Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

III AUa 778/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Szczecinie z 2014-03-25

Sygn. akt III AUa 778/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Zofia Rybicka - Szkibiel

Sędziowie:

SSA Jolanta Hawryszko (spr.)

SSO del. Beata Górska

Protokolant:

St. sekr. sąd. Katarzyna Kaźmierczak

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014 r. w Szczecinie

sprawy J. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

przy udziale zainteresowanego G. S.

o objęcie ubezpieczeniem społecznym

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 marca 2013 r. sygn. akt VII U 2369/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 778/13

UZASADNIENIE

Decyzją z 4.11.2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wyłączył J. R. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę nakładczą w okresie 1.08.2006/ 29.02.2008 u płatnika składek G. S. ponieważ w ocenie organu rentowego zamiarem stron nie było wykonywanie pracy nakładczej lecz chęć uniknięcia obciążenia składkowego.

J. R. wniósł odwołanie domagając się zmiany decyzji.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z 3.03.2012 r. wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego G. S.; wyrokiem z 12.03.2013 r. oddalił odwołanie i zasądził od ubezpieczonego J. R. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych 60,00 zł.

Sąd okręgowy ustalił, że J. R. prowadził działalność gospodarczą m.in. w okresie 1.08.2006 /29.02.2008 r. i z tytułu tej działalności został zgłoszony jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. W analogicznym okresie, jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą wykonywaną na rzecz G. S., J. R. został zgłoszony do ubezpieczenia emerytalnego i rentowych. Zadeklarowana podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyniosła: w sierpniu 2006 – 60 zł, wrześniu 2006– 60 zł, październiku 2006– 60 zł, listopadzie 2006– 60 zł, grudniu 2006– 150 zł, styczniu 2007– 0 zł, lutym 2007– 100 zł, marcu 2007– 80 zł, kwietniu 2007– 100 zł, maju 2007– 50 zł, czerwcu 2007– 60 zł, lipcu 2007 - 80 zł, sierpniu 2007– 100 zł, wrześniu 2007– 80 zł, październiku 2007– 90 zł, listopadzie 2007– 470 zł, grudniu 2007 - 470 zł, styczniu 2008– 570 zł, lutym 2008– 570 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił, że od 1.06.2003 J. R. zgłosił się do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Do ubezpieczeń emerytalno-rentowych zgłoszony był w okresie 1.11.2005 /31.01.2006 u płatnika A. K.. Następnie przez A. L. jako osoba wykonująca pracę nakładczą od 1.02.2006 r. do 31.07.2006 r., przez G. S. od 1.08.2006 r. oraz przez Grupę (...) spółkę z o.o. w O. od 1.03.2008 r. Decyzją z 2.12.2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wyłączył J. R. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę nakładczą w okresie 1.11.2005 /31.01.2006 u płatnika A. K.. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z 11.10.2012 r. odwołanie J. R. od powyższej decyzji oddalono (sygn. akt. VII U 798/12). Kolejną decyzją z 2.12.2011 r. organ rentowy wyłączył J. R. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę nakładczą w okresie 1.02.2006 /31.07.2006 r. u płatnika A. L.. Sąd Okręgowy w Szczecinie wyrokiem z 3.12.2012 r. odwołanie J. R. oddalił(sygn. akt. VII U 797/12). Następnie decyzją z 26.10.2011 r. wyłączono J. R. z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę nakładczą w okresie 1.03.2008 /28.02.2009 u płatnika Grupy (...) spółki z o.o. w O.. W dniu 29.10.2012 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił odwołanie J. R. od tej decyzji (sygn. akt. VII U 2345/11). W dniu 31 lipca 2006 roku J. R. zawarł z G. S. umowę nazwaną „umową o pracę nakładczą”, w oparciu o którą J. R. miał za zadanie wykonywać prace polegające na prowadzeniu działań promocyjno reklamowych tj. przygotowanie kopertowań materiałów reklamowych, adresowanie i wysyłka materiałów reklamowych dostarczonych przez „nakładcę”. W § 2 tej umowy przewidziano, że za skompletowanie i wysłanie jednego pakietu reklamowego „wykonawca” otrzyma 10 zł brutto, przy czym minimalna miesięczna ilość pracy to 100 pakietów reklamowych (§ 3). Umowa ta została zawarta na czas określony 1.08.2006 /31.12.2006.

