Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Agnieszka Tarasiuk-Tkaczuk (spr.)
Sędziowie:	SSO Karina Marczak SSO Małgorzata Grzesik
Protokolant:	sekr. sąd. Małgorzata Idzikowska-Chrząszczewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 lutego 2015 roku w S.

sprawy powództwa Fundacji (...) - (...) w S.

przeciwko (...)Urzędowi Pracy w S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 28 maja 2014 r., sygn. akt III C 1714/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 tylko o tyle, że zasądza od pozwanego (...) Urzędu Pracy w S. na rzecz powódki Fundacji (...) - (...) w S. kwotę 2.412 (dwa tysiące czterysta dwanaście) złotych tytułem kosztów procesu;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

sygn. akt II Ca 828/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie wyrokiem z dnia 28 maja 2014 r. zasądził od pozwanego (...) Urzędu Pracy w S. na rzecz powódki Fundacji (...) - (...) w S. kwotę 6.900 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 marca 2009 r. (pkt 1) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powódki koszty procesu w kwocie 3.612 zł (pkt 2).

Sąd Rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 12 czerwca 2008 r. pozwany (Instytucja Pośrednicząca) i powódka (Beneficjent) zawarli umowę o dofinansowanie projektu „ Centrum (...) w B.”, w ramach Programu (...)( (...)), współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Zgodnie z § 2 umowy pozwany przyznał powódce dofinansowanie w formie dotacji rozwojowej na realizację ww. projektu w łącznej kwocie nieprzekraczającej 1.538.294,10 zł, stanowiącej nie więcej niż 100% całkowitych wydatków kwalifikowanych projektu. Wydatkami kwalifikowanymi są wydatki zgodne z wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach (...), zamieszczone na stronie internetowej pozwanego (§ 1 pkt 6).

W § 3 umowy powódka zobowiązała się do realizacji projektu na podstawie wniosku. W § 8 umowy zastrzeżono, iż dotacja rozwojowa na realizację projektu będzie wypłacana w formie zaliczki, w terminach i w wysokości określonych w harmonogramie płatności stanowiącym załącznik nr 2 do umowy. Beneficjent miał sporządzać harmonogram płatności w porozumieniu z Instytucją Pośredniczącą. Pierwsza transza dotacji miała być wypłacana w wysokości i terminie określonym w harmonogramie płatności, pod warunkiem wniesienia zabezpieczenia określonego w § 15 (§ 8 ust. 3). Przekazanie kolejnej transzy było uzależnione od wcześniejszego wydatkowania przez Beneficjenta co najmniej 70% kwoty otrzymanej w ramach transz dotacji rozwojowej i wykazania poniesionych wydatków co najmniej w tej wysokości we wniosku o płatność. Harmonogram płatności mógł podlegać aktualizacji we wniosku o płatność przed przekazaniem kolejnej transzy. Aktualizacja miała być skuteczna pod warunkiem niewyrażenia sprzeciwu przez pozwanego w terminie, o którym mowa w § 10 ust. 2 i nie wymagała formy aneksu do umowy.

Zgodnie z § 7 ust. 1 umowy Beneficjent zobowiązał się do prowadzenia wyodrębnionej ewidencji wydatków projektu w sposób przejrzysty, zgodnie z zasadami określonymi w programie, tak aby możliwa była identyfikacja poszczególnych operacji.

W § 9 umowy strony ustaliły warunki przekazania transzy dotacji rozwojowej, z zastrzeżeniem § 8 ust. 3 i § 8 ust. 4: 1) złożenie przez Beneficjenta do Instytucji Pośredniczącej wniosku o płatność według wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do niniejszej umowy; 2) zatwierdzenie przez Instytucję Pośredniczącą wniosku o płatność zgodnie z § 10 ust. 5 umowy; 3) dostępność środków na finansowanie działania na rachunku bankowym Instytucji Pośredniczącej. Beneficjent zobowiązał się do przedkładania wraz z wnioskiem o płatność wyciągów z rachunku bankowego za okres, za który składany jest wniosek o płatność oraz informacji o wszystkich uczestnikach projektu. Instytucja Pośrednicząca miała przekazywać kolejną transzę dotacji rozwojowej na rachunek bankowy Beneficjenta w terminie 20 dni roboczych od dnia zatwierdzenia przez nią wniosku o płatność z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 3.

Zgodnie z § 10 umowy Beneficjent miał składać wniosek o płatność zgodnie z harmonogramem płatności w terminie 10 dni roboczych od zakończenia okresu rozliczeniowego, z zastrzeżeniem, że końcowy wniosek o płatność składany jest w terminie 30 dni kalendarzowych od dnia zakończenia okresu realizacji projektu. Instytucja Pośrednicząca miała dokonywać weryfikacji formalno – rachunkowej i merytorycznej wniosku o płatność w terminie 20 dni roboczych od jego otrzymania, przy czym termin ten dotyczył każdej złożonej przez Beneficjenta wersji wniosku o płatność. W przypadku stwierdzenia błędów w złożonym wniosku o płatność Instytucja Pośrednicząca mogła dokonać uzupełnienia lub poprawienia wniosku lub złożenia dodatkowych wyjaśnień w wyznaczonym terminie, w szczególności Instytucja Pośrednicząca mogła wezwać Beneficjenta do złożenia kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem dokumentów księgowych dotyczących projektu. Beneficjent zobowiązał się do usunięcia błędów lub złożenia pisemnych wyjaśnień w wyznaczonym przez Instytucję Pośredniczącą terminie, pod rygorem wstrzymania wypłaty kolejnej transzy dotacji rozwojowej. Instytucja Pośrednicząca, po pozytywnym zweryfikowaniu wniosku o płatność, miała przekazać Beneficjentowi w terminie, o którym mowa w ust. 2, informację o zatwierdzeniu całości lub części wniosku o płatność, zawierającą kwotę wydatków, które zostały uznane za niekwalifikowane z uzasadnieniem oraz zatwierdzoną kwotę rozliczenia dotacji rozwojowej wynikającą z pomniejszenia kwoty wydatków rozliczanych we wniosku o płatność o wydatki niekwalifikowane, korekty finansowe i nieprawidłowości. Beneficjent obowiązany był do rozliczenia 100% otrzymanej dotacji rozwojowej w końcowym wniosku o płatność.

W § 12 umowy strony zastrzegły, że pozwana może zawiesić wypłacenie transzy dotacji rozwojowej w przypadku stwierdzenia: 1) nieprawidłowej realizacji projektu, w szczególności w przypadku opóźnienia w realizacji projektu wynikającej z winy Beneficjenta, w tym opóźnień w składaniu wniosków o płatność w stosunku do terminów przewidzianych umową; 2) utrudniania kontroli realizacji projektu; 3) dokumentowania realizacji projektu niezgodnie z postanowieniami umowy; 4) na wniosek instytucji kontrolnych. Zawieszenie płatności miało następować wraz z pisemnym poinformowaniem Beneficjenta o przyczynach zawieszenia. Uruchomienie płatności miało nastąpić po usunięciu lub wyjaśnieniu przyczyn zawieszenia w terminie określonym w § 9 ust. 3 umowy.

