Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Jolanta Hawryszko
Protokolant:	st. sekr. sąd. Katarzyna Hajko

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 marca 2025 r. w S.

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o świadczenie uzupełniające

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 30 stycznia 2024 r., sygn. akt VI U 539/22

oddala apelację.

Jolanta Hawryszko

III AUa 165/24

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją znak: (...) z 3 stycznia 2022 r. odmówił ubezpieczonemu J. M. prawa do świadczenia uzupełniającego wskazując, iż komisja lekarska orzeczeniem z dnia 24 lutego 2022 r. uznała, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Z powyższą decyzją nie zgodził się ubezpieczony, zaskarżając ją w całości i uzasadniając, że orzeczenie komisji lekarskiej ZUS stanowiące podstawę do wydania zaskarżonej decyzji jest błędne, albowiem stan jego zdrowia uniemożliwia samodzielną egzystencję. W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 30 stycznia 2024 r. oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony, ur. (...), wykształcenie podstawowe, nie posiada wyuczonego zawodu, pracował w firmie sprzątającej, a także jako kosiarz i jako szlifierz. W dniu 21 września 2019 r. ubezpieczony zgłosił się na szpitalny oddział ratunkowy z powodu bólu lewej stopy oraz jej zaczerwienienia, zwiększonego ucieplenia i obrzęku. Wstępnie rozpoznano zator i zakrzep tętniczy. W okresie od 30 grudnia 2019 r. do 8 stycznia 2020 r. ubezpieczony był hospitalizowany w Klinice (...). Zgłosił się na szpitalny oddział ratunkowy w związku z utrzymującymi się od 3 dni bólami głowy i wysokimi wartościami nadciśnienia tętniczego - rozpoznano krwotok śródmózgowy do prawego płata ciemieniowego występujący u osoby z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym. Nadto rozpoznana została cukrzyca typu 2, dna moczanowa i nikotynizm. W okresie od 27 lutego 2020 r. do 26 marca 2020 r. był hospitalizowany na Oddziale (...)z rozpoznaniem zapalenia, do dalszej diagnostyki i leczenia, zatorowością płucną, nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą typu 2., zespołem zależności alkoholowej w wywiadzie, torbielą nerki lewej, zmianami pozapalnymi w nerce prawej i zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa. W okresie od 6 kwietnia 2020 r. do 5 maja 2020 r. ubezpieczony był hospitalizowany w Klinice (...), z rozpoznaniem infekcyjnego zapalenia wsierdzia powikłanego zapaleniem śledziony z następową plamicą małopłytkową, niedomykalności zastawki mitralnej i aortalnej, upośledzeniem funkcji nerek w przebiegu leczenia gentamycyną, pozatorowością płucną o niejasnej etiologii i hepatosplenomegalią. Nadto, rozpoznano stan po ostrym niedokrwieniu stopy lewej o niejasnej etiologii leczony zachowawczo, dyslipidemię, miażdżycę tętnic szyjnych, chorobę zwyrodnieniową odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, torbiel nerki lewej, zmiany pozapalne w nerce prawej, chorobę wrzodową dwunastnicy w wywiadzie, zespół zależności alkoholowej oraz cukrzycę typu 2. W trakcie hospitalizacji ubezpieczony został poddany zabiegowi operacyjnemu wszczepienia mechanicznej protezy zastawki aortalnej oraz plastyce zastawki mitralnej i wszczepieniu pierścienia. W dniu 15 maja 2020 r. rozpoznano samoistne (pierwotne) nadciśnienie, niedomykalność zastawki dwudzielnej i zwężenie zastawki tętnicy głównej. W dniu 31 lipca 2020 r. ubezpieczony poddał się badaniu echokardiografii serca. W opisie ww. badania wskazano, iż kurczliwość lewej komory jest dobra, bez odcinkowych zaburzeń, osierdzie jest wolne; stan po AVR mechanicznej, stwierdza się niewielkie nieszczelności konstrukcyjne, profil przepływu płucnego jest prawidłowy. W ocenie tętnic szyjnych przyścienne blaszki miażdżycowe występujące obustronnie.

W dniu 17 czerwca 2021 r., na podstawie opinii konsultanta psychologa ZUS stwierdzono, że sprawność ubezpieczonego pozostaje w normie, a nadto, występują zaburzenia funkcji poznawczych na podłożu zmian organicznych w obrębie OUN. W opinii psychologa, ubezpieczony w aktualnym stanie psychicznym, somatycznym i przy obecnej wydolności funkcji poznawczych jest osobą całkowicie niezdolną do zatrudnienia.

