Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 13 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Bednarek - Moraś

Sędziowie: SO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)

SO Dorota Gamrat - Kubeczak

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2015 r. w Szczecinie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przy udziale J. P., Narodowego Funduszu Zdrowia w W.- (...) Oddział Wojewódzki w S.

o wydanie z depozytu sądowego

na skutek apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt III Ns 160/13

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od wnioskodawcy (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na rzecz uczestniczki J. P. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie w sprawie o sygn. akt III Ns 160/13 oddalił wniosek o wydanie z depozytu sądowego (pkt I) oraz orzekł, iż każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt II).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach
i rozważaniach prawnych:

W dniu 26 sierpnia 2008 r. w sprawie o sygn. akt III Ns 2/09 Narodowy Fundusz Zdrowia (...) Oddział Wojewódzki w S. wniósł o zezwolenie na złożenie do depozytu kwoty 103.579,20 złotych z tytułu zapłaty refundacji oznaczonych numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) , z tym zastrzeżeniem, iż depozyt może być wypłacony J. P. albo (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. po przedstawieniu porozumienia pisemnego uczestników wskazującego osobę, której pieniądze z depozytu powinny zostać wypłacone, albo w oparciu o prawomocny wyrok sądowy zasądzający kwotę złożoną w depozycie od Narodowego Funduszu Zdrowia w W. albo ustalające istniejące wierzytelności.

Uzasadniając wniosek Narodowy Fundusz Zdrowia (...) Oddział Wojewódzki w S. podał, iż wypłacał uczestniczce J. P. prowadzącej Aptekę (...) w B. refundacje z tytułu sprzedawanych leków (wg zestawień uczestniczki). Uczestniczka zawarła z drugim uczestnikiem (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. umowę przelewu wierzytelności. W trakcie realizacji cesji na kwotę 335.062,92 cedent tj. uczestniczka J. P. po przekazaniu cesjonariuszowi kwoty 199.154,96 zł oświadczyła, iż spłaciła całość zadłużenia. Nadto złożyła oświadczenie, iż ww. załącznik nie był przez nią podpisany. Oświadczenie to uczestniczka J. P. złożyła pismem otrzymanym przez wnioskodawcę w dniu 16 czerwca 2008 r. Wnioskodawca miał do zapłaty, wymagalną z przedstawionych przez uczestniczkę J. P. refundacji, kwotę 103.579,20 zł. Narodowy Fundusz Zdrowia (...) Oddział Wojewódzki w S. uważał, iż ww. cesja była niedostatecznie wykazana i został narażony na zarzut spełnienia świadczenia do rąk osoby nieuprawnionej do jej przyjęcia.

Prawomocnym postanowieniem z dnia 4 maja 2009 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie zezwolił wnioskodawcy Narodowemu Funduszowi Zdrowia z siedzibą w W. (...) Oddziałowi Wojewódzkiemu w S. na złożenie do depozytu sądowego kwoty 103.579,20 złotych, która może być wydana J. P. albo (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. po przedstawieniu porozumienia pisemnego uczestników wskazującego osobę, której pieniądze z depozytu powinny zostać wypłacone, albo w oparciu o prawomocny wyrok sądowy zasądzający kwotę złożoną w depozycie, od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W. (...) Oddziału Wojewódzkiego w S. z siedzibą w W. albo ustalającą istniejące wierzytelności.

Kwota świadczenia składanego do depozytu sądowego w wysokości 103.579,20 złotych została zaksięgowana w księdze sum depozytowych.

W sprawie I C 668/09 toczącej się przed Sądem Rejonowym w Koszalinie I Wydziałem Cywilnym w dniu 11 października 2012 r. zapadł wyrok zasądzający od J. P. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. kwotę 60.814,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami postępowania z tytułu należności wynikających z umów sprzedaży.

W skutek apelacji J. P. złożonej od wyroku z dnia 11 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Koszalinie w sprawie VII Ca 292/13 wydał wyrok oddalający apelację i zasądzający koszty postępowania apelacyjnego od pozwanej.

W dniu 30 sierpnia 2013 r. pozwana J. P. wniosła skargę kasacyjną.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy wskazał, iż zakres kognicji sądu w postępowaniu o wydanie przedmiotu świadczenia z depozytu sądowego jest ograniczony. Sąd bada bowiem jedynie, czy wnioskodawca jest osobą wskazaną w postanowieniu zapadłym w postępowaniu o złożenie do depozytu sądowego jako ta, do której rąk wydanie przedmiotu świadczenia ma nastąpić, a nadto, czy zostały spełnione warunki, pod którymi wydanie ma nastąpić. Zdaniem Sądu I instancji zatem uwzględnienie wniosku o wydanie depozytu w wymienionym przypadku winno w takiej sytuacji być uzależnione od przedłożenia prawomocnego orzeczenia (wydanego w postępowaniu procesowym), rozstrzygającego spór pomiędzy wierzycielem, a pozostałymi osobami zgłaszającymi roszczenie o wydanie depozytu i przyznającego wierzycielowi prawo do otrzymania przedmiotu depozytu, albo ugody zawartej między wymienionymi podmiotami.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszego postępowania Sąd Rejonowy wskazał, iż wnioskodawca wprawdzie wykazał, iż przysługują mu wierzytelności względem J. P. zasądzone wyrokami Sądu Rejonowego w Koszalinie I Wydziału Cywilnego z dnia 11 października 2012 r. sygn. akt I C 668/09 i wyrokiem Sądu Okręgowego w Koszalinie VII Wydziału Cywilnego Odwoławczego z dnia 6 czerwca 2013 r. sygn. akt VII Ca 292/13, ale nie wykazał, iż wierzytelności te wynikają z tytułu zapłaty refundacji oznaczonych numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) – co stanowiło świadczenie złożone do depozytu. Sąd Rejonowy podniósł ponadto, iż badając akta sprawy I C 668/09 (VII Ca 292/13), zawnioskowane jako dowód w niniejszej sprawie, ustalił, iż w ww. sprawie mowa jest o należnościach wynikających z umów sprzedaży i wskazano jedynie, iż część roszczeń zaspokojono z tytułu cesji wierzytelności wynikających z tytułu zapłaty refundacji oznaczonych numerami (...) i (...) należnych od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W. (...) Oddziału Wojewódzkiego w S.. Nadto Sąd Rejonowy wskazywał, iż w sprawie I C 668/09 nie rozstrzygnięto sporu komu depozyt sądowy złożony w sprawie III Ns 2/09 przysługuje czy wnioskodawcy czy uczestniczce. Stąd w ocenie Sądu nie sposób było przyjąć, iż wnioskodawca spełnił warunki określone w postanowieniu z dnia 4 maja 2009 r. w sprawie o sygn. akt III Ns 2/09, albowiem nie przedłożono prawomocnego wyroku sądowego zasądzającego kwotę 103,579,20 złotych złożoną w depozycie z tytułu zapłaty refundacji oznaczonych numerami : (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W. (...) Oddziału Wojewódzkiego w S., albo ustalającego istniejącą wierzytelność.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł wnioskodawca zaskarżając je w całości oraz zarzucając mu rażącą sprzeczność i nielogiczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz naruszenie art. 693 kpc poprzez odmowę wydania wnioskodawcy depozytu mimo spełnienia warunków określonych we wniosku o złożenie do depozytu.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wydanie wnioskodawcy depozytu w całości oraz zasądzenie kosztów niniejszego postępowania za obie instancje. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, iż oddalenie wniosku z powodu nie wykazania przez wnioskodawcę, iż zasądzone wierzytelności wynikają z tytułu refundacji oznaczonych numerami (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...) jest nietrafne. W ocenie apelującego bowiem ani postanowienie Sądu o zezwolenie na złożenie do depozytu, ani jego uzasadnienie nie zawierają żadnego odniesienia do tych refundacji.

Zdaniem wnioskodawcy przesłanką wydania depozytu jest natomiast prawomocny wyrok sądowy zasądzający kwotę złożoną do depozytu, który został przez niego spełniony, a nadto żaden z uczestników nie zaprzeczył, aby kwoty zasądzone lub ugodzone miały dotyczyć innych rozliczeń.

Dalej skarżący wskazywał, iż odmowa wydania depozytu pozbawi wnioskodawcę możliwości choćby częściowego zaspokojenia. W powyższych okolicznościach odmowa wydania depozytu narusza również art. 5 kc.

W przypadku dalszych wątpliwości wnioskodawca wniósł o przyjęcie w poczet materiału dowodowego pisma wnioskodawcy skierowanego do NFZ z dnia 16 czerwca 2008 r. oraz przeprowadzenia dowodu z przesłuchania wnioskodawcy i uczestników postępowania.

W odpowiedzi na apelację uczestniczka J. P. wniosła o oddalenie apelacji, oddalenie wniosków o przeprowadzenie dowodów w sprawie oraz o przyznanie kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Analizę powyższej sprawy poprzedzić należy wskazaniem, iż wnioskodawca (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wniosła o wydanie jej depozytu sądowego ustanowionego postanowieniem Sądu Rejonowego Szczecin- Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie dnia 04 maja 2009 r., sygn. akt III Ns 2/09.

Zgodnie z treścią art. 693 ¹⁴ kpc na żądanie wierzyciela sąd postanowi wydać mu depozyt, jeżeli zachodzą warunki określone we wniosku o złożenie do depozytu.

Co istotne, zakres kognicji sądu w sprawie o wydanie depozytu jest ograniczony do oceny, czy zachodzą warunki określone we wniosku o złożenie do depozytu sądowego. Według judykatury sąd w postępowaniu o wydanie przedmiotu depozytu nie jest uprawniony do badania i rozstrzygania, czy wierzycielowi służy prawo żądania wydania i otrzymania depozytu; uprawnienie sądu ogranicza się do sprawdzenia, czy treść wniosku dłużnika uzasadnia wydanie depozytu osobie tego żądającej. Sąd bada tylko, czy żądający wydania depozytu jest wskazanym przez dłużnika we wniosku wierzycielem, któremu depozyt ma być wydany, albo jego następcą prawnym oraz czy spełniły się warunki, pod którymi depozyt ma być wydany (por. orzeczenie SW w Katowicach z dnia 20 sierpnia 1976 r., II CR 1074/76, OSP 1977, z. 2, poz. 32).

W przypadku złożenia do depozytu sądowego sumy pieniężnej na tej podstawie, że wierzytelność jest sporna między kilku osobami, i zgłoszenia przez jedną z tych osób wniosku o wydanie jej depozytu, sąd w postępowaniu o wydanie depozytu nie jest uprawniony do rozstrzygnięcia, której z tych osób przysługuje sporna wierzytelność. Przyjmuje się, iż wierzytelność jest sporna między kilku osobami, gdy kilka osób (należy przez to rozumieć również dwie osoby) żąda od dłużnika wykonania tego samego świadczenia, każda z nich na swoją rzecz utrzymując, iż tylko ona jest wierzycielem części lub całości wierzytelności i że inne osoby żądające spełnienia świadczenia na swoją rzecz albo nie są wierzycielami, albo są uprawnione do żądania tylko części podzielnego świadczenia. Przedmiotem sporu w takim przypadku jest nie samo istnienie wierzytelności, lecz osoba wierzyciela.

Uwzględnienie wniosku o wydanie depozytu w wymienionym przypadku jest uzależnione od przedłożenia prawomocnego orzeczenia (wydanego w postępowaniu procesowym), rozstrzygającego spór pomiędzy wierzycielem a pozostałymi osobami zgłaszającymi roszczenie o wydanie depozytu i przyznającego wierzycielowi prawo do otrzymania przedmiotu depozytu, albo ugody zawartej między wymienionymi podmiotami.

W związku z powyższym Sąd nie jest uprawniony do badania i rozstrzygania czy wierzycielowi służy prawo żądania wydania i otrzymania depozytu; uprawnienie sądu ogranicza się do sprawdzenia, czy treść wniosku dłużnika uzasadnia wydanie depozytu osobie żądającej wydania. Sąd bada zatem tylko czy żądający wydania depozytu jest wskazanym przez dłużnika we wniosku wierzycielem, któremu depozyt ma być wydany, albo jego następcą prawnym oraz czy spełniły się warunki pod którymi depozyt ma być wydany. Żadnych sporów o prawo do depozytów sąd w tym postępowaniu nie rozstrzyga, gdyż prawdziwości wniosku nie bada.

Wierzyciel musi wylegitymować się przed sądem, który decyduje o wydaniu depozytu, tj. wykazać swoje prawo do otrzymania depozytu, ale wykazać to prawo może tylko wyrokiem prawomocnym sądu zapadłym w postępowaniu spornym rozstrzygającym spór tego wierzyciela z pozostałymi osobami zgłaszającymi pretensję do depozytu i przyznającym temu wierzycielowi prawo do otrzymania depozytu, bądź ugodą zawartą pomiędzy tymi osobami.

W przedmiotowym postępowaniu powyższe przesłanki nie zostały jednakże spełnione. Zasadnie zatem Sąd I instancji przyjął, iż wnioskodawca nie wykazał zasadności wniosku o wypłatę z depozytu złożonych środków.

W tym względzie podnieść bowiem należy, iż wnioskodawca wprawdzie wykazał, że przysługują mu wierzytelności względem uczestniczki J. P. zasądzone wyrokami Sądu Rejonowego w Koszalinie I Wydziału Cywilnego z dnia 11 października 2012 r. sygn. akt I C 668/09 i wyrokiem Sądu Okręgowego w Koszalinie VII Wydziału Cywilnego Odwoławczego z dnia 6 czerwca 2013 r. sygn. akt VII Ca 292/13, nie wykazał jednakże, iż kwoty zasądzone powyższymi wyrokami winny mu zostać wypłacone z sum złożonych do depozytu sądowego.

Jak wynika z treści postanowienia Sądu Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 04 maja 2009 r., sygn. akt II Ns 2/09 zezwolono wnioskodawcy Narodowemu Funduszowi Zdrowia z siedzibą w W. (...) Oddziałowi Wojewódzkiemu w S. na złożenie do depozytu sądowego kwoty 103.579,20 złotych, która może być wydana J. P. albo (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. po przedstawieniu porozumienia pisemnego uczestników wskazującego osobę, której pieniądze z depozytu powinny zostać wypłacone, albo w oparciu o prawomocny wyrok sądowy zasądzający kwotę złożoną w depozycie, od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W. albo ustalającą istniejące wierzytelności.

Jako, iż w przedmiotowej sprawie wniosek o wydanie depozytu sądowego nie opierał się o treść porozumienia pisemnego uczestników wskazującego osobę, której pieniądze z depozytu powinny zostać wypłacone, należało rozważyć czy wnioskodawca przedłożył jako podstawę uzasadniającą jego wniosek prawomocny wyrok sądowy zasądzający kwotę złożoną w depozycie, od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W. albo ustalającą istniejące wierzytelności. W ocenie Sądu odwoławczego apelujący nie dysponował jednakże również wskazanymi powyżej dokumentami.

W tym względzie podnieść należy, iż przedłożone przez niego wskazane powyżej wyroki odnoszą się do wierzytelności zasądzonych na rzecz wnioskodawcy od uczestniczki J. P.. Tym samym załączone do wniosku wyroki Sądu Rejonowego w Koszalinie oraz Sądu Okręgowego w Koszalinie nie ustalały istnienia wierzytelności wnioskodawcy wobec dłużnika - Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W.. Nie rozstrzygały również komu depozyt sądowy przysługuje. Tymczasem postanowienie Sądu Rejonowy Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 04 maja 2009 r., sygn. akt III Ns 2/09 uzależniło możliwość wydania sum depozytowych w oparciu o prawomocny wyrok sądowy zasądzający kwotę złożoną w depozycie od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W. . Orzeczenia, na których swój wniosek oparł apelujący w żaden sposób nie dają zatem podstaw do wypłaty kwoty złożonej do depozytu w oparciu o wskazane wyżej postanowienie w przedmiocie złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego.

Sąd będąc związany w postępowaniu depozytowym swoją ograniczoną kognicją nie był władny do czynienia w tym względzie własnych ustaleń, a zatem przyjąć należało, iż wnioskodawca nie spełnił warunków określonych w postanowieniu z dnia 04 maja 2009 r., sygn. akt III Ns 2/09, albowiem nie przedłożył prawomocnego wyroku sądowego zasądzającego kwotę złożoną w depozycie od Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w W., albo ustalającego istniejącą wierzytelność.