W myśl § 13 umowy, w przypadku stwierdzenia na podstawie wniosków o płatność lub czynności kontrolnych uprawnionych organów, że dotacja rozwojowa jest przez beneficjenta 1) wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem; 2) wykorzystana z naruszeniem procedur przewidzianych w art. 208 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych; 3) pobrana nienależnie lub w nadmiernej wysokości, Beneficjent zobowiązał się do zwrotu całości lub części dotacji rozwojowej wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. Instytucja Pośrednicząca mogła dokonywać potrącenia dotacji rozwojowej.

Co do zasady, wszystkie wydatki w ramach (...) są kwalifikowane, o ile:

- są niezbędne dla realizacji projektu, tj. mają bezpośredni związek z celami projektu;

- są racjonalne i efektywne, tj. nie są zawyżone w stosunku do cen i stawek rynkowych oraz spełniają wymogi efektywnego zarządzania finansami (relacja nakładu/rezultatu);

- zostały faktycznie poniesione;

- są udokumentowane, z zastrzeżeniem pkt 6 podrozdziału 4.2 Wytycznych
w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu (...);

- zostały przewidziane w zatwierdzonym budżecie projektu zgodnie z zasadami w zakresie konstruowania budżetu w ramach (...);

- są zgodne ze szczegółowymi zasadami określonymi w Wytycznych, tj.:

- nie zostały wymienione w katalogu wydatków niekwalifikowalnych w ramach (...) w podrozdziale 4.1;

- zostały poniesione zgodnie z zasadami określonymi w Wytycznych; są zgodne z odrębnymi przepisami prawa krajowego i wspólnotowego, w szczególności z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych.

Pod pojęciem wydatku faktycznie poniesionego należało rozumieć wydatek poniesiony w znaczeniu kasowym, tj. jako rozchód środków pieniężnych z kasy lub rachunku bankowego, powodujący faktyczny przepływ środków pieniężnych od Beneficjenta lub partnera do innego podmiotu.

Dowodem poniesienia wydatku miała być opłacona faktura lub inny dokument księgowy o równoważnej wartości dowodowej wraz z dowodami zapłaty.

W ramach (...) niedozwolone było podwójne finansowanie wydatku, tzn. zrefundowanie całkowite lub częściowe danego wydatku dwa razy ze środków publicznych – wspólnotowych lub krajowych.

Wydatki w ramach projektu miały być ponoszone zgodnie z zasadą konkurencyjności, określoną w umowie o dofinansowanie projektu. Zasada konkurencyjności nie dotyczyła podmiotów zobowiązanych do stosowania ustawy - Prawo zamówień publicznych.

Zgodnie z treścią złożonego przez Fundację wniosku o dofinansowanie projektu, zarządzanie projektem i podejmowanie wiążących decyzji mieściło się w zakresie kompetencji Zespołu (...) w składzie: kierownik projektu w biurze projektu, zastępca kierownika projektu w Centrum (...) w B..

Kierownik projektu odpowiadał za organizację spotkań zespołu projektowego, szkoleń, zatwierdzanie materiałów związanych z rekrutacją, promocją i reklamą, kontrolowanie sprawozdań merytorycznych i finansowych, kontrolę materiałów przygotowanych do prowadzenia zajęć, bieżącą kontrolę i nadzór merytoryczny, wyjazdy kontrolne do miejsc realizacji szkoleń, kontrolę dokumentacji dydaktycznej.

Zastępca kierownika projektu odpowiadał za organizację biura (...), opracowanie szczegółowego zakresu obowiązków pracowników (...), realizację działań projektowych zgodnie z założeniami projektu, opracowywanie miesięcznych preliminarzy wydatków zgodnie z budżetem i nadzór nad kwalifikowalnością wydatków (...) zgodnie z wytycznymi (...), kontrolę prawidłowości wydatków w (...).

W szczegółowym budżecie projektu przewidziano uposażenie kierownika projektu i zastępcy kierownika projektu na kwotę po 3.000 zł.

W uzasadnieniu kosztów projektu wskazano potrzebę zatrudnienia na podstawie umowy cywilnoprawnej personelu ds. zaopatrzenia, tj. osoby, która będzie zajmowała się nabywaniem środków czystości i materiałów biurowych, a także będzie wyszukiwała najkorzystniejsze oferty przed zakupieniem sprzętu i wyposażenia do pomieszczeń. Wynagrodzenie tej osoby miało wynosić 500 zł brutto.

Realizowany przez Fundację od czerwca 2008 r. projekt miał na celu aktywizację zawodową osób zagrożonych marginalizacją społeczną, wywodzących się ze środowisk patologicznych z miejscowości B. i okolic. Fundacja w ramach realizacji projektu organizowała w siedzibie Centrum (...) w B. oraz w salach wynajmowanych od miejscowej szkoły szkolenia z zakresu gastronomii, krawiectwa, układania glazury, pielęgnacji terenów zielonych. Fundacja w ramach projektu zobowiązała się również do prowadzenia szkoleń w zakresie „profesjonalnego sprzątania z usługami pralniczymi” jednakże w okresie do dnia 31.12.2008 r. powódka nie uruchomiła szkoleń w zakresie usług pralniczych z uwagi na trwające prace remontowe w pomieszczeniach do tego przeznaczonych.

Pismem z dnia 2 lutego 2009 r. Fundacja wystąpiła do pozwanej z wnioskiem o płatność za okres od dnia 1.10.2008 r. do 31.12.2008 r. W informacji finansowej dotyczącej tego wniosku wyszczególniono, m.in. wynagrodzenie kierownika projektu i jego zastępcy oraz wynagrodzenie personelu ds. zaopatrzenia.

Urząd Pracy nie ustosunkował się do wniosku o płatność, nie przekazał Fundacji informacji na temat kwoty wydatków uznanych za niekwalifikowane wraz z uzasadnieniem, zatwierdzoną kwotą rozliczenia dotacji rozwojowej. Natomiast pismem z dnia 24 lutego 2009r. zawiadomił Fundację o wstrzymaniu wszystkich działań związanych z projektem „ Centrum (...) w B.”, do czasu zakończenia czynności kontrolnych.

We wcześniejszych okresach Urząd Pracy nie kwestionował wniosków o płatność w zakresie wynagrodzeń kierownika projektu, jego zastępcy oraz personelu pomocniczego.

Kontrola wykonywania projektu przez Fundację została wszczęta na podstawie doniesienia o nieprawidłowościach w rozliczaniu środków.

W odpowiedzi na pismo z dnia 24 lutego 2009r. Fundacja poinformowała Urząd Pracy, że w związku z decyzją o wstrzymaniu działań będzie zmuszona zwiesić realizację projektu, jeżeli w terminie do dnia 6.03.2009 r. nie zostanie przekazana informacja o płatności zgodnie z harmonogramem płatności. Decyzja ta jest spowodowana trudną sytuacją finansową Fundacji, która rok 2008 zamknęła stratą z powodu opóźnień w przekazywaniu środków na realizację projektów w 2008 r.

Pismem z 16 marca 2009 r. pozwany poinformował Fundację, że w związku z nadesłanym w dniu 3.02.2009 r. formularzem zmian do projektu konkursowego oraz pismem z 27.02.2009r. dotyczącym wstrzymania realizacji projektu, z uwagi na fakt, iż proponowane zmiany były jednym z kontrolowanych elementów, pozwany nie wyraża zgody na ich akceptację.

W dniu 11 marca 2009 r. Urząd Pracy sporządził informację pokontrolną z kontroli prowadzonej u Beneficjenta w dniach 9 - 10.02.2009 r. i na podstawie dokumentów w siedzibie (...) Urzędu Pracy w S. w dniach 19 – 20.02.2009 r.

W ramach prowadzonych czynności kontrolnych Urząd Pracy dokonał ustaleń, że na potrzeby szkolenia grupy remontowo-budowlanej łącznie zakupiono materiały budowlane w ilościach: drzwi wewnętrzne pełne – 22 szt.; emulsja biała – 610 l., unigrunt – 435 l.; zaprawa murarska 3.437 kg; tynk maszynowy (...)– 11.790 kg; posadzka cementowa – 9.650 kg; gładź gipsowa – 3.875 kg; klej do płytek – 3.025 kg; klej (...)– 1.500 kg; cement – 400 kg; bloczki z betonu komórkowe (24x24x59) – 176 szt.

Urząd Pracy ustalił, że według oświadczenia Dyrektora Centrum (...) nie jest prowadzona żadna ewidencja rozchodu przedmiotowych materiałów, a ich zużycie następuje w sposób bieżący. (...) są przyjmowane od dostawcy bez żadnego dokumentu typu faktura, dowód „wz” lub specyfikacji i bez żadnej weryfikacji ze strony beneficjenta fakturowane są na (...) Fundację (...) - (...)”. Według oświadczenia Dyrektora (...) i przygotowanego przez niego zestawienia zużycie wszystkich materiałów nastąpiło na skutek prac remontowo-budowlanych wykonanych na obiekcie będącym we władaniu Centrum (...). Przedłożone pisemne wyszczególnienie prac wykonanych przez grupę remontową sporządzone przez Dyrektora (...) zawierało rozbieżności ze stanem faktycznym, który został zarchiwizowany przez kontrolujących przy pomocy dokumentacji fotograficznej. Kontrolerzy ustalili, że w zestawieniu prac wskazuje się: malowanie wc przy pomieszczeniach socjalnych oraz położenie glazury; położenie gładzi i terakoty oraz malowanie pomieszczeń socjalnych; trzykrotne położenia masy (...) w pomieszczeniach pralni. Kontrolerzy Urzędu Pracy wskazali, że z dokumentacji fotograficznej wynika, że powyższe prace nie zostały wykonane. Ponadto poinformowali o odebraniu od Dyrektora (...) oświadczenia, że wszystkie prace
w holu na parterze zostały sfinansowane ze środków poprzedniego okresu programowania, a następnie wykazano je w w/w zestawieniu wykonanych prac remontowo-budowlanych. Kontrolujący zwrócili uwagę, że w ramach realizowanego projektu wykonano prace remontowo-budowlane na I, II oraz III piętrze, które jest we władaniu (...) (...), prowadzącego działalność gospodarczą ukierunkowaną na dodatni efekt ekonomiczny. Pomimo wskazania szerokiego zakresu prac związanych z układaniem glazury, terakoty itp., nie przedstawiono dokumentów potwierdzających zakup tego typu materiałów.

Z kolei z treści dokumentów dotyczących zaopatrzenia grupy krawieckiej w okresie od czerwca do grudnia 2008 r. wynika, że zakupiono duże ilości taśmy firanowej i zasłonowej, a także 20 kompletów drążków do firan i 12 sztuk poduszek typu Jasiek, o wymiarach 50/50, przy czym do niekwalifikowanych zaliczono zakup drążków, gotowych poduszek i poszewek, ponieważ nie są związane z nauką szycia.

Faktury dotyczące produktów i surowców wykorzystywanych do prowadzenia zajęć w grupie gastronomicznej wykazały zakup 339,68 kg mięsa, 185 kg marchwi, 375 kg ziemniaków, 40 kg pieczarek, 50 kg cebuli, 40 kg pietruszki, 50 kg selera, 16 kg papryki, 85 kg buraków czerwonych, 96 kg kapusty kiszonej, 50 kg ogórków, 21 kg kwaszonych ogórków, 25 kg pomidorów, 50 sztuk kapusty, 45 sztuk pora oraz w mniejszej ilości czosnku, szczypiorku, kopru, rzodkiewki, sałaty oraz kapusty pekińskiej, 750 sztuk jaj. Stwierdzono brak zakupu przypraw, tłuszczu, owoców, mąki, kaszy, makaronu, ryżu, nabiału oraz innych produktów niezbędnych do przygotowania jakiegokolwiek gotowego dania. Zgodnie z wyjaśnieniami kierownika (...) produkty przetworzone podczas zajęć praktycznych zostały wykorzystane podczas jednego spotkania wigilijnego i jednego pikniku.

Ponadto stwierdzono nieprawidłowości w realizacji projektu w zakresie organizacji dowozu Beneficjentów ostatecznych na zajęcia, gdyż Fundacja wydatkuje kwotę 6.900 zł miesięcznie na usługę transportową dowozu beneficjentów ostatecznych na zajęcia oraz kwotę 4.000 zł na zakup bliżej nieokreślonych usług transportowych. Kontrolujący stwierdzili brak dokumentacji potwierdzającej wykonanie ww. usług, tj. ewidencji przebiegu, zleceń wyjazdów. Jedynymi dokumentami potwierdzającym wykonanie usługi są wystawione faktury, których specyfikacja nie określa liczby przejechanych kilometrów oraz terminu, w jakim świadczone były przedmiotowe usługi.

Po otrzymaniu informacji pokontrolnej z dnia 11 marca 2009 r. Fundacja zgłosiła do niej zastrzeżenia, podnosząc, że informacja ta zawiera niezgodny ze stanem faktycznym opis zdarzeń, zawarte w niej stwierdzenia są tendencyjne, a kontrolujący nie stosowali się do przepisów obowiązującego prawa, naruszając tym samym zaufanie do organów Państwa. Równocześnie wniesiono o wyłączenie kierownika zespołu kontrolującego inspektora wojewódzkiego K. R., ze względu na uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności, potwierdzone wielokrotnym naruszeniem przez niego przepisów prawa oraz nieprofesjonalnych, tendencyjnych, nie licujących z rolą urzędnika państwowego komentarzy i uwag wygłaszanych podczas kontroli.

Wskazano, że niezgodnie z upoważnieniem do przeprowadzenia kontroli z dnia 11 lutego 2009 r. oraz przepisami w sprawie minimalnego zakresu kontroli w miejscu, kontrolujący samowolnie ograniczył swoje badanie do tzw. „prawidłowości rozliczeń finansowych”. Kontrola ta polegała wyłącznie na oglądzie i częściowym przeliczeniu faktur bez analizy umów i innych dokumentów merytorycznych. Wszystkie poniesione przez Fundację wydatki były zgodne z budżetem, harmonogramem projektu i procesu dydaktycznego, a także służyły realizacji celów projektu.

Pismem z dnia 1 kwietnia 2009 r., skierowanym do Dyrektora Departamentu (...), Fundacja złożyła skargę na działanie Urzędu Pracy, zarzucając utrudnianie i uniemożliwienie realizacji projektu, przeprowadzenie wybiórczej kontroli i naruszenie przepisów o kontroli systemowej.

W piśmie z dnia 21 kwietnia 2009 r. Departament (...) (...)Ministerstwa (...)zwrócił się do Urzędu Pracy o wyjaśnienie sprawy oraz przekazanie informacji, z jakiego powodu Urząd podjął decyzję o przeprowadzeniu kontroli doraźnej projektu. Nadto (...) poinformował, że w informacji pokontrolnej nie zamieszczono rzetelnego podsumowania wyników kontroli zawierającego klarowną ocenę realizacji projektu przez beneficjenta oraz wskazującego konsekwencje stwierdzonych nieprawidłowości. Zwrócono uwagę, że zawartość merytoryczna informacji pokontrolnej nie jest zgodna z zakresem kontroli wskazanym zarówno w upoważnieniu do kontroli jak i w informacji pokontrolnej.

W dniu 24 kwietnia 2009 r. Urząd Pracy wydał zalecenia pokontrolne, w których negatywnie ocenił podjęte przez beneficjenta działania w zakresie realizacji zawartej umowy, które obejmowały następujący zakres:

1. umieszczenie we wniosku o dofinansowanie informacji niezgodnych
z zastanym stanem faktycznym;

2. całkowity brak stosowania logotypów właściwych dla projektów realizowanych w ramach (...) na stronie internetowej związanej z wdrażanym projektem;

3. realizowanie zadań projektu niezgodnie z harmonogramem;

4. dysponowanie środkami finansowymi z przekazanej dotacji w sposób sprzeczny z obowiązującymi wytycznymi.

W zaleceniach pokontrolnych wskazano, że stwierdzono brak jakiejkolwiek dokumentacji związanej z rozchodem materiałów zakupionych w ramach poszczególnych grup, a nadto brak zasadności zakupów w poszczególnych grupach lub ich nadmierną ilość, co wskazywało na zużycie surowców w celach niezwiązanych z realizacją projektu. Środki z dotacji wydatkowane były w sposób niezgodny z ustawą o finansach publicznych, ponieważ do rozliczeń zostały przedstawione faktury, które zgadzały się kwotowo, natomiast nie w pełni asortymentowo, a służby finansowe projektu nie wyłapały tego błędu.

Z uwagi na nieprzygotowanie pomieszczeń pralni beneficjenci biorący udział w szkoleniu z zakresu profesjonalnego sprzątania z usługami pralniczymi nie mieli możliwości uczestniczenia w zajęciach praktycznych z zakresu pralnictwa, a w konsekwencji nie nabyli praktycznych umiejętności umożliwiających podjęcie pracy na tym stanowisku. O powyższych trudnościach w realizacji projektu Beneficjent nie informował Urzędu. Okoliczności te nie pozwalają na uznanie za wydatki kwalifikowane nakładów poniesionych na zakup sprzętów do prowadzenia zajęć praktycznych w grupie pralnictwo, gdyż zajęć tych nie przeprowadzono. Za niekwalifikowane w tej grupie uznano również wydatki na zakup suszarki bębnowej za kwotę 3.500 zł brutto, zakup koszy na bieliznę na kwotę 800 zł brutto i zakup stołu do składania wraz z regałami za kwotę 5.199,98 zł brutto. Nieprawidłowości związane z zakupem towarów, ich rozchodem oraz zakresem szkoleń praktycznych stwierdzono również w grupach z zakresu murarstwa i gastronomii. Odmówiono kwalifikowalności wydatkom na zakup zaprawy murarskiej, kleju do kafelek oraz masy tynkarskiej. W odniesieniu natomiast do zakupu produktów żywnościowych stwierdzono, że okazane faktury asortymentowo nie odzwierciedlają stanu rzeczywiście otrzymanego towaru. Naruszenie obowiązujących zasad stwierdzono również w zakresie wydatkowania środków na dowóz beneficjentów na zajęcia, wskazując na nieprawidłowości w rozwiązaniach logistycznych oraz rozliczeniu faktycznie przejechanych kilometrów.

W ocenie kontrolerów Urzędu Pracy za powyższe uchybienia odpowiedzialność ponosi zastępca kierownika projektu M. P., skutkiem czego za niekwalifikowane uznano wydatki związane z jego wynagrodzeniem ujęte w dwóch złożonych i zatwierdzonych wnioskach o płatność oraz wydatki ujęte w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność.

Za poprawną realizację projektu bezpośrednio odpowiada Kierownik projektu, który wskutek zaniechania czynności kontrolnych ze swojej strony przyczynił się do powstania wyżej wymienionych nieprawidłowości, skutkiem czego wydatki związane z jego wynagrodzeniem wskazane w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność uznano za niekwalifikowane.

W toku czynności kontrolnych zastępca kierownika poinformował kontrolujących, że podczas realizacji projektu nie zetknął się z funkcją osoby odpowiedzialnej za przeprowadzenie procesu zakupowego, a czynności związane z realizacją dostaw były powierzane osobom trzecim, nie ponoszącym odpowiedzialności, skutkiem czego uznano za niekwalifikowane nakłady poniesione na personel ds. zaopatrzenia wg następujących rachunków (trzy rachunki nr (...), na łączną kwotę 1.500 zł.

Urząd Pracy zalecił zwrot środków wydatkowanych z naruszeniem zasad kwalifikowalności oraz poprawienie realizacji funkcji kontrolnych kadry zarządzającej, w szczególności poprzez stworzenie właściwego obiegu dokumentów zapewniających realizację dostaw w sposób zapewniający właściwą kontrolę nad zakupioną masą towarową. Dodatkowo zalecono dokonanie weryfikacji zasadności korzystania z usług transportowych świadczonych przez (...)i zaprowadzenie właściwej ewidencji dokumentującej wyjazdy wraz z faktycznym przebiegiem kilometrów.

W piśmie z dnia 5 maja 2009 r. Fundacja złożyła wyjaśnienia do przekazanych jej w dniu 27 kwietnia 2009r. zaleceń pokontrolnych.

W zakresie zarzutów dotyczących nieprawidłowości w pracy kierownika projektu wyjaśniono, że kierownik projektu oprócz zadań wymienionych we wniosku osobiście angażował się we wszystkie sprawy związane z realizacją projektu i działalnością (...), osobiście dokonywał kontroli na wszystkich etapach projektu, co potwierdzają sprawozdania z posiedzeń zespołu, a także wydruki z odbytych delegacji. Kierownik osobiście uczestniczył w wykonywaniu zakupów dla grupy krawieckiej ze względu na profesjonalną znajomość szycia, często w obecności instruktora. Kierownik przeprowadzał bezpośrednie rozmowy z beneficjentami ostatecznymi i badał stopień ich zadowolenia, przeprowadzał rozmowy z instruktorami zajęć i innymi pracownikami, wizytował miejsca odbywania praktyk i oceniał postęp w procesie nauki bezpośrednich beneficjentów. Kontrolował dokumentację bezpośrednich beneficjentów i projektu, tak aby wydatki odbywały się zgodnie z budżetem i harmonogramem. Kontrolował też czas pracy pracowników projektu. Nie można więc twierdzić, że zaniechał czynności kontrolnych, jednak jak każdy człowiek wykonujący wiele zadań mógł coś przeoczyć.

