Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 209/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 17 maja 2023 roku wydany w sprawie III K 362/20.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Naruszenie prawa procesowego, które miało istotny wpływ na treść orzeczenia, to jest art.17§1 pkt 9 k.p.k. w związku z art.14§1 k.p.k. poprzez orzekanie poza zakresem objętym aktem oskarżenia (zarzut 1 apelacji obrońcy S. K.; zarzut 1a obrońcy F. K.).

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odwołujący się obrońcy oskarżonych w swych apelacjach zarzucili Sądowi I Instancji złamanie zasady skargowości i przekroczenie granic oskarżenia poprzez dokonanie istotnej zmiany opisu czynu określonego w punkcie pierwszym oskarżenia w zakresie znamion i kwalifikacji prawnej.

Odniesienie się do tego zarzutu poprzedzone być musi stwierdzeniem, że odniesienie to możliwe było wyłącznie przy przyjęciu założenia, że obrońcy oskarżonych zarzut ten stawiając i wyłącznie na jego użytek nie kwestionują poczynionych ustaleń faktycznych. To założenie nie jest wyłącznie teoretycznym albowiem podstawy ku niemu daje także uzasadnienie omawianych zarzutów i ich treść. Odwołujący się obrońca F. K., w zakresie czynu zarzucanego oskarżonemu, a opisanego w punkcie pierwszym oskarżenia oraz w zakresie czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I skarżonego wyroku podniósł wprawdzie inny zarzut (błąd w ustaleniach faktycznych) lecz zarzut ten jest zarzutem alternatywnym, a z racji wagi i znaczenia wyżej określonego zarzutu, z poniżej przedstawionych przyczyn, odnoszenie się do tego zarzutu konieczne nie jest (art.436 k.p.k.). W tym stanie rzeczy uprawnionym jest przedstawienie stanowiska Sądu Odwoławczego wyłącznie w zakresie określonym omawianym zarzutem (art.433§1 k.p.k.).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w pierwszym rzędzie wskazać należy, poza innymi okolicznościami, które podane zostaną w dalszej części przedmiotowego uzasadnienia, iż obraza przepisu postępowania podstawą uchylenia zaskarżonego wyroku może być jedynie wówczas gdy stwierdzi się, że uchybienie przepisowi prawa procesowego wpływ miało na treść orzeczenia to zauważyć należy, iż sąd uprawniony jest do innego opisu i w konsekwencji innego zakwalifikowania czynu określonej osoby jedynie wówczas, gdy następuje to w granicach oskarżenia, a o tym decyduje tożsamość zdarzenia historycznego zarzucanego w skardze przy czym przez zdarzenie historyczne rozumieć należy opisane w skardze zdarzenie faktyczne. Pamiętać także należy o tym, że „Przedmiotem procesu nie jest opis czynu ani jego prawna formuła zaproponowana przez oskarżyciela, lecz sam czyn oskarżonego jako zdarzenie (zachowanie) zarzucone w akcie oskarżenia i zweryfikowane przez sąd, a następnie poddane ocenie z punktu widzenia obowiązującego prawa.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2013 roku).

Uwzględnienie powyższego daje jednoznaczne podstawy do uznania zasadności omawianego zarzutu podniesionego w apelacji obrońców oskarżonych. By możliwym było ocenienie czy w sprawie możliwe jest inne opisanie i zakwalifikowanie czynu koniecznym jest stwierdzenie tożsamości zdarzenia historycznego jakie stało się podstawą wniesienia aktu oskarżenia i ewentualnego rozstrzygnięcia sądu. W przedmiotowej sprawie bez ryzyka popełnienia błędu możliwym było stwierdzenie jakie zdarzenie historyczne w sytuacji oskarżonych stało się podstawą postawienia im i innej osobie zarzutu opisanego w punkcie pierwszym oskarżenia bowiem można to było stwierdzić na podstawie przeprowadzonych w postępowaniu przygotowawczym dowodów, z których bez wątpliwości wynika, że działanie oskarżonych w połączeniu z działaniem współoskarżonej związek swój miało z czynem przeciwko mieniu (przestępstwo kwalifikowanego rozboju) przy czym opisany w tym zarzucie sposób działania oskarżonego ustalony na podstawie przeprowadzonych w postępowaniu przygotowawczym dowodów pozwala jednoznacznie ustalić, jakie fakty stały się podstawą postawienia oskarżonym i innej osobie zarzutu popełnienia czynu kwalifikowanego na podstawie art.280§2 Kodeksu karnego. Już powyższe jest wystarczającą podstawą do uwzględnienia postulatu apelantów domagających się stwierdzenia uchybienia przez Sąd I Instancji wskazanym przepisom postępowania bowiem można było bez wątpliwości ocenić czy zdarzenie historyczne przyjęte za podstawę oskarżenia było tożsame z tym, co przed Sądem I Instancji ostatecznie zostało ustalone, co stało się podstawą opisu przypisanego oskarżonemu czynu. Wyraźnie stwierdzić należy, iż Sąd I Instancji uchybił wskazanym przepisom postępowania i dokonany przez ten Sąd opis czynu i jego kwalifikacja wykracza poza ramy zdarzenia historycznego, który stał się podstawą postawienia, między innymi, oskarżonym zarzutu opisanego w punkcie pierwszym oskarżenia.