W dniu 5 października 2021 r. wydana została opinia lekarska, na podstawie której rozpoznano zaburzenia funkcji poznawczych na podłożu zmian organicznych w obrębie OUN, przebyte zapalenie wsierdzia powikłane ciężką niedomykalnością aortalną i mitralną oraz zawałem śledziony z następową plamicą małopłytkową – wszczepienie mechanicznej protezy zastawki aortalnej i plastyka zastawki mitralnej w 2020 r., cukrzyca typu 2., ostre uszkodzenie nerek w stadium 3a, mikrozatorowość płucna o niejasnej etiologii. Nadto wskazano, że ubezpieczony przebył ostre niedokrwienie stopy lewej leczone zachowawczo we wrześniu 2019 roku, udar krwotoczny mózgu w przebiegu niewyrównanego RR-leczenie zachowawcze w grudniu 2019 roku. Miażdżyca tętnic szyjnych, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa L/S z zespołem bólowym, zespół bólowy lewego barku, torbiel nerki lewej, choroba wrzodowa w wywiadzie, otyłość i ZZA w wywiadzie.

Orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w S. z 5 października 2021 r. ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do 31 października 2024 r., z symbolem 07-S.

Ubezpieczony w dniu 3 stycznia 2022 r. złożył w ZUS Oddział w S. wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Orzeczeniem z dnia 31 stycznia 2022 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Następnie orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z 24 lutego 2022 r. stwierdzono, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Zaskarżoną decyzją z 3 stycznia 2022 r. (znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił prawa do świadczenia uzupełniającego wskazując, ponieważ ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

W dniu 19 września 2023 r. ubezpieczony wykonał badanie USG Doppler tętnic kończyn dolnych, z którego wynikało, że tętnica piszczelowa tylna jest niedrożna. Nadto, 21 września 2023 r. ubezpieczony wykonał badanie USG tkanek miękkich, z którego wynikało, że u ubezpieczonego stwierdza się występowanie objawów przewlekłego zapalenia w dolnej części przyczepu ścięgna mięśnia piszczelowego przedniego do kości klinowatej przyśrodkowej. Nie stwierdzono natomiast żadnych istotnych zmian w obrębie otaczających zmianę stawów stepu – w tym osteofitów, obrzęku, pogrubienia torebek, zbiorników ani płynu.

Aktualnie rozpoznaje się:

- przebyte zapalenie wsierdzia (27.02.2020 r.), powikłane ciężką niedomykalnością zastawki dwudzielnej i aortalnej, zawałem śledziony z następową plamicą małopłytkową i mikrozatorowością płucną;

- stan po wszczepieniu protezy zastawki aortalnej (07.09.2020 r.) oraz wszczepieniem pierścienia i plastyką zastawki mitralnej, aktualnie bez objawów niewydolności oddechowej i niewydolności lewokomorowej serca,

- nadciśnienie tętnicze samoistne, nieleczone, powikłane krwotokiem śródmózgowym doi prawego płata ciemieniowego, zaburzenia funkcji poznawczych na podłożu zmian organicznych w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, bez otępienia i ze sprawnością intelektualną w normie, zaburzenia pamięci świeżej, trudności z przywoływaniem materiału werbalnego po krótkim i długim odroczeniu czasowym,

- miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych z przebytym ostrym niedokrwieniem stopy lewej (09.2019 r.), leczone zachowawczo, i chromaniem przestankowym ujawniającym się bólem po przebytym dystansie dłuższym niż 50m,

- miażdżyca tętnic szyjnych,

- zespół metaboliczny (otyłość, cukrzyca typu 2., dna moczanowa, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe), bez objawów choroby niedokrwiennej serca,

- torbiel lewej nerki, zmiany pozapalne nerki prawej, z upośledzeniem funkcji nerek w stadium 3a, w przebiegu leczenia gentamycyną,

- hepatosplenomegalia w przebiegu ZZA,

- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowej oraz lewego barku z przewlekłym zespołem bólowym

- żylaki kończyn dolnych, choroba wrzodowa dwunastnicy w wywiadzie,

- polip zstępnicy.

Aktualny stopień zaawansowania stwierdzonych zmian chorobowych nie daje podstaw do uznania ubezpieczonego za niezdolnego do samodzielnej egzystencji, ponieważ:

- przebyty w dniu 30.12.2019 r. krwotok śródmózgowy z powodu nieleczonego nadciśnienia tętniczego nie doprowadził do niedowładu połowicznego, zaburzeń mowy; nie ujawniły się objawy otępienia a sprawność intelektualna jest w normie,

- operacja kardiochirurgiczna (07.04.2020 r.) usunęła ujawnione w wyniku zapalenia wsierdzia wady zastawki aortalnej i mitralnej. U ubezpieczonego nie stwierdza się objawów lewokomorowej niewydolności serca,

- mikrozatorowość płucna nie doprowadziła do ujawnienia się choroby niedokrwiennej serca,

- leczenie miażdżycy tętnic kończyn dolnych polega na treningach marszowych,

- cukrzyca typu 2 nie wymaga leczenia insuliną, zaś choroba nie doprowadziła do powikłań narządowych cukrzycy; leczenie polega także na redukcji wagi ciała, przestrzegania diety małokalorycznej, ale nie upośledza zdolności do pracy,

- upośledzona funkcja nerek nie wymaga aktualnie leczenia, lecz obserwacji i wzmożonej podaży płynów,

- problemem u ubezpieczonego są jedynie zmiany miażdżycowe tętnic kończyn dolnych, które wymagają stosowania diety ograniczającej odżywianie się produktami spożywczymi z dużą ilością nienasyconych związków tłuszczowych, ale przede wszystkim zaprzestanie palenia papierosów (ubezpieczony w dalszym ciągu pali), które w progresji choroby mają najważniejsze znaczenie.

Ubezpieczony jest w pełni samodzielny w samoobsłudze, wymaga jedynie pomocy przy sprzątaniu i dźwiganiu większych zakupów. W wyniku leczenia operacyjnego zastawek serca, nastąpiła znaczna poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego. Nie stwierdza się niewydolności serca, co potwierdza badanie ECHO serca z dnia 31 lipca 2020 r., ani też odległych następstw przebytej zatorowości płuc. Według zmodyfikowanej skali Barthela, ubezpieczony uzyskuje łącznie 110 punktów. Stan zdrowia pozwala na uznanie, że ubezpieczony jest od 30 grudnia 2019 r. całkowicie, trwale niezdolny do pracy. Brak jednak podstaw do stwierdzenia takiego naruszenia sprawności jego organizmu, które powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu jego podstawowych potrzeb życiowych. W szczególności u ubezpieczonego nie stwierdzono objawów zespołu bólowego, ani neurologicznych objawów ubytkowych, a także upośledzenia funkcji narządu ruchu. Tym samym ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił odwołania, odwołując się do treści art. 1 ust. 3 i art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. z 2023 roku, poz. 1429). Wyjaśnił, że termin „niezdolność do samodzielnej egzystencji” zdefiniowany został w art. 13 ust. 5 ustawy emerytalno-rentowej - jako spowodowana naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Pojęcie to ma zatem szeroki zakres przedmiotowy. Trzeba bowiem odróżnić opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp. od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza. Wszystkie zaś powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu ”niezdolność do samodzielnej egzystencji” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 lutego 2002 roku III AUa 190/00 OSA 2001/12/44).

Z uwagi na to, że sporna w rozpoznawanej sprawie okoliczność wymagała wiadomości specjalnych Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu interny, kardiologii, nefrologii, diabetologii, a także ortopedii i neurologii, tj. lekarzy o specjalnościach obejmujących schorzenia występujące u ubezpieczonego. Biegli postawili wyraźne rozpoznanie odnośnie schorzeń ubezpieczonego występujących u niego w chwili wydawania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji i ich wpływu na zdolność do samodzielnej egzystencji. Opinie były również konkretne, jasne i pełne. Z przedmiotowych opinii biegłych sądowych wynikało, że ubezpieczony jest w pełni samodzielny w samoobsłudze, wymaga jedynie pomocy przy sprzątaniu i dźwiganiu większych zakupów. W wyniku leczenia operacyjnego zastawek serca, nastąpiła znaczna poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego. Przede wszystkim u ubezpieczonego aktualnie nie występuje niewydolność serca, co potwierdzało badanie ECHO serca z dnia 31 lipca 2020 r. Wprawdzie stan zdrowia ubezpieczonego wskazuje, że jest on od 30 grudnia 2019 r. całkowicie, trwale niezdolny do pracy, jednak brak podstaw do stwierdzenia, że ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Sąd Okręgowy ocenił, że zarzuty do opinii biegłego sądowego, przedstawione przez ubezpieczonego, nie zdołały skutecznie zakwestionować poczynionych w niej ustaleń. Natomiast potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony czy jej przeświadczenia, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy dowodowej.

W oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, Sąd Okręgowy uznał, że rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia nie powodowały na dzień wydania zaskarżonej decyzji niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Apelację od wyroku złożył pełnomocnik ubezpieczonego, zarzucając:

I. naruszenie przepisów postępowania cywilnego, co miało wpływ na wynik postępowania, tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny materiału dowodowego w zakresie zdolności Ubezpieczonego do samodzielnej egzystencji, co miało wpływ na ustalenie stanu faktycznego sprawy, na którym Sąd pierwszej instancji oparł rozstrzygnięcie, w konsekwencji skutkowało wydaniem wadliwego rozstrzygnięcia, gdyż:

- Sąd pierwszej instancji błędnie ustalił, że w dacie składania wniosku o odmowie prawo do świadczenia uzupełniającego oraz na dzień wydania zaskarżonej decyzji ubezpieczony nie był osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, gdy Ubezpieczony w przedmiotowym czasie pozostawał niezdolny do samodzielnej egzystencji,

- Sąd pierwszej instancji błędnie przyjął, że istniejące u ubezpieczonego schorzenia i ograniczenia do samodzielnej egzystencji w części stwierdzone przez biegłych powodują, że jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, gdy przedmiotowe schorzenia stanowią, że ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji,

- dokonano błędnej oceny przesłania niezdolności do samodzielnej egzystencji, gdy ów niezdolność do samodzielnej egzystencji u ubezpieczonego wystąpiła,

- dokonano błędnej oceny przesłania faktu całkowitej i trwałej utraty zdolności do pracy zarobkowej powoda z powodu naruszenia sprawności jego organizmu i braku rokowań dotyczących odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu już od 30 grudnia 2019 r.,

- pominięto przy ocenie zdolności do samodzielnej egzystencji przesłanki w postaci: wieku ubezpieczonego, predyspozycji psychofizycznych, zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej, pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza,

2. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. przez oparcie się przez Sąd na opinii biegłych sądowych pozostających w sprzeczności z uprzednio zdiagnozowanymi u ubezpieczonego schorzeniami w tym w szczególności, nieuwzględnienia przez biegłych posiadania schorzeń takich jak: cukrzyca typu 2, wrzody na dwunastnicy, stan po dwóch udarach krwotocznych, przebyte dwie operacje serca (obecnie powód ma wstawione zastawia), trzy przepukliny kręgosłupa, uszkodzone 37% błędnika, problem z nadmiernym gęstnieniem krwi, ostre i podostre zakaźne zapalenie wsierdzia, samoistne (pierwotne) nadciśnienie, niedomykalność zastawki dwudzielnej, zwężenie zastawia tętnicy głównej, infekcyjne zapalenie wsierdzia powikłane zawałem śledziony z następową plamicą małopłytkową, niedomykalność zastawki mitralnej i aortalnej, upośledzenie funkcji nerek w przebiegu leczenia gentamycyną, mikrozatorowość płucna o niejasnej etiologii, hepatosplenomegalia, stan po ostrym medokrwieniu stopy lewej o niejasnej etiologii leczony zachowawczo (11.2019), dyslipidemia, miażdżyca tętnic szyjnych, choroba zwyrodnieniowa odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, torbiel nerki lewej, zmiany pozapalne w nerce prawej, zespół zależności alkoholowej, wszczepienie mechanicznej protezy zastawki aortalnej, plastyka zastawki mitralnej, wszczepienie pierścienia, stan po AVR+MVP w dniu 07.04.2020 r. z powodu IZW i drenażu osierdzia w dniu 23.04.2020 r., wskazujące iż ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, co miało wpływ na ustalenie stanu faktycznego sprawy, na którym Sąd pierwszej instancji oparł rozstrzygnięcie, w konsekwencji skutkowało wydaniem wadliwego rozstrzygnięcia,

3. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 286 k.p.c. przez nieprzeprowadzenie dowodu ani z łącznej, ani z uzupełniających opinii i innych biegłych sądowych specjalności ortopedii, neurologii, chorób wewnętrznych, kardiologii i gastrologii w przypadku, gdy opinie biegłych złożone do akt były lakoniczne, zwięzłe oraz nie odpowiadały istocie sprawy, w tym w szczególności nie odnosiły się do wskazywanych schorzeń ubezpieczonego oraz złożonej dokumentacji medycznej biorąc pod uwagę jego wszystkie schorzenia i dolegliwości łącznie,

4. art. 233 § 1 k.p.c. przez oparcie się przez Sąd na lakonicznych i ogólnikowych opiniach biegłych sądowych, które to nie odniosły się w żadnym stopniu do dokumentacji załączonej przez ubezpieczonego do wniesionego odwołania, co miało wpływ na ustalenie stanu faktycznego sprawy, na którym Sąd pierwszej instancji oparł rozstrzygnięcie, w konsekwencji skutkowało wydaniem wadliwego rozstrzygnięcia.

II. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.: art. 1 ust. 3 w zw. z art. 2 ust. 1, w zw. z art. 2 ust. 2 ustawy z 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, poprzez nieprawidłowe zastosowanie i przyjęcie, że w świetle spełnienia wszystkich przesłanek do przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, ubezpieczonemu odmówiono przyznania tegoż prawa.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości przez uwzględnienie odwołania w zakresie przyznania prawa do świadczenia uzupełniającego zgodnie z wnioskiem.

Sąd Apelacyjny rozważył sprawę i uznał, że apelacja jest niezasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy wydając zaskarżony wyrok, wyjaśnił wszystkie istotne okoliczności sprawy, przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe oraz dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w granicach zasad logiki formalnej i doświadczenia życiowego, zgodnie ze swobodną oceną dowodów w myśl art. 233 § 1 k.p.c., a następnie wydał trafny, odpowiadający prawu wyrok. Prawidłowe ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu Sąd Apelacyjny przyjął za własną, w pełni podzielając wywody zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

W nawiązaniu do zarzutów apelacji, Sąd Apelacyjny ocenił, że w sprawie nie doszło do przekroczenia przez Sąd Okręgowy granic swobodnej oceny dowodów i naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Przepis ten wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i nie podlega dyskredytacji, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27 września 2002 r., sygn. II CKN 817/00). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza więc stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego lepiej odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W treści apelacji ograniczono się wyłącznie do własnej interpretacji, starając się podważyć rzetelne ustalenia Sądu pierwszej instancji. W żadnym razie nie można uznać, że Sąd Okręgowy naruszył zasady oceny dowodów tylko dlatego, że oparł podstawę rozstrzygnięcia na wnioskach wynikających z przeprowadzonych opinii biegłych sądowych, nie przeprowadzając dowodu z łącznej, bądź uzupełniającej opinii dotychczasowych biegłych ani nie powołując kolejnego zespołu biegłych. Jak prawidłowo wskazał Sąd pierwszej instancji, a co wynika z przepisu art. 286 k.p.c., sąd ma obowiązek dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tych samych lub innych biegłych, gdy zachodzi tego potrzeba, a więc wówczas, gdy opinia złożona do sprawy jest niezupełna, niejasna lub występuje rozbieżność między sporządzonymi w sprawie opiniami biegłych, względnie nie wyjaśnia istotnych okoliczności. Ponadto, opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c. Nie można przyjąć, że sąd zobowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że zarzuty w przedmiocie opinii biegłych stanowią w istocie polemikę z prawidłową oceną mocy dowodowej poszczególnych opinii, dokonaną przez Sąd pierwszej instancji. Podkreślenia wymaga, że opinie powołanych w niniejszej sprawie biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu interny, kardiologii, nefrologii, diabetologii, ortopedii i neurologii, są jasne, spójne i odnoszą się do wszystkich schorzeń ubezpieczonego. Powołani w sprawie biegli dokonali kompleksowej oceny stanu zdrowia J. M., po przeprowadzeniu badania podmiotowego oraz przedmiotowego ubezpieczonego, jak i dokonaniu analizy zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej.

W zakresie naruszenia przepisów ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, wskazać należy, że celem świadczenia uzupełniającego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 ustawy. W orzecznictwie przyjmuje się, że niezdolna do samodzielnej egzystencji jest zarówno osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej opieki innej osoby, jak i osoba, która ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej lub długotrwałej pomocy innej osoby. W ramach zakresu pojęcia "niezdolności do samodzielnej egzystencji" należy odróżnić opiekę oznaczającą pielęgnację (czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej itp.) od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza; wszystkie powyższe czynniki łącznie wyczerpują treść terminu „niezdolność do samodzielnej egzystencji” (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 6 marca 2013 r., sygn. III AUa 1235/12). Przesłankami do uznania osoby za niezdolną do samodzielnej egzystencji są zatem konieczność zapewnienia opieki i pomocy - obie przesłanki muszą wystąpić łącznie.

Sąd Apelacyjny zgadza się z oceną opinii biegłych dokonaną przez Sąd Okręgowy. Biegli jednoznacznie stwierdzili, że o ile ubezpieczony jest całkowicie okresowo niezdolny do pracy od 30 grudnia 2019 r., o tyle stan jego zdrowia nie daje podstaw do stwierdzenia takiego upośledzenia funkcji organizmu, które skutkowałyby koniecznością stałej lub długotrwałej opieki innej osoby w związku z niemożnością samodzielnej egzystencji. Biegli w swoich opiniach wskazali również, że ubezpieczony jest w pełni samodzielny w obsłudze, wymaga jedynie częściowej pomocy przy sprzątaniu i dźwiganiu większych zakupów. Decydujące znaczenie w okolicznościach niniejszej sprawy miało również przeprowadzone badanie według zmodyfikowanej skali Barthel`a. Skala Barthel to powszechnie stosowana do oceny sprawności chorego międzynarodowa skala, która pozwala ocenić, jakie czynności pacjent może wykonać sam lub z pomocą, a których nie może wykonać wcale. Kwestionariusz skali Barthel zawiera 11 pytań analizujących zdolność badanego do wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego. Ocenie poddawane są takie czynności jak: 1 - spożywanie posiłków, 2 - przemieszczanie się (z łóżka na krzesło i z powrotem, siadanie), 3 - utrzymanie higieny osobistej, 4 - korzystanie z toalety, 5 - mycie, kąpiel całego ciała, 6 - poruszanie się (po powierzchniach płaskich), 7 - wychodzenie i schodzenie po schodach, 8 - ubieranie się i rozbieranie, 9 - kontrolowanie stolca / zwieracza odbytu, 10 - kontrolowanie moczu / zwieracza pęcherzowego moczowego, 11- załatwianie elementarnych spraw życia codziennego, tj. zakupy, uiszczanie opłat, utrzymywanie porządku wokół siebie, składanie wizyt u lekarzy itp. Zgodnie z wynikami przeprowadzonego badania, ubezpieczony otrzymał 110 punktów, co jest wynikiem celującym, jeśli się zwróci uwagę, że jest to maksymalna liczba punktów. Podkreślenia wymaga, że im mniej punków, tym wyższy stopień niesamodzielności wnioskującego. Natomiast J. M. otrzymał maksymalną liczbę punktów przy każdej weryfikowanej czynności, nie wykazując dysfunkcji w żadnej z nich. W tym kontekście należy również zaznaczyć, że ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, nie zaś do znacznego stopnia niepełnosprawności, co pośrednio przekonuje, że ubezpieczony jest zdolny do samodzielnej egzystencji.

Analizując treść apelacji, Sąd drugiej instancji stwierdził, iż apelujący nie wykazał przyczyn, które dyskwalifikowałyby pierwszoinstancyjną ocenę materiału dowodowego, a tym samym nie było podstaw do podważenia prawidłowości ustaleń i prawidłowości rozstrzygnięcia. Apelujący nie wykazał, by Sąd Okręgowy, wydając zaskarżony wyrok, dopuścił się naruszenia zasad logicznego wnioskowania, doświadczenia życiowego, zdrowego rozsądku, czy też naruszył przepisy prawa. Ubezpieczony w dacie składania wniosku o świadczenie, jak też w dacie wydania zaskarżonej decyzji, obiektywnie oceniając, nie był osobą, która ze względu na schorzenia kardiologiczne, nefrologiczne, diabetologiczne, ortopedyczne czy neurologiczne, wymagała stałej pomocy innej osoby w codziennym funkcjonowaniu, a zatem nie był osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji w rozumieniu prawnym i tym samym nie był uprawniony do dodatkowego wsparcia dochodowego w rozumieniu ustawy o świadczeniu uzupełniającym.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego.

SSA Jolanta Hawryszko