Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powodowie – wspólnicy spółki cywilnej (...) – dochodzili od pozwanego H. I. zapłaty 114.300 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi do wniesienia pozwu tytułem naprawienia szkody wyrządzonej przez pozwanego naruszeniem autorskich praw majątkowych do 127 fotografii przysługujących powodom, przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne za udzielenie przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. Określając wysokość roszczenia powodowie odwoływali się do Tabeli Wynagrodzeń z 29 maja 1995 r. zawierającej stawki minimalne honorariów autorskich za wykorzystanie utworów fotograficznych opracowaną przez Związek (...) jako organizację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i zatwierdzonych 26 lipca 2001 r. przez Komisję Prawa Autorskiego powołaną przez Ministra Kultury i Sztuki. Wywodzili przy tym, że tabele te dotyczą wszystkich utworów fotograficznych wykonanych zarówno przez fotografów, jak i przez amatorów, i niezależnie od tego, czy są członkami Związku (...) lub innych związków twórczych, czy nie są.

Pozwany w złożonej 27 maja 2015 r. odpowiedzi na pozew domagał się oddalenia powództwa. Uzasadniając swoje stanowisko pozwany przyznał, że prowadzi konkurencyjną względem powodów działalność gospodarczą, w tym nabywa towar od przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. w R. i to ten podmiot umożliwia współpracującym ze sobą kontrahentom – w tym pozwanemu - korzystanie z własnych zasobów fotografii sprzedawanych towarów. Pozwany wskazywał dalej, że jego pracownik w dobrej wierze pozyskał ze strony internetowej (...) sp. z o.o. umieszczone następnie na stronie internetowej pozwanego fotografie. Jednocześnie pozwany zarzucał, że powodowie w sposób nieuprawniony zawyżają ewentualnie przysługujące im odszkodowanie gdyż zdjęcia 1 i 95, 2 i 15, 4 i 98, 5 i 91, 73 i 74, 88 i 90, 140 i 106, 109 i 110, 113 i 114 oraz 120 i 121 są takie same.

Powodowie ustosunkowali się do odpowiedzi na pozew w dalszym piśmie z 20 czerwca 2016 r., w którym zakwestionowali, ażeby w jakikolwiek sposób przekazali fotografie przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. lub innej osobie oraz żeby fotografie te były zamieszczone na stronach internetowych podmiotów trzecich. Kwestionowali też jakoby na te podmioty powodowie przenosili swoje autorskie prawa majątkowe, czy też udzielili stosownej licencji. Powodowie podtrzymywali tym samym, że pozwany bezprawnie wykorzystał fotografie, do których autorskie prawa majątkowe przysługują powodom.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. M. (1) i A. W. prowadzą działalność gospodarczą w ramach spółki cywilnej pod firmą (...), zajmując się handlem artykułami gospodarstwa domowego za pośrednictwem strony internetowej „ (...)

Fakty niesporne.

J. M. (1) i A. W. zatrudniali w swoim przedsiębiorstwie na podstawie umowy o pracę od 1 stycznia 2014 r. na czas nieokreślony K. K. (1) na stanowisku fotografa. Do zadań K. K. (1) należało wykonywanie wysokiej jakości fotografii oferowanego przez przedsiębiorstwo (...) asortymentu, a następnie dokonywanie ich obróbki i umieszczanie na stronie internetowej „ (...) K. K. (1) przenosiła też na pracodawcę swoje autorskie prawa majątkowe do wykonywanych zdjęć.

Dowody:umowa o pracę z 1.01.2014 r. z aneksem z 1.04.2015 r. (k. 8-10);

zeznania świadka K. K. (1) (k. 130-131).

K. K. (1) wykonała w ramach swoich obowiązków pracowniczych 117 fotografii asortymentu oferowanego następnie do sprzedaży przez przedsiębiorstwo (...) za pośrednictwem strony internetowej „ (...) na której zostały zamieszczone w celu zilustrowania wyglądu danego towaru. Fotografie wykonano należącym do przedsiębiorstwa aparatem C. (...) o numerze seryjnym (...). Fotografie te zostały następnie umieszczone na wskazanej stronie internetowej.