Sąd Odwoławczy nie aprobuje stanowiska Sądu Okręgowego (k-1.279), który stwierdził, że w realiach przedmiotowej sprawy możliwym było dokonanie zmiany opisu czynu i jego kwalifikacji prawnej, a takie postąpienie nie naruszało treści art.399§1 k.p.k. albowiem nie było to wyjściem poza granice oskarżenia ponieważ czyn zarzucony i przypisany łączy miejsce jego popełnienia, dokładny czas, uczestnicy zdarzenia i przedmioty.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Orzekający postąpił nieprawidłowo, skupił się na elementach wynikających wprawdzie ze zdarzenia historycznego wynikających z opisu czynu zarzuconego oskarżonego opisanego w punkcie pierwszym oskarżenia, które choć niewątpliwe istotne, to jednak nie mogły stać się w realiach sprawy przedmiotowej przesądzającymi dla dopuszczalności dokonania zmiany opisu czynu w kształcie przyjętym kwestionowanym orzeczeniem.

Uznając, że omawiany zarzut jest zasadny nie można było nie zauważyć i tego, że odwołujący się obrońcy oskarżonych zarzut ten motywując wykazali, że Sąd I Instancji opisując i kwalifikując przypisany oskarżonego czyn wskazany w punkcie I skarżonego orzeczenia nie dochował, a inaczej rzecz określając, naruszył wskazane przepisy postępowania regulujących obowiązki sądu, a w tym, że naruszył art.399§1 k.p.k. Co do ostatniego to zauważyć należy, co stwierdzono z urzędu, iż naruszenie wskazanego przepisu mieści się w katalogu bezwzględnych przyczyn odwoławczych (art.439 pkt 9 k.p.k. w związku z art.17§ pkt 9 k.p.k.).

Wykazanie słuszności omawianego zarzutu wykazujące jednocześnie wystąpienie w sprawie bezwzględnej przyczyny odwoławczej skutkującej koniecznością zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez uchylenie rozstrzygnięcia z punktu pierwszego i umorzenie w tym zakresie postępowania poprzedzone być musi przypomnieniem stanu sprawy.

Oskarżonym i współoskarżonej zarzucono (punkt pierwszy oskarżenia) dokonanie, w nocy z 18 na 19 kwietnia 2020 roku, zaboru mienia w postaci telefonu komórkowego i e-papierosa przy czym zaboru tego miano dokonać grożąc pokrzywdzonym natychmiastowym pobiciem oraz użyciem przemocy, a także poprzez posługiwanie się pistoletem-wiatrówką, z którego oddano strzały ostrzegawcze czym doprowadzono pokrzywdzonych do stanu bezbronności, to jest zarzucono oskarżonym i współoskarżonej popełnienie czynu określonego w art.280§2 k.k. Skarżonym wyrokiem oskarżonym i współoskarżonej przypisano popełnienie czynu polegającego na tym, że w nocy z 18 na 19 kwietnia 2020 roku działając wspólnie i w porozumieniu w celu uzyskania korzyści majątkowej udzielili pokrzywdzonym (wskazanym w punkcie pierwszym oskarżenia) substancji psychoaktywnej o wartości 100 złotych przyjmując w zastaw telefon komórkowy i e-papieros i czyn ten zakwalifikowano z art.59.3 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Oceniając zarzut podniesiony przez obrońców oskarżonych dotyczący obrazy przepisów postępowania, który, w ocenie Sądu Apelacyjnego, jest równocześnie zarzutem wskazującym na bezwzględną przyczynę odwoławczą należy w pierwszej kolejności wskazać, iż nie może być wątpliwym, że zarzut stawiany oskarżonym nie jest tożsamy z zarzutem określonym w punkcie pierwszym skarżonego wyroku. Niewątpliwym jest, że czyn opisany w punkcie pierwszym oskarżenia został przez Sąd Orzekający odmiennie opisany, i ten właśnie opis jest podstawą stwierdzenia, iż są to różne czyny. Istotnymi dla prezentowanej oceny w tym zakresie są fakty, rozumiane jako zdarzenie historyczne, jakie przyjęte zostały najpierw do oskarżenia, a następnie skazania, a te przecież nie są jednakie o czym przekonuje zebrany w sprawie materiał dowodowy. W tym zakresie nie tracono z pola widzenia tego, że opis czynu tak jak i jego kwalifikacja prawna nie są wiążące. Dla oceny czy w sprawie przedmiotowej, w omawianym zakresie, zachowana jest tożsamość zachowań oskarżonych opisanych w oskarżeniu i wyroku Sądu I Instancji. W tym obszarze sprawdzono czy tożsamy jest przedmiot ochrony, rodzaj przestępstwa, przedmiot czynności wykonawczej, miejsce i czas działania oraz czy tożsamy jest pokrzywdzony i osoba mająca dopuścić się popełnienia czynu zabronionego. Sprawdzenie powyższego pozwoliło stwierdzić, iż czyn zarzucony oskarżonym i czyn im przypisany nie są tożsame. Tak rzecz oceniając wzięto pod uwagę, że „Granice oskarżenia są zachowane wtedy, gdy w miejsce czynu (bądź czynów) zarzuconego, w ramach tego samego zdarzenia faktycznego (historycznego) można przypisać oskarżonemu czyn ze zmienionym opisem, czy nawet oceną prawną, ale mieszczący się w tym samym zespole zachowań człowieka, które stały się podstawą poddania w akcie oskarżenia przejawów jego działalności wartościowaniu z punktu widzenia przepisów prawa karnego materialnego.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 lutego 2016 roku).

W ocenie Sądu II Instancji uwzględnienie powyższego musiało prowadzić do uznania zasadności omawianego zarzutu. Rzecz przedstawiałaby się inaczej gdyby w opisie przypisanego oskarżonemu czynu znalazł się opis tej samej czynności wykonawczej uzasadniającej wystąpienie z oskarżeniem. Tak się nie stało. Działanie zarzucone oskarżonym opisane w zarzucie (punkt pierwszy) jest innym niż te jakie zostało im przypisane, a na taką ocenę wpływu mieć nie mogło, w realiach sprawy przedmiotowej, przyjęcie, że zaistniały one w tym samym miejscu i czasie. Pamiętać bowiem należało o tym, że „Za elementy wyznaczające tożsamość "zdarzenia historycznego" należy przyjąć: identyczność przedmiotu zamachu, identyczność kręgu podmiotów oskarżonych o udział w zdarzeniu, tożsamość miejsca i czasu zdarzenia, jak też zachowanie choćby części wspólnych znamion w opisie czynu zarzuconego i przypisanego, które winny się ze sobą pokrywać, mając jakiś obszar wspólny. O jedności czynu, jako jednego impulsu woli, świadczy nadto jedność zamiaru (lub planu) sprawcy (sprawców) przestępstwa.” (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2010 roku). Czyn przypisany oskarżonym w porównaniu z czynem wskazanym w punkcie pierwszym oskarżenia nie opisuje w sposób umożliwiający stwierdzenie, iż zachowana została tożsamość czynu przedmiotu zamachu, jak również nie opisuje w sposób dający jakiekolwiek podstawy do stwierdzenia, że dotyczy on tego samego zdarzenia historycznego z uwagi na obszar znamion w rozumieniu znamion określonych przepisami prawa materialnego. Jest to istotne ponieważ wyjście poza ramy oskarżenia następuje wtedy, gdy przyjmuje się oprócz znamion czynu zarzucanego w akcie oskarżenia inne zdarzenia i w konsekwencji znamiona czynu w stosunku do czynu zarzucanego, co skutkuje rozszerzeniem jego zakresu, a w sprawie niniejszej do powyższego doszło bowiem w swej istocie znamiona czynu zarzuconego zostały w całości zastąpione zupełnie innymi znamionami.

