Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSA Jolanta Hawryszko

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 lutego 2025 r. w S.

sprawy E. L.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o przyznanie emerytury rolniczej

na skutek apelacji ubezpieczonej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp.

z dnia 20 marca 2024 r., sygn. akt VI U 39/24

oddala apelację.

SSA Jolanta Hawryszko

III AUa 215/24

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim w sprawie z odwołania ubezpieczonej E. L. od decyzji z 8 grudnia 2023 r. znak: (...) przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego o przyznanie emerytury rolniczej wyrokiem z dnia 20 marca 2024 r. oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczona ur. (...), urodziła dziecko w 1977 r. Teściowie ubezpieczonej posiadali gospodarstwo rolne do 1975 r., które przekazali na Skarb Państwa. Użytkowali pozostawione im dożywotnio 0,5 ha ziemi. Ubezpieczona uprawniona jest do emerytury z ZUS. W dniu 3.10.2023 roku złożyła wniosek o emeryturę rolniczą. Organ, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zaskarżoną w sprawie decyzją z 8.12.2023 r. odmówił przyznania emerytury rolniczej. Organ uwzględnił 18 lat, 10 miesięcy i 24 dni pracy w gospodarstwie rolnym (od 1993 r.). Uzasadnił, że nie zaliczono okresu pracy w gospodarstwie rolnym teściów od 1.12.1977 do 1.04.1982, ponieważ brak dokumentów potwierdzających zamieszkanie oraz opłacanie składek przez teściów, przy czym obowiązek opłacania składek od 1.07.1977, został wprowadzony ustawą z dnia 27.10.1977 o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił odwołania, wyjaśniając że zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2024.90; dalej jako ustawa), emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1/ osiągnął wiek emerytalny; wiek emerytalny kobiety wynosi 60 lat, a mężczyzny 65 lat;

2/ podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem art. 20.

Art. 20 ustawy stanowi:

1. Do okresów ubezpieczenia wymaganych zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2, zalicza się okresy:

1) podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych i członków ich rodzin w latach 1983-1990;

2) prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, po ukończeniu 16 roku życia, przed dniem 01.01.1983 roku;

3) od których zależy prawo do emerytury zgodnie z przepisami emerytalnymi.

2. Okresów, o których mowa w ust. 1, nie zalicza się do okresów ubezpieczenia, jeżeli zostały one zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty na podstawie odrębnych przepisów.

3. Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do osób urodzonych po dniu 31.12.1948 r.

Ubezpieczona nie spełnia warunku przyznania prawa do emerytury rolniczej określonego w art. 19 pkt 2 ustawy. Również doliczenie podnoszonego przez nią okresu rzekomej pracy w gospodarstwie rolnym teściów (niespełna 5 lat) nie spowoduje wykazania 25-letniego okresu rolniczego ubezpieczenia emerytalno-rentowego. Tym samym, w ocenie Sądu pierwszej instancji, zbędne było przeprowadzanie dowodu zeznań świadków, zatem wniosek został pominięty na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c. Na marginesie Sąd Okręgowy wskazał, iż teściowie ubezpieczonej w spornym okresie nie byli posiadaczami gospodarstwa rolnego.

Apelację od wyroku złożyła ubezpieczona, zaskarżając wyrok w całości oraz zarzucając błędną ocenę stanu faktycznego w kontekście jej pracy w gospodarstwie rolnym w spornym okresie. Ubezpieczona podała, że pracowała w gospodarstwie rolnym teściów i do dzisiaj jest rolnikiem. Teściowie w latach 1975-1989 posiadali 0,5 ha ziemi i dlatego mieli status rolnika. W tamtym okresie nie było obowiązku opłacania składek, bo KRUS powstał w roku 1983. Stanu sprawy nie zmienia fakt, że nie była zameldowana w gospodarstwie teściów. Ubezpieczona podała, że może nie otrzyma teraz emerytury rolniczej, ale przepisy mogą się zmienić. Wniosła o zaliczenie pracy u teściów w okresie 1.12.1977 do 1.04.1982 do pracy rolniczej, mimo że z tego tytułu nie będzie miała prawa do emerytury rolniczej.

Apelująca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia i rozważania prawne Sądu Okręgowego, rezygnując jednocześnie z ich ponownego szczegółowego przytaczania i ocenił, że zarzuty apelacji nie podważają trafności rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji.

W szczególności Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu Okręgowego, że brak jest obiektywnych dowodów potwierdzających rzeczywistą pracę ubezpieczonej w gospodarstwie teściów w spornym okresie. Sama deklaracja ubezpieczonej w tym zakresie jest niewystarczająca, a brak meldunku w gospodarstwie teściów dodatkowo podważa twierdzenia apelującej. Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy prawidłowo pominął ten dowód na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2 k.p.c., bowiem dowód ten nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nawet gdyby przyjąć, że ubezpieczona faktycznie pracowała w gospodarstwie teściów, to i tak nie spełniałaby warunków ustawowych do przyznania emerytury rolniczej.

W zakresie zarzutu naruszenia art. 20 ust. 1 pkt 2 ustawy – przepis ten pozwala na zaliczenie do stażu pracy w gospodarstwie rolnym okresów sprzed 1 stycznia 1983 r., jednak tylko w odniesieniu do gospodarstw prowadzonych przez rolników indywidualnych. W niniejszej sprawie teściowie ubezpieczonej od 1975 r. nie byli właścicielami gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów prawa, gdyż przekazali je na rzecz Skarbu Państwa, zachowując jedynie 0,5 ha ziemi. Nie posiadali oni więc statusu rolnika, co wyklucza możliwość zaliczenia okresu pracy apelującej jako pracy w gospodarstwie rolnym w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny uznał, że ubezpieczona nie spełniała wymogu posiadania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego w systemie rolniczym, co jest warunkiem koniecznym do uzyskania świadczenia.

W konsekwencji, na podstawie art. 385 k.p.c., Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną.

SSA Jolanta Hawryszko