Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2015 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Agnieszka Bednarek – Moraś
Sędziowie:	SO Violetta Osińska (spr.) SR del. Szymon Pilitowski
Protokolant:	sekr. sądowy Ziemowit Augustyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2015 roku w S.

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko L. S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie z dnia 3 grudnia 2014 roku, sygn. akt
I C 1829/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda A. S. na rzecz pozwanej L. S. kwotę 1 200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 279/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 3 grudnia 2014 r. wydanym w sprawie z powództwa A. S. przeciwko L. S., Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie oddalił powództwo (pkt I), zasądził od powoda A. S. na rzecz pozwanej L. S. kwotę 2.417 zł tytułem kosztów procesu (pkt II), nakazał pobrać od powoda A. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin P. i Zachód w S. kwotę 289,27 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt III).

Sąd Rejonowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach:

L. S. i A. S. zawarli związek małżeński w dniu 26 kwietnia 1991 roku. Wyrokiem z dnia 7 listopada 2003 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie rozwiązał przez rozwód małżeństwo L. S. i A. S. z winy powódki (pkt I). Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron M. (ur. (...)) powierzył matce, ograniczając władzę rodzicielską ojca do prawa współdecydowania o istotnych życiowo sprawach dziecka takich jak wybór szkoły, zawodu i sposobu leczenia (pkt II). Nie orzekł o sposobie korzystania z mieszkania. Wspólność ustawowa małżeńska ustała w dniu 29 listopada 2003 r. A. S. jest właścicielem nieruchomości położonej w (...), o powierzchni 2,79 ha, oznaczonej jako działka numer (...). Nieruchomość tę powód otrzymał w drodze spadkobrania po swoich rodzicach. Była ona zabudowana dwoma budynkami gospodarczymi i starym domem mieszkalnym. Na nieruchomości tej w trakcie trwania małżeństwa, strony wybudowały dom mieszkalny. W chwili rozwodu strony mieszkały w tej nieruchomości wspólnie wraz z synem M.. Po rozwodzie stron, L. S. w dalszym ciągu zamieszkiwała w nieruchomości położonej w S. numer 24. Pozwana nie posiadała środków na zakup nieruchomości celem wyprowadzenia się wraz z dziećmi z należącej do powoda nieruchomości. Pozwana zajmowała parter nieruchomości (dwa pokoje, kuchnia, łazienka), a nadto korzystała z kotłowni oraz wspólnego korytarza. Pomieszczenia te zajmowała wraz ze swoją córką. Natomiast wspólny syn stron przebywał częściowo u ojca (na piętrze), a częściowo u matki (na parterze). W trakcie wspólnego zamieszkiwania stron istniało między nimi wiele konfliktów, a powód zainstalował na korytarzu prowadzącym do zajmowanych przez pozwaną pomieszczeń kamerę. Część nieruchomości zajmowana przez pozwaną miała odrębnie podłączone media i pozwana samodzielnie dokonywała comiesięcznych opłat z tym związanych. Pozwana z tytułu użytkowania części nieruchomości nie uiszczała na rzecz powoda żadnych świadczeń. A. S. domagał się eksmisji zarówno od L. S. wraz z jej małoletnią córką, jak też od wspólnego syna stron M. wskazując, iż skoro sąd w wyroku rozwodowym powierzył władzę rodzicielską matce, to na niej spoczywa obowiązek zapewnienia synowi mieszkania. Wyrokiem z dnia 8 października 2007 r. Sąd Rejonowy w Szczecinie nakazał L. S., aby opróżniła i wydała A. S. nieruchomość położoną w S. numer 24. Jednocześnie ustalił, że pozwanej przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wobec niej wyroku do czasu zaoferowania jej przez Gminę K. lokalu socjalnego. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 17 września 2010 r. Wyrokiem z dnia 17 września 2010 r. Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanej od przedmiotowego wyroku.

Postanowieniem z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. akt II Ns 914/09) Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie ustalił, że w skład majątku dorobkowego L. S. i A. S. wchodzą następujące składniki: nakłady na nieruchomość położoną w S. o wartości 647.681,02 zł oraz samochód A. L. o wartości 10.900 zł (pkt I). Ustalił, że L. S. poczyniła wydatek z majątku dorobkowego na majątek odrębny A. S. w wysokości 15.000 zł (pkt II) oraz że spłaciła wspólne zobowiązanie stron w kwocie 11.554,23 zł (pkt III). Dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że składniki opisane w pkt I przyznał na własność A. S. (pkt IV) oraz zasądził od A. S. na rzecz L. S. kwotę 342.567,62 zł płatną w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności (pkt V). Ponadto rozstrzygnął w przedmiocie kosztów. Przedmiotowe postanowienie zostało zaskarżone przez A. S.. Pismem z dnia 22 października 2010 r. A. S. wezwał L. S. do zapłaty kwoty 6.000 zł z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości położonej w S. numer 24 za okres od lipca do września 2010 r. oraz kwoty 2.000 zł za każdy kolejny miesiąc bezumownego korzystania z przedmiotowej nieruchomości począwszy od października 2010 r. Pismem z dnia 9 listopada 2010 r. Gmina K. poinformowała L. S., iż nie dysponuje wolnymi zasobami mieszkaniowymi i w obecnej sytuacji nie ma możliwości przydzielenia mieszkania. Ponadto poinformowała, iż wniosek L. S. został zarejestrowany i zostanie rozpatrzony wówczas, gdy Gmina będzie dysponowała wolnymi lokalami mieszkalnymi. W dniu 5 października 2011 r. A. S. w testamencie notarialnym (Rep. A numer (...)) oświadczył, że do całości spadku powołuje żonę G. K.. Postanowieniem z dnia 15 maja 2012 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił apelację A. S. w sprawie o podział majątku. W dniu 1 sierpnia 2012 r. A. S. w testamencie notarialnym (Rep. A numer (...)) oświadczył, że do całości spadku powołuje żonę G. K. oraz braci B. S. i R. S.. Testamenty te doręczone zostały przez powoda pozwanej ze wskazaniem przyczyn decyzji spadkodawcy. A. S. wyjaśniał, że pominięcie syna w testamencie spowodowane było faktem przyznania przez sąd w wyroku rozwodowym władzy rodzicielskiej pozwanej, przy równoczesnym ograniczeniu tej władzy ojcowi. Nadto wywodził, że swoją decyzję, dotyczącą syna uzależnia od stanowiska L. S. odnośnie możliwości odroczenia terminu spłaty wynikającej z postanowienia o podział majątki wierzytelności w kwocie 342.567,62 zł. A. S. w dwóch ratach, po uprawomocnieniu się postanowienia o podział majątku, dokonał spłaty wierzytelności w stosunku do pozwanej L. S. ratach, z tym, że ostatnią ratę zapłacił 26 sierpnia 2012 r. Pozwana wyprowadziła się w październiku 2012 r. i za uzyskane od powoda pieniądze zakupiła nieruchomość. Część budynku mieszkalnego powoda położonego w S. numer 24, zajmowanego przez L. S. po rozwodzie z A. S. znajdowała się na parterze domu. Pozwana zajmowała powierzchnię o wielkości 69,50 m2. Wartość rynkowa prawa najmu przedmiotowej części budynku za okres od 1 października 2010 r. do 31 sierpnia 2012 r. stanowiła kwotę 16.100 zł (czynsz za 23 miesiące).W ocenie Sądu Rejonowego okoliczność, że strony mieszkały w tym budynku pomimo braku zawiadomienia administracji budowlanej o zakończeniu budowy, pozostaje bez wpływu na wartość rynkową czynszu najmu. Sąd Rejonowy wskazał, że powód dochodził od pozwanej zapłaty kwoty 29.900 zł tytułem odszkodowania za bezumowne zajmowanie nieruchomości za okres od października 2010 r. do sierpnia 2012 r. po 1.300 zł miesięcznie, czyli odszkodowania za okres od uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego, w stanie faktycznym odpowiadającym hipotezie art. 18 ust 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. W ocenie Sądu Rejonowego odszkodowania według zasad określonych w art. 18 ust. 1 i 2 przytoczonej ustawy powód mógł się domagać od pozwanej za okres od wygaśnięcia stosunku użyczenia do uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego (por. uchwała SN z dnia 6 grudnia 2012 r. III CZP 72/2012). Przyznanie uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego oznacza, że osoba uprawniona opłaca ten sam czynsz, jaki opłacała przed wygaśnięciem stosunku prawnego, na podstawie którego używała lokal. Jeżeli lokal używała na podstawie użyczenia, nieodpłatnego korzystania z cudzej rzeczy z obowiązkiem ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania lokalu, po uzyskaniu prawomocnego uprawnienia do lokalu socjalnego w dalszym ciągu jest uprawniona do korzystania bezpłatnego oraz ponoszenia zwykłych kosztów utrzymania lokalu. Założeniem ustawodawcy było bowiem niepogarszanie sytuacji osób, które uzyskały uprawnienie do lokalu socjalnego w stosunku do stanu, jaki istniał przed wygaśnięciem stosunku prawnego. Z zeznań powoda i pozwanej, które uznał za wiarygodne, jako że korespondowały ze sobą i pozostałym materiałem dowodowym, wynika, że w okresie kiedy powódka korzystała z części nieruchomości na zasadzie użyczenia nie uiszczała ona żadnych świadczeń z tego tytułu na rzecz A. S.. Dokonywała ona natomiast dobrowolnie opłat za media bezpośrednio na rzecz usługodawców. Stosunek użyczenia wygasł wskutek wypowiedzenia przez powoda pozwanej stosunku użyczenia i wystąpienia do sądu z roszczeniem o wydanie. Z chwilą uprawomocnienia się wyroku, którym pozwanej przyznano uprawnienie do lokalu socjalnego i wstrzymano wykonanie opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia jej takiego lokalu ponownie pozwana przestała być zobowiązana do zapłaty powodowi należności za używanie lokalu (czynszu wolnorynkowego), ponieważ przed wygaśnięciem użyczenia obowiązek taki nie istniał. Roszczenie powoda o zapłatę odszkodowania w wysokości czynszu najmu, jaki mógłby uzyskać na wolnym rynku w okresie od października 2010 r. do sierpnia 2012 r. było więc w tej sytuacji bezzasadne.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd pierwszej instancji orzekł w pkt III stosownie do wyniku procesu, nakładając na powoda obowiązek uiszczenia kwoty 289,27 zł tytułem brakującej zaliczki do przyznanego biegłemu sądowemu wynagrodzenia za sporządzoną w sprawie opinię.

Apelację od wyroku złożył powód zaskarżając go w części tj. w pkt. I w części oddalającej powództwo o zapłatę kwoty 16 100 zł wraz z odsetkami ustawowymi oraz w całości w pkt II i III wyroku.

Powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i częściowe uwzględnienie powództwa poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 16 100 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 20 sierpnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

1. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów wobec jego niezastosowania;

2. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 18 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów wobec jego błędnej wykładni i w konsekwencji niewłaściwego zastosowania.

W uzasadnieniu apelujący wskazał, że należy mu się co do zasady odszkodowanie, ponieważ ani art. 18 ust. 2, ani art. 18 ust. 3 nie wyłączają stosowania art. 18 ust. 1 u.o.p.l. Przepisy te jedynie regulują w jaki sposób należy ustalić wysokość odszkodowania. Zgodnie z art. 18 ust. 2 u.o.p.l. odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1 - z zastrzeżeniem ust. 3 - odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu. W myśl art. 18 ust. 3 u.o.p.l. osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

W konsekwencji, zdaniem skarżącego, w rozpoznawanej sprawie art. 18 ust. 3 u.o.p.l. nie ma zastosowania. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego sytuacje, których nie obejmuje art. 18 ust. 3 u.o.p.l, podlegają systemowo ogólniejszej regulacji zawartej w art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. W rozpoznawanej sprawie do ustalenia wysokości odszkodowanie będzie miał zatem zastosowanie art. 18 ust. 2 u.o.p.l. (odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu).

Powód zauważył, że w rozpoznawanej sprawie został przeprowadzony dowód z opinii biegłego, wedle której wartość rynkowa prawa najmu przedmiotowej części budynku za okres od 1 października 2010 r. do 31sierpnia 2012 r. stanowiła kwotę 16 100 zł .

W odpowiedzi na apelację powoda, pełnomocnik pozwanej wniósł o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie na rzecz pozwanej od powoda kosztów postępowania wywołanego apelacją powoda, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych i zasądzenie tych kosztów łącznie za obie instancje. Pozwana podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko i w całości poparła argumentację Sądu Rejonowego zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Jej zdaniem, wskazane w apelacji przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego należy interpretować jako integralną ontologicznie całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się nieuzasadniona.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny sprawy i dokonał właściwej wykładni przepisów prawa.

Powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika wyraźnie wskazał w pozwie podstawę prawną swojego żądania, a mianowicie iż dochodzona należność stanowi „odszkodowanie z tytułu bezumownego korzystania przez pozwaną z nieruchomości powoda i stanowi sumę czynszu najmu, jakiego powód mógłby żądać w miejscowych warunkach za korzystanie z części nieruchomości”.

Sąd Okręgowy, tak jak i Sąd Rejonowy, wskazuje, że do oceny sytuacji prawnej powoda i pozwanej zastosowanie znajdują przepisy ustawy szczególnej ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U.2014.150 -j.t. ze zm.). Przepis art. 18 ww. ustawy reguluje kwestię należnego właścicielowi odszkodowania za zajmowanie jego lokalu bez tytułu prawnego. Zauważyć wymaga, że wszystkie przepisy art. 18 dotyczą tylko takich osób zajmujących lokal bez tytułu prawnego, które uprzednio ten tytuł miały, a więc były lokatorami w rozumieniu 2 ust. 1 pkt 1 u.o.p.l. Powołany przepis dotyczy różnych tytułów prawnych, nie tylko obligacyjnych, ale i prawnorzeczowych. W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że pozwanej początkowo przysługiwał tytuł prawny do zajmowania lokalu. Powód w treści pozwu przyznał pośrednio, że łączyła go z pozwaną umowa użyczenia części jego nieruchomości, ponieważ, jak sam stwierdził, umowa ta została pozwanej wypowiedziana. Pozwana nie była tym samym zobowiązana uiszczać wobec powoda opłat z tytułu używania lokalu. Pozwana uiszczała jednak we własnym zakresie opłaty eksploatacyjne na rzecz dostawców mediów. Powód nie wykazał, kiedy wypowiedział pozwanej umowę użyczenia. Na podstawie zebranego materiału dowodowego nie można określić zdarzenia, od którego powód nie godził się już na zamieszkiwanie pozwanej w jego nieruchomości, w szczególności, czy był to moment orzeczenia rozwodu stron w 2003 r., czy też wprowadzenia się do nieruchomości partnera pozwanej w 2005 r., czy też po wprowadzeniu się do nieruchomości samego powoda w 2007r. r.r.

Wyrokiem nakazującym pozwanej opróżnienie i wydanie z dnia 8 października 2007 r. (sygn. akt II C 631/07), który uprawomocnił się w dniu 17 września 2010 r., Sąd Rejonowy w Szczecinie II Wydział Cywilny potwierdził jednak, że na chwilę wydania wyroku nie łączył już powoda z pozwaną stosunek użyczenia, który uprawniałby pozwaną do zajmowania lokalu. Zatem, pozwana w okresie objętym niniejszym powództwem, tj. od dnia uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego w dniu 17 września 2010 r., niewątpliwie zajmowała lokal mieszkalny należący do powoda bez tytułu prawnego.

Przepis art. 18 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy stanowi, że osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. W ust. 2 tego przepisu przewidziano, że z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

Istotny na gruncie niniejszej sprawy jest jednak ust. 3 art. 18 stanowiący, że osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. W wyroku nakazującym pozwanej opróżnienie i wydanie powodowi lokalu mieszkalnego z dnia 8 października 2007 r. (sygn. akt II C 631/07) Sąd Rejonowy w Szczecinie ustalił, że pozwanej przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego i wstrzymał wykonanie wyroku do czasu zaoferowania pozwanej przez Gminę K. lokalu socjalnego.

Zakres zastosowania poszczególnych ustępów art. 18 ww. ustawy oraz ich wzajemne relacje zostały szczegółowo wyjaśnione w przywołanej również przez Sąd Rejonowy uchwale Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 2012 r., sygn. akt III CZP 72/12. Sąd Najwyższy w podjętej uchwale stwierdził, że osoby uprawnione do lokalu socjalnego, o których mowa w art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), w okresie od wygaśnięcia stosunku najmu do uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego opłacają odszkodowanie według zasad określonych w art. 18 ust. 1 i 2 ustawy.

Zaakcentować należy, że w przedmiotowej sprawie powód nie żądał od pozwanej odszkodowania za cały okres jej bezumownego zajmowania lokalu mieszkalnego, lecz jedynie za czas od uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego do dnia opróżnienia i wydania lokalu powodowi. A zatem sposób wyliczenia należnego powodowi odszkodowania za czas od wygaśnięcia umowy użyczenia do uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego nie budziłby wątpliwości, ponieważ wynika wprost z przepisów art. 18 ust. 1 i 2 u.o.p.l. ustawy oraz poparty jest wykładnią tych przepisów dokonaną w ww. uchwale Sądu Najwyższego.

W przedmiotowej sprawie mamy jednak do czynienia z sytuacją, kiedy powód żąda jedynie odszkodowania za czas po uprawomocnieniu się wyroku eksmisyjnego.

W cytowanej wyżej uchwale Sąd Najwyższy wyraził słuszny pogląd, zgodnie z którym art. 18 ust. 3 u.o.p.l. ma zastosowanie jedynie do stanów faktycznych wprost odpowiadających jego hipotezie. Podkreślił, że art. 18 ust. 3 u.o.p.l. jest przepisem ograniczającym prawo własności. Gdyby nie ta szczególna regulacja, właściciel mógłby żądać od osoby, która bez tytułu prawnego zajmuje jego lokal, odszkodowania w pełni rekompensującego jego uszczerbek majątkowy (art. 18 ust. 1 u.o.p.l.). Za stanowiskiem, że art. 18 ust. 3 u.o.p.l. ogranicza prawo własności, chociażby przez obniżenie przysługującej właścicielowi ochrony kompensacyjnej, przemawia wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2011 r., P 14/06 ( (...) Zb.Urz. 2006, nr 8, poz. 102).

W niniejszej sprawie, stan faktyczny sprawy nie jest sporny. Pozwanej w wyroku eksmisyjnym przyznano uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Lokal socjalny nie został jej przez Gminę zaoferowany. Pozwana przed ustaniem tytułu prawnego do zajmowania lokalu, tj. umowy użyczenia, nie była zobowiązana względem powoda do uiszczania na jego rzecz opłat za używanie lokalu mających charakter czynszowy. Opłaty związane z eksploatacją lokalu opłacała we własnym zakresie, stosownie do zużycia mediów, co nie jest przedmiotem sporu. W ocenie Sądu Okręgowego, zaistniały w sprawie stan faktyczny, odpowiada w pełni dyspozycji przepisu art. 18 ust. 3 u.o.p.l., który winien znaleźć tu zastosowanie.

Z powyższego wynika, że od chwili uprawomocnienia się wyroku eksmisyjnego powód mógł domagać się odszkodowania tylko w wysokości czynszu lub innych opłat związanych z używaniem lokalu, jakie byłaby obowiązana opłacać pozwana, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Żądanie zapłaty określonej przez powoda kwoty, nie mogło zatem zostać uwzględnione, skoro powód nie wykazał, że pozwana była obowiązana opłacać czynsz w takiej właśnie wysokości przed wygaśnięciem umowy użyczenia. Przepis art. 18 ust. 3 wyraźnie wskazuje granice odszkodowania, które sięgają do wysokości zobowiązania przed wygaśnięciem stosunku prawnego.

Ponadto należy zauważyć, że prawomocne orzeczenie rozwodu związku małżeńskiego nie przerywa wszystkich więzi istniejących między byłymi już małżonkami. Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 2 lipca 1955 r., I CO 27/55 (opubl. OSNC z 1956 r., poz. 33) przyjął przykładowo, że uprawnienia alimentacyjne nie wynikają z orzeczenia rozwodu, lecz z faktu, że strony były kiedyś małżeństwem. Sąd Najwyższy wyraził tu normę etyczną, w myśl której szczególna więź, łącząca w przeszłości dwoje ludzi, nakłada na nich obowiązek wzajemnej pomocy w przystosowaniu się do nowych warunków życia, powstałych w związku z jej ustaniem. Na gruncie niniejszej sprawy wskazać należy, że w 2010 r. pozwana sprawowała opiekę nad małoletnim wówczas wspólnym synem stron w związku z powierzeniem jej wykonywania władzy rodzicielskiej w wyroku rozwodowym, a także nad swoją małoletnią córką. Zaakcentować również wypada, że pozwana sama uiszczała opłaty eksploatacyjne związane z zamieszkiwaniem w lokalu, czym nie naraziła powoda na szkodę. Istotna jest również okoliczność, iż początkowo pozwana zamieszkiwała w nieruchomości powoda za jego zgodą. Nieruchomość, w której zamieszkiwała została wybudowana na gruncie powoda nakładem wspólnym stron, kiedy jeszcze pozostawali w związku małżeńskim. Zamieszkiwanie pozwanej z dziećmi w nieruchomości powoda po orzeczeniu rozwodu miało charakter przymusowy. Pozwanej po uprawomocnieniu się wyroku eksmisyjnego nie został bowiem zaoferowany lokal socjalny i nie mogła zaspokoić swoich i dzieci potrzeb mieszkaniowych. Natomiast niezwłocznie zakupiła nieruchomość i w szybkim czasie wyprowadziła się gdy stało się to możliwe po uzyskaniu przez nią środków pieniężnych w wyniku spłaty przez
A. S.. Zamiennym jest, iż spłata ta dotyczyła wydatków poniesionych wspólnie przez strony postępowania w trakcie trwania małżeństwa w związku z budową domu zamieszkiwanego przez pozwaną.

Tym samym, w ocenie Sądu Okręgowego, roszczenie powoda o zapłatę przez pozwaną odszkodowania za korzystanie bez tytułu prawnego z mieszkania stanowiącego jego własność niewątpliwie naruszało ww. normę wyrażoną przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 lipca 1955 r., I CO 27/55. W ocenie Sądu Okręgowego w Szczecinie również z uwagi na zasady współżycia społecznego wyrażone w art. 5 k.c. powództwo w niniejszej sprawie nie zasługiwało na uwzględnienie. Okres oczekiwania przez pozwaną na wypłatę na jej rzecz przez powoda środków pieniężnych był istotnie długi ( wspólność ustała w 2003r. ). Zważywszy na wysokość i charakter tego zobowiązania (podział majątku wspólnego powstałego w okresie trwania od 1991 r. związku małżeńskiego stron), niezwłoczne opuszczenie domu związane z realizacją przez powoda jego zobowiązań względem byłej żony uzasadnia odmowę udzielenia ochrony prawnej powodowi w sprawie o zapłatę odszkodowania na podstawie art. 18 u.o.p.l., jak i przepisów kodeksu cywilnego w zakresie roszczeń odszkodowawczych za korzystanie z rzeczy bez tytułu prawnego.

Mając zatem na uwadze powyższe, na podstawie art. 385 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt. 1 sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt. 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. Na orzeczone koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanej w wysokości 1200 zł ustalonej na podstawie § 6 ust. 5 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.