Zwrócenie uwagi wymaga również i to, że już w trakcie prowadzonego postępowania przygotowawczego ujawniane były informacje odnoszące się do okoliczności związanych z czynem przypisanym oskarżonym (k-658, k-396-397). Organowi prowadzącemu to postępowania informacje te były znane i mimo tego nie znalazło to odzwierciedlenia w treści zarzutu opisanego w punkcie pierwszym oskarżenia. Ma to dla oceny zasadności zarzutu znaczenie, albowiem „(…) jeżeli oskarżyciel, mający pełną wiedzę o poszczególnych zachowaniach osoby podejrzanej, a następnie podejrzanego, ogranicza w postępowaniu przygotowawczym, a później w akcie oskarżenia, zakres, w jakim decyduje się go oskarżyć, to uznać należy, że sąd nie może jednak wykroczyć poza granice przedmiotowe takiej skargi.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2016 roku).

Powyższe w pełni odnosi się do sytuacji K. C. (art.435 k.p.k.), co do której obrońca odmiennie sformułowała zarzut.

Wniosek

Uniewinnienie S. K. i F. K. od popełnienia zarzucanego im, a opisanego w punkcie pierwszym oskarżenia czynu.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Co do zasady wniosek obrońców jest słuszny z przyczyn powyżej wskazanych jednakże z uwagi na procesowe uwarunkowania nie było możliwym uniewinnienie oskarżonych bowiem koniecznym stało się umorzenie postępowania.

2

Naruszenie norm prawa materialnego, to jest art.7 k.p.k. (apelacja obrońcy S. K.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przedstawiając stanowisko Sądu Odwoławczego w zakresie odnoszącym się do wyżej określonego zarzutu nie sposób jest wpierw nie odnieść się do jego treści. Jest to istotne bowiem zgodnie z art.433§1 k.p.k., sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym o tyle, o ile ustawa to przewiduje. Nadto, i o tym zapominać nie można, na odwołującym się spoczywa obowiązek, jeżeli jest on adwokatem, wskazania zarzutów i uzasadnienia ich (art.427§2 k.p.k.). W ocenie Sądu Odwoławczego powyższe nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji, gdy zarzut formułowany jest przez profesjonalny podmiot, któremu przecież należy stawiać wyższe wymagania, co do poprawności formułowania zarzutów niż osobom przymiotu profesjonalności pozbawionym. To ostatnie uzupełnić należy o stwierdzenie, że, jak się wydaje, nie jest słusznym by Sąd II Instancji miał domyślać się rzeczywistych intencji odwołującego się profesjonalnego podmiotu, a rzecz przeciwnie oceniając można wskazać, że w sytuacji, gdy środek odwoławczy sporządzany jest przez profesjonalny podmiot, a takim jest niewątpliwe adwokat, to brak jest podstaw by sformułowany przez niego zarzut rozumieć inaczej niż został on określony. Jest bowiem tak (odpowiednio), że „Zgodnie z art.427§2 k.p.k., obrońca jest zobligowany do wskazania w apelacji zarzutów stawianych orzeczeniu oraz podania ich uzasadnienia, to powinność sądu odwoławczego odnosząca się do rozważenia tych zarzutów przy rozpoznaniu sprawy w granicach środka odwoławczego (art.433§1 i 2 k.p.k.) należy rozumieć tak, że treść zarzutu zakreśla zakres jego rozpoznania.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2004 roku) uzupełniając powyższe o stwierdzenie, że „Warunkiem przyjęcia i merytorycznego rozpoznania środka odwoławczego złożonego przez podmiot kwalifikowany, jest wskazanie zarzutów stawianych rozstrzygnięciu i uzasadnienie ich oraz wniosków odwoławczych. Ten minimalny warunek nie wystarcza jednak do uznania, że zarzucane uchybienia wystąpiły. W uzasadnieniu skargi uchybienia te muszą być wykazane. Nie ma innej drogi do ich stwierdzenia przez sąd odwoławczy (chyba że wystąpią przyczyny wzruszenia rozstrzygnięcia brane pod uwagę z urzędu). Z powyższego wynika, że inne przesłanki decydują o przyjęciu i rozpoznaniu środka odwoławczego, inne zaś o jego uwzględnieniu.” (wyrok Sadu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 października 2000 roku) dodając do tego, iż „Byłoby pożądane, aby podmiot fachowy wyczerpująco określał zarzuty, ażeby nie było potrzeby "wyprowadzania" ich z uzasadnienia środka odwoławczego.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 września 2000 roku).

