Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2020 roku Sąd Rejonowy w Myśliborzu w pkt I. zasądził od pozwanej A. D. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 3035,39 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od kwoty 3006,89 złotych od dnia 11 lipca 2019 roku do dnia zapłaty oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot 28,50 złotych od dnia 11 lipca 2019 roku do dnia zapłaty; w pkt II. zasądził od pozwanej A. D., na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 1017 złotych tytułem zwrotów kosztów procesu.

Sąd rejonowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach:

A. D. za pomocą formularza rejestracyjnego znajdującego się na stronie internetowej (...) zarejestrowała Konto Klienta na (...). Rejestracja w systemie powoda/pożyczkodawcy była równoznaczna ze złożeniem wniosku o pożyczkę. Pozwana sama wybrała kwotę pożyczki, jak i okres jej spłaty.

Obowiązkiem pożyczkobiorcy przy wypełnianiu wniosku było podać pełne dane identyfikacyjne, w tym:

⚫

PESEL,

⚫

serię i numer dowodu osobistego,

⚫

stan cywilny,

⚫

wykształcenie,

⚫

informacje dotyczące dochodów i miesięcznych wydatków.

Pozwana zobowiązana była do zaznaczenie pól zawierających oświadczenia o:

⚫

potwierdzeniu zapoznania się z zapisami klauzuli informacyjnej,

⚫

oświadczeniem osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne,

⚫

akceptację postanowień Ramowej Umowy Pożyczki, Polityki prywatności oraz Regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną.

Nadto pozwana wyraziła zgodę na:

⚫

otrzymywanie informacji drogą elektroniczną,

⚫

zautomatyzowane podejmowanie decyzji,

⚫

powierzenie danych do współpracujących instytucji pożyczkowych.

Po wypełnieniu wszystkich pól formularza pozwana dokonała następujących czynności:

⚫

wybrała bank, w którym posiada konto,

⚫

potwierdziła swoje dane osobowe metodą automatyczną (K. – jest to metoda automatyczna, dla której wyboru konieczne jest uprzednie zapoznanie się oraz zaakceptowanie regulaminu o świadczenie usług; klient korzystający z tej usługi zobowiązuje się do potwierdzenia swoich danych osobowych podanych w formularzu rejestracyjnym poprzez wprowadzenie swojego numeru rachunku bankowego na stronie internetowej należącej do K.. Wskazana dobrowolna usługa świadczona z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego weryfikuje klienta i jego rachunek bankowy co umożliwia natychmiastową weryfikację jego danych osobowych oraz numeru rachunku bankowego oraz pozwala uzyskać informację wspomagające proces oceny zdolności kredytowej wnioskującego).

Pozwana udzieliła drogą elektroniczną (...) S.A. i (...) sp. z o.o. pełnomocnictwa do zawarcia w jej imieniu Ramowej Umowy Pożyczki oraz podpisania jej przy pomocy kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Ta forma została przyjęta dla uniknięcia ograniczenia z art. 108 k.c.

Wyżej wskazane czynności dokonane przez pozwaną stały się przesłanką do jej weryfikacji przez powoda. W konsekwencji sąd rejonowy ustalił, że pozwana A. D. zawarła 4 grudnia 2018 roku z powodem (...) S.A. w W. umowę pożyczki nr (...). Tego samego dnia powód przelał na rzecz pozwanej 2 500 złotych.

Kwota pożyczki została wypłacona zgodnie z dyspozycją pozwanej.

Pożyczka została udzielona od 4 grudnia 2018 roku do 3 stycznia 2019 roku.

Obowiązkiem pozwanej był zwrot kapitału wraz z odsetkami umownymi w wysokości 20,40 złotych (roczna stopa procentowa to 10 %) oraz prowizją w wysokości 686,40 złotych. Należna powodowi prowizja została ustalona zgodnie ze obliczania maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. Całkowity koszt pożyczki to 706,80 złotych.

Zgodnie z umową w przypadku opóźnienia w spłacie pożyczki pożyczkodawca był uprawniony do naliczania odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).

Pozwana nie zwróciła żądanej kwoty głównej, nie zapłaciła prowizji oraz nie spłaciła odsetek. System profilu klienta dostępny online umożliwia pozwanej na dostęp do informacji przez okres właściwy dla celów ich dostarczenia w niezmienionej formie. Informacje znajdujące się w systemie są tam dostępne przez okres odpowiedni do celów sporządzenia tych informacji, tj. od momentu zawarcia umowy do dnia dzisiejszego. Pozwana miała i wciąż posiada możliwość wygenerowania dokumentu w formacie PDF, jego zapisania na dysku urządzenia, z którego korzysta lub sporządzenia wydruku dokumentu.

Pozwana zawnioskowała o kolejną pożyczkę za pośrednictwem jej własnego Profilu Klienta na stronie internetowej Powoda; zaciągała pożyczki pięciokrotnie.

Sąd rejonowy ocenił powództwo jako uzasadnione. Istota sporu w niniejszym postępowaniu dotyczyła istnienia i wymagalności roszczenia powoda wobec pozwanej. Sąd rejonowy wskazał, iż System profilu klienta dostępny online nadal umożliwia pozwanej na dostęp do informacji przez okres właściwy dla celów ich dostarczenia w niezmienionej formie. Informacje znajdujące się w systemie są tam dostępne od momentu zawarcia umowy do dnia dzisiejszego. Pozwana może korzystając ze wskazanego systemu informatycznego pozyskiwać dokumenty w formacie PDF umożliwiającym ich wydruk. Zaakcentował fakt ujawniony przez powoda, że pozwana zawnioskował o kolejną pożyczkę za pośrednictwem jej własnego Profilu Klienta na stronie internetowej. W kontekście powyższego stwierdził, że chybiona jest argumentacja pozwanej zmierzającej do wykazania, że nie zawierała umowy pożyczki i przekazanie jej kwoty na wskazany rachunek bankowy było świadczeniem „niezamówionym”. Dalej podkreślił, iż nie dostrzegł uchybień w sposobie sformułowania treści umowy. Jest ona jednoznaczna. Jednocześnie w ocenie sądu I instancji umożliwienie pobrania ze strony internetowej i własnego profilu pożyczkobiorcy, który on sam założył dokumentu w formacie PDF, co jest możliwe w każdej chwili, stanowi wywiązanie się przez pożyczkodawcę z obowiązku niezwłocznego doręczenia umowy konsumentowi o ile jest ona opatrzona podpisem uprawnionej osoby ze strony pożyczkodawcy złożonym przed wprowadzeniem dokumentu umowy do sytemu elektronicznego. Taką sytuację można porównać z wydaniem klientowi kserokopii oryginału dokumentu podpisanego przez drugą stronę czynności prawnej. Zauważył, że pożyczkodawca nie kwestionuje autentyczności umowy. Podkreślił, że częstą praktyką jest, że klienci instytucji finansowych zawierający umowy w ich siedzibach, otrzymując kopię umowy podpisaną przez uprawnioną osobę ze strony przedsiębiorcy, sami jej nie podpisują, a podpis składają jedynie na egzemplarzu dla przedsiębiorcy. Sytuacja taka nie ma znaczenia dla ważności umowy. W przypadku zawierania umów na odległość, przy wykorzystaniu internetu, złożenie podpisu jest zastąpione sekwencją czynności, które świadczą o woli złożenia określonego oświadczenia, a co więcej o jego złożeniu. Sąd rejonowy wyjaśniał, iż do zawierania umów o kredyt konsumencki bez jednoczesnej obecności stron, przy wykorzystywaniu środków porozumiewania się na odległość, zastosowanie znajdzie art. 7 Prawa bankowego, zgodnie z którym oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych mogą być składane w postaci elektronicznej (art. 7 ust. 1). Dokumenty związane z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane oraz zabezpieczone. Usługi związane z zabezpieczeniem tych dokumentów mogą być wykonywane przez banki, spółki tworzone przez banki z innymi podmiotami, a także przedsiębiorstwa pomocniczych usług bankowych (ust. 2). Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w formie, o której mowa w ust.1, spełnia wymagania formy pisemnej także wtedy, gdy forma została zastrzeżona pod rygorem nieważności (ust. 3). Pojęcie „trwałego nośnika” zostało zdefiniowane w art. 5 pkt 17 u.k.k. jako materiał lub urządzenie służące do przechowywania i odczytywania informacji przekazywanych konsumentowi w związku z umową o kredyt, przez czas odpowiedni do celów jakim informacje te służą oraz pozwalające na odtworzenie tych informacji w niezmienionej postaci.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE stwierdza, że mianem „trwałego nośnika” określa się „urządzenie umożliwiające konsumentowi przechowywanie informacji kierowanych do niego osobiście w sposób, który daje mu do nich dostęp w przyszłości przez okres odpowiedni do celów, jakim te informacje służą, i który pozwala na odtworzenie przechowywanych informacji w niezmienionej postaci” (art. 3 lit. m Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE). Sąd rejonowy stwierdził, że strona pozwana nie podjęła jakiegokolwiek działania, aby wykazać, że system profilu klienta dostępny online nie spełnia ww. kryteriów trwałego nośnika, to jest, nie umożliwia pozwanej dostęp do informacji przez okres właściwy dla celów ich dostarczenia w niezmienionej formie. Informacje znajdujące się w systemie są tam dostępne przez okres odpowiedni do celów sporządzenia tych informacji, tj. od momentu zawarcia umowy do dnia dzisiejszego. Pozwana ma więc możliwość wygenerowania dokumentu w formacie PDF, jego zapisania na dysku urządzenia, z którego korzysta lub sporządzenia wydruku dokumentu. Ponadto, pozwana jako pożyczkobiorca po zawarciu umowy otrzymała na adres email wskazany w formularzu rejestracyjnym umowę, która mogła być przechowywana zarówno w formacie PDF, jak również zostać wydrukowana. W tej sytuacji, zdaniem sądu rejonowego, nie ma wątpliwości, że pożyczkodawca dopełnił obowiązku dostarczenia pożyczkobiorcy informacji na trwałym nośniku. Nie ma znaczenia, czy konsument rzeczywiście zapoznał się z przekazanymi informacjami. Wystarczy, że miał możliwość zapoznać się z treścią tych informacji (vide art. 61 w zw. z art. 651 k.c.). Sąd rejonowy zatem uznał, że powód w niniejszej sprawie przedstawił wszelkie dowody zarówno potwierdzające wysokość udzielonej kwoty pożyczki, jak również świadczące o tym, że potwierdzenie warunków umowy nastąpiło w prawidłowy sposób. Sąd rejonowy nadto podkreślił, iż szczególnie istotnym faktem jest kolejne zaciągnięcie przez pozwaną pożyczki przy wykorzystaniu uprzednio założonego profilu u powoda. Pozwana reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika nie zaprzeczyła temu faktowi, który podał powód w piśmie z dnia 27 grudnia 2019 roku. W tej sytuacji na podstawie art. 230 k.p.c. sąd uznał ten fakt za przyznany. Sąd rejonowy zwrócił uwagę, że pozwana działając przez pełnomocnika w sprzeciwie od nakazu zapłaty zaprzeczyła szczegółowo wszystkim istotnym twierdzeniom pozwu. Skoro pozwana była na tyle konsekwentna w tym działaniu, to jej milczenie co do ww. faktu uznać należało za jego przyznanie. Okoliczność ta czyni zaprzeczenia pozwanej wypowiedziami wyraźnie nielogicznymi i sprzecznymi z doświadczeniem życiowym. W tych okolicznościach sąd rejonowy uznał twierdzenia powoda oraz naprowadzone przez niego dowody szczegółowo wskazane przy stanie faktycznym za wiarygodne.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając go w całości, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucając naruszenie prawa materialnego i procesowego, tj. przepisów:

1. art. 229 w zw. z art. 230 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez błędne uznanie za przyznane twierdzeń strony powodowej wyrażonych w piśmie z dnia 27 grudnia 2019 roku jakoby pozwana posiadała konto w systemie powódki oraz zawierała już z pozwanym wcześniej umowy pożyczki, gdy pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wyraźnie kwestionowała wszelkie okoliczności podnoszone przez powódkę, zaś powódka nie przedłożyła żadnych dowodów na poparcie swych twierdzeń wyrażonych w ww. piśmie.

Tym samym sąd I instancji błędnie ustalił, że powódka była zarejestrowana w systemie powódki oraz zawierała z nią wcześniej umowy pożyczki, a w konsekwencji doszło również do zawarcia spornej umowy pożyczki między stronami postępowania, gdy powódka nie przedstawiła wraz z pismem z dnia 27 grudnia 2019 roku żadnych dowodów potwierdzających taki stan rzeczy.

2. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 720 k.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że pozwana zaakceptowała warunki umowy pożyczki i wyraziła wolę zawarcia wskazanej umowy z powódką, a w konsekwencji umowę tę zawarła, gdy tymczasem ze zgromadzonego w sprawie materiału nie wynika, aby pozwana w jakikolwiek sposób zaakceptowała warunki umowy pożyczki, a także aby złożyła u powódki wniosek o zawarcie spornej umowy pożyczki.

W konsekwencji sąd I instancji błędnie ustalił, że między stronami postępowania doszło do zawarcia umowy pożyczki, a także że pozwana wnioskowała o zawarcie spornej umowy oraz że ją zawarła.

3. art. 233 § 1 w zw. z art. 5 pkt 17 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 6 k.c. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów i przyjęcie, że umowa pożyczki między stronami postępowania została zawarta na trwałym nośniku, a pozwana miała możliwość zapoznania się z jej treścią, gdy w istocie powódka nie przedłożyła żadnych dowodów na tę okoliczność, a pozwana kwestionowała sam fakt zawarcia umowy jak również otrzymanie od powódki związanych z nią dokumentów.

W konsekwencji sąd I instancji błędnie przyjął, że między stronami postępowania doszło do zawarcia umowy pożyczki w dacie i na warunkach wskazanych przez powódkę oraz że pozwana miała możliwość zapoznania się z jej warunkami przed jej zawarciem.

4. art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim w zw. z art. 78 k.c. poprzez przyjęcie, że między stronami postępowania doszło do ważnego zawarcia umowy pożyczki, podczas gdy zgodnie z art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim do zawarcia takiej umowy wymagane jest zachowanie formy pisemnej, której w niniejszej sprawie nie dochowano, a zatem nie zachodzą przesłanki do uznania, że umowę w ogóle zawarto, a także że jest ona ważna,

W konsekwencji sąd I instancji błędnie uznał, zarówno sam fakt zawarcia umowy jak i jej ważność.

5. art. 321 k.p.c. w zw. z art. 58 § 1, 2 i 3 oraz art. 3531 k.c. poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki całości dochodzonego roszczenia z uwagi na fakt, że umowa pożyczki była ważna, a koszty z niej wynikające nie naruszały obowiązujących przepisów, podczas gdy w istocie rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) pożyczki wynosiła 1968,30 % co rażąco przekracza dozwolony koszt pożyczki wynikający z ustawy o kredycie konsumenckim, nadto sama prowizja była wyższa od dopuszczalnej zgodnie z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim co czyni nieważnymi postanowienia umowne ustanawiające te koszty, zarówno jako sprzecznymi z ustawą jak i zasadami współżycia społecznego, a tym samym czyni nieważną całą umowę, gdyż w braku tych postanowień, nie zostałaby ona w ogóle zawarta z pozwaną.

W konsekwencji sąd I instancji błędnie uznał za ważne postanowienia umowy dotyczące jej kosztów, jak również ważność całej umowy pożyczki, a także zasądził ponad żądanie.

Bacząc na powyższe apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania przed sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna doprowadzając do zmiany wyroku i oddalenia powództwa.

W ocenie sądu odwoławczego poczynione przez sąd rejonowy ustalenia faktyczne stanowiące podstawę dla uwzględnienia powództwa nie znajdują oparcia dowodowego w zaoferowanym przez powódkę materiale zgromadzonym w sprawie. W przeważającej mierze ustalenia te oparte były wyłącznie na twierdzeniach strony powodowej, które o ile po myśli art. 230 k.p.c. w warunkach wskazanych w przepisie można uznać za przyznane, to jednak niewątpliwe pozwana od początku kwestionowała powództwo przede wszystkim co do zasady, jak i co do wysokości. W sprzeciwie od nakazu zapłaty kwestionowała sam fakt zawarcia umowy pożyczki, fakt otrzymania formularza informacyjnego, otrzymanie środków z tytułu pożyczki czy fakt dokonania przelewu weryfikacyjnego.

Umowa, na jaką powołuje się strona powodowa, kwalifikuje się jako umowa o kredyt konsumencki zawierana przy wykorzystaniu środków porozumiewania na odległość. W takim przypadku obowiązek doręczenia umowy o kredyt konsumencki zostaje spełniony poprzez doręczenie umowy za pośrednictwem internetu np. poprzez przechowywanie oświadczeń wymienianych pomiędzy pożyczkodawcą i konsumentem w systemie i udostępnienie wersji elektronicznej konsumentowi m.in. poprzez możliwość wydruku. Jak każda umowa, tak i umowa zawarta na odległość, dla swego istnienia wymaga złożenia zgodnych oświadczeń woli obu stron, co w przypadku umowy pożyczki wymaga oświadczenia biorącego pożyczkę, że zobowiązuje się on zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy (art. 720 k.c.). Takiego oświadczenia woli pozwanej nie da się wywieść z przedłożonych do sprawy dokumentów.

Sąd rejonowy ustalił, że pozwana za pomocą formularza rejestracyjnego znajdującego się na stronie internetowej (...) zarejestrowała swoje konto na platformie pożyczkowej. Tymczasem zdaniem sądu okręgowego brak w istocie jest jakiegokolwiek dowodu na tę okoliczność. Należy zauważyć, że – zgodnie z postanowieniami umowy ramowej umowy pożyczki (k. 15-18) – warunkiem zawarcia umowy jest uprzednia rejestracja i utworzenie konta klienta na platformie pożyczkowej oraz posiadanie przez klienta aktywnego konta. Wniosek o zawarcie umowy pożyczki pożyczkobiorca może złożyć dopiero po rejestracji na platformie pożyczkowej za pośrednictwem konta klienta. Nadto umowa przedłożona przez powoda przewidywała, iż pożyczkodawca za pośrednictwem pośrednika informuje na platformie pożyczkowej o przyznaniu lub odmowie przyznania pożyczki za pomocą komunikatu zamieszczonego na platformie pożyczkowej, drogą elektroniczną (wiadomość e-mail) lub telefonicznie (wysyłając wiadomość SMS). Nadto wskazano w § 7, że po zaakceptowaniu przez pożyczkodawcę wniosku o zawarcie umowy pożyczki, pożyczkodawca za pośrednictwem pośrednika udostępni pożyczkobiorcy ramową umowę pożyczki, potwierdzenie zawarcia umowy pożyczki, formularz informacyjny oraz formularz odstąpienia, jako dokumenty widoczne po zalogowaniu (...) w formie umożliwiającej zapis na komputerze pożyczkobiorcy. Dodatkowo dokumentny wskazane w zdaniu poprzednim pożyczkodawca za pośrednictwem pośrednika wyśle na adres poczty elektronicznej pożyczkobiorcy wskazany w formularzu rejestracyjnym.

Tymczasem w niniejszej sprawie oprócz wydruku ramowej umowy pożyczki, umowy pożyczki nr (...), formularza informacyjnego (który jednak zupełnie nie nawiązuje do osoby pozwanej lecz transakcji pomiędzy (...) i pośrednikiem (...)), regulaminu – strona powodowa nie przedłożyła żadnych dokumentów wskazujących na jakiekolwiek oświadczenie woli pozwanej co do pożyczki. Sąd odwoławczy nie znalazł dowodu potwierdzającego fakt ustalany przez sąd rejonowy, że pozwana sama wybrała kwotę pożyczki, okres spłaty, wskazała bank, w którym posiada konto. Fakty te mogłyby wynikać chociażby z wniosku pozwanej o pożyczkę uregulowanego w § 5 umowy, którego jednak powódka nie przedłożyła. Tym samym niczym nie zostały poparte ustalenia sądu rejonowego co do obowiązków pożyczkobiorcy, albowiem sąd rejonowy przytoczył jedynie ogólne reguły wynikające z wydruku przedłożonego przez stronę powodową, a nie postanowienia umowy pożyczki, którą pozwana zawarła. Dodatkowo, jak już wyżej wskazano, po zaakceptowaniu wniosku pożyczkodawca winien wysłać na adres pożyczkobiorcy stosowne dokumenty (§ 7). Powodowa spółka nie przedłożyła żadnego dowodu na okoliczność przekazania pozwanej ramowej umowy pożyczki, w tym potwierdzenia zawarcia umowy pożyczki, formularza informacyjnego oraz formularza odstąpienia. Trudno zatem nie zgodzić się z twierdzeniami apelującej, że nie wykazano faktu zawarcia umowy. Fakt ten nie wynika również z okoliczności wskazywanej przez sąd rejonowy, tj. przelania na rzecz pozwanej kwoty 2500 złotych. O ile w aktach sprawy znajduje się pochodzące od powódki potwierdzenie wykonania transakcji środków (k. 25), to jednak wskazać należy, że jest to dokument o mocy dowodowej równoważnej oświadczeniu samej strony, zatem zaprzeczenie prawdziwości jego treści wymaga udowodnienia okoliczności w nim stwierdzonej przez powoda na zasadach ogólnych (choćby przedstawienia bankowego potwierdzenia przelewu), nadto zgodnie z procedurami obowiązującymi w zakresie udzielania pożyczek – (...) przekazywało środki na rzecz pośrednika, tutaj (...), nie zaś bezpośrednio pożyczkobiorcy (§ 8 ust. 2). Zatem za niewiarygodne uznać należy potwierdzenie wykonania transakcji obrazujące na przekazanie przez (...) kwoty 2500 złotych bezpośrednio pozwanej A. D., skoro odbiega to od treści ramowej umowy pożyczki, do której odwoływał się powód w toku procesu. Nadto w obliczu konsekwentnego stanowiska pozwanej, trudno przyjąć, iż rachunek bankowy wskazywany przez powódkę, rzeczywiście należy do pozwanej. Nie potwierdza tego żaden dokument ani oświadczenie woli pozwanej złożone w jakiejkolwiek formie, a baczyć należy, że zarówno fakt utworzenia profilu klienta, jego aktywacja, treść wypełnionego i zaakceptowanego (podpisanego) formularza i wniosku, otrzymanie potwierdzenia zawarcia umowy przez pożyczkobiorcę czy inne czynności w formie elektronicznej, o jakich stanowi umowa ramowa – zawierają ślad cyfrowy, który bez trudu wykazać mogła powódka. Tymczasem żadnych dowodów elektronicznych w postaci plików potwierdzających dokonanie operacji, na które powołuje się strona powodowa, nie przedstawiono. Żądanie pozwu oparte zostało w istocie na narracji powodowej spółki zawartej w pozwie i piśmie procesowym z dnia 27 grudnia 2019 roku, za którą to narracją nie podążyły jednak żadne weryfikowalne dowody. Nie można zgodzić się z sądem rejonowym, że faktem pośrednio potwierdzającym zawarcie umowy, z którą związany jest proces, jest zaciągniecie kolejnej pożyczki przez pozwaną, albowiem także i to twierdzenie nie zostało poparte żadnym dowodem, zaś sąd rejonowy nie zobowiązywał strony pozwanej do odniesienia się do treści wskazanego pisma, wobec czego nie może zasadnie przyjąć, że pozwana przyznała twierdzenia strony powodowej, na których oparł się ustalając stan faktyczny.

