Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy (...) VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Konrad Kujawa
Protokolant:	st. sekr. sądowy Agnieszka Sieczkarz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 listopada 2024 r. w S.

na rozprawie

sprawy C. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o wyrównanie emerytury

na skutek odwołania C. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z dnia15 czerwca 2023 r., znak (...)

oddala odwołanie.

(...) del. Konrad Kujawa

Sygnatura akt VI U 1258/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 15 czerwca 2023 roku, znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., po rozpatrzeniu wniosku z 26 maja 2023 roku, odmówił C. K. prawa do wypłaty wyrównania emerytury od 1 listopada 2011 roku tj. od dnia przyznania świadczenia. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że stosownie do art. 133 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach, wypłacono wyrównanie za okres 1 marca 2020 roku tj. za okres trzech lat wstecz od daty zgłoszenia wniosku, tym samym brak było podstaw do wyrównania świadczenia za okres od 1 listopada 2011 roku.

C. K. złożył odwołanie od powyższej decyzji, podnosząc, iż przez 11 lat i 7 miesięcy jest na emeryturze, i przez cały ten okres, w wyniku błędu urzędnika ZUS otrzymywał emeryturę niższą o ok. 1%. Tym samym, powinien otrzymać wyrównanie za cały ten okres, a nie jedynie za trzy lata, jak uczynił to ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 14 października 2011 roku organ rentowy przyznał C. K. prawo do emerytury (o symbolu (...)), poczynając od 1 października 2011 roku.

Po korekcie, decyzją z 9 grudnia 2011 roku do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 225,53%.

Niesporne

Wnioskiem z dnia 29 marca 2023 roku C. K. zwrócił się do organu rentowego z zapytaniem o prawidłowość wyliczenia świadczenia emerytalnego, w szczególności wyliczenia wskaźnika procentowego podstawy wymiaru, który w jego ocenie powinien wynosić 226,12%.

Dowód: pismo z 29.03.2023 r., k. 9, pl. IV akt ZUS

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, po rozpoznaniu wniosku ubezpieczonego z 29 marca 2023 roku, decyzją z dnia 28 kwietnia 2023 roku, sprostowaną postanowieniem z 8 października 2024 roku, z uwagi na wykrycie błędu ustalającego wysokość wynagrodzenia wnioskodawcy za 2007 rok, ponownie przeliczył wysokość emerytury oraz uznał swój błąd, w konsekwencji czego wypłacił wyrównanie świadczenia za okres trzech lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc zgłoszenia wniosku o przeliczenia świadczenia, w łącznej kwocie 468,48 zł plus odsetki w kwocie 70,33 zł.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto:

- przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 2001 do2010

- wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, który wyniósł 226,15%.

Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono okresy składkowe w wymiarze 39 lat i 5 miesięcy oraz nieskładkowe w wymiarze 4 lat.

Wysokość emerytury została obliczona w następujący sposób:

24% (...),66 = 677,44 zł

(473 x 1,3%)/12x6383,45= 3270,88 zł

(48x0,7%)/12x6383,45= 178,74 zł

RAZEM= 4127,06 zł

Dowód: decyzja z 28.04.2023 r., k. 15-16, pl. IV akt ZUS

W dniu 26 maja 2023 roku C. K. złożył pismo, w którym wniósł o wyrównanie emerytury za cały okres przebywania na emeryturze, podnosząc, że przyczyną obniżenia świadczenia był błąd pracownika ZUS.

Dowód: pismo z 26.05.2023 r., k. 18-19, pl. IV akt ZUS

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do interpretacji przepisów dotyczących okresu, za który ubezpieczony może domagać się wstecznego wyrównania wysokości świadczenia zaniżonego na skutek błędu organu rentowego.

Zgodnie z treścią art. 133 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 1251) w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1) od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2) za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

W tej sprawie jest bezsporne, że w okresie od 1 października 2011 roku do 29 lutego 2020 roku, w wyniku błędnego wyliczenia przez ZUS, ubezpieczony miał przyjęty wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 225,53 %. Poza sporem pozostawało też to, że dopiero mocą decyzji z 28 kwietnia 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił prawidłową wysokość należnej ubezpieczonemu emerytury, korygując wskaźnik wysokości podstawy wymiaru i ustalając go na 226,15%. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie kwestionował swojego błędu i jednocześnie wyrównał ubezpieczonemu świadczenie za okres 3 lat wstecz od złożenia wniosku tj. od 26 marca 2020 roku do 25 maja 2023 roku wraz z odsetkami.

