Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie z 27 listopada 2020 r. powódka (...) Państwowe spółka akcyjna w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego Zarządu (...) spółki akcyjnej w S. łącznej kwoty 99 502,11 zł, na którą składają się należności z następujących faktur VAT:

-

nr (...) z dnia 02-08-2017 r. na kwotę 7138,54 zł;

-

nr (...) z dnia 04-09-2017 r. na kwotę 7138,54 zł;

-

nr (...) z dnia 05-01-2018 r. na kwotę 4575,16 zł;

-

nr (...) z dnia 01-02-2018 r. na kwotę 7138,54 zł;

-

nr (...) z dnia 01-03-2018 r. na kwotę 7138,54 zł;

-

nr (...) z dnia 04-04-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 04-05-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 04-06-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 04-07-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 02-08-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 04-09-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 01-10-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 06-11-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

-

nr (...) z dnia 04-12-2018 r. na kwotę 7281,31 zł;

oraz kwota 841,00 zł tytułem noty odsetkowej

z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych oraz kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka podała, że w okresie 1.05.2002 r. – 30.04.2012 r. łączyła ją z pozwaną umowa dzierżawy; po tym okresie dzierżawiony teren zajęty był przez infrastrukturę zbudowaną przez pozwaną. Powódka dochodzi wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntu za okres wskazany w fakturach i nocie.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 10 800 zł.

W uzasadnieniu podała, że powództwo powinno podlegać oddaleniu z uwagi na zapłatę części należności w łącznej kwocie 7 711,70 zł oraz potrącenie z należnością objęta pozwem roszczenia przysługującego pozwanej w kwocie 91 940,21 zł z tytułu nadpłaty powstałej w wyniku wcześniejszych opłat za korzystanie z gruntów w okresie od 1 listopada 2014 r. do 28 lutego 2017 r. Pozwana podniosła zarzut nieistnienia roszczenia ewentualnie potrącenia kwoty 91 940,21 zł. Zdaniem pozwanej powództwo nie zostało udowodnione, gdyż do pozwu zostały dołączone wyłącznie dokumenty w postaci faktur, do które w późniejszym okresie były przedmiotem korekt.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 kwietnia 2002 r. (...) Państwowe spółka akcyjna w W. (wydzierżawiający) zawarła z Zarządem (...) spółką akcyjną w S. (dzierżawca) umowę dzierżawy nr (...).5e- (...).

Przedmiotem umowy była część działki nr (...) obręb 84 Ś. (teren w granicach (...) w S.), zlokalizowanej przy ul. (...) w S., o łącznej powierzchni 6.300 m ². Powódka była wieczystym użytkownikiem tego gruntu. Przedmiot umowy był przeznaczony do realizacji zadania inwestycyjnego pn. „Budowa infrastruktury portowej na O.” według uzgodnionego projektu budowlanego. Dzierżawca miał wykorzystywać ww. grunt na wykonanie zabudowy, tj. toru bocznicowego.

Strony ustaliły miesięczny czynsz w kwocie 8 454,60 zł brutto.

W § 5 umowy określono czas dzierżawy na 10 lat tj. od 1 maja 2002 r. do 30 kwietnia 2012 r. Dzierżawca w § 5 ust. 2 i 3 umowy zadeklarował zamiar zakupu prawa użytkowania wieczystego gruntu i wyraził zamiar pokrycia kosztów związanych z nabyciem nieruchomości.

Aneksem nr (...) z 5 sierpnia 2002 r. zmieniono nazwę dzierżawcy z dotychczasowej Zarząd (...) S.A.” na Zarząd (...) S.A.” Następnie Aneksem nr (...) z 28 listopada 2005 r. zmieniono sposób płatności czynszu. Aneksem nr (...) z 28 marca 2006 r. zmieniono oznaczenie działki gruntu na działkę nr (...).

Dowód: umowa dzierżawy z załącznikiem k. 29 – 32,

aneksy do umowy k. 33 – 35,

odpis z KW nr (...) k. 121 – 140.