Sąd okręgowy nie uwzględnił odwołania argumentując, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym uregulowane zostały w ustawie z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. 2009 roku, Nr 205, poz. 1585) w art. 6 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 1, art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i stwierdził, że konieczną i jednocześnie wystarczającą przesłanką objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu świadczenia pracy nakładczej jest rzeczywiste wykonywanie pracy mającej charakter pracy nakładczej. Wskazał, że istotne elementy umowy o pracę nakładczą określają przepisy wydanego w oparciu o delegację zawartą w art. 303 § l ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks Pracy (t.j. Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) rozporządzenia Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976 r. nr 3, poz. 19 ze zm.). Mimo wielu różnic, praca nakładcza wykazuje szereg podobieństw do pracy świadczonej w prawnym stosunku pracy. Upodobnienie to najdonioślej wyraża się w określeniu minimalnej granicy wynagrodzenia, które strony winne są zastrzec w umowie za wykonanie przewidzianego minimum pracy. Zgodnie z § 3 powołanego rozporządzenia ustalona przez strony umowy o pracę nakładczą minimalna miesięczna ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na podstawie art. 77 4 pkt 1 Kodeksu pracy. Jeżeli praca nakładcza stanowi dla wykonawcy wyłączne lub główne źródło utrzymania, ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie wynagrodzenia nie mniejszego od najniższego wynagrodzenia. Ustanowienie umownej gwarancji uzyskiwania dochodów w minimalnej wysokości stanowi warunek konieczny (konstrukcyjny) umowy o pracę nakładczą, odróżniający ją od pozostałych umów cywilnoprawnych - właśnie z uwagi na cel ustawodawcy upodobnienia sytuacji prawnej wykonawców do sytuacji prawnej pracowników. Wskazany wyżej przepis art. 77 4 k.p. został skreślony 1 stycznia 2003 r. na podstawie art. 11 pkt 3 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Art. 2-5 ww. ustawy określają natomiast sposób obliczania minimalnego wynagrodzenia w każdym kolejnym roku. Zgodnie z ust. 5 art. 2 jeżeli Trójstronna Komisja nie uzgodni w przewidzianym w ust. 3 terminie wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym, Rada Ministrów ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia w roku następnym wraz z terminem zmiany tej wysokości, w drodze rozporządzenia, w terminie do dnia 15 września każdego roku. W 2006 roku rozporządzeniem Rady Ministrów z 13 września 2005 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2006 roku (Dz. U. 2005 Nr 177, poz. 1469) minimalne wynagrodzenie wynosiło 899,10 zł, zaś połowę tej kwoty stanowiło 444,55 zł. W 2007 roku określenie minimalnego wynagrodzenia za pracę dokonane zostało na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 12 września 2006 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2007 roku (Dz. U. 2006 Nr 171 poz. 1227) i wynosiło 936 zł. Tym samym 50% stanowiła kwota 468 zł. Natomiast w 2008 roku określenie minimalnego wynagrodzenia za pracę dokonane zostało na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 11 września 2007 roku w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2008 roku (Dz. U. z 2007 r. nr 171, poz. 1209) i wynosiło ono 1126 zł toteż 50% to kwota 563 zł. W sprawie ubezpieczony świadczył na rzecz G. S. usługi, jednak wykonywana przez ubezpieczonego praca przez większą część trwania umowy nie przynosiła dochodu równoważnego co najmniej połowie minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w powołanych wyżej rozporządzeniach Rady Ministrów. Jedynie w styczniu i lutym 2008 r. odwołujący otrzymał wynagrodzenie minimalnie wyższe niż wysokość połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę, a mianowicie po 570 zł. Sąd okręgowy ocenił, że jedynym logicznym wnioskiem co do zamiarów towarzyszących zawarciu umowy o pracę nakładczą było stworzenie na zewnątrz wrażenia, iż umowa o pracę nakładczą jest faktycznie realizowana. W ocenie Sądu zawarcie przez strony formalnej umowy o pracę nakładczą nie miało na celu rzeczywistej realizacji wynikających z niej zobowiązań lecz stworzenie wrażenia, iż rzeczywiście strony nawiązały i wykonywały umowę o pracę nakładczą. W ocenie sądu, ubezpieczony i G. S., zawierając umowy o pracę nakładczą od początku nie zamierzali dotrzymywać postanowień zakwestionowanych przez organ rentowy umów, i w istocie ich oświadczenia woli należy uznać za dotknięte pozornością. Zgodnie z treścią art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. W ocenie sądu, w myśl art. 58 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Nieważna jest także czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana. Zawierając pozorną umowę o pracę nakładczą strony miały na celu obejście bezwzględnie obowiązującej normy prawnej w postaci obowiązku objęcia ubezpieczeniem społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Oznacza to zawarcie przez strony umowy nieważnej także w rozumieniu art. 58 §1 k.c. Umowy te były również sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, co powoduje ich nieważność również w oparciu o art. 58 §2 k.c. Jedynym celem zawarcia umów było „wyjście” z ubezpieczenia społecznego osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, a w konsekwencji opłacanie wielokrotnie niższej składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Zamysł stron umowy wykonywania umowy o pracę nakładczą w znikomej części, poniżej obowiązującego minimum, po to właśnie, aby w zamian za niską składkę miesięczną uzyskać pełne ubezpieczenie emerytalne i rentowe dla wykonawcy, prowadzi do uznania takiej umowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego. Również zawieranie umów, które nie pozwalają wykonawcy uzyskiwać dochodów przynoszących minimum połowę minimalnego wynagrodzenia uznać należy za niezgodne z zasadami współżycia społecznego.