Obrońca oskarżonego określony w rozpoznawanym środku odwoławczym zarzut tak sformułowała, że nie było do końca jasnym czy jest to zarzut dotyczący naruszenia prawa procesowego, co sugeruje wskazanie w jego treści jako mającego być naruszonym art.7 k.p.k. czy też jest to zarzut dotyczący obrazy prawa materialnego, tak jak zostało to określone.

Rozstrzygnięcie wskazanej wątpliwości, co do rzeczywistych intencji apelantki, było istotne, o ile nie najważniejsze. W tym zakresie przypomnieć należy, iż czynione w określonej sprawie oceny (art.7 k.p.k.) i będące tych ocen konsekwencją ustalenia faktyczne są powziętym na podstawie przeprowadzonych dowodów stwierdzeniem wystąpienia w rzeczywistości faktów czy też zdarzeń istotnych z punktu widzenia treści zarzutu stawianemu określonej osobie. Tak rozumiejąc istotę naruszenia art.7 k.p.k. zwrócić trzeba było uwagę na to, że „Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych może zostać podniesiony, gdy w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo gdyby takiego ustalenia nie poczyniono, pomimo że z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynika.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 czerwca 2017 roku). Z zarzutu sformułowanego przez obrońcę oskarżonego można było wywieść, że rzeczywiście kwestionowane są powzięte w przedmiotowej oceny (wskazanie art.7 k.p.k.). Równolegle z dalszej części zarzutu jak i jego uzasadnienia można było wywieść, że nie są negowane oceny dowodów i powzięte na tej podstawie ustalenia faktyczne. Inaczej powyższe określając w niniejszej sprawie zaistniał stan, w którym zarzut określony przez apelantkę mógł być rozumiany jako zarzut dotyczący obrazy przepisów postępowania (art.438 pkt 2 k.p.k.) i jednocześnie zarzut ten mógł być rozumiany jako zarzut dotyczący obrazy prawa materialnego (art.438 pkt 1 k.p.k.). Takiego stanu rzeczy akceptować nie można było. Nie jest bowiem prawidłowym jednoczesne negowanie faktów ustalonych na podstawie przyjętej oceny dowodów, a więc twierdzenie, że ocena ta prawidłowa nie była i powoływanie się na tą okoliczność jako argument wykazujący niewłaściwą subsumcję prawną.

Powyższe ma daleko idące konsekwencje procesowe. Jest bowiem tak, zdaniem Sądu Odwoławczego, że nie można poprzez zarzut określony w art.438 pkt 3 k.p.k. kwestionować prawno-karną ocenę zachowania oskarżonego w kontekście zastosowanych przez przepisów prawa materialnego. Treść zarzutu podniesionego przez obrońcę oskarżonego jest tego rodzaju, że możliwe było przyjęcie, iż kwestionowane są i oceny dowodów i ich prawno-karna ocena. Uzupełniająco można w tym miejscu zwrócić uwagę na to, że „Obraza prawa materialnego może polegać na błędnej wykładni zastosowanego przepisu, zastosowaniu nieodpowiedniego przepisu, a także niezastosowaniu określonego przepisu w sytuacji, gdy jego zastosowanie jest obowiązkowe. Obraza prawa materialnego może być przyczyną odwoławczą jedynie wtedy, gdy ma ona charakter samoistny. Nie można mówić o obrazie prawa materialnego w sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów procesowych.” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 maja 2017 roku).

Zważając na powyższe uwarunkowania Sąd II Instancji uznał ostatecznie, iż w sprawie przedmiotowej podniesiony zarzut dotyczy obrazy prawa materialnego, to jest art.160§1 k.k. i do tak określonego zarzutu Sąd II Instancji będzie w dalszej części uzasadnienia odnosił się.