W odniesieniu do zarzutów dotyczących pracownika ds. zaopatrzenia wyjaśniono, że ma on umowę podpisaną z wnioskodawcą, a nie kierownikiem (...). Nie jest on zobowiązany do uczestniczenia w przywożeniu zakupów do (...), ani dokonywania zakupów w B.. Nie ma w budżecie przewidzianych środków na delegacje do B.. Odpowiada on za dostawę środków biurowych i czystości, które dostarcza do Fundacji. Środki te są rozdysponowane przez kierownika projektu i przekazywane na rewers kierowcy (lub instruktorowi jeśli jest obecny), który następnie przekazuje je kierownikowi (...).

Pismem z 20 maja 2009 r. Urząd Pracy poinformował Fundację, że stanowisko instytucji pośredniczącej co do sposobu wdrożenia zaleceń pokontrolnych zostanie przedstawione po pełnej weryfikacji prawidłowości podjętych przez beneficjenta działań. Z uwagi na szeroki aspekt problemowy poruszony w zaleceniach pokontrolnych (...)Urząd Pracy w S. poinformował Fundację, że w dniach 26 – 27 maja 2009r. przeprowadzi rekontrolę projektu, mającą na celu ocenę sposobu wdrażania zaleceń pokontrolnych.

Pismem z 21 maja 2009 r. Fundacja zwróciła się do Zastępcy Dyrektora Departamentu (...) (...)w Ministerstwie (...)o interwencję w sprawie wypłaty środków na realizację projektu. Wskazano na uchybienia Urzędu Pracy w zakresie zasad przeprowadzenia kontroli, co uniemożliwiło powódce podjęcie działań wyjaśniających.

W dniu 5 sierpnia 2009 r. Urząd Pracy sporządził zalecenia pokontrolne, w których powtórzono ustalenia i wnioski zawarte w zaleceniach pokontrolnych z dnia 27 kwietnia 2009r. Z uwagi na to, że za stwierdzone uchybienia odpowiedzialność ponosi kierownik projektu i jego zastępca za niekwalifikowane uznano wydatki na wynagrodzeniem ww. osób.

W odniesieniu do kierownika projektu za niekwalifikowane uznano wydatki związane z jego wynagrodzeniem wykazane w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność, tj.

-rachunek nr (...) na kwotę 600 zł,

-wynagrodzenie za miesiąc październik 2008 r. na kwotę 505,86 zł,

-ZUS na kwotę 94,14 zł,

-wynagrodzenie za miesiąc listopad 2008r. na kwotę 505,86 zł,

-ZUS na kwotę 94,14 zł.

W odniesieniu do osoby zastępcy kierownika projektu za niekwalifikowane uznano wydatki związane z jego wynagrodzeniem wykazane w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność, tj.

1.wydatki ujęte w dwóch złożonych i zatwierdzonych wnioskach o płatność:

-rachunek nr (...) z dnia 30.06.2008r. na kwotę 600 zł,

-rachunek nr (...) z dnia 31.07.2008r. na kwotę 600 zł,

2.wydatki ujęte w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność:

-rachunek nr (...) z dnia 31.08.2008r. na kwotę 600 zł,

-rachunek nr (...) z dnia 30.09.2008r. na kwotę 600 zł,

-rachunek nr (...) z dnia 31.10.2008r. na kwotę 600 zł,

-rachunek nr (...)r. z dnia 30.11.2008r. na kwotę 600 zł.

Za niekwalifikowane uznano również nakłady poniesione z tytułu „personelu ds. zaopatrzenia wg następujących rachunków”:

-rachunek nr (...) z dnia 29.09.2008 na kwotę 500 zł,

-rachunek nr (...) z dnia 31.10.2008 na kwotę 500 zł,

-rachunek nr (...) z dnia 30.11.2008 na kwotę 500 zł.

W dniu 8 listopada 2012 r. Urząd Kontroli Skarbowej w S. wszczął postępowanie kontrolne w zakresie celowości i zgodności z prawem gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i wywiązywania się z warunków finansowania pomocy. Skontrolowany został projekt „ Centrum (...) w B.”.

W dniu 19 grudnia 2012 r. sporządzono dokument „Wynik kontroli”, w którym kontrolujący z Urzędu Kontroli Skarbowej w S. wskazał, że projekt spełnia kryteria wyboru w ramach właściwego programu operacyjnego, został zrealizowany zgodnie z umową o dofinansowaniu oraz jest zgodny ze wszystkimi warunkami dotyczącymi jego przeznaczenia, wykorzystania i zakładanych celów (art. 16 ust. 2 pkt a Rozporządzenia Komisji (...)).

Wyrokiem z dnia 15 listopada 2012 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II Ca 1228/11 Sąd Okręgowy w Szczecinie zmienił wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie, wydany w sprawie I C 3132/09 i zasądził od (...) (...) –(...) Urzędu Pracy w S. na rzecz (...) Fundacji (...) – (...) w S. kwotę 47.087,11 zł tytułem kosztów usług transportowych. Wyrok jest prawomocny.

Wyrokiem z dnia 14 czerwca 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Ca 105/12 Sąd Okręgowy w Szczecinie, zmienił wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie, wydany w sprawie I C 791/10 i zasądził od (...) (...) – (...) Urzędu Pracy w S. na rzecz (...) Fundacji (...) – (...) w S. kwotę 12.623,50 zł tytułem wydatków na potrzeby szkoleniowe grupy beneficjentów ostatecznych z grupy remontowo - budowlanej (zakup materiałów budowlanych). Wyrok jest prawomocny.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasadne.

Sąd uzasadnił, że pozwany na poparcie swego stanowiska w przedmiocie zakwestionowanych wydatków wskazywał nieprawidłowości w zakresie zakupów rzeczowych dla grupy remontowo – budowlanej, krawieckiej i sposobu organizacji transportu, jednakże postępowania dotyczące ww. należności zostały prawomocnie zakończone wyrokami uwzględniającymi powództwo Fundacji. Nadto stanowisko powódki w zakresie rzetelności i kwalifikowalności wydatków na wynagrodzenia kierownika projektu, jego zastępcy oraz personelu pomocniczego potwierdzały wnioski z kontroli przeprowadzonej w 2012 r. przez Urząd Kontroli Skarbowej w S..

Sąd Rejonowy uwzględnił również, iż umowa nakładała na stronę pozwaną obowiązek ustosunkowania się do wniosku o płatność, poprzez przekazanie powódce informacji na temat kwoty wydatków uznanych za niekwalifikowane wraz z uzasadnieniem, zatwierdzoną kwotę rozliczenia dotacji rozwojowej wynikającej z pomniejszonej kwoty wydatków rozliczanych we wniosku o płatność o wydatki niekwalifikowane, korekty finansowe i nieprawidłowości. Tymczasem strona pozwana nie przedstawiła takiego dokumentu. Natomiast wynik kontroli, na którym oparto zarzut niekwalifikowalności spornych wydatków został zakwestionowany przez powódkę, której stanowisko znalazło potwierdzenie w wyniku niezależnej, zewnętrznej kontroli projektu.

Z tych względów Sąd I instancji uznał, iż strona pozwana nie wykazała powyższego zarzutu niekwalifikowalności spornych wydatków. Przesłuchani świadkowie nie wskazali żadnych nowych okoliczności, opinia biegłego przeprowadzona w sprawie I C 791/10 okazała się nieprzydatna dla rozstrzygnięcia sprawy, a istotny dla oceny stanowiska powódki był protokół kontroli projektu, przeprowadzonej przez (...), której wynik omówiono już wcześniej.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, a nadto zasądzenia od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucił naruszenie:

1)  przepisów prawa materialnego poprzez uznanie, że pozwana zobowiązana jest do zapłaty powódce kwoty 6.900 zł tytułem należności wynikającej z umowy o dofinansowanie;

2)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie uznanego przez powódkę za zgodne ze stanem faktycznym oświadczenia pozwanej o dokonaniu zapłaty na rzecz powódki kwot wypełniających całą kwotę dofinansowania określoną umową;

3)  art. 98 § 1 k.p.c. poprzez dwukrotne zasądzenie na rzecz pozwanej kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed sądem pierwszej instancji.

W uzasadnieniu apelacji podniesiono, że Sąd dał wiarę wyłącznie jednemu dowodowi, korzystnemu dla powódki, a odmówił wiary pozostałym dowodom, a nadto nie uzasadnił, dlaczego uznał za nieprzydatną opinię biegłego, potwierdzającą nieprawidłowe rozliczanie i niekwalifikowalność tych wydatków. Protokół kontroli (...) stanowi dokument prywatny, potwierdzający jedynie fakt, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nieuzasadniona jest natomiast odmowa mocy dowodowej opinii biegłego w przedmiocie kwalifikowalności wydatków powódki związanych z realizacją umowy o dofinansowanie.

Pozwany podniósł nadto, iż Sąd I instancji pominął całkowicie w uzasadnieniu wyroku oświadczenie pozwanego złożone w piśmie z dnia 1 lutego 2013 r., że powódka otrzymała całą kwotę dofinansowania określoną w umowie z dnia 12 czerwca 2008 r. Fakt ten potwierdzony został rozliczeniem płatności dokonanych przez pozwanego na rzecz powódki i porównanie kwoty wynikającej z łączącej strony umowy z kwotą przekazanych z tego tytułu środków wskazuje, że roszczenie dochodzone w niniejszym postępowaniu jest bezzasadne.

Dodatkowo wskazał, iż zaskarżone orzeczenie jest nieprawidłowe także w zakresie zasądzonych na rzecz powódki kosztów postępowania. Niezgodne bowiem z art. 98 § 1 k.p.c. jest przyznanie pełnomocnikowi powódki kwotę 1.200 zł tytułem wynagrodzenia przy rozpoznaniu sprawy przez Sąd I instancji i tę samą kwotę przy ponownym jej rozpoznawaniu.

W odpowiedzi na apelację pozwanego powódka wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy, czyniąc je integralną częścią niniejszego uzasadnienia, a w konsekwencji również podstawą swojego rozstrzygnięcia. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji dokonał również trafnej oceny prawnej żądania pozwu, uznając, że powódce przysługuje wobec pozwanej roszczenie o zwrot wydatków poniesionych na wynagrodzenie kierownika projektu, jego zastępcy oraz personelu pomocniczego ds. zaopatrzenia, wobec niewykazania przez stronę pozwaną niekwalifikowalności przedmiotowych wydatków.

Zgodnie z niekwestionowanymi przez apelującego ustaleniami faktycznymi Sądu Rejonowego, wydatki w łącznej kwocie 1.800 zł na wynagrodzenie kierownika projektu zostały wykazane w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność (rachunek nr (...) na kwotę 600 zł; wynagrodzenie za październik 2008 r. w kwocie 505,86 zł oraz ZUS - 94,14 zł; wynagrodzenie za listopad 2008r. w kwocie 505,86 zł oraz ZUS - 94,14 zł).

Natomiast wydatki w łącznej kwocie 3.600 zł na wynagrodzenie zastępcy kierownika projektu zostały ujęte w dwóch złożonych i zatwierdzonych wnioskach o płatność (rachunek nr (...) z dnia 30.06.2008r. na kwotę 600 zł; rachunek nr (...) z dnia 31.07.2008r. na kwotę 600 zł), a także w trzecim nie zatwierdzonym wniosku o płatność (rachunek nr (...) z dnia 31.08.2008r. na kwotę 600 zł, rachunek nr (...) z dnia 30.09.2008r. na kwotę 600 zł; rachunek nr (...) z dnia 31.10.2008r. na kwotę 600 zł; rachunek nr (...)r. z dnia 30.11.2008r. na kwotę 600 zł).

Z kolei wydatki w łącznej kwocie 1.500 zł, poniesione na wynagrodzenie personelu pomocniczego ds. zaopatrzenia dokumentują trzy rachunki: nr (...) z dnia 29.09.2008 na kwotę 500 zł; nr (...) – (...) z dnia 31.10.2008 na kwotę 500 zł; nr (...) –(...)z dnia 30.11.2008 na kwotę 500 zł).

Należy podkreślić, że pozwany podnosząc w odpowiedzi na pozew zarzut niekwalifikowalności dochodzonych wydatków uzasadnił go jedynie w odniesieniu do wynagrodzenia zastępcy kierownika projektu, wskazując, że uznano je za wydatek niekwalifikowany, gdyż funkcję tę pełniono w sposób naruszający podstawowe obowiązki i narażający na wydatkowanie środków z przyznanej dotacji w sposób niezgodny z zasadami zawartymi w umowie o dofinansowanie. Przeprowadzona kontrola wykazała, że realizacja projektu odbywała się niezgodnie z umową o dofinansowanie, gdyż powódka dopuściła się nieprawidłowości w zakresie dowozu beneficjentów, prowadzenia dla nich szkoleń, zakupów i rozliczania materiałów potrzebnych do szkoleń.

Jednocześnie pozwany nie odniósł się konkretnie do żądania refundacji wydatków na wynagrodzenie kierownika projektu i personelu pomocniczego ds. zaopatrzenia. Motywację odmowy płatności tych ostatnich należności zawierają dokumenty „kontrolne”, z których wynika, że pod adresem kierownika projektu formułowano tożsame zarzuty, natomiast w odniesieniu do personelu ds. zaopatrzenia podnoszono, iż czynności związane z dostawami „powierzano osobom trzecim, nie ponoszącym odpowiedzialności”.

Odnosząc się do zarzutów apelacji, Sąd Odwoławczy w pierwszej kolejności wskazuje, iż twierdzenia dotyczące nieprawidłowej realizacji projektu winny być – stosownie do art. 6 k.c. - wykazane przez pozwanego, który ciężarowi temu nie sprostał.

Zdaniem Sądu drugiej instancji, strona pozwana nie wykazała, że dochodzone w niniejszej sprawie ww. wydatki, w łącznej kwocie 6.900 zł, co do których nie było sporu, iż zostały faktycznie poniesione, udokumentowane rachunkami i listą płac oraz przewidziane w budżecie projektu, stanowią wydatki niekwalifikowane w rozumieniu umowy stron z dnia 12 czerwca 2008 r. oraz wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach Programu (...) (...).

Za niezasadne należy uznać w tym zakresie stanowisko pozwanej, że ta istotna w niniejszej sprawie kwestia została wykazana w oparciu o dowód z opinii biegłego, sporządzonej w toku postępowania apelacyjnego toczącego się pod sygn. akt II Ca 105/12.

Sąd Okręgowy w Szczecinie istotnie dopuścił w powyższej sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu kontroli funduszu strukturalnych, na okoliczność kwalifikacji wydatków na materiały budowlane, poniesienia przez powódkę kosztów na materiały budowlane zgodnie z umową i budżetem, zasadności zaleceń pokontrolnych wydanych w stosunku do powódki oraz wykonania tych zaleceń przez powódkę, zasadności wstrzymania kolejnej transzy dotacji przez pozwanego i wpływu tej decyzji na realizację rezultatów twardych projektu – zgodnie z wnioskiem powódki.

Ostatecznie jednak Sąd ocenił, że wydana w ww. sprawie opinia okazała się nieprzydatna dla rozstrzygnięcia sprawy i z uwagi na liczne wadliwości podlegała zdyskwalifikowaniu jako miarodajny dowód w sprawie. Opinia ta w wielu miejscach stanowi proste powtórzenie ustaleń pozwanego w protokołach pokontrolnych i nie zawiera próby wyjaśnienia spornych kwestii, czy dany wydatek może zostać uznany za nieracjonalny czy nieefektywny w rozumieniu wytycznych, do których przestrzegania Beneficjent zobowiązał się w zawartej umowie. Biegła nie wyjaśniła na czym polegała jej wizyta monitorująca u powódki i na jakiej podstawie stwierdziła, że materiały zużyte zostały na cele komercyjne, a nie szkoleniowe. Wnioski biegłej wydają się konsekwencją błędnego założenia, które postawił Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, co do ciężaru dowodu. Nadto biegła, będąca ekspertem z zakresu kontroli funduszu strukturalnych, nie miała odpowiednich kompetencji do opiniowania kwestii racjonalności i efektywności wydatków na materiały budowlane. Opinię w tym zakresie winien wydać specjalista z zakresu budownictwa, jednakże wniosek o przeprowadzenie takiej opinii nie został złożony i braki dowodowe w tym zakresie obciążają pozwanego.

Sąd Okręgowy w obecnym składzie podziela przedstawioną wyżej ocenę dowodu z opinii biegłego z zakresu kontroli funduszu strukturalnych, sporządzoną w toku postępowania apelacyjnego toczącego się pod sygn. akt II Ca 105/12.

W dalszej kolejności, należy podkreślić, że zgodnie z postanowieniami umowy, wstrzymanie lub zawieszenie wypłaty transzy dotacji rozwojowej mogło nastąpić wyłącznie na zasadach określonych w § 10 i § 12 umowy. Tymczasem pozwany nie przedstawił wymaganego umową dokumentu (§ 10 ust.5), stanowiącego informację o zatwierdzeniu całości lub części wniosku o płatność, kwotę wydatków uznanych za niekwalifikowane wraz z uzasadnieniem. W aktach sprawy brak także pisemnej informacji Instytucji Pośredniczącej o ewentualnym zawieszeniu płatności w trybie § 12 umowy wraz z uzasadnieniem.

Z niespornych ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że po złożeniu przez powódkę wniosku o dokonanie płatności, pozwany nie ustosunkował się do wniosku o płatność, nie przekazał Fundacji informacji na temat kwoty wydatków uznanych za niekwalifikowane wraz z uzasadnieniem i zatwierdzoną kwotą rozliczenia dotacji rozwojowej. Natomiast pismem z dnia 24.02.2009 r. pozwany zawiadomił Fundację o wstrzymaniu wszystkich działań związanych z projektem „ Centrum (...) w B.”, do czasu zakończenia czynności kontrolnych. Następnie powódce udostępniono informację pokontrolną z dnia 11 marca 2009 r., informację pokontrolną z dnia 24 kwietnia 2009 r. oraz zalecenia pokontrolne z dnia 5 sierpnia 2009 r.

W ocenie Sądu Okręgowego, już samo naruszenie przez Instytucję Pośredniczącą obowiązku poinformowania Beneficjenta o zawieszeniu płatności, czy też o rozliczeniu wniosku z uzasadnieniem odmowy uwzględnienia wskazanych wydatków, uzasadniało uznanie za zasadne żądania zgłoszonego przez powódkę. Strona pozwana powołując się bowiem na okoliczności umowne, wyłączające obowiązek zapłaty, winna wykazać, iż zaistniały wszelkie warunki umową przewidziane, umożliwiające jej zwolnienie się z obowiązku wypłaty dotacji. Obowiązkiem takim w świetle umowy było zaś przedstawienie Beneficjentowi pisemnej informacji o przyczynach zawieszenia wypłaty, a po ustaniu przyczyny zawieszenia - rozliczenie wniosku. Za takowe nie można uznać zaleceń pokontrolnych, które dopiero mogły stanowić podstawę do podjęcia właściwej decyzji w trybie § 10 umowy.

Analizując dalej zarzuty apelacyjne Sąd Odwoławczy zauważa, że pozwany w toku postępowania pierwszo instancyjnego, już w odpowiedzi na pozew (k.298), wnosił o zawieszenie niniejszego postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. wskazując, że rozstrzygnięcie sporu zależy od wyniku toczącego się przed tym samym Sądem Rejonowym postępowania w sprawie o sygn. akt I C 3132/09. Pozwany podnosił, że uznanie przez sąd zasadności lub bezzasadności wstrzymania dofinansowania przez pozwanego z tytułu nieprawidłowości w rozliczeniu projektu będzie miało znaczenie dla oceny zasadności żądania wypłaty dofinansowania w części dochodzonej w niniejszym postępowaniu.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko pozwanego, iż wynik obu postępowań, toczących się przed Sądami pierwszej i drugiej instancji, pod sygnaturami akt I C 3132/09 (II Ca 1228/11) oraz I C 791/10 (II Ca 105/12) ma w niniejszej sprawie znaczenie prejudycjalne.

Skoro bowiem pozwany uzasadniał odmowę zrefundowania wydatków poniesionych na wynagrodzenie kierownika projektu i jego zastępcy zaniechaniami ww. osób w zakresie zakupów rzeczowych niezbędnych do prowadzenia szkoleń dla beneficjentów ostatecznych oraz organizacji transportu, zaś prawomocnymi wyrokami wydanymi w ww. sprawach przesądzono o braku nieprawidłowości przy dysponowaniu środkami finansowymi z przekazanej dotacji, to tym samym za bezpodstawne należy uznać stanowisko pozwanego co do zaniechania czynności kontrolnych przez kierownika projektu i jego zastępcę i w konsekwencji – ich przyczynienia się do powstania ww. nieprawidłowości.

Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. Sąd był związany prawomocnymi wyrokami prejudycjalnymi, przesądzającymi zasadę odpowiedzialności pozwanego wobec strony powodowej. Obecnie rozpoznawana sprawa jest sprawą między tymi samymi stronami o zasądzenie pozostałej części roszczenia wynikającego z tego samego stosunku prawnego i opartego na tej samej podstawie faktycznej i prawnej.

Zależność prejudycjalna zachodzi wówczas, gdy kwestia będąca lub mająca być przedmiotem innego postępowania stanowi element podstawy faktycznej, niekiedy prawnej rozstrzygnięcia, zatem kiedy prawomocne orzeczenie oddziałuje na rozstrzygnięcie toczącej się sprawy. Żądania obu pozwów nie muszą być tożsame, wystarczy jeżeli oparte są na tej samej podstawie i zmierzają do tego samego celu. W takiej sytuacji wyrok, wydany w zakończonym postępowaniu, nie pozwala sądowi w kolejnym procesie toczącym się między stronami na zmianę, uchylenie lub inne uregulowanie tego stosunku prawnego, który powstał jako wynik rozstrzygnięcia w następstwie przekształcenia pierwotnego stosunku prawnoprocesowego, chyba że istnieje ku temu podstawa prawna, na ogół związana ze zmianą okoliczności faktycznych sprawy

Związanie prawomocnym wyrokiem oznacza, że sąd obowiązany jest uznać, iż kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, mająca znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się, jak przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku, nawet jeżeli argumentacja prawna, na której opiera się to rozstrzygnięcie, jest nietrafna; w późniejszej sprawie kwestia ta nie może być już w ogóle badana (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2014 r., III CSK 192/13, LEX nr 1504568, a także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2002 r., I CKN 730/99, nie publ., z dnia 12 lipca 2002 r., V CKN 1110/00, nie publ., z dnia 7 stycznia 2004 r., III CK 192/02, nie publ., z dnia 13 października 2005 r., I CK 217/05, nie publ., z dnia 8 marca 2010 r., II PK 258/09, nie publ., z dnia 29 września 2011 r., IV CSK 652/10, "Monitor Prawa Bankowego" 2012, nr 10, s. 63, z dnia 28 marca 2012 r., II UK 327/11, nie publ., i z dnia 19 października 2012 r., V CSK 485/11, nie publ.).

Takie samo stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie Sądu Najwyższego w stosunku do orzeczeń wydanych w wyniku tzw. rozdrobnienia roszczeń. Dopuszczalność rozdrobnienia roszeń wynikających z tego samego stosunku prawnego nie jest wprawdzie uregulowana przepisami kodeksu postępowania cywilnego, jednak powszechnie traktowana jest jako element zasady dyspozycyjności. W sprawie między tymi samymi stronami o dalszą część świadczenia wynikającego z tego samego stosunku prawnego sąd nie może w niezmienionych okolicznościach orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego ( vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 1994 r., III CZP 29/94 "Biuletyn SN" 1994, nr 3, s. 17; wyrok SN z dnia 14 maja 2003 r., I CKN 263/01; wyroki SN z dnia 23 marca 2006 r., IV CSK 89/05 (OSNC 2007, nr 1, poz. 15) i z dnia 5 kwietnia 2007 r., II CSK 26/07 (nie publ.)

Sąd drugiej instancji za bezpodstawny uznał zarzut pominięcia uznanego przez powódkę za zgodne ze stanem faktycznym oświadczenia pozwanej o dokonaniu zapłaty na rzecz powódki kwot wypełniających całą kwotę dofinansowania określoną umową.

Z treści oświadczenia pozwanego z dnia 6 grudnia 2012 r. wynika wyraźnie, że kwota 67.691,81 zł została zapłacona powódce tytułem należności zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 15 listopada 2012 r., sygn. akt II Ca 1228/11.

Analiza pisemnego uzasadnienia ww. wyroku prowadzi do wniosku, że powyższym wyrokiem Sąd Okręgowy w Szczecinie zasądził na rzecz strony powodowej wyłącznie należności z tytułu wydatków na usługi transportowe świadczone dla beneficjentów, zgodnie z wystawionymi fakturami. Natomiast kwestia wynagrodzeń kierownika projektu, jego zastępcy oraz personelu ds. zaopatrzenia nie była przedmiotem badania Sądu w tamtym postępowaniu.

Nie jest też trafne twierdzenie apelacji, że powódka uznała powyższe oświadczenie za zgodne ze stanem faktycznym, bowiem w piśmie procesowym z dnia 5 lutego 2013 r. (k.569) powódka jednoznacznie wskazała, że powyższa, zapłacona jej przez pozwanego kwota nie obejmuje należności dochodzonej w niniejszym procesie.

W konsekwencji powyższych rozważań za niezasadny należało również uznać zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. Sąd Rejonowy nie postąpił wbrew ustanowionej powyższym przepisem zasadzie swobodnej oceny dowodów; nie przekroczył jej granic, dokonał właściwych ustaleń faktycznych, prezentując w procesie wnioskowania logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym rozumowanie. W szczególności – z przyczyn omówionych powyżej – Sąd pierwszej instancji zasadnie uznał, że dowody z opinii biegłego oraz zeznań świadków nie pozwalają na uznanie za uzasadnione stanowiska strony pozwanej.

W ocenie Sądu Odwoławczego zasadny okazał się natomiast zarzut naruszenia art. 98 k.p.c. Sąd Okręgowy podziela utrwalony w orzecznictwie pogląd, że dwukrotne orzekanie przez sąd danej instancji w tej samej sprawie nie oznacza, że były to dwie sprawy. Przy rozstrzygnięciu o kosztach postępowania po uchyleniu wyroku należy mieć na uwadze ostateczny wynik tegoż postępowania, a nie postępowań pierwszo instancyjnych i wysokość kosztów poniesionych przez strony w jego toku, bez względu na fakt dwukrotnego orzekania w danym postępowaniu ( vide: postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt IV CZ 34/10, niepubl.; z dnia 6 kwietnia 2011 r., I CZ 108/10; z dnia 10 lutego 2011r., I CZ 109/10).

Poniesione przez powódkę koszty procesu stanowiły: opłata od pozwu – 250 zł, opłata od apelacji – 345 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł oraz wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika – radcy prawnego, za czynności przed sądem pierwszej, a następnie drugiej instancji – 1200 zł + 600 zł, ustalone na podstawie przepisów § 6 pkt 4 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013, poz.490), regulujących wysokość stawek wynagrodzenia za prowadzenie przez radcę prawnego sprawy w postępowaniu pierwszo instancyjnym oraz w postępowaniu odwoławczym przed sądem okręgowym.

Argumentując jak wyżej Sąd Okręgowy – na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. – zmienił zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł zgodnie z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 zdanie 2 k.p.c. Powódka uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania, toteż Sąd włożył na stronę pozwaną obowiązek zwrotu powódce wszystkich kosztów postępowania odwoławczego. Koszty te stanowiło wynagrodzenie pełnomocnika procesowego powódki w kwocie 600 zł, ustalonej na podstawie § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r., Nr 490).