Na dzierżawionym terenie pozwana wybudowała tor bocznicowy z infrastrukturą. Po zakończeniu inwestycji obszar faktycznego użytkowania gruntu przez pozwaną nie przekraczał granic działki nr ewid. 14/42 o powierzchni 3.972 m ² .

Bezsporne.

W piśmie z 25 marca 2017 r. pozwana zwróciła się do powódki o ustanowienie służebności gruntowej na działce nr (...) z obr. (...) w S.. Jednocześnie pozwana wskazała, że z uwagi na zakończenie inwestycji obszar faktycznego użytkowania przez nią gruntu nie przekracza granic obecnej działki (...), to jest powierzchni 3.972 m ² , w związku z tym odmawia zapłaty w całości faktur wystawionych przez powódkę za powierzchnię użytkowania wynoszącą 6300 m ² . W konsekwencji odesłała fakturę z 2 marca 2017 r. nr (...), wnioskując o wystawienie faktury z prawidłowo naliczoną kwotą. Nadto wniosła o dokonanie korekt faktur wystawionych za ostatnie 36 miesięcy, których należność po skorygowaniu będzie naliczona za powierzchnię faktycznie wykorzystaną, to jest nie wyższą niż 3.972 m ² .

W piśmie z 30 czerwca 2017 r. pozwana odesłała bez księgowania fakturę nr (...) jednocześnie prosząc o rozliczenie w formie kompensaty nadpłaty w wysokości 122 456,16 zł netto, która powstała w okresie 36 miesięcy licząc od 1 marca 2014 r., stanowiąc różnicę między dokonaną zapłatą za powierzchnię 6.300 m ², a kwotą należną za powierzchnię 3.972 m ². Pozwana przesłała również tabelę z rozliczeniem nadpłaty na poczet należności za korzystanie z działki (...) począwszy od 1 marca 2017 r.

Dowód: pismo z 24.03.2017 r. z dowodem nadania k. 55 – 57,

pismo z 30.06.2017 r. z fakturą, tabelą i dowodem nadania k. 58 – 61,

zestawienie płatności pozwanej k. 62 – 67.

W piśmie z 29 czerwca 2017 r. powódka (...) S.A. poinformowała pozwaną, że należność za korzystanie z gruntu, na którym został wybudowany tor bocznicowy, będzie wymagana bez względu na to czy pozwana korzysta z niego na podstawie umowy dzierżawy czy też bez tytułu prawnego. Jednocześnie powódka, w odpowiedzi na twierdzenia pozwanej, że obszar wykorzystywanego gruntu nie przekracza granic działki o nr ewid. 14/42, zaproponowała zdanie części zbędnych dla pozwanej terenów. Zwróciła się także do pozwanej o nieodsyłanie faktur oraz uregulowanie zaległych należności, nie widząc podstaw do skorygowania faktur za ostatnie 36 miesięcy.

Dowód: pismo z 29.06.2017 r. k. 36.

W piśmie z 14 lipca 2017 r. pozwana podtrzymała swoje stanowisko w sprawie kompensaty nadpłaconych należności i odesłała bez księgowania fakturę nr (...) nie kwestionując obowiązku zapłaty za grunt, z którego korzysta; podniosła, że faktury nie odzwierciedlają faktycznej powierzchni z jakiej pozwana korzysta.

Dowód: pismo z 14.07.2017 r. z dowodem nadania k. 68 – 70.

W okresie od 2 sierpnia 2017 r. do 4 grudnia 2018 r. powódka wystawiła pozwanej tytułem czynszu dzierżawy gruntu przy ul. (...) następujące faktury VAT:

- nr (...) z dnia 02-08-2017 r. na kwotę 11 322,46 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-09-2017 r. na kwotę 11 322,46 zł brutto;

- nr (...) z dnia 03-10-2017 r. na kwotę 11 322,46 zł brutto;

- nr (...) z dnia 05-01-2018 r. na kwotę 11 322,46 zł brutto;

- nr (...) z dnia 01-02-2018 r. na kwotę 8 935,75 zł brutto;

- nr (...) z dnia 01-03-2018 r. na kwotę 8 935,75 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-04-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-05-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-06-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-07-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 02-08-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-09-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 01-10-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 06-11-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto;

- nr (...) z dnia 04-12-2018 r. na kwotę 9 114,47 zł brutto.