Apelację od wyroku złożył J. R. wnioskując o zmianę wyroku zgodnie z odwołaniem, bądź o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu; skarżący zarzucił naruszenie: 1. art. 83 § 1 k.c. przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach sprawy, poprzez uznanie, że zawarta umowa o pracę nakładczą jest nieważna, jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego i z celem systemu ubezpieczeń społecznych, a nade wszystko, iż służyła obejściu przepisów ubezpieczeń społecznych, co także zaświadcza o jej pozorności; 2. art. 65 § 2 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach sprawy poprzez pominięciei, iż przy dokonywaniu wykładni treści umowy należy badać zgodny zamiar stron, cel umowy itd.; 3. art. 9 ust. 2 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 18 ust. 8 ustawy systemowej w związku z art. 2 Konstytucji RP poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach sprawy albowiem osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa również w treści art. 6 ust. 1 pkt 5, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej; natomiast z pozostałych tytułów może być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub zmienić tytuł do ubezpieczeń, a w przypadku zaistnienia zbiegu tytułu do ubezpieczeń społecznych z pozarolniczej działalności gospodarczej z tytułem związanym z wykonywaniem określonej umowy np. umowy zlecenia, o pracę nakładczą ubezpieczony może wybrać tytuł podlegania ubezpieczeniom, a prawo wyboru nie jest uwarunkowane w systemie ubezpieczeń społecznych żadnymi dodatkowymi wymogami; 4. § 3 ust. 1, § 4 i § 6 rozporządzenia w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą w związku z art. 31 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach przedmiotowej sprawy poprzez wyinterpretowanie z aktu prawa o randze rozporządzenia obowiązku
ubezpieczonego w dziedzinie prawa ubezpieczeń społecznych polegającego na nakazaniu spełnienia dodatkowego warunku nieprzewidzianego przez ustawę w celu skorzystania z możliwości wyboru umowy o pracę nakładczą, jako alternatywnego tytułu ubezpieczenia społecznego; tymczasem żaden z przepisów rozporządzenia nie zawiera sankcji nieważności umowy, lecz możliwość jej rozwiązania w określonych wypadkach; 5.§ 3 i § 27 rozporządzenia w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą w związku z art. 58 k.c, poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach przedmiotowej sprawy, co doprowadziło do ustalenia, że aby umowa o pracę nakładczą mogła stanowić podstawę do wymiaru składek na
ubezpieczenie społeczne, to wykonawca musi uzyskiwać dochód w wysokości co
najmniej 50% najniższego wynagrodzenia określonego w przepisach szczególnych, podczas gdy z analizy przepisów dotyczących świadczenia pracy nakładczej nie wynika, żeby nakładca i chałupnik byli ograniczeni w możliwości ustalania zakresu pracy nakładczej poza wyjątkiem dotyczącym zobowiązania nakładcy do zapewnienia wykonawcy takiej ilości pracy, która gwarantuje wykonawcy uzyskanie wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia minimalnego należnego pracownikowi, jak również kwoty stanowiącej wynagrodzenie za świadczoną pracę, tym bardziej, iż rozporządzenie dopuszcza możliwość osiągania niższych dochodów z pracy nakładczej od 50% najniższego wynagrodzenia, uzależniając od tego prawo do urlopu wypoczynkowego, jak w § 14 rozporządzenia, a także w § ó rozporządzenia; ó. art. 6 k.c. w związku z art. 232 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i pominięcie faktu, że to na organie rentowym spoczywał ciężar dowodu oraz obowiązek dowodzenia w zakresie wykazania okoliczności, na które się powoływał, miedzy innymi, że umowa została zawarta w celu obejścia ustawy oraz w zakresie skutku w postaci nieważności umowy, a tym samym w procesie nie zostało udowodnione, jakoby umowa została zawarta w celu obejścia prawa, a ubezpieczony w następstwie powyższego nie był obowiązany dowodzić okoliczności przeciwnych. Skarżący zarzucił też naruszenie: - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie skutkujące kwalifikowanym naruszeniem granic swobodnej oceny dowodów i dowolne przyjęcie, że umowa została zawarta przez ubezpieczonego wyłącznie w celu .pozyskania dodatkowego tytułu do ubezpieczenia społecznego, a nie w celu świadczenia pracy i nabycia wierzytelności w postaci wynagrodzenia, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na uznanie okoliczności przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku jako udowodnionych; gwarantowanie w umowie uzyskania przez ubezpieczonego wynagrodzenia za pracę w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia pracowniczego jest koniecznym warunkiem umowy o pracę nakładczą, co nie oznacza, że ubezpieczony wykonując zobowiązanie z umowy o pracę nakładczą w zakresie nieuprawniającym do nabycia wierzytelności w wysokości co najmniej połowy minimalnego wynagrodzenia należnego pracownikowi powoduje nieważność umowy; rozróżnić należy zgodność treści umowy z prawem od wykonywania zobowiązania z umowy, która nie stanowi o ocenie ważności umowy, tylko o zakresie realizacji zobowiązania z umowy; - art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w okolicznościach przedmiotowej sprawy polegające na niewyjaśnieniu podstawy prawnej wyroku - podstawy przypisania czynności prawnej dotkniętej sankcją bezwzględnej nieważności.

Sąd apelacyjny rozważył.

W ocenie sądu apelacyjnego zarówno decyzja organu rentowego, jak i wyrok sądu pierwszej instancji są prawidłowe i odpowiadają obowiązującemu prawu. Sąd okręgowy rozpoznając sprawę nie naruszył ani norm prawa materialnego, ani zasad postępowania cywilnego, które mogłyby uzasadniać uwzględnienie wniosków apelacji. Natomiast zarzuty apelacji są po raz kolejny powielane przez skarżącego zważywszy, że jest to kolejna sprawa z udziałem J. R. oparta na analogicznym stanie faktycznym jakkolwiek dotycząca innego okresu ubezpieczenia u innego płatnika. Sąd Apelacyjny w Szczecinie zajmował już stanowisko w sprawach ubezpieczonego zatem motywy rozstrzygnięcia są ubezpieczonemu znane (sprawa III AUa 626/13). Ubezpieczony nie ma żadnych podstaw faktycznych ani prawnych - i takie bynajmniej nie wynikają z zarzutów apelacji – by oczekiwać na zmianę stanowiska prawnego sądu apelacyjnego. Zatem należy przypomnieć, że rozstrzygnięcie sprawy sprowadzało się do oceny prawa materialnego. Należy przy tym zauważyć, że w spornym okresie nie doszło do zmiany przepisów prawa regulujących stosunek prawny pracy nakładczej. Jednym z elementów tego stosunku prawnego - wprowadzonego do obrotu prawnego w latach siedemdziesiątych ub. wieku - jest zapewnienie chałupnikowi statusu zbliżonego do pracowniczego i tym samym zapewnienie dochodu umożliwiającego utrzymanie na minimalnym poziomie. Przepis § 3 rozporządzenia z 1975 roku stanowi, że minimalny dochód, który realizuje cel umowy o pracę nakładczą, to co najmniej połowa minimalnego wynagrodzenia za pracę. Sąd Najwyższy w wyroku z 9 stycznia 2008 r. (sygn. III UK 73/07, M.P.Pr. z 2008 r. nr 2, poz. 58) wskazał, że przepis § 3 stanowi warunek konieczny (konstrukcyjny) umowy o pracę nakładczą, odróżniający ją w sposób zdecydowany od pozostałych umów cywilnoprawnych, właśnie z uwagi na cel normodawcy upodobnienia sytuacji prawnej wykonawców do sytuacji prawnej pracowników. Zatem istotnym elementem umowy o pracę nakładczą jest określenie minimalnej miesięcznej ilości pracy, a tym samym zapewnienie wykonawcy określonego wynagrodzenia. Jeśli strony umowy o pracę nakładczą zawierają ją z zamiarem niedotrzymania tego warunku, w istocie ich oświadczenia woli dotknięte są pozornością. Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych i jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Istotne znaczenie ma tu niezgodność między aktem woli a jego uzewnętrznieniem.

W ocenie sądu apelacyjnego, strony realizując umówioną pracę, zasadniczo w ilości poniżej przyjętej normy minimalnej, rozmyślnie chciały stworzyć na zewnątrz wrażenie, że umowa jest faktycznie wykonywana i tym samym nie jest umową pozorną. W takim stanie faktycznym sankcja nieważność wynika z zamiaru jaki towarzyszył stronom już w chwili zawierania umowy, a niewielki zakres realizacji umówionej pracy ten zamiar potwierdził. Sąd apelacyjny podziela w pełni pogląd Sądu Najwyższego w świetle którego, jeżeli strony nie zamierzały osiągnąć skutków wynikających z umowy, w szczególności, jeżeli nie doszło do podjęcia i wykonywania pracy (w umówionym rozmiarze), a jedynym celem umowy było umożliwienie skorzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, umowa taka jest pozorna - art. 83 k.c. (tak w wyrokach z 18 maja 2006 r., sygn. II UK 164/05, PiZS z 2006 r. nr 9, s. 33 oraz z 28 kwietnia 2010 r., sygn. II UK 334/09, niepublikowany). Stąd sąd apelacyjny uznał prawidłowość oceny sądu pierwszej instancji co do pozorności umów o pracę nakładczą i wskazuje przy tym, że pozostałe zarzuty naruszenia prawa materialnego wytknięte ubezpieczonemu J. R. przez sąd okręgowy miały marginalne i drugorzędne znaczenia dla motywów rozstrzygnięcia. W ocenie sądu apelacyjnego umowa stron o pracę nakładczą była bowiem co do istoty pozorna i już to przesądziło o jej nieważności.

Sąd apelacyjny rozważając apelację skarżącej, miał przy tym na uwadze, że każda osoba prowadząca działalność gospodarczą i racjonalnie oceniająca swoją sytuację prawną powinna szczególnie wnikliwie rozważyć zamiar odstąpienia od obowiązkowego ubezpieczenia społecznego na podstawie przepisów dotyczących osób prowadzących działalność gospodarczą w przypadku, gdy ta działalność jest jej podstawową aktywnością zawodową i dostarcza środków na utrzymanie. W takiej sytuacji zmiana tytułu ubezpieczenia na ubezpieczenie osób wykonujących pracę nakładczą - gdy praca nakładcza jest marginalna - oczywiście będzie budziła wątpliwości jako sprzeczna z obowiązującym porządkiem prawnym i prowadząca do uniknięcia rzeczywistych zobowiązań publicznoprawnych. Każdy podmiot unikający rzeczywistych zobowiązań publicznoprawnych, w szczególności obowiązku odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne musi liczyć się z ryzykiem przykrych konsekwencji. Podkreślić należy, że nawiązując stosunek pracy nakładczej strony umowy muszą mieć zamiar wywiązania się z przyjętych przez siebie zobowiązań i zobowiązania te realizować w ramach zawartej umowy. Podleganie tytułowi ubezpieczenia społecznego jest bowiem uzależnione nie od czynności zawarcia umowy o pracę nakładczą, a nawet zgłoszenia do ubezpieczenia oraz opłacaniem z tego tytułu składek ubezpieczeniowych, ale od faktycznego statusu podmiotu. Zawarcie umowy o pracę nakładczą nie stwarza zatem podstawy do przyznania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jeżeli strony zakładały, że świadczenie pracy jest niepotrzebne, a tak należało przyjąć w niniejszej sprawie (podobnie w wyroku Sądu Najwyższego z 11 października 2005 r., sygn. I UK 57/05, OSNP z 2006 r., nr 17-18, poz. 282).

Mając na uwadze przedstawioną ocenę prawną sąd apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Magdalena Beker
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Szczecinie
Osoba, która wytworzyła informację:  Zofia Rybicka-Szkibiel,  Beata Górska
Data wytworzenia informacji: