnia 12.04.2001 r., sygn. II CKN 410/00; wyrok SN z dnia 3.12.2003 r., sygn. I CK 297/03; wyrok SN z dnia 28.09.2005 r., sygn. I CK 114/05]. Domniemany fakt nie wymaga twierdzenia ani dowodzenia, w przeciwieństwie do okoliczności stanowiących podstawę faktyczną domniemania.

W rozpoznawanej sprawie na zespół udowodnionych faktów, tworzących podstawę faktyczną domniemania, złożyły się fakt wystawienia przez powódkę faktur VAT oraz korespondujących z ich treścią listów przewozowych CMR, które zostały opatrzone pieczątkami przedsiębiorstwa pozwanego w rubryce 24 " przesyłkę otrzymano", powyżej zapisu " podpis i stempel odbiorcy", oraz w rubryce 23 " podpis i stempel przewoźnika". W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych fakturę VAT uważa się za dokument rozliczeniowy. Doręczenie dłużnikowi dokumentu rozliczeniowego (faktury) jest wezwaniem do spełnienia świadczenia pieniężnego, o ile zawarto w nim stosowną wzmiankę co do sposobu i czasu zapłaty. Faktura VAT nie jest natomiast traktowana jako dowód zawarcia umowy między wymienionymi w jej treści „sprzedawcą” i „nabywcą”, może stanowić jednak podstawę faktyczną domniemania, które doprowadzi do wyprowadzenia wniosku w przedmiocie zawarcia rzeczonej umowy. Z kolei list przewozowy CMR, zgodnie z art. 4 Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów CMR sporządzonej w G. w dniu 19 maja 1956 r. (załącznik do Dz.U. z 1962 r. nr 49, poz. 238) jest dowodem zawarcia umowy przewozu, przy czym brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom Konwencji. Artykuł 6 Konwencji wymienia dane, które powinny być zawarte w liście przewozowym, natomiast art. 9 określa bliżej jego funkcję dowodową. Wynika z niego, że w braku dowodu przeciwnego list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika.

Oceniając dowody załączone do pozwu zauważyć trzeba, że wystawione przez powódkę faktury VAT korespondują z odpowiadającymi im listami CMR co do daty dostawy i daty wystawienia listu, co miało miejsce w Ś., a także co do ilości przewożonego oleju, która w każdym przypadku jest taka sama, jak ilość oleju wskazana w fakturze. Z kolei w rubryce 3 jako " miejsce przeznaczenia" wpisano miejsce, które pozwany ujawnił w (...) jako adres dodatkowego miejsca wykonywania swojej działalności gospodarczej ( (...), ul. (...)). O tym, że przesyłka dotarła do miejsca przeznaczenia, tj. do zakładu pozwanego mieszczącego się w G. przy ulicy (...), pozwala domniemywać fakt, że w rubryce 23 i 24 listu przewozowego zamieszczona została pieczątka przedsiębiorstwa pozwanego, którą nie mógł posłużyć się nikt inny, niż przedstawiciel pozwanego bądź on sam (pozwany innych twierdzeń nie przedstawia). Nie budzi natomiast wątpliwości, że listy CMR zostały wypełnione w sposób nieprawidłowy. Konwencja CMR nie zawiera definicji nadawcy, nie ma jednak wątpliwości, że nadawca jest kontrahentem przewoźnika, czyli drugą – obok przewoźnika – stroną umowy przewozu, z kolei odbiorca jest osobą trzecią dla tego stosunku zobowiązaniowego. Tymczasem w listach przewozowych załączonych do pozwu ten sam podmiot, tj. pozwany, został wskazany w rubrykach 23 i 24 jako odbiorca i przewoźnik, w rubryce 16 "przewoźnik" w ogóle nie wskazano żadnego podmiotu, z kolei w rubryce 2 "odbiorca" wskazany został inny podmiot niż w rubryce 24 "podpis i stempel odbiorcy". Jak już wyżej wskazano z art. 4 Konwencji CMR wynika, że nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu. Strona powodowa nie była przewoźnikiem, do pozwu załączono więc zostały listy przewozowe w takiej postaci, w jakiej dostarczył je powódce przewoźnik. Niezależnie od błędów, świadczących o tym, że osoba wypełniająca list przewozowy nie miała świadomości prawnej co do roli podmiotów występujących w procesie przewozowym, listy CMR opatrzone pieczątkami przedsiębiorstwa pozwanego oraz zapisami wskazującymi, że miejscem przeznaczenia był zakład pozwanego, w połączeniu z dowodami w postaci wystawionych przez powódkę faktur VAT (zbieżnymi co do ilości towaru oraz daty dostawy), pozwalają na konstruowanie domniemania faktycznego, prowadzącego do wniosku o zawarciu między powódką i pozwanym umowy sprzedaży oleju w ilości wskazanej w fakturach i listach CMR oraz o wykonaniu tej umowy (dostarczeniu oleju do zakładu pozwanego, mieszczącego się w G., ul. (...)).

Podsumowując dotychczasowe rozważania wskazać trzeba, że powódka udowodniła objęte żądaniem pozwu roszczenie co do zasady i co do wysokości. Bezpośrednim dowodem potwierdzającym fakt zawarcia umowy oraz niezaspokojenia ceny sprzedaży do kwoty objętej żądaniem pozwu są zeznania świadka K. P. (wobec którego pozwany przyznał istnienie roszczenia), w połączeniu z wezwaniem do zapłaty z 23 stycznia 2017 r. i wydrukiem korespondencji email z 13 lutego 2017 r. Niezależnie od tego dowodami, w oparciu o które można konstruować domniemanie faktyczne zawarcia i wykonania umowy są wystawione przez powódkę faktury VAT oraz opatrzone pieczątkami przedsiębiorstwa pozwanego listy CMR.

Wyjaśnić jeszcze trzeba, że materiał dowodowy nie daje podstaw ku temu aby przyjąć, że powódka nieprawidłowo rozliczyła wpłatę pozwanego z dnia 29 grudnia 2016 r., zaliczając jedynie część tej wpłaty na poczet pierwszej chronologicznie faktury załączonej do pozwu. Pozwany przyznał w sprzeciwie od nakazu zapłaty, że strony łączyły stałe stosunki gospodarcze. W treści sprzeciwu (o czym była mowa wyżej) brak jest jednoznacznego i kategorycznego stwierdzenia, że wpłata z 29 grudnia 2016 r. w jakiejkolwiek części została dokonana przez pozwanego na poczet należności z faktur załączonych do pozwu i objętych żądaniem, przeciwnie - pozwany wskazał, że istnienie długów z tych faktur w całości kwestionuje i uważa je za nieistniejące. Podkreślić przy tym trzeba, że to na pozwanym spoczywał ciężar dowodu co do tego, że należność objęta żądaniem pozwu została zaspokojona w większej części, niż wynika to z twierdzeń pozwu. Tymczasem ani w sprzeciwie, ani w treści dowodu wpłaty, pozwany nie wskazał (nie twierdził nawet), że wpłata z 29 grudnia 2016 r. została dokonana na poczet długów objętych żądaniem pozwu, konstruując swoją obronę przede wszystkim w oparciu o negowanie faktu istnienia zobowiązania.

Mając przy tym na uwadze fakt, że strony łączyły stałe stosunki gospodarcze przyjąć należy, że wpłata z 29 grudnia 2016 r. była to wpłata na poczet innych, wcześniejszych długów pozwanego, powstałych w ramach niekwestionowanej przez pozwanego współpracy stron. Świadczy o tym również fakt, że dowód wpłaty załączyła do akt strona powodowa (a nie pozwany), przedstawiając jednocześnie wydruki z prowadzonej elektronicznie przez powódkę historii rozliczeń (historia rozliczenia - k. 11), potwierdzające twierdzenia pozwu. Prawdziwość twierdzeń powódki nie budzi wątpliwości, tym bardziej, że pozwany nie przedstawił żadnych twierdzeń przeciwnych, wskazujących na nieprawidłowość dokonanego rozliczenia. Z kolei powódka za pomocą dowodu z zeznań świadka wykazała, że wysokość niezaspokojonych należności za obu faktur załączonych do pozwu, w kwotach objętych żądaniem, pozwany w czasie rozmów ze świadkiem przyznał.

Tym samym powództwo zostało uwzględnione co do całej kwoty głównej.

O odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia powódki dochodzonego pozwem orzeczono mając na uwadze, że umowa sprzedaży jest umową wzajemną, zgodnie z art. 488 § 1 k.c. świadczenia będące przedmiotem tej umowy powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy wynika, że jedna zostanie zobowiązana do wcześniejszego świadczenia. Z materiału dowodowego wynika, że dostawa oleju miała miejsce odpowiednio w dniach 2 grudnia 2016 r. i 30 grudnia 2016 r., o czym świadczą zarówno zapisy w fakturach VAT, jak i daty wystawienia listów CMR (listy zostały wystawione na przejściu granicznym w Ś., miejscem przeznaczenia była miejscowość G., nie ma więc wątpliwości co do tego, że towar dotarł do G. w dacie wystawienia listu). Faktury zostały jednak wystawione z odroczonym w stosunku do daty dostarczenia oleju terminem płatności, przypadającym odpowiednio na 8 grudnia 2016 r. i 1 stycznia 2017 r. (tym samym to powódka była stroną, która spełniła świadczenie wzajemne wcześniej, jest to więc rozwiązanie korzystne dla pozwanego). Co więcej z zeznań świadka wynika, że pozwany w ustnych rozmowach nie kwestionował również dat płatności należności z faktur, powołując się wyłącznie na swoje trudności finansowe. W tych okolicznościach przyjąć należało, że powódka zasadnie domaga się odsetek za opóźnienie przypadające po terminie płatności wskazanym w fakturach VAT. Powództwo zostało oddalone za jeden dzień opóźnienia, to jest za dzień 1 stycznia 2017 r., z uwagi na treść art. 115 k.c., zgodnie z którym jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą.

Stan faktyczny sprawy został ustalony w oparciu o omówione wyżej dowody, w tym dokumenty w postaci faktur VAT, wezwania do zapłaty, korespondencję prowadzoną przez strony, a także inne dowody podlegające ocenie na podstawie art. 308 § 2 k.p.c., spośród których najistotniejsze znaczenie miał wydruk korespondencji mailowej między K. P. a pełnomocnikiem pozwanego. Ocena dowodu z zeznań świadka została dokonana powyżej.

O kosztach postępowania orzeczono z zastosowaniem zasady odpowiedzialności za jego wynik, na podstawie art. 108 § 1 w zw. z art. 100 i art. 98 § 1 k.p.c., przy założeniu, że powódka uległa tylko co do nieznacznej części swojego żądania. Na koszty poniesione przez powódkę, niezbędne, stosownie do art. 98 § 1 k.p.c., do celowego dochodzenia swoich praw, w łącznej wysokości 21.144 zł, złożyło się wynagrodzenie jednego zawodowego pełnomocnika będącego radcą prawnym (art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c.) w kwocie 10.800 zł, stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804); nadto – 17 zł z tytułu opłaty skarbowej od udzielenia jednego pełnomocnictwa oraz opłata od pozwu w wysokości 10.327 zł.