Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 13 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Violetta Osińska

Sędziowie: SSO Marzenna Ernest

SSO Tomasz Szaj ( spr.)

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2015 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A. D.

przy udziale J. J., H. K. i Z. D.

o zniesienie współwłasności

na skutek zażalenia wnioskodawczyni na punkt II postanowienia Sądu Rejonowego w Świnoujściu VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w K. z dnia 23 października 2014 roku w sprawie VI Ns 57/13

oddala zażalenie .

SSO Tomasz Szaj SSO Violetta Osińska SSO Marzenna Ernest

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 23 października 2014 roku Sąd Rejonowy w Świnoujściu VI Zamiejscowy Wydział Cywilny w K. oddalił wniosek wnioskodawczyni A. D. o zniesienie współwłasności ( pkt I), zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki postępowania J. J. kwotę 2417 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt II), nakazał ściągnąć od wnioskodawczyni na rzecz Sądu Rejonowego w Świnoujściu kwotę 462,14 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania (pkt III), ustalił, że w pozostałym zakresie każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie( pkt IV).

Uzasadniając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zawarte w punkcie II wskazał, że w sytuacji gdy uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani wynikiem postepowania lub interesy ich są sprzeczne to sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub wyłożyć je na jednego z uczestników w całości. Ponadto, jeżeli zachodzi sprzeczność interesów to sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez innego uczestnika. W ocenie Sądu z racji oddalenia wniosku A. D. winna ona zwrócić J. J. poniesione przez nią koszty postępowania na które złożyło się wynagrodzenie reprezentującego ją zawodowego pełnomocnika w kwocie 2400 złotych oraz koszt opłaty od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

Zażalenie na rozstrzygnięcie zawarte w punkcie II wywiodła wnioskodawczyni wnosząc o zmianę punktu II poprzez zasądzenie kosztów postępowania od uczestniczki J. J. na rzecz wnioskodawczyni według norm przepisanych w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

Skarżąca zarzuciła Sądowi Rejonowemu błędną wykładnię art. 520 § 3 k.p.c. polegającą na przyjęciu, że w niniejszej sprawie interesy uczestników są sprzeczne. Skarżąca podniosła, iż z ugruntowanej w tym zakresie linii orzeczniczej wynika, że w sprawach o zniesienie współwłasności nie występuje sprzeczność interesów uczestników postępowania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia (...) r.,(...) Wniosek wnioskodawczyni był od początku postępowania w istocie popierany przez wszystkich uczestników. Stanowisko to zmieniła wyłącznie uczestniczka J. J. po zapoznaniu się z kosztorysem prac. Praktyka taka w ocenie skarżącej naruszała dobre obyczaje i stanowiła złamanie słowa danego na początku.

Skarżąca podniosła także, że oddalenie wniosku jest jedną z dwóch przesłanek jaką sąd winien wziąć pod uwagę rozważając kwestie obciążenia kosztami jednego z uczestników. Drugą i konieczną jest sprzeczność interesów stron. Ponadto w ocenie skarżącej, przy hipotetycznym założeniu uzasadniającym zastosowanie art. 520 §3 k.p.c., specyfika niniejszej sprawy nakazywałoby zastosowanie art. 102 k.p.c. W ocenie skarżącej wyrazem skrajnie nierównego traktowania wnioskodawczyni jest nieobciążenie kosztami postępowania uczestników, którzy reprezentowali identyczne stanowisko w zakresie wniosku o zniesienie współwłasności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

Wprawdzie zasadą ogólną orzekania o kosztach postępowania nieprocesowego, wyrażoną w art. 520 § 1 k.p.c. jest ponoszenie przez każdego z uczestników kosztów związanych ze swoim udziałem w sprawie (tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia (...)) to jednak doznaje ona przełamania w art. 520 § 2 i 3 k.p.c. W sytuacjach nimi określonych sąd może odstąpić bowiem od zasady ogólnej i orzec stosownie do reguł określonych wskazanymi wyżej przepisami. Dla ich zastosowania istotne jest stwierdzenie, czy między uczestnikami postępowania w danej sprawie zachodzi sprzeczność interesów i czy są oni w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania. Wówczas sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub nałożyć na jednego z uczestników w całości (§2) Ponadto w sytuacji kiedy interesy uczestników są sprzeczne, sąd może nałożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Analogicznie sąd może postąpić, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie (§3).

W orzecznictwie przyjmuje się, że sprzeczność interesów występuje w sprawach, w których między uczestnikami istnieje wyraźna kontradykcja co do oczekiwanego wyniku sprawy, gdyż wnioskodawca oczekuje uwzględnienia wniosku, a będący w opozycji uczestnik jego oddalenia (tak orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia(...) oraz postanowienie SN z dnia (...) (...) W sprawach p o zniesienie współwłasności przyjmuje się, że nie występuje sprzeczność interesów między uczestnikami postępowania domagającymi się zniesienia współwłasności a prezentującymi jedynie odmienne zapatrywania co do sposobu dokonania zniesienia współwłasności (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia(...)

W ocenie Sądu Okręgowego oraz w świetle powyższych rozważań, Sąd pierwszej instancji prawidłowo włożył na wnioskodawczynię obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez uczestniczkę postępowania J. J.. W niniejszej sprawie wystąpiła bowiem sytuacja określona dyspozycją art. 520 § 3 k.p.c. Po pierwsze, interesy wnioskodawczyni oraz uczestniczki postępowania J. J. były skrajnie sprzeczne. Należy podkreślić, że uczestniczka postępowania pomimo popierania w początkowym jego etapie wniosku o zniesienie współwłasności stała na stanowisku, że proponowany przez wnioskodawczynię podział fizyczny nieruchomości jest niemożliwy do przeprowadzenia w zaproponowanym przez nią kształcie, co wielokrotnie sygnalizowała w składanych przez siebie pismach. W toku postępowania, uczestniczka zmieniła swoje stanowisko wnosząc o oddalenie wniosku o zniesienie współwłasności i podtrzymując to stanowisko, aż do jego zakończenia. W opisanej sytuacji możemy zatem mówić o sprzeczności interesów wnioskodawczyni i uczestniczki, bowiem nie jest tak, by prezentowały one jedynie odmienne i korzystniejsze dla siebie zapatrywania w zakresie sposobu fizycznego podziału nieruchomości, ale w ogóle nie były zgodne co do samego zniesienia współwłasności. Po wtóre i zasadnicze, wniosek został ostatecznie oddalony. W tej sytuacji wbrew odmiennemu zapatrywaniu skarżącej zostały spełnione wszystkie przesłanki uzasadniające orzeczenie o kosztach postępowania na podstawie art. 520 § 3 k.p.c.

Nie zasługiwał na uwzględnienie także zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 102 k.p.c. Jakkolwiek norma ta znajduje odpowiednie zastosowanie do orzeczeń wydanych także w trybie nieprocesowym to w okolicznościach konkretnej sprawy nie wystąpił „przypadek szczególnie uzasadniony”, który stanowiłby podstawę do odstąpienia od obciążenia wnioskodawczyni obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania uczestniczce postępowania. Orzecznictwo Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje, że sytuacje takie winny mieć miejsce wyjątkowo, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu byłoby rażąco niezgodne z zasadami słuszności. Ocena sądu, czy taki przypadek zachodzi ma charakter dyskrecjonalny, w związku z czym może być podważona przez sąd wyższej instancji tylko wówczas, gdy jest rażąco nietrafna (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia (...)postanowienia Sądu Najwyższego z dnia (...). W ocenie skarżącej „szczególnie uzasadnionym wypadkiem” jest okoliczność oddalenia wniosku wyłącznie z powodu wysokich kosztów adaptacji budynku oraz braku świadomości ich wysokości po stronie wnioskodawczyni w momencie wystąpienia z wnioskiem. Argumentacja ta jest nietrafna. Przede wszystkim nie można było nie dostrzec, iż był to kolejny wniosek wnioskodawczyni o zniesienie współwłasności. Powołani we wcześniejszej sprawie biegli wskazali na konieczność zmiany sposobu użytkowania lokalu z budynku jednorodzinnego na wielorodzinny i związaną z tym konieczność wykonania prac adaptacyjnych. Samo pozostawanie przez wnioskodawczynię w przeświadczeniu, iż koszty tych prac nie będą wyższe aniżeli wynikające ze sporządzonego na jej wniosek przed wszczęciem postępowania projektu budowlanego nie jest przypadkiem szczególnie uzasadnionym. Wnioskodawczyni od początku była reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika, stąd też oczekiwać należało, iż zostanie przez niego pouczona, iż ostatecznie zakres prac jak też ich koszt zostanie ustalony przeprowadzoną w sprawie opinią biegłego sądowego.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. oraz 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)

-(...)

(...)

(...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)