Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Zbigniew Ciechanowicz (spr.)
Sędziowie:	SSO Iwona Siuta SSO Karina Marczak
Protokolant:	sekr. sądowy Małgorzata Idzikowska-Chrząszczewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 października 2014 roku w S.

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko R. S. (1) i M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę

od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie

z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. akt I C 1042/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że nadaje mu brzmienie:

1.  zasądza od pozwanych R. S. (1) i M. S. solidarnie na rzecz Gminy M. S. kwotę 5610 (pięć tysięcy sześćset dziesięć) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2012 roku do dnia 27 października 2014 roku, przy czym powyższą kwotę rozkłada na 20. miesięcznych rat w kwotach po 281 (dwieście osiemdziesiąt jeden) złotych płatnych do 15. dnia każdego miesiąca począwszy od listopada 2014 roku, z odsetkami ustawowymi na wypadek opóźnienia w płatności poszczególnych rat;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  znosi wzajemnie koszty procesu;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  znosi wzajemnie koszty postępowania odwoławczego.

Uzasadnienie wyroku z dnia 28 października 2014 r.:

Powódka Gmina M. S. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanych M. S. i R. S. (1) solidarnie kwoty 36 786,26 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 19 stycznia 2012 roku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu wartości udzielnej bonifikaty na zakup lokalu mieszkalnego sprzedanego przez pozwanych przed upływem okresu 10 lat od dnia jego nabycia.

W dniu 18 marca 2013 roku wydany został przez Sąd Rejonowy nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego pozwani wnieśli sprzeciw wnosząc o oddalenie żądania w całości. Pozwani zarzucili brak poinformowania w akcie notarialnym o sankcji za zbycie lokalu przed upływem 10 lat od jego nabycia i „wepchnięcie w pułapkę przepisów”. Nadto podnieśli, że środki uzyskanie ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) w całości przeznaczyli na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup obecnie zajmowanego mieszkania. Wskazali, że wykupiony od Gminy lokal zajmowali ponad 5 lat, a powódka dochodzi należności po ponad 7 latach od sprzedaży. Kolejno podnieśli, że nie dysponują kwotą do spełnienia żądania powódki. Wreszcie wskazali, że ustawa o gospodarce nieruchomościami posługuje się pojęciem bonifikata, a wskazywana przez powódkę uchwała Rady Miasta – pojęciem ulga, co ich zdaniem nie jest tożsame.

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie oddalił powództwo Gminy M. S..

Powyższe rozstrzygnięcie oparto o następujące ustalenia faktyczne:

W dniu 19 maja 1998 roku pomiędzy Gminą M. S. a M. S. i R. S. (1) została zawarta w formie aktu notarialnego umowa ustanowienia odrębnej własności i sprzedaży lokalu. Na mocy tej umowy ustanowiona została odrębna własność lokalu numer (...), o powierzchni 52,46 m ² mieszczącego się w budynku przy ul. (...) w S.. Cenę sprzedaży strony ustaliły na kwotę 20.081,46 złotych, po uwzględnieniu ulg: 40% z tytułu wpływu wniosku o nabycie w terminie przed 31 grudnia 1998 roku, 30% za dokonanie jednorazowej wpłaty ceny, wyliczoną od wartości w kwocie 47813 zł. W treści umowy nie został przytoczony przepis regulujący zasady zwrotu bonifikaty w przypadku sprzedaży lokalu przed upływem 10 lat innej niż bliska osobie.

W dniu 7 marca 2003 roku pozwaniu zawarli z LG P. Bank w S. umowę o kredyt hipoteczny, na podstawie której bank udzielił im kredytu denominowanego we frankach szwajcarskich w kwocie 42.939,26 CHF, na okres 240 miesięcy, z ostatecznym terminem spłaty do dnia 6 marca 2023 roku. Kwota kredytu przeliczona została na złote według kursu 1CHF = 2,8878 zł. Kredyt został przeznaczony na sfinansowanie nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położnego w S. przy ul. (...), o powierzchni 90,02 m ². Po uzyskaniu kredytu w 2003 roku pozwani kupili ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego od E. R. i M. R. za kwotę 155.000 zł, z czego 31.000 zł pokryte zostało ze środków własnych pozwanych, a 124.000 zł z udzielonego przez LG P. Bank kredytu. Pozwani kupili większy lokal aby poprawić swoje warunki mieszkaniowe. Ich dzieci miały wówczas odpowiednio 12 i 9 lat. Pozwany pracował jako urzędnik w ZUS, a pozwana w inspekcji handlowej.