Zważając na treść podniesionego w rozpoznawanej apelacji zarzutu i jego uzasadnienie przyjąć należało, że w sprawie negowana jest prawidłowość zakwalifikowania czynu przypisanego oskarżonemu opisanego w punkcie drugim skarżonego orzeczenia na podstawie art.160§1 k.k., a w tym ziszczenia się jednej z ustawowych przesłanek tego czynu, to jest stwierdzenie tego, że oddanie trafionego strzału z pistoletu pneumatycznego jest zachowaniem bezpośrednio narażającym na niebezpieczeństwo powstania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Do tego zakresu zaskarżenia Sąd Odwoławczy odniesie się (art.433§1 k.p.k.) stwierdzając jednocześnie, iż nie jest koniecznym i wymaganym odnoszenie się do innych znamion czynu opisanego w art.160§1 k.k.

W znaczeniu przyjętym art.160§1 k.k. narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu zrealizowane jest przez sprowadzenie zagrożenia (por. wyrok Sadu Najwyższego z dnia 14 lipca 2011 roku). Nie jest w sprawie przedmiotowej wątpliwe, że oskarżony z pistoletu pneumatycznego oddał kilka strzałów w kierunku pokrzywdzonych, w tym jeden celny. Zgodnie z opinią biegłego medyka sądowego w określonej sytuacji oddanie strzału z pistoletu pneumatycznego stwarzało bezpośrednie niebezpieczeństwo spowodowania obrażeń gałki ocznej ze skutkami aż po ślepotę oka, co narażałoby na bezpośrednie niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (k-373). W tym stanie rzeczy nie może być wątpliwe, iż zakwalifikowanie czyny przypisanego oskarżonemu, między innymi, na podstawieartt.160§1 k.k. było zasadne. Stanowisko Sądu Odwoławczego nie byłoby pełne gdyby nie podać, że „Zagrożenie bezpośrednie dla dóbr określonych w art.160§1 k.k. to takie, w którym nie musi wystąpić żadne inne zdarzenie (element łańcucha przyczynowo-skutkowego), by w przyszłości wystąpił skutek w postaci naruszenia zagrożonego dobra prawnego. Chodzi zatem wyłącznie o takie działania, które stwarzają konkretne, realne i natychmiastowe zagrożenie dla życia lub zdrowia pokrzywdzonego. Określenie "bezpośrednie" wyklucza natomiast możliwość objęcia nim przypadków, w których niebezpieczeństwo wprawdzie istnieje, ale jego realizacja zależy od ewentualnych dalszych działań sprawcy bądź innych osób.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2022 roku). Oskarżony działając w ustalony przez Sąd Okręgowy sposób zrealizował wszystko to, co koniecznym było do wywołania stanu bezpośredniego zagrożenia, oddał w kierunku pokrzywdzonych strzały i żadne inne jego działanie konieczne już nie było.

Wniosek

Wyeliminowanie z podstawy skazania art.160§1 k.k. i wymierzenie oskarżonemu łagodniejszej kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Uznanie, z przyczyn podanych powyżej zarzutu obrońcy oskarżonego za niezasadny.

3

Rażąca niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu za czyn przypisany mu w punkcie drugim skarżonego wyroku (apelacja obrońcy S. K.).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie Sądu Odwoławczego wysokość kary za czyn przypisany oskarżonemu w punkcie II kwestionowanego orzeczenia ustalono przy uwzględnieniu dyrektyw jej wymiaru określonych w art.53 k.k. Kara ta z uwagi na swą wysokość spełnia stawiane przed nią zadania w zakresie prewencji szczególnej i ogólnej. Tym samym osiągnięte zostają jedne z najistotniejszych elementów kary, a polegających na jej odstraszającym oddziaływaniu, oddziaływaniu mającym wpływ zarówno na oskarżonego jak i na środowisko, w którym żyje i do którego wróci po odbyciu przez niego kary. W przekonaniu Sądu wysokość orzeczonej wobec oskarżonego kary spowoduje, że zrozumie on naganność swego postępowania oraz spowoduje, że przyjmie do siebie, że zachowania jakie doprowadziły go do postawienia mu określonego oskarżeniem zarzutu zawsze niosą za sobą stosowną represję karną. Wysokość kary unaoczni również oskarżonemu, że zachowania jego będące przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie nie są akceptowane przez społeczeństwo ani adekwatne do stawianych przez nie wymagań. W przekonaniu Sądu Odwoławczego kara wymierzona oskarżonemu spowoduje, że zmieni on swoje postępowanie znając jego konsekwencje i w przyszłości nie będzie wchodzić w konflikt z prawem. Tym samym osiągnięte zostaną wychowawcze i zapobiegawcze cele kary. W ocenie Sądu kara określona wobec oskarżonego, z uwagi na swą wysokość, odpowiada stopniowi jego zawinienia. W tym zakresie wzięto pod uwagę sposób działania oskarżonego oraz dobro prawnie chronione, w które godził.