Jak już wyżej wskazano umowa pożyczki (nawet zawarta na odległość), jak każda umowa, dla swego istnienia wymaga wymiany zgodnych oświadczeń woli obu stron. Takiego oświadczenia woli pozwanej nie da się wywieść z przedłożonych do sprawy dokumentów, a za wystarczające w tym względzie nie sposób uznać dysponowanie danymi osobowymi pożyczkobiorcy. Może to stanowić podstawę dla wnioskowania, że pozwana udostępniła te dane powodowej spółce, skoro nie podniosła zarzutu ich nielegalnego wykorzystania, ale nie potwierdza faktu zawarcia umowy, z której wywodzone było żądanie pozwu. Koniecznym warunkiem wykazania tej okoliczności było przedstawienie dowodów umożliwiających odtworzenie procesu elektronicznej wymiany danych pomiędzy stronami, które zawierały oświadczenia woli stron, co miało doprowadzić do zawarcia umowy pożyczki. Wszelkie operacje dokonywane za pomocą internetu mają swoją postać cyfrową, która umożliwia ustalenie danych komputerów uczestniczących w wymianie informacji. Na tej podstawie można byłoby ustalić czy i ewentualnie kiedy oraz jakiej treści wymiana danych miała miejsce, jakie były oznaczenia indywidualizujące komputerów uczestniczących w tej wymianie, co dałoby podstawę dla weryfikacji twierdzeń strony powodowej. Miast zaoferowania tego rodzaju dowodów powodowa spółka poprzestała na zaprezentowaniu swojej wersji zdarzeń, co nie jest wystarczającym oparciem dla poczynienia ustaleń faktycznych mających stanowić podstawę rozstrzygnięcia w procesie cywilnym.

Zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu, wyrażoną w art. 6 k.c. powódka zobligowana była wykazać dla skuteczności zgłoszonego powództwa istnienie zobowiązania, z którego ową wierzytelność wywodzi. Treść przepisu art. 232 k.p.c. w sposób jednoznaczny kształtuje obowiązki stron w procesie, przerzucając na nie odpowiedzialność za jego wynik. W ocenie sądu okręgowego zasadnicze fakty, od których zależało uznanie zasadności żądania nie zostały wykazane. Bez możliwości ustalenia podstawy faktycznej żądania, a nie wynika ona z dokumentów, którymi dysonował sąd rejonowy, nie można było uwzględnić powództwa.

Mając zatem na uwadze powyższe na mocy art. 386 § 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

Konsekwencją zmiany wyroku sądu rejonowego była modyfikacja rozstrzygnięcia o kosztach procesu w oparciu o reguły wynikające z art. 98 § i 3 k.p.c. przy przyjęciu, iż pozwana wygrała niniejsze postępowanie w całości. Na koszty postępowania przed sądem rejonowym złożyło się wynagrodzenie reprezentującego ją radcy prawnego ustalone na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynność radców prawnych – 900 złotych oraz 17 złotych z tytułu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 2 wyroku w oparciu o tożsame przepisy procedury, zasądzając od powódki na rzecz pozwanej kwotę 650 złotych, na którą złożyło się wynagrodzenie racy prawnego ustalone na podstawie ww. rozporządzenia oraz 200 złotych tytułem opłaty od apelacji.

Sędzia Ziemowit Parzychowski

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)