Dowód: faktury VAT k. 14 – 20v,22.

W kolejnych pismach z 11 sierpnia 2017 r., 15 września 2017 r., 19 stycznia 2018 r., 5 lutego 2018 r., 14 lutego 2018 r., 14 marca 2018 r., 17 kwietnia 2018 r., 17 maja 2018 r., 15 czerwca 2018 r., 27 lipca 2018 r. 16 sierpnia 2018 r., 17 września 2018 r., 11 października 2018 r., 28 listopada 2018 r., 13 lutego 2018 r. pozwana odesłała bez księgowania faktury nr (...)//(...) (...), faktury korekty do faktur (...).

Dowód: pisma z dowodami nadania i fakturami k. 71 – 84v.

W piśmie z 28 listopada 2018 r. pozwana odesłała bez księgowania fakturę nr (...) z 6 listopada 2018 r. i poinformowała powódkę, że w związku z wykorzystaniem naliczonej nadpłaty, opłaty za korzystanie z gruntu pod bocznicą kolejową w wysokości uznanej przez pozwaną będą uiszczane w formie odrębnych przelewów.

Dowód: pismo z 28.11.2018 r. z fakturą i dowodem nadania k. 85 – 87,

rozliczenie kompensaty k. 88.

W dniu 10 grudnia 2018 r. pozwana uiściła kwotę 7 711,70 zł jako tytuł wskazując: „ref: (...) opłata za korzystanie z gruntu pod bocznicą kolejową przy ul. (...) w S.”.

Dowód: potwierdzenie przelewu k. 89.

W dniu 30 stycznia 2019 r. powódka wystawiła pozwanej notę odsetkową na kwotę 841 zł tytułem zwłoki w zapłacie faktury nr (...) z 3 października 2017 r. na kwotę 7 711,70 zł.

Dowód: nota odsetkowa k. 21.

Postanowieniem z 3 października 2019 r. wydanym w sprawie XI GNs 1/18 Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie ustanowił na części nieruchomości położonej w S. przy ul. (...), obejmującej działkę ewidencyjną nr (...) obręb S.- (...), w sposób oznaczony na mapie geodezyjnej numer A przyjętej do kolejowego zasobu geodezyjnego w dniu 13 marca 2019 r., służebność drogi koniecznej na rzecz każdorazowego właściciela nieruchomości, dla których Sąd Rejonowy Szczecin P. i Zachód w S. prowadzi księgę wieczystą nr (...), polegającej na prawie przejazdu torem kolejowym posadowionym na opisanych działkach oraz przyznaniu prawa eksploatacji i dostępu do urządzeń posadowionych na tych działkach za wynagrodzeniem w kwocie 450 000 zł.

Dowód: postanowienie k. 90.

W piśmie z 13 grudnia 2019 r. powódka poinformowała pozwaną, że na podstawie postanowienia sądu ustanawiającego służebność drogi koniecznej na rzecz pozwanej z dniem 3 października 2019 r. zaprzestaje obciążania pozwanej fakturą z tytułu korzystania bez tytułu prawnego z nieruchomości powódki. W związku z tym poinformowała także, że sporządzi korekty do faktur wystawionych w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 3 października 2019 r. przyjmując powierzchnię 3.972 m ² .

W dniu 23 grudnia 2019 r. powódka sporządziła faktury korekty do faktury za styczeń 2017 r. na kwotę 7 138,54 zł, w wyniku czego do zwrotu pozostała kwota 4 183,92 zł oraz do faktury za luty 2017 r. na kwotę 7 138,54 zł, w wyniku czego do zwrotu także pozostała kwota 4 183,92 zł.

W piśmie z 21 stycznia 2020 r. pozwana zaakceptowała faktury korekty do faktur za styczeń i luty 2017 r. jednak w związku z odesłaniem bez księgowania faktur za okres od 1 marca 2017 r. do 3 października 2019 r. pozwana odesłała bez księgowania faktury korekty za ten okres.

Dowód: pismo z 13.12.2019 r. k. 91, faktura korekta nr (...) k. 92, faktura korekta nr (...) k. 93v.

W piśmie z 18 czerwca 2020 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty 99 502,11 zł z terminie 3 dni od doręczenia wezwania umieszczając jednocześnie wykaz nieuregulowanych faktur.

W odpowiedzi, w piśmie z 6 lipca 2020 r. pozwana podtrzymała swoje stanowisko co do zasadności kompensaty; wyraziła też zaskoczenie co do wezwania do zapłaty faktur, które były przedmiotem postępowania przed sądem w sprawie XI GC 863/18, które zostało umorzone.

Dowód: wezwanie do zapłaty z 18.06.2020 r. k. 23 – 23v,

pismo z 6.07.2020 r. z potwierdzeniem nadania k. 103 – 103v.

Powódka wytoczyła powództwa przeciwko pozwanej o zapłatę należności tytułem faktur nr (...) za marzec 2017 r. i nr (...) oraz nr (...) tytułem czynszu dzierżawnego za kwiecień i maj 2017 r. Wyrokami z 25 lutego 2020 r. i 9 lipca 2020 r. powództwa te zostały oddalone.

Dowód: wyrok z 25.02.2020 r. z uzasadnieniem k. 94 – 97v, wyrok z 9 lipca 2020 r. z uzasadnieniem k. 98 – 102.

W piśmie z 6 sierpnia 2020 r. powódka poinformowała pozwaną, że jej zadłużenie wynosi 128 056,27 zł. Jednocześnie wskazała, że w związku z postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie zaprzestała obciążania pozwanej fakturami z tytułu korzystania z nieruchomości bez tytułu prawnego. Nadto podała, że do wystawionych w okresie od 1 stycznia 2017 r. do 3 października 2019 r. faktur zostały sporządzone korekty z uwagi na zmianę zajmowanej przez pozwaną powierzchni i przyjęto powierzchnię 3.972 m ² a z uwagi na brak umowy korekty te obejmowały także zmianę podstawy obciążenia z korzystania umownego na korzystanie bez tytułu prawnego. Dalej wskazała, że wpłata pozwanej 10 grudnia 2018 r. w kwocie 7 711,70 zł została rozliczona z fakturą (...) z 3 października 2017 r. w kwocie 11 322,48 zł za okres od 1 października 2017 r. do 31 października 2017 r.

Dowód: pismo z 6.08.2020 r. k. 37 - 38.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powód powołał w pozwie, jako podstawę prawną swojego roszczenia przepisy art. 224 § 2 w zw. z art. 225 k.c., które przewidują obowiązek samoistnego posiadacza w złej wierze uiszczenia wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Jednocześnie jednak w pozwie wskazano, że roszczenie oparte jest na zawartej przez strony umowie, co pozostawało w sprzeczności z przytoczoną podstawą prawną. Do pozwu dołączono przy tym faktury z tytułu czynszu dzierżawy gruntu. Powód nie załączył natomiast faktur korekt, które zostały przez niego złożone dopiero wraz z pismami procesowymi z 25.01.2022 r. i 21.02.2022 r. Dowody z tych dokumentów były zatem - w świetle art. 458 ⁵ §1 i 4 k.p.c. - spóźnione i podlegały pominięciu.

Sąd ustalił fakty opierając się na niekwestionowanych twierdzeniach stron oraz dowodach z dokumentów, złożonych w terminach przewidzianych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego o postepowaniu w sprawach gospodarczych, których autentyczność nie była przez strony podważana. Nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy okazało się rozliczenie wpłat na CD (k. 124) dołączone do pisma powoda z 1.02.2022 r., gdyż nie uwzględniało ono nadpłaty powstałej po stronie pozwanego, podlegającej zaliczeniu na poczet wynagrodzenia za korzystanie z gruntu za dalsze okresy.

Na rozprawie w dniu 9 marca 2022 r. powód, powołując się na złożone korekty faktur, w których zmianie, oprócz wysokości należności, uległ także tytuł wystawienia, wskazał na podstawę obciążenia, tj. korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego. W takiej sytuacji na powodzie spoczywał ciężar dowodu, iż pozwany korzystał z gruntu o określonej powierzchni, a nadto, iż z tego tytułu przysługiwało powodowi wynagrodzenie w takiej właśnie wysokości, jaką wskazano w pozwie.

Powód nie wskazał jakichkolwiek dowodów, które pozwalałyby na wykazanie tych przesłanek. Zauważyć trzeba, że brak jest podstaw do wystawiania faktur Vat z tytułu bezumownego korzystania z gruntu, a zatem w sytuacji, w której strony nie łączy żaden stosunek zobowiązaniowy. Do pozwu nie dołączono przy tym nawet faktur opiewających na kwoty, których żądał powód, a jedynie faktury wystawione z tytułu czynszu dzierżawy, które już w chwili wniesienia pozwu były przedmiotem korekt. Zauważyć przy tym trzeba, że skoro nie było podstaw do wystawienia faktur Vat z tytułu czynszu, to brak też było podstaw do wystawienia noty odsetkowej za opóźnienie w zapłacie faktury. Powód nie dołączył zresztą nawet faktury, która miała być z opóźnieniem spłacona, jak również dowodu opóźnienia w zapłacie.

Nie stanowi podstawy do wyciągnięcia wniosku o zakresie korzystania przez pozwanego z gruntu sam tylko fakt uprzedniego związania stron umową dzierżawy i brak protokolarnego zdania przedmiotu umowy. W pierwszej kolejności stwierdzić trzeba, że pozwany dopiero w piśmie procesowym z dnia 25.01.2022 r. powołał się na zaniechanie zdania nieruchomości przez pozwanego, co uznać należy za twierdzenie spóźnione w świetle art. 458 ⁵ §1 i 4 k.p.c.; powód przekroczył bowiem 14 dniowy termin do powołania nowych twierdzeń, których potrzeba pojawiła się wskutek złożenia odpowiedzi na pozew.

Co istotniejsze, to rzeczą powoda było wykazanie w niniejszym postępowaniu, z jakiej nieruchomości faktycznie korzysta pozwany. Z materiału dowodowego nie wynika, że teren będący uprzednio przedmiotem umowy dzierżawy, był w jakiś sposób oddzielony, odgrodzony od pozostałego terenu, a tym bardziej zamykany. Pamiętać przy tym trzeba, że obejmował on powierzchnię 6300 m ² . Powód nie tylko nie wykazał zaś zakresu korzystania z nieruchomości przez pozwanego, ale nawet nie powoływał się na to, by np. teren był zajęty przez pozostawione rzeczy należących do pozwanego. Jedynie z uwagi na fakt, iż pozwany nie kwestionował korzystania z nieruchomości powoda o powierzchni 3972 m ² oraz wysokości wynagrodzenia należnego powodowi z tego tytułu, możliwe było poczynienie miarodajnych ustaleń faktycznych w sprawie.

Trafny okazał się podniesiony przez pozwanego zarzut nieistnienia roszczenia z uwagi na złożenie – jeszcze przed wszczęciem postępowania –oświadczenia o potrąceniu wzajemnej wierzytelności przysługującej pozwanemu z tytułu nadpłaty powstałej w wyniku wcześniejszych opłat za korzystanie z gruntu (od 1 listopada 2014 r. do 28 lutego 2017 r.) Niesporne było bowiem, że umowa dzierżawy wygasła już z dniem 30 kwietnia 2012 r., zaś za grunt o powierzchni 3972 m ² przysługiwało wynagrodzenie w kwocie 5803,69 zł netto (97138, 54 zł brutto), nie zaś 7410 zł netto (za powierzchnię 6300 m ² ).

Podkreślenia wymaga, że już w piśmie z 24 marca 2017 r. (k. 55) pozwany zwrócił się z prośbą o dokonanie kompensaty nadpłaconych w ciągu 36 miesięcy kwot (za powierzchnię 6300 m ². Wniosek ten ponowiony został w piśmie z 30.06.2017 r. (k. 58), w którym wskazano na łączną kwotę nadwyżki 122.456,16 zł; jednocześnie odesłano fakturę z 2.06.2017 r. opiewającą na nienależną kwotę czynszu. Co więcej, do pisma tego dołączono tabelę z wyliczeniem nadpłaty w kwocie 122.456,16 zł. Stanowisko dotyczące „kompensaty” tej nadpłaty z bieżącymi należnościami z tytułu wynagrodzenia za korzystanie z powierzchni 3972 m ² powtórzono w piśmie z 14 lipca 2017 r. (k. 68). Następnie wszystkie faktury będące przedmiotem pozwu były powodowi odsyłane z oświadczeniem, że pozwany podtrzymuje swoje dotychczasowe stanowisko dotyczące kompensaty. Po raz kolejny pozwany potwierdził swoje stanowisko w piśmie z 28.11.2018 r. (k.85), wskazując na wykorzystanie nadpłaty powstałej w wyniku obciążenia za powierzchnię gruntu wyższą od faktycznie wykorzystanej.

Przed procesem pozwany wystosował do powoda pismo z 6 lipca 2020 r. stanowiące odpowiedź na wezwanie do zapłaty, w której ponownie powołał się na zaspokojenie roszczenia poprzez kompensatę wierzytelności o zwrot nadpłaconych kwot za 36 miesięcy.

Biorąc pod uwagę reguły wykładni oświadczeń woli statuowane w art. 60 k.c. i 65 §1 k.c. nie ulega wątpliwości, że przed wszczęciem postępowania pozwany wielokrotnie wyrażał wolę potrącenia wierzytelności powoda z tytułu bieżącego wynagrodzenia za korzystanie z gruntu z wzajemną wierzytelnością przysługującą mu z tytułu nadpłaty wynagrodzenia zapłaconego na rzecz powoda. Uwzględniając wcześniejszy sposób rozliczania stron, jak również i to, że sam powód wystawiał pozwanemu co miesiąc faktury, stwierdzić należy, iż powód mógł żądać wynagrodzenia bezpośrednio w kolejnych miesiącach w latach 2017 i 2018 r.; w tym czasie obydwie wierzytelności – tj. wierzytelność powoda z tytułu wynagrodzenia i wierzytelność pozwanego o zwrot niedpłaconego świadczenia były wymagalne, a tym samym mogły być potracone.

W konsekwencji nietrafne okazały się zarzuty powoda dotyczące braku legitymacji pełnomocnika procesowego do przyjęcia oświadczenia o potrąceniu; odnosiły się one bowiem do zarzutu potrącenia w znaczeniu procesowym – podniesionego z ostrożności w odpowiedzi na pozew, podczas gdy w omawianej sprawie przed procesem złożone zostało przez pozwanego materialnoprawne oświadczenie woli skierowane bezpośrednio do powoda.

Powód nie negował sposobu wyliczenia wierzytelności przedstawionej do potrącenia, jak również kwoty pozostałej z łącznej kwoty nadpłaty (122.456,16 zł netto) po uprzednim zaliczeniu na poczet wcześniejszych okresów.

Powód nie wyjaśnił jednocześnie, z jakich przyczyn skorygowano wystawione pozwanemu faktury dopiero za okres od 1 stycznia 2017 r. (w tym także za styczeń i luty, za które pozwany zapłacił faktury w pełnej wysokości), mimo iż nie zaprzeczył twierdzeniom pozwanego, że po wygaśnięciu umowy dzierżawy pozwany korzystał tylko z ograniczonej powierzchni. W zestawieniu z wcześniej przytoczonymi okolicznościami prowadzi to do wniosku, że opłaty za korzystanie z większej powierzchni stanowiły świadczenie nienależne, co stanowiło podstawę wzajemnej wierzytelności pozwanego znajdującej oparcie w przepisach art. 405 w zw. z art. 410 k.c.

Nie niweczy przy tym istnienia tej wierzytelności podniesiona przez powoda okoliczność, iż pozwany regulował faktury i nie rościł pretensji. Już z samego pozwu wynika, że w 2012 strony negocjowały porozumienie, na podstawie którego pozwany miał korzystać w mniejszym zakresie z gruntu; pozwany zamierzał zgłosić deklarację zakupu, ostatecznie chciał ustanowienia służebności, zaś powód poinformował, że brak jest takiej możliwości i że do zakończenia procedur będzie obciążał pozwanego w dotychczasowej wysokości. W pozwie nie wskazano, kiedy ostatecznie zaprzestano prowadzenia negocjacji odnośnie dalszych form korzystania z gruntu przez pozwanego, niemniej powołano się na pismo datowane na 29.06.2017 r. Również w odpowiedzi na pozew podniesiono, że pozwany zwracał się kilkakrotnie o uregulowanie kwestii rozliczenia z tytułu korzystana z gruntu. Świadczy to o tym, iż pozwany płacił należności w wysokości wskazanej przez powoda, lojalnie oczekując rozstrzygnięcia sytuacji i stanu prawnego, bądź poprzez zakup bądź ustanowienie służebności. W tej sytuacji sprzeczne z zasadami współżycia społecznego jest powoływanie się przez powoda – dla zniweczenia wierzytelności pozwanego - na regulowanie faktur wystawionych przez niego.

Jednocześnie pozwany wykazał, składając polecenia przelewu, iż zapłacił wynagrodzenie za grudzień 2018 r. w kwocie 7711,70 zł (k. 89), jak również pozostałą część wynagrodzenia za listopad (430,40 zł). Wprawdzie w piśmie z 6.08.2020 r. (k. 37) powód przedstawił odmienny sposób zaliczenia ww. wpłaty, niemniej, w świetle art. 451 §1 i 2 k.c. dyspozycja powoda, jako wierzyciela była nieskuteczna. Podkreślenia bowiem wymaga, że już w piśmie pozwanego z 28.11.2018 r. (k. 85) wskazano wprost, że wobec wyczerpania całej nadpłaty na poczet opłat za korzystanie z gruntu od tej pory należności będą uiszczane na konto powoda, co nie pozostawia wątpliwości co do tego, jaki dług chciał zaspokoić powód wpłatą z 10.12.2018 r. Niezależnie od tego zauważyć trzeba, że nawet w przypadku braku dyspozycji pozwanego zarachowanie powinno nastąpić wg ogólnych reguł, a zatem na poczet długów najdawniej wymagalnych; tymi zaś były zobowiązania z tytułu wynagrodzenia za listopad i grudzień 2018 r. Brak jest bowiem związku czasowego pomiędzy wpłatą a oświadczeniem powoda o sposobie zarachowania, złożonym po 2 latach od wpłaty (por. wyrok Sadu Najwyższego z 17.11.2016 r., IV CSK 57/16, w którego uzasadnieniu wskazano, że pomiędzy spełnieniem świadczenia przez dłużnika, który nie wskazał sposobu zarachowania, a wystawieniem przez wierzyciela pokwitowania powinno zachodzić bezpośrednie następstwo czasowe; w przeciwnym wypadku należy przyjąć, że żadna ze stron nie skorzystała z możliwości wyboru sposobu zarachowania.)

Po uwzględnieniu ww. wpłaty z dochodzonego roszczenia pozostaje 91.379,80 zł, z której kwota 841 zł (nota odsetkowa) była niezasadna. Pozostała wierzytelność powoda została zaspokojona w drodze potrącenia już przed wszczęciem postępowania, zgodnie z art. 498 k.c.

Mając na uwadze przytoczona argumentację sąd oddalił powództwo.

Na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c., zasądzono od powoda na rzecz pozwanego koszty procesu obejmujące wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 5400 zł stosownie do § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.: z 2016 r. poz. 1668 oraz z 2017 r. poz. 1797) a także opłata skarbowa od jednego pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.