W dniu 14 kwietnia 2004 roku pozwani sprzedali lokal przy ul. (...) W. L. za cenę 118.000 zł. W dniu 30 czerwca 2004 roku pozwani z pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) w części spłacili kredyt udzielony na zakup mieszkania przy ul. (...). Spłacili równowartość (...),34 franków szwajcarskich, która wynosiła wówczas 99.000,06 zł. Pozostałą część ceny uzyskanej ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) pozostawili na „czarną godzinę” i na bieżące wydatki.

W dniu 28 grudnia 2011 roku powódka wystosowała do pozwanych pismo z wezwaniem do zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty w kwocie 36.786,26 zł, w związku ze sprzedażą lokalu przy ul. (...) przed upływem okresu 10 lat od jego nabycia, czemu pozwani odmówili.

Sąd Rejonowy ustalił, iż Gmina M. S. nie pouczyła pozwanych o treści art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu z dnia 19 maja 1998 roku. Zapis o zwrocie zwaloryzowanej bonifikaty w warunkach art. 68 ust. 2 powołanej ustawy nie znajdował się też w umowie sprzedaży z 19 maja 1998 roku.

Oceniając tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy powództwo uznał za bezzasadne.

W ocenie Sądu Rejonowego nie ulegało wątpliwości, że pozwani dokonali nabycia lokalu mieszkalnego, położonego w S., przy ul. (...) z bonifikatą w trybie art. 68 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a następnie zbyli go przed upływem 10 lat, licząc od dnia nabycia na rzecz W. L.. Sąd Rejonowy nie podzielił również poglądu pozwanych, jakoby powódka dla skuteczności konstruowanego na wyżej wymienionej podstawie roszczenia o zwrot bonifikaty zobligowana była do poinformowania uprawnionych o jego przesłankach w ramach zawartej umowy sprzedaży bądź podczas uzgodnień poprzedzających jej zawarcie, czy też w formie uchwały obligującej do zwrotu bonifikaty w warunkach normatywnie określonych (jak stało się w to po nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami z 2004 roku). Żaden przepis obowiązującego prawa nie nakładał na Gminę M. S. obowiązku pouczenia M. S. i R. S. (1) o uprawnieniu do żądania zwrotu bonifikaty w warunkach przewidzianych w art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nadto, Sąd Rejonowy nie podzielił zapatrywania pozwanych, że ustawa o gospodarce nieruchomościami i uchwała Rady Miejskiej w S. nr XLI/522/97 z dnia 29 grudnia 1997 r. w sprawie prywatyzacji komunalnych lokali mieszkalnych, użytkowych, garaży i budynków, wprowadzała różne instytucje bonifikaty i ulgi. Akt prawa miejscowego odnosi się do instytucji bonifikaty uregulowanej w art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Sąd Rejonowy jednak uznał stanowisko pozwanych, że roszczenie powódki jest nadużyciem prawa podmiotowego, o którym stanowi art. 5 k.c.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami wg stanu na dzień wykupu mieszkania przy ul. (...) przewidywała możliwość sprzedaży lokalu na którego wykup udzielono bonifikaty, gdy w ściśle określonych okolicznościach nie powstaje obowiązek jej zwrotu, mimo sprzedaży przed upływem okresu karencji. Nie wchodzi w ogóle pod rozwagę w rozpoznawanej sprawie sprzedaż osobie bliskiej, czy też okoliczności określone w art. 68 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ustawa jako ów wyjątek wskazuje jednak również art. 68 ust. 1 pkt 7 ustawy. Czyli jeżeli zbycie lokalu, na którego wykup powódka udzieliła bonifikaty, miało na celu nabycie innego lokalu mieszkalnego, to wówczas obowiązek bonifikaty w ogóle nie powstawał. Gdyby pozwani najpierw sprzedali lokal przy ul. (...), a następnie za uzyskane pieniądze nabyli lokal przy ul. (...) to wówczas nie byłoby obowiązku zwrotu bonifikaty. W rozpoznawanej sprawie pozwani w innej kolejności osiągnęli ten sam skutek, jaki zakładał ustawodawca, regulując zasady zwolnienia z obowiązku zwrotu bonifikaty. Sąd Rejonowy zauważył, iż literalnie ujmując treść art. 68 ust. 2 u.g.n. pozwani nie spełniali przesłanek do zwolnienia z obowiązku zwrotu zwaloryzowanej bonifikaty, bowiem pieniądze uzyskane ze sprzedaży nie przeznaczyli bezpośrednio na lokal mieszkalny, ale na spłatę swoich zobowiązań. Nie można jednak tracić z pola widzenia, że owo zobowiązanie zostało zaciągnięte właśnie na nabycie lokalu mieszkaniowego. Zdaniem Sądu Rejonowego pozwani dziali zgodnie z intencją ustawodawcy. Uzyskane pieniądze przeznaczone zostały na cel mieszkaniowy. Pozwani uzyskanych ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) pieniędzy nie roztrwonili, nie obracali nimi, nie wydatkowali na zbytkowne rzeczy, ale dwa dni później spłacili w części dług zaciągnięty na zakup większego mieszkania. Nie można zarzucać pozwanym, że chcieli poprawić sobie warunki mieszkaniowe, ponieważ mieli wówczas dwoje uczących się w szkole podstawowej dzieci. Także nie można zarzucać pozwanym że 100% uzyskanych ze sprzedaży mieszkania przy ul. (...) nie przeznaczyli na spłatę kredytu, ponieważ z jednej strony na spłatę tego kredytu przeznaczyli znacznie więcej niż udzielona bonifikata i przeznaczyli na ten cel 84% pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży, a pozostałe 19.000 zł pozostawili jako oszczędności i przeznaczyli na bieżące wydatki, w czym Sąd nie dopatruje się nagannego zachowania. Wreszcie za zastosowaniem art. 5 k.c. przemawia fakt sprzedaży lokalu przy ul. (...) po upływie ponad 5 lat od dnia jego nabycia. Ten okres ponad 5 lat sam w sobie nic nie znaczy, ale jeżeli zestawimy go z działaniem pozwanych polegającym na przeznaczeniu środków ze sprzedaży na spłatę kredytu zaciągniętego na zakup innego większego mieszkania, to wówczas można stwierdzić że działanie pozwanych nie było wyrachowane, gdzie z założenia ich celem była zyskowna sprzedaż mieszkania wykupionego od Gminy.

Zdaniem Sądu Rejonowego przeznaczenie pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży lokalu przy ul. (...) na spłatę zadłużenia zaciągniętego na zakup innego mieszkania, było działaniem racjonalnym i akceptowalnym ze względu na normy społeczne, gdyż działanie pozwanych miało na celu zapewnienie sobie większego mieszkania, a nie zysk kosztem majątku Gminy.

Apelację od wyroku Sądu I instancji wniosła powódka Gmina M. S. skarżąc go w całości i żądając jego zmiany poprzez zasądzenie kwot opisanych pozwem i obciążenie pozwanych kosztami postępowania za obie instancji. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono: naruszenie prawa materialnego art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym w dniu 14.04.2004 r.
a więc w dacie wtórnego zbycia przez pozwanych lokalu nabytego z bonifikatą od
powódki, poprzez jego błędną wykładnię polegająca na przyjęciu przez Sąd l
instancji, że obowiązek zwrotu bonifikaty nie powstaje jeżeli zbycie lokalu na którego
wykup udzielono bonifikaty miało na celu nabycie innego lokalu mieszkalnego oraz naruszenie prawa materialnego, poprzez zastosowanie art. 5 kodeksu cywilnego
w niniejszej sprawie, pomimo że materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie
dawał podstaw do zastosowania tej regulacji, a tym samym uznanie, że działanie
powódki stanowi nadużycie prawa i nie zasługuje na ochronę prawną.

W pierwszej kolejności powódka dowodziła, przytaczając orzeczenie Sądu Najwyższego, że nie do zaakceptowania jest stanowisko Sądu l instancji, że oceny prawnej żądania powódki należy dokonać na podstawie art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami wg stanu na dzień wykupu mieszkania przy ul. (...). Zastosowanie mają tu znaleźć powyższe przepisy w brzmieniu obowiązującym w dacie wtórnego zbycia lokalu nabytego od gminy z bonifikatą, a tych brzmienie prowadzi do jednoznacznego wniosku, że przy zbyciu przed upływem okresu karencji jedyną przesłanką pozwalającą na odstąpienia od żądania zwrotu bonifikaty było zbycie lokalu na rzecz osób bliskich.

Powódka nie zgodziła się ze stanowiskiem Sądu, iż żądanie zwrotu bonifikaty w stosunku do pozwanych jest wyłączone, ponieważ zbycie lokalu na którego wykup powódka udzieliła bonifikaty miało na celu nabycie innego lokalu mieszkalnego. W ocenie powódki nie ma wątpliwości, że wskazane w tym artykule „cele” wyłączające możliwość żądania zwrotu bonifikaty dotyczą tylko i wyłącznie wykorzystania nieruchomości a nie jej zbycia. Powódka zwróciła uwagę, iż dopiero ustawą nowelizacyjną z 22 października 2007 r. ustawodawca dokonał rozszerzenia katalogu sytuacji, które wyłączały obowiązek

określony w art. 68 ust. 2 ustawy. Ustawodawca bowiem z dniem 22 października 2007 r. wyłączył ten obowiązek także w razie sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeżeli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 5 kodeksu cywilnego, powódka w ślad za Sądem Najwyższym podniosła, że stosowanie art. 5 k.c. nie może prowadzić do uchylenia bądź zmiany obowiązujących przepisów prawa.

Okoliczność, że pozwani dążyli do polepszenia swoich warunków mieszkaniowych nie może w konsekwencji doprowadzić do uznania, że Gmina korzystając ze swych ustawowo przyznanych uprawnień nadużywa prawa.

Powódka zwróciła uwagę na to, iż pozwani za lokal przy ul. (...) zapłacili kwotę 20.081,46 zł., a zbyli go za kwotę 118.000,00 zł, przeznaczając następnie tę kwotę na spłatę kredytu i na bieżące wydatki. Faktycznie więc środków uzyskanych ze sprzedaży nie przeznaczyli na zapewnienie lokalu mieszkalnego. Wydatkowanie środków uzyskanych przez pozwanych dzięki temu, że mogli nabyć mienie gminy za niewielka sumę, a następnie sprzedać z korzyścią i to nie na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych, w rozumieniu przepisów i ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego, nie może w ocenie strony powodowej otrzymać ochrony prawnej poprzez zastosowanie art. 5 kodeksu cywilnego a w konsekwencji oddalenie powództwa gminy.

Pozwani zażądali oddalenia apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje powódki była zasadna jedynie częściowo.

Nie był skuteczny zarzut powódki naruszenia przez Sąd Rejonowy prawa materialnego w postaci art. 68 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (zwanej dalej Ustawą) w brzmieniu obowiązującym w dniu 14.04.2004 r. a więc w dacie wtórnego zbycia przez pozwanych lokalu nabytego z bonifikatą od powódki. Co prawda, z treści rozważań Sądu I instancji wynika, iż żądania strony powodowej wywodzone było na podstawie art. 68 ust. 2 Ustawy w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia przez strony umowy sprzedaży z dnia 19 maja 1998 roku, tym niemniej dalsza treść uzasadnienia wskazuje na akceptację przez Sąd Rejonowy zasad odpowiedzialności pozwanych, a co istotniejsze różnica między brzmieniem powyższego przepisu w dniu 19 maja 1998 r. i 14.04.2004 r. jest nieistotna prawne z punktu wiedzenia zasadności roszczeń o zwrot bonifikaty. Słusznie zatem Sąd I instancji niezaakceptował jurydycznych wywodów pozwanych, które miały by prowadzić do zniweczenia roszczeń powoda opartych o treść art. 68 ust. 2 Ustawy w brzmieniu obowiązującym w dniu 14.04.2004 r. Treść tych rozważań Sąd Okręgowy uznaje za słuszne i przyjmuje je za własne, bez konieczności ich ponownego przytaczania.

Sposób sformułowania uzasadnienia Sądu I instancji wskazuje na to, że jedynym motywem oddalenia powództwa było nadużycie przez powódkę jej praw podmiotowych, co w efekcie naruszać miało art. 5 k.c. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę na przeznaczenie środków uzyskanych w wyniku zbycia przez powodów lokalu nabytego od pozwanej po uzyskaniu bonifikaty oraz na działanie pozwanych nie z chęci zysku lecz poprawy swoich warunków mieszkaniowych, co nie może być uznane za sprzeczne w powszechnie akceptowanymi normami.

Na wstępie swoich rozważań Sąd Okręgowy zauważa, iż mimo ośmiu zmian art. 68 ust. 1 i 2 Ustawy, z których treści powódka wywodziła swoje roszczenia, przepis ten daje zarządowi gminy uprawnienia do zastosowania bonifikaty przy sprzedaży nieruchomości, określając przypadki kiedy bonifikata może być zastosowana, warunki, które muszą być zachowane, aby można było jej udzielić oraz okoliczności uzasadniające możliwość żądania zwrotu tej bonifikaty.

Ustawodawca nie definiuje wprost celu udzielenia bonifikat, ani nawet tego czym jest bonifikata. W orzecznictwie podkreśla się, że ratio legis tego przepisu polega na ułatwieniu zakupu lokalu przez najemcę, dla którego lokal ten stanowi centrum życiowe, a najemca uzyskuje w ten sposób stabilne zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2003 r., IV CKN 1637/00, niepubl. lub uchwała z dnia 6 listopada 2002 r., III CZP 59/02). Powszechność prywatyzacji zasobów komunalnych po wprowadzeniu instytucji bonifikat, zaangażowanie w ten proces samorządów lokalnych wskazuje również na inny cel tej regulacji ustawowej – uwolnienie gmin od obowiązków związanych z utrzymaniem budynków, w których znajdowały się lokale mieszkalne.

Zwraca więc uwagę to, iż system bonifikat zmierzał do zmiany stosunków własnościowych poprzez sprzedaż lokali zajmowanych przez najemców na rzecz tych najemców oraz do zmiany sposobu finansowania utrzymania takich obiektów poprzez odstąpienie od finansowania ze środków publicznych i przerzucenie tego obowiązku na nowych właścicieli. Warte zauważenie jest również i to, iż zmiana ustawy o gospodarce nieruchomościami ustawą z dnia 24 sierpnia 2007 r. (Dz. U. z dnia 21 września 2007 r.) w części dotyczącej art. 68 tej Ustawy zmierzała również, stosownie do uzasadnienia treści projektu ustawy, do zwiększenia „swobody obrotu nieruchomościami (w tym lokalami mieszkalnymi) na rynku wtórnym, wykupionymi z zasobów publicznych”. W uzasadnieniu projektu pisano „Proponuje się, aby żądanie zwrotu udzielonej przez organ bonifikaty, w przypadku wtórnego zbycia nieruchomości wykupionej z zasobów jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa, było fakultatywne, a nie obligatoryjne, jak to wynika z aktualnie obowiązujących przepisów. W szczególnie uzasadnionych przypadkach organ stanowiący (czyli wojewoda, w przypadku nieruchomości Skarbu Państwa, albo rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa, w przypadku nieruchomości jednostek samorządu terytorialnego) będzie wyrażać zgodę na odstąpienie od żądania zwrotu udzielonej bonifikaty. Przykładowo taka zgoda mogłaby być wyrażona, w przypadku gdy środki ze sprzedaży lokalu przeznaczone zostaną na cele mieszkaniowe (np. zakup większego mieszkania). W związku z powyższym zaproponowana zmiana wydaje się niezwykle potrzebna, bowiem taka regulacja pozwoli na racjonalne wykorzystanie istniejących zasobów mieszkaniowych”.

Sąd Najwyższy u uzasadnieniu uchwały z dnia 11 kwietnia 2008 r. wydanej w sprawie sygn. akt III CZP 130/07 (OSNC 2008/10/108) bonifikatę opisaną w treści art. 68 Ustawy zdefiniował jako upust cenowy będący przyznaniem „kupującemu znacznego przywileju finansowego i pomocy ze środków publicznych”. R. S. (2) w artykule pt. „Znaczenie nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami dla praktyki notarialnej, cz. II.” (R..2004.1.9) opisał bonifikatę jako „dochód publiczny”, przewidziany w obowiązującym w tym czasie art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych”.

Powyższe rozważania pozwoliły na określenie ratio legis przepisów, z których treści powód wywodzi swoje roszczenia oraz charakteru tego roszczenia.

Nie sposób nie dostrzec tego, iż norma wynikająca z art. 68 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego, w dniu złożenia pozwu w niniejszej sprawie miała już inne brzmienie, a to za sprawą modyfikacji wprowadzonej w ust. 2a pkt 5, który stanowił, iż właściwy organ nie wystąpi z żądaniem zwrotu udzielonej bonifikaty w przypadku „sprzedaży lokalu mieszkalnego, jeśli środki uzyskane z jego sprzedaży przeznaczone zostaną w ciągu 12 miesięcy na nabycie innego lokalu mieszkalnego albo nieruchomości przeznaczonej lub wykorzystanej na cele mieszkaniowe”. Słusznie Sąd I instancji okoliczność tą potraktował jako stanowiącą jeden z argumentów wspierających zarzut pozwanych naruszenia przez powódkę zasad wynikających z art. 5 k.c. Taka sytuacja była już przedmiotem analiz Sądu Najwyższego. Np. w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 kwietnia 2011 r. wydanego w sprawie o sygn. akt II CSK 494/10 z powództwa Gminy M. S. przeciwko A. K., Sąd Najwyższy uwzględniając kasację pozwanej od wyroku SO w Szczecinie z dnia 17 marca 2010 r. w sprawie II Ca 156/10 uchylił wyrok sądu II instancji oddając jednocześnie powództwo o zasądzenia zwrotu bonifikaty. W ocenie Sądu Najwyższego przedstawione wyżej zmiany ustawodawcze, chociaż nie mające zastosowania do sytuacji pozwanej zastosowania, winny przemawiać za oddaleniem powództwa, gdyż kwestia zaspokajania potrzeb mieszkaniowych obywateli jest, z punktu widzenia powszechnie akceptowanych wartości, kwestią bardziej ważką społecznie niż interes finansowy Gminy. Art. 5 k.c. stanowił w tej sprawie podstawę odmowy udzielenia Gminie ochrony prawnej.

Sądowi Okręgowemu znane jest orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące ścisłego rozumienia wyjątków, które zwalniają zbywcę nieruchomości nabytej uprzednio od gminy z bonifikatą od jej zwrotu, a które zostały powołane ustawą nowelizującą z dnia 24 sierpnia 2007 r. (art. 68 ust. 2a pkt 5 Ustawy). Np. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 lipca 2012 r. wydanym w sprawie IV CSK 602/11 wyraził pogląd, iż do wyłączenia obowiązku zwrotu bonifikaty (po jej waloryzacji) może prowadzić jedynie nabycie innego lokalu mieszkalnego lub nieruchomości o określonym przeznaczeniu. Sąd Odwoławczy w niniejszym składzie stoi na stanowisku funkcjonalnej wykładni tej regulacji, dostosowanej do różnych sytuacji obrotu prawnego, tak jak uczynił to w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy. Niewątpliwie uzyskane ze sprzedaży lokalu nabytego z bonifikatą pieniądze przeznaczone zostały przez pozwanych, co do kwoty 99 000 zł, na cel mieszkaniowy, gdyż kwotą tą dwa dni po jej uzyskaniu spłacili w części dług zaciągnięty na zakup większego mieszkania. Zaciąganie kredytów hipotecznych związanych z zakupem nieruchomości nie może być ujmowane jako działalność sama w sobie, nie mająca jakiejkolwiek przesłanki, czy celu, jako czynność wyabstrahowana od bogactwa okoliczność, w których ludzie zaspokajają swoje potrzeby mieszkaniowe. Sprzedaż lokalu mieszkalnego opisana w art. 68 ust. 2a pkt 5 Ustawy i przeznaczenie uzyskanych w taki sposób środków na nabycie innego lokalu, jest sytuacją ujętą w sposób syntetyczny przez ustawodawcę. Literalne ujęcie problemu nie pozwalałoby np. ulokować środków uzyskanych ze sprzedaży lokalu gminnego na rachunku bankowym przed transakcją nabycia innego lokalu.

I w tej części, apelacja powódki nie może być uznana za słuszną.

Bezsporne jednak było w niniejszej sprawie to, iż nie cała kwota uzyskana w wyniku transakcji w dniu 14 kwietnia 2004 r. została przeznaczona na spłatę kredytu hipotecznego. Z 118 000 zł nie przeznaczono na ten cel 18 000 zł, którą odłożona na „czarną godzinę”. Dochodząc swoich roszczeń w tej części powódka nie naruszyła zasad współżycia społecznego. Zasady te naruszyli pozwani. Skoro cena sprzedanego powodom przez pozwaną lokalu stanowiła kwotę 47 813 zł, zaś udzielona bonifikata 27 731,54 zł, a po waloryzacji 36 786,26 zł, to proporcje tych kwot (15,25%) wskazują na konieczność zwrotu przez pozwanych kwoty 5 610 zł.

Mając powyższe na względnie w oparciu o treść art. 386 § 1 k.p.c. zmieniono zaskarżony wyrok w taki sposób, iż zasądzono od pozwanych solidarnie na rzecz powódki Gminy M. S. kwotę 5 610 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 stycznia 2012 r. do dnia 27 października 2014 r.

Jednocześnie korzystając z uprawnienia jakie daje art. 320 k.p.c. Sąd Okręgowy rozłożył pozwanym zasądzone świadczenia na 20 równych rat płatnych do 15 dnia każdego miesiąca począwszy od listopada 2014 roku wraz z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z nich. Zważyć należy, iż rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. ma ten skutek - wskazany w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70 (OSNCP 1971, nr 4, poz. 61) - że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat. U podstaw takiego rozstrzygnięcie legły następujące szczególne okoliczności: po pierwsze niskie dochody pozwanych, stan bezrobotności pozwanej oraz po wtóre znaczy upływ czasu od chwili uzyskania wymagalności roszczenia o zwrot bonifikaty, co w ocenie Sądu Okręgowego może świadczyć o nieznacznej fiskalnej potrzebie uzyskania zwrotu bonifikaty płatnej jednorazowo, zwłaszcza w sytuacji, co Sądowi Okręgowemu wiadomo z urzędu, znacznej ilości przypadków rozkładania należności takiego rodzaju na raty.

W pozostałym zakresie powództwo jak również apelację powódki należało oddalić.

Fakt uwzględnienia powództwa i apelacji w nieznacznej części oraz niewykazanie przez pozwanych poniesienia jakichkolwiek kosztów procesu stanowiły podstawę zastosowania zarówno co do kosztów postępowania I instancyjnego jak i odwoławczego art. 100 k.p.c. i wzajemnego zniesienia kosztów postępowania między stronami.