Dowody:zeznania świadka K. K. (1) (k. 130-131);

fotografie na nośniku optycznym (k. 2);

fotografia oznaczenia modelu i numeru seryjnego aparatu fotograficznego (k. 11);

faktura VAT nr (...) (k. 12);

pisemna opinia biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 1.10.2018 r. (k. 217-223);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 13.03.2019 r. (k. 259-260, 261);

pisemna opinia uzupełniająca biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 12.07.2019 r. (k. 275-344);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 27.11.2019 r. (k. 359-360, 362).

H. I. prowadzi działalność konkurencyjną pod firmą (...) H. I., również zajmując się handlem artykułami gospodarstwa domowego dla klientów detalicznych, jak również zaopatrując w kompleksowe wyposażenie podmioty świadczące usługi gastronomiczne. Działalność ta koncentruje się na sprzedaży wysyłkowej za pośrednictwem strony internetowej „ (...)

Fakty niesporne.

W ramach swojej działalności H. I. oferowany przez siebie asortyment towarów nabywał od hurtownika w osobie (...) sp. z o.o. w R., który zajmował się handlem m.in. porcelaną (dla klientów hurtowych i detalicznych). Hurtownik ten w korespondencji elektronicznej do swoich kontrahentów – w tym w e-mailu z 22 lipca 2015 r. skierowanym do H. I. – przesyłał materiały promocyjne związane z oferowanymi przez (...) sp. z o.o. towarami, a nadto informował, że prowadzi pod adresem „ (...) stronę internetową dostępną po dokonaniu rejestracji, na której kontrahenci mogą znaleźć dane dotyczące towarów, a także materiały fotograficzne dotyczące tych towarów. (...) sp. z o.o. wyrażała przy tym zgodę na wykorzystywanie zamieszczonych na stronie „ (...) materiałów fotograficznych oraz opisów towarów do kształtowania oferty sklepów zaopatrywanych przez nią kontrahentów, wskazując, że wszystkie te materiały można pobrać ze wskazanej strony internetowej. (...) sp. z o.o. posługiwała się również drugą – dostępną dla wszystkich – stroną internetową pod adresem „ (...)

Dowody:e-mail z 22.07.2015 r. (k. 40);

zeznania świadka M. S. (k. 108-109);

przesłuchanie pozwanego H. I. (k. 202-203, 205);

M. S. jako pracownik H. I. pobierał materiały fotograficzne dotyczące asortymentu oferowanego przez (...) sp. z o.o. ze stron internetowych tego podmiotu znajdujących się pod adresami „ (...) oraz „ (...) a następnie umieszczał je na stronie internetowej „ (...) prowadzonej przez przedsiębiorstwo (...) i zawierającej ofertę sprzedawanych przez niego towarów, nabytych uprzednio od (...) sp. z o.o.

Dowody:zeznania świadka M. S. (k. 108-109);

przesłuchanie pozwanego H. I. (k. 202-203, 205).

Na stronie internetowej „ (...) zostało zamieszczonych 117 fotografii towarów wykonanych przez K. K. (1), a zamieszczonych uprzednio na stronie internetowej „ (...) Dziesięć z tych fotografii zostało wykorzystanych dwukrotnie.

Dowody:zrzuty ekranu i fotografie na nośniku optycznym (k. 2);

pisemna opinia biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 1.10.2018 r. (k. 217-223);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 13.03.2019 r. (k. 259-260, 261);

pisemna opinia uzupełniająca biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 12.07.2019 r. (k. 275-344);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 27.11.2019 r. (k. 359-360, 362);

zeznania świadka N. D. (1) (k.460-461).

H. I. nie zawierał nigdy z J. M. (2) i A. W. umowy dotyczącej przeniesienia na niego autorskich praw majątkowych do fotografii, ani też nie zawierał z nimi jakichkolwiek umów licencyjnych.

Fakty niesporne.

Pismem z 24 lutego 2016 r. pełnomocnik J. M. (1) i A. W. – patronus.com.pl spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. – wezwał H. I. do zaniechania naruszeń przysługujących im autorskich praw majątkowych w postaci wskazanych 127 fotografii dokonywanych przez ich zamieszczanie na stronie internetowej „ (...) Jednocześnie – poza zaniechaniem dalszych naruszeń żądał od H. I. naprawienia wyrządzonej J. M. (2) i A. W. szkody przez zapłatę kwoty 114.300 zł w terminie do 11 marca 2016 r. na wskazany rachunek bankowy - stosownie do art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy - jako dwukrotności stosownego wynagrodzenia za 127 przypadków naruszeń obliczonego zgodnie z tabelą wynagrodzeń Związku (...) po stawkach minimalnych uwzględniając trwający 1 miesiąc okres naruszeń.

Dowód:pismo z 24 lutego 2016 r. (k. 16-19).

H. I. nie ustosunkował się do ww. żądania ani też nie zareagował w inny sposób.

Dowód:przesłuchanie pozwanego H. I. (k. 202-203, 205).

Pismem z 15 marca 2016 r. zawodowy pełnomocnik J. M. (1) i A. W. wezwał H. I. do zapłaty 114.300 zł wynikającej ze 127 przypadków naruszeń autorskich praw majątkowych do zdjęć, do których prawa te przysługują J. M. (2) i A. W.. Dokonania zapłaty żądał w terminie do 24 marca 2016 r. na wskazany rachunek bankowy, pod rygorem skierowania sprawę na drogę postępowania sądowego.

Dowód:pismo z 15.03.2016 r. z pełnomocnictwem (k. 20-22).

W reakcji na wezwanie z 15 marca 2016 r. H. I. zwrócił się (...) sp. z o.o. o wyjaśnienie kwestii praw autorskich do fotografii towarów, które pobierał z udostępnionych przez spółkę stron internetowych „ (...) oraz „ (...) jednak nie uzyskał żadnej odpowiedzi.

Dowód:przesłuchanie pozwanego H. I. (k. 202-203, 205).

W związku z tym H. I. – nie badając czy rzeczywiście zamieszczane przez niego na stronie „ (...) fotografie są tymi samymi fotografiami, co do których na posiadanie autorskich praw majątkowych wskazują J. M. (1) i A. W. – polecił swojemu pracownikowi M. S. usunięcie ze strony internetowej fotografii oferowanych towarów zakupionych uprzednio od (...) sp. z o.o. H. I. zlecił też dokonanie analizy wykorzystywanego serwera, na którym znajdowała się strona internetowa „ (...) pod kątem usunięcia spornych fotografii profesjonalnemu podmiotowi posługującemu się nazwą (...).

Dowody:przesłuchanie pozwanego H. I. (k. 202-203, 205);

zeznania świadka M. S. (k. 108-109);

pisemna opinia biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 1.10.2018 r. (k. 217-223);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 13.03.2019 r. (k. 259-260, 261);

pisemna opinia uzupełniająca biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 12.07.2019 r. (k. 275-344);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 27.11.2019 r. (k. 359-360, 362).

Przygotowując się do wytoczenia powództwa przeciwko H. I. w imieniu J. M. (1) i A. W. (na wypadek niezastosowania się przez H. I. do skierowanego do niego wezwania do zapłaty z 15 marca 2016 r.) ich pełnomocnik zlecił swojej pracownicy N. D. (1) wykonanie zrzutów ekranu strony „ (...) w zakresie, w jakim zamieszczone były na niej fotografie, do których autorskie prawa majątkowe przysługują J. M. (2) i A. W.. N. D. (1) wykonała te zrzuty ekranu, w żaden sposób ich nie modyfikując.

Dowody:zeznania świadek N. D. (1) (k. 460-461);

zrzuty ekranu na nośniku optycznym (k. 2).

W maju 2016 r. strona internetowa „ (...) mimo że nadal opublikowana, wskazywała, że sklep jest tymczasowo niedostępny; następnie została wyrejestrowana z polskiego rejestru domen. Nadal zarejestrowana i aktywna pozostaje strona internetowa „ (...)

Dowody:pisemna opinia biegłego w zakresie informatyki i teleinformatyki A. K. z 1.10.2018 r. (k. 217-223);

ustne wyjaśnienie pisemnej opinii biegłego A. K. z 13.03.2019 r. (k. 259-260, 261).

Sąd zważył, co następuje:

Przed przystąpieniem do rozważań dotyczących oceny prawnej dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia wskazać trzeba, że zgodnie z art. 318 § 1 k.p.c. sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania – zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie. Przepis ten znajduje zastosowanie w sytuacji, w której sporna jest zarówno zasada odpowiedzialności pozwanego, jak i wysokość dochodzonego roszczenia. Celem przepisu jest ekonomia procesowa – w sytuacji gdy sporna jest zasada odpowiedzialności pozwanego, niecelowe jest prowadzenia długotrwałego i często kosztownego procesu w zakresie wysokości dochodzonego roszczenia [por. W. w: red. S., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1-505 ³⁹ . Tom I, W. 2019, art. 318 k.p.c.]. Taka sytuacja, w której sporna między stronami pozostawała zarówno zasada jak i wysokość roszczenia, miała miejsce w niniejszej sprawie, a jednocześnie określenie zakresu odpowiedzialności pozwanego co do wysokości wymaga przeprowadzenia kolejnego dowodu z opinii biegłego stosownie do art. 278 k.p.c. Stąd też – wobec wyczerpania postępowania dowodowego co do samej zasady odpowiedzialności – Sąd uznał za zasadne wydanie wyroku wstępnego, którym rozstrzygnął, iż dochodzone przez powodów roszczenie jest usprawiedliwione co do zasady.

Fakty stanowiące podstawę rozstrzygnięcia zostały przez Sąd ustalone w oparciu o dowody z zeznań świadków, dowody z dokumentów, fotografii utrwalonych na płycie oraz przesłuchania pozwanego. Sąd nie znalazł podstaw do odmówienia wiarygodności tym dowodom. W szczególności nie można uznać za niewiarygodne zeznań świadka N. D. (1) z tego tylko względu, iż była ona pracownikiem kancelarii radcy prawnego świadczącego usługi na rzecz powodów. Jak wynika przy tym z pisemnych zeznań (k. 374) świadek zakończyła współpracę z kancelarią w 2016 r. Podstawę ustaleń faktycznych stanowiła także opinia biegłego z zakresu informatyki i teleinformatyki A. K., wyjaśniona następnie ustnie przez biegłego oraz pisemna opinia uzupełniająca, która również była przedmiotem wyjaśnienia na rozprawie. Biegły wyjaśnił przy tym, z jakich powodów nie mógł udzielić odpowiedzi na pytanie zawarte w pytaniu 2, wskazując na brak danych z badanego okresu na serwerze.

Podstawy prawnej dochodzonego roszczenia powodowi upatrywali w art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231) zwanej dalej „u.p.a.p.p.”, Powodowie dochodzili zatem naprawienia szkody wyrządzonej przez pozwanego naruszeniem przysługujących im autorskich praw majątkowych, przez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne za udzielenie przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu (tj. z fotografii), do których autorskie prawa majątkowe przysługują powodom.

Pozwany z kolei formułując swoją linię obrony z jednej strony twierdził, że sporne fotografie pozyskał ze strony internetowej swojego kontrahenta (...) sp. z o.o., (od którego kupował również towar znajdujący się na fotografiach), i nie miał powodu aby negować uprawnienie do skorzystania z pozyskiwanych w ten sposób utworów. W dalszym toku postępowania (na rozprawie w dniu 23 maja 2018 r. ) pozwany zmodyfikował swoje stanowisko kwestionując, iż na jego stronie internetowej zamieszczone były fotografie, do których autorskie prawa majątkowe przysługują stronie powodowej i utrzymując, że dowody na to wskazujące (zrzuty z ekranu) mogły być spreparowane.

Przechodząc do oceny prawnej zasady dochodzonych przez powodów roszczeń w pierwszej kolejności należy wskazać, że na gruncie prawa własności intelektualnej, do którego należą regulacje zawarte w u.p.a.p.p., przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór), a w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory fotograficzne (art. 1 ust. 1 i 2 pkt 3 u.p.a.p.p.). Co do zasady prawo autorskie przysługuje twórcy (art. 8 ust. 1 u.p.a.p.p.), przy czym autorskie prawa majątkowe nabywane są przez pracodawcę z chwilą przyjęcia utworu stworzonego przez jego pracownika w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy (art. 12 ust. 1 u.p.a.p.p.).

W stanie faktycznym niniejszej sprawy w kontekście powyższych przepisów nie budziło wątpliwości, że sporne fotografie jako utwory stanowią przedmiot prawa autorskiego oraz że autorskie prawa majątkowe do tych utworów przysługuje powodom, którzy nabyli je z uwagi na przyjęcie utworów stworzonych przez ich pracownika w ramach wykonywania obowiązków zawodowych wynikających ze stosunku pracy. Powodowie zatrudnili bowiem w swoim przedsiębiorstwie (...) na stanowisku fotografa, która to z kolei w ramach wykonywania swoich obowiązków zawodowych wynikających ze stosunku pracy (jak zeznała w charakterze świadka, a o czym świadczyła również złożona jako dowód umowa o pracę z nią zawarta) stworzyła sporne fotografie oferowanego w sklepie powodów asortymentu, (o czym świadczyło choćby wykorzystanie do ich wykonania aparatu fotograficznego należącego do przedsiębiorstwa powodów) i przeniosła autorskie prawa majątkowe do nich na swojego pracodawcę. Co przy tym istotne pozwany nie kwestionował, że spornym fotografiom przysługuje przymiot utworu, tzn. że są one przejawem działalności twórczej K. K. (1) o indywidualnym charakterze (art. 1 ust. 1 u.p.a.p.p.), a jednocześnie już na pierwszy rzut oka fotografie te nie mogą być zakwalifikowane jako wyłącznie techniczne; przeciwnie – charakteryzowały się oryginalnym doborem kompozycji fotografowanego asortymentu, oryginalnym doborem ogniskowej, czy pozycją, z której wykonywano ujęcie, przez co nie sposób odmówić nadania im przez twórcę indywidualnego, właściwego dla jego wytworów intelektualnych, piętna.

Jednocześnie trzeba wskazać, że treść autorskich praw majątkowych wyznacza art. 17 u.p.a.p.p., który stanowi, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Tak ukształtowane uprawnienia budują monopol twórcy w zakresie dysponowania tymi prawami do utworu, które łączą się z uzyskiwaniem wynagrodzenia autorskiego. Takie ukształtowanie treści autorskich praw majątkowych zbliżają je w istocie do ukształtowania własności rzeczy w Kodeksie cywilnym, zgodnie bowiem z art.140 k.c. właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy, pobierając pożytki i inne dochody z rzeczy, oraz może rozporządzać rzeczą. Tak jak uprawnienia właściciela rzeczy są jednak w pewnej mierze ograniczone przez inne przepisy, jak np. zasady współżycia społecznego oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie jego prawa, tak też autorskie prawa majątkowe – pierwotnie wyłącznie przysługujące twórcy – doznają pewnych ograniczeń ze względu na interes społeczny – określonych w przepisach art. 23-35 u.p.a.p.p. przypadków dozwolonego użytku, którego celem jest stworzenie możliwości korzystania przez osobę zainteresowaną z cudzej twórczości bez konieczności ubiegania się o zgodę podmiotu uprawnionego ze względu na wspomniany interes społeczny [por. F.-S. w: red. F.-S., Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, W. 2021, art. 17]. Dalsze szczególne przypadki dozwolonego użytku utworów, nie wymagające uzyskania zgody podmiotu, któremu przysługują prawa autorskie, określają przepisy art. 35a-35e u.p.a.p.p. (w odniesieniu do zapewnienia dostępu do utworów dla osób dotkniętych niepełnosprawnością) oraz art. 35 ⁵-35 ⁹ u.p.a.p.p. (w odniesieniu do utworów osieroconych).

Co trzeba jednak podkreślić, wskazane przepisy regulujące dozwolony użytek nie obejmują sytuacji, w których korzystanie z cudzej twórczości ma na celu osiąganie korzyści materialnych, bowiem wówczas potrzebne jest uzyskanie zgody podmiotu, któremu przysługują autorskie prawa majątkowe [por. uzasadnienie wyroku SN z 19.09.1975 r. w sprawie I CR 312/75, OSNCP z 1976 r., Nr 10, poz. 210].

Powyższe oznacza, że w przypadku komercyjnego korzystania z utworów, do których autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie, co do zasady konieczne jest bądź to nabycie tych praw na danym polu eksploatacji przez podmiot dążący do ich komercyjnego wykorzystania (art. 41 i nast. u.p.a.p.p.), bądź też uzyskanie przezeń licencji (art. 66-68 u.p.a.p.p.). Co za tym idzie, to na podmiocie, który korzysta z cudzego utworu, spoczywa co do zasady ciężar wykazania, że korzystanie przez niego z tego utworu jest zgodne z prawem – a zatem bądź, że nabył prawa autorskie do danego utworu, bądź też, że uprawniony podmiot udzielił mu stosownej licencji na korzystanie z utworu.

W razie naruszenia przez podmiot trzeci autorskich praw majątkowych ustawodawca w przepisach art. 79 u.p.a.p.p. określił katalog uprawnień przysługujących podmiotowi, którego prawa zostały naruszone, do których należy tak żądanie zaprzestania naruszeń, usunięcie skutków naruszenia, czy naprawienia wyrządzonej szkody i tak zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b u.p.a.p.p. uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu. W oparciu o ten przepis powodowie formułowali też roszczenia wobec pozwanego w niniejszej sprawie, a jak już wskazano, zdołali oni wykazać, że są uprawnionymi, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do spornych fotografii. Dla zastosowania powyższego przepisu konieczne tym samym pozostawało wykazanie nadto przez stronę powodową, że pozwany dopuścił się naruszenia przysługującym im praw do tych utworów.

W ocenie Sądu ciężarowi temu powodowie sprostali.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy już wizualne porównanie materiałów fotograficznych zebranych na płycie dołączonej do pozwu pozwalało uznać, że fotografie, które stworzyła K. K. (1) w ramach swoich obowiązków pracowniczych, a do których autorskie prawa majątkowe przysługują powodom, są tożsame z fotografiami (zrzutami z ekranów), które pozwany miał wykorzystywać na swojej stronie internetowej w ramach prowadzonego przez siebie sklepu internetowego.

Pozwany podejmował dwojakiego rodzaju obronę – z jednej strony powoływał się na to, że fotografie te uzyskał ze strony internetowej swojego kontrahenta (...) sp. z o.o., który to miał udostępniać je w celu budowania w oparciu o te fotografie ofert sklepów współpracujących z nim podmiotów, a z drugiej – w dalszym toku procesu – zakwestionował, ażeby fotografie powodów kiedykolwiek wykorzystywane były na stronie internetowej prowadzonego przez pozwanego sklepu internetowego.

Odnośnie tego ostatniego argumentu zauważyć trzeba, że formułując tezę, iż 127 fotografii wykonanych na zlecenie powodów zostało wykorzystane na stronie (...) biegły przyznał, że tożsamości zdjęć nie można stwierdzić bez kopii strony z serwera, na którym znajdowała się strona lub kopii lustrzanej ściągniętej z przeglądarki. Biegły wyjaśnił jednocześnie, że zrzut z ekranu wykonuje się po to, by utrwalić dany moment na stronie ekranie. Zrzut z ekranu dokumentował zatem, że na danej stronie zdjęcie się znajdowało.

Odnosząc się do sugestii pozwanego, jakoby strona powodowa na potrzeby niniejszego postępowania spreparowała dowody w postaci zrzutów ekranu prowadzonej przez niego strony internetowej sklepu (...) modyfikując je przez umieszczenie w nich fotografii wykonanych przez K. K. (1), wskazać trzeba, że pozwany nie przedstawił w tym zakresie żadnych konkretnych dowodów, opierając się jedynie na własnych twierdzeniach. Wprawdzie pozwany wykazał, że możliwość taka technicznie istnieje, co przyznał biegły w trakcie ustnego wyjaśnienia opinii (k.260), brak jest jednak jakiegokolwiek dowodu, że powodowie skorzystali z tej możliwości w celu sprzecznym z prawem. Przeczą zaś temu zeznania świadka N. D. (1). Pozwany nie przedstawił żadnych środków dowodowych, za pomocą których mógłby podważyć wiarygodność zeznań świadka N. D. (2), że wykonała jedynie zrzuty ekranu strony internetowej pozwanego, nie dokonując następnie żadnej ich modyfikacji. Pozwany nie zaoferował też żadnego dowodu na to, że do modyfikacji takiej doszło (a nie tylko technicznie możliwe było jej dokonanie). Co więcej, jego argumentacja, jakoby dowody na wykorzystanie przez pozwanego fotografii powodów na stronie internetowej „ (...) zostały spreparowane, była w istocie sprzeczna ze stanowiskiem, jakie formułował wcześniej sam pozwany w odpowiedzi na pozew. Nie kwestionował bowiem wówczas wykorzystania fotografii wskazywanych przez powodów na swojej stronie internetowej, lecz twierdził, że miał prawo do ich wykorzystania udzielone mu przez jego kontrahenta (...) Sp. z o.o. w R., który to miał fotografie te udostępniać na swojej stronie internetowej. Sam pozwany nie twierdził wówczas zatem, że sam fakt wykorzystania spornych fotografii na stronie internetowej „ (...) zaistniał, lecz kwestionował bezprawność tego faktu i istnienie wynikających z tej bezprawności podstaw do dochodzenia przez powodów roszczeń na podstawie art. 79 u.p.a.p.p.

Trzeba jednocześnie zauważyć, że odpowiedzialność bezpośredniego naruszyciela na podstawie art. 79 u.p.a.p.p. jest niezależna od winy – odpowiada on za sam fakt naruszenia prowadzącego do powstania szkody. Bezpośrednią postacią naruszenia są zaś wszystkie działania, które polegają na wkroczeniu w cudze prawa autorskie bez zezwolenia, choćby wkroczenie to było dokonywane bez zamiaru lub świadomości naruszenia. Wystąpienie winy wpływa natomiast na rozmiar ponoszonej przez niego odpowiedzialności. Przez samo udowodnienie faktu pozyskania spornych fotografii od (...) sp. z o.o. pozwany nie był w stanie uwolnić się od odpowiedzialności.

Wobec modelu ukształtowania odpowiedzialności z art. 79 u.p.a.p.p. nie ma znaczenia dla zasadności roszczenia powodów to, czy pozwany naruszenia przysługujących im autorskich praw majątkowych dopuścił się w sposób zawiniony, czy też pozostając w dobrej wierze co do tego, że (...) sp. z o.o. jest uprawniona do udostepnienia mu spornych fotografii i udzielenia dalszej zgody na ich wykorzystanie. Zgodnie bowiem z obowiązującą na gruncie prawa cywilnego i znajdująca zastosowanie także na gruncie regulacji u.p.a.p.p. zasadą „ nemo plus iuris” (oznaczającą, że nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada) udzielenie zgody na korzystanie z danego utworu przez podmiot, któremu nie przysługują prawa do tego utworu, jest bezskuteczne [por. K. w: red. M., Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, W. 2019, art. 79]. Tym samym ewentualne udzielenie przez (...) sp. z o.o. zgody na wykorzystanie udostępnionych przez nią fotografii powodów uznać należy za bezskuteczne w sytuacji, w której pozwany nie przedstawił żadnego dowodu na to, ażeby powodowie – jako podmioty, którym przysługują autorskie prawa majątkowe do spornych fotografii – wcześniej udzielili stosownego uprawnienia (licencji) spółce z o.o. (...). Także zatem w sytuacji, w której pozwany sporne zdjęcia pozyskałby ze strony „ (...) i wykorzystał je za zgodą (...) sp. z o.o., to nadal takie wykorzystanie tych utworów uznać trzeba za naruszenie praw autorskich przysługujących powodom, zaś dochodzone przez powodów w związku z tym naruszeniem roszczenie uznać trzeba na obecnym etapie postępowania za usprawiedliwione co do zasady.

W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji wyroku.