Co istotne, świadczenie złożone do depozytu stanowiło wierzytelność sporną pomiędzy wnioskodawcą a uczestniczką J. P. i tylko w związku z tą okolicznością dłużnik- Narodowy Fundusz Zdrowia z siedzibą w W. (...) Oddział Wojewódzki w S., uchylając się od rozstrzygania w tym zakresie sporu, złożył przedmiot świadczenia do depozytu sądowego. Na obecnym etapie postępowania Sąd winien zatem mieć możliwość ustalenia, czy żądający wydania depozytu jest wskazanym przez dłużnika wierzycielem, któremu depozyt ma być wydany oraz czy spełniły się warunki pod którymi depozyt ma być wydany. Wierzyciel musi zatem wylegitymować się przed sądem, który decyduje o wydaniu depozytu, tj. wykazać swoje prawo do otrzymania depozytu i przyznającym temu wierzycielowi prawo do otrzymania depozytu, bądź ugodą zawartą pomiędzy tymi osobami. Nie ulega jednakże wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie rozstrzygnięcie takie nie zostało przedłożone.

Marginalnie zwrócić uwagę należy na to, iż lektura uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie VII Ca 292/13 nie pozwala na powiązanie tożsamości wierzytelności tam dochodzonych z wierzytelnościami, których dotyczyły kwoty złożone do depozytu sądowego w sprawie III Ns 2/09. Przedmiotem sporu w tej pierwszej sprawie miała być kwota 60 814,52 zł wraz z należnościami ubocznymi wynikające z umowy cesji z dnia 9 czerwca 2008 r. dotyczącej wierzytelności J. P. wobec NFZ z tytułu należności za towar o łącznej wysokości 97 471,89 zł, zaś w sprawie depozytowej wierzytelności wynikające z tytułu refundacji oznaczonych numerami (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...), których miała by dotyczyć, zgodnie z wnioskiem inicjującym to postępowanie umowa przelewu wierzytelności z dnia 23 czerwca 2003 r. (co do kwoty 57 054,59 zł, k. 4) oraz zestawienia zbiorcze recept na leki i wyroby medyczne (k. 25-38).

Dodatkowo wskazać należy, iż przy rozpoznania wniosku o wypłatę środków z depozytu nie może mieć zastosowania regulacja wynikająca z art. 5 kc, na którą powołuje się apelujący.

Jak zostało to już bowiem wyżej wskazane postępowania w przedmiocie wydania wierzycielowi depozytu jest wyłącznie formalne, a wypłata wierzycielowi środków z depozytu może nastąpić jedynie po ustaleniu przez Sąd, iż podmiot, który wystąpił z żądaniem wydania jest uprawnionym wierzycielem wskazanym przez dłużnika we wniosku o zezwolenie na złożenie depozytu i że zostały spełnione warunki określone w tym wniosku. Sytuacja taka jednakże w przedmiotowej sprawie nie zaistniała.

Apelacja wnioskodawcy nie doprowadziła zatem do zmiany czy uchylenia zaskarżonego postanowienia, w związku z czym podlegała oddaleniu, o czym Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w pkt 1 sentencji orzeczenia.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł zgodnie z regułą wyrażoną w art. 520 § 2 kpc. Zgodnie z nią jeżeli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników. Apelacja wnioskodawcy została oddalona, wobec czego, to od niego zasadnym było zasądzenie na rzecz uczestniczki kosztów postępowania odwoławczego. Na koszty te w przedmiotowej sprawie składało się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 60 zł, które zostało ustalone na podstawie § 10 ust 1 pkt 3 w zw. z § 12 ust 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r., Nr 490 j.t. ).

Zarządzenia:

1.  odnotować i zakreślić,

2.  zmienić skład sądu w taki sposób, iż w miejsce sędziów R. B. i G. S. wyznaczyć A. B. i D. G.-K.,

3.  doręczyć pełn. wnioskodawcy, uczestnika i uczestniczki,

4.  odwołać rozprawę w związku ze skierowaniem sprawy na posiedzenie niejawne w trybie art. 514 § 1 k.p.c. o czym powiadomić pełn. stron,

5.  po nadejściu zwrotek akta zwrócić SR.

Dnia 13.03.2015 r. k