Kwestia sporna sprowadzała się zatem do ustalenia, czy prawo do wyrównania emerytury przysługuje ubezpieczonemu także za okres od 1 października 2011 roku do 25 marca 2020 roku.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 133 ust. 1 powołanej ustawy w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się poczynając od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Zgodnie z przytoczonym przepisem wyrównanie świadczenia winno zatem nastąpić od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu. Powyższe jest skorelowane z zasadą uregulowaną w art. 129 ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Takiej regule przyznawania świadczeń odpowiada art. 133 ust. 1 pkt 1. W takiej sytuacji można i należy uznać przepis art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy za wyjątek od reguły. Wyjątki zaś, co uznaje się za zasadę wykładni prawa, nie podlegają wykładni rozszerzającej (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 18 maja 2015 roku, III AUa 918/14).

Tylko zatem w przypadku, gdy odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego świadczenia wypłaca się za okres 3 lat poprzedzających miesiąc zgłoszenia wniosku.

Podkreślić w tym miejscu należy jednak, iż przepisy ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprowadziły zasadę wyrównywania świadczeń niewypłaconych lub zaniżonych na skutek błędu organu rentowego maksymalnie za trzy lata wstecz, co jednoznacznie wynika z treści art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy. Artykuł 133 nie wyłącza przy tym ograniczenia czasu wypłaty świadczeń nawet w sytuacjach, gdy błąd organu rentowego jest wynikiem zawinienia jego pracownika. Przepis nie daje również żadnej podstawy prawnej do przyznania podwyższonych świadczeń od daty powstania prawa do nich, jeżeli prawo powstało wcześniej niż trzy lata przed zgłoszeniem wniosku, nawet w przypadku, jeżeli niezrealizowanie tego było następstwem błędu organu rentowego. Użyte w tym przepisie określenie „błąd organu rentowego” obejmuje wszystkie sytuacje, w których organ rentowy miał podstawy do przyznania podwyższonego świadczenia, lecz z przyczyn leżących po jego stronie tego nie uczynił.

W wyroku z dnia 19 lutego 2002 roku, sygn. II UKN 116/01 (LEX) Sąd Najwyższy wprost uznał, że przepis ten nie wyłącza ograniczenia czasu wypłaty świadczeń nawet w sytuacjach, gdy błąd organu rentowego jest wynikiem zawinienia jego pracownika. Określony w nim trzyletni okres nawiązuje do okresów przedawnienia roszczeń o świadczenia powtarzające (art. 118 k.c.) i roszczeń z tytułu czynów niedozwolonych (art. 442 § 1 k.c.), które to okresy są także trzyletnie. Powołany przepis reguluje zatem swoistego rodzaju "przedawnienie" wypłaty świadczeń. Wynika z niego, że nawet zawinione działanie organu rentowego, które w swej konsekwencji prowadzić może także do pozbawienia uprawnionego części lub całości świadczenia, nie powoduje powstania obowiązku jego wypłaty za cały okres pokrzywdzenia ubezpieczonego, nawet jeżeli okres pokrzywdzenia jest dłuższy niż trzy lata (tak też w wyroku SA w Gdańsku z dnia 24 czerwca 2014 roku, IIIAUa 756/14 i w postanowieniu z dnia 12 marca 2015 roku, III AUa 883/14).

W konsekwencji stwierdzić należy, że organ rentowy zasadnie przyznał ubezpieczonemu wyrównanie świadczenia emerytalnego wyłącznie za okres 3 lat poprzedzających datę złożenia przez ubezpieczonego przedmiotowego wniosku, a nie za cały wnioskowany okres.

Sąd jest organem stosującym obowiązujące prawo i nie ma możliwości samodzielnego ukształtowania określonej materii. Przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych mają charakter bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa publicznego i nie mogą być wykładane rozszerzająco, modyfikowane lub zastępowane przez zasady współżycia społecznego. Innymi słowy rygoryzm prawa publicznego nie może być w żaden sposób łagodzony. W prawie ubezpieczeń społecznych nie obowiązują tzw. klauzule generalne, które w wyjątkowych przypadkach mogłyby brać pod uwagę zasady słuszności.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c.

sędzia Konrad Kujawa

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  zaakceptowano projekt asystent E. G.,

3.  odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć ubezpieczonemu,

4.  przedłożyć z pismami lub za 21 dni.

25.11.2024