Zgodnie z art.53§1 k.k. sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę. Tak więc Sądowi I Instancji ustawodawca pozostawił swobodę w kształtowaniu indywidualnego wymiaru kary, co jest jedną z konsekwencji realizowanej jedynie przed sądem zasady bezpośredniości. Sąd odwoławczy jedynie wówczas ma podstawy do ingerencji w tę część zaskarżonego wyroku, kiedy stwierdzi, że orzeczona kara jest niewspółmierna do wszelkich występujących w sprawie okoliczności przy czym niewspółmierność ta wystąpić musi w stopniu rażącym. Do postawienia takiego wniosku w niniejszej sprawie podstaw nie ma. Oskarżonemu wymierzono karę z uwzględnieniem, jak to wynika z pisemnych motywów wyroku, okoliczności łagodzących i obciążających, a kierując się dyrektywami jej wymiaru zachowano właściwy umiar dzięki czemu wymierzona oskarżonemu kara jawi się jako słuszna i sprawiedliwa. W tej sytuacji nie można było przyjąć, iż wysokość kary wymierzonej oskarżonemu razi swą surowością.

Sąd I Instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w kształtowaniu wymiaru kary rolą zaś sądu odwoławczego jest kontrola czy granice swobodnego uznania sędziowskiego stanowiącego zasadę sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się zaakceptować. W ramach prowadzonego postępowania odwoławczego ingerencja sądu odwoławczego w zakresie wysokości kary i sposobu jej ukształtowania możliwa jest tylko wówczas, gdy stwierdzone zostanie, że ma ona charakter rażąco niewspółmierny. Rażąca niewspółmierność kary zachodzi wtedy, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które mają zasadniczy wpływ na wymiar kary można byłoby przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji, a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej przy zastosowaniu dyrektyw jej wymiaru. Istotnym jest, że nie chodzi tu o każdą ewentualną różnicę w ocenach, co do wymiaru kary ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę wymierzoną przez sąd pierwszej instancji można byłoby nazwać karą rażąco niewspółmierną, co oznacza niewspółmierność w stopniu nie dającym się zaakceptować. Kara rażąco niewspółmierna jest taką karą, której wysokość i sposób ukształtowania ustalono wprawdzie w granicach ustawowego zagrożenia to jednak nie uwzględniono we właściwy sposób dyrektyw ustalania jej wysokości.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy jednoznacznie stwierdzić należy, iż karze wymierzonej oskarżonemu nie można przypisać waloru rażącej niewspółmierności. Stanowisko powyższe znajduje swe potwierdzenie w dowodach zebranych w toku rozpoznania sprawy i wnioskach zeń wynikających. Sąd I Instancji dostrzegł i właściwie ocenił wszelkie okoliczności mające wpływ na ustalenie wysokości kary pozbawienia wolności. Taki stan rzeczy sprawia, że kara wymierzona oskarżonemu spełnia stawiane przed nią cele w zakresie prewencji indywidualnej oraz pomocna będzie w procesie jego resocjalizacji. W ocenie Sądu Odwoławczego wysokość kary określonej wobec oskarżonego realizuje także stawiane przed nią cele w zakresie kształtowania prawnej świadomości społeczeństwa.

Akceptując wymiar kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu przed Sądem I instancji Sąd Odwoławczy uwzględnił wskazane w art.53 k.k. okoliczności mające wpływ na jej wymiar. Zdaniem Sądu II Instancji orzeczona wobec oskarżonego kara ustalona została w prawidłowym wymiarze.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku i złagodzenie orzeczonej wobec oskarżonego kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Złagodzenie kary nie było uzasadnione albowiem kara ta nie jest rażąco surowa, co umotywowano powyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Umorzenie postępowania wobec oskarżonych, w zakresie czynu im przypisanego opisanego w punkcie pierwszym wyroku z dnia 17 maja 2023 roku.

Zwięźle o powodach zmiany

Podstawą zmiany zaskarżonego orzeczenia było stwierdzenie, iż Sąd I Instancji orzekł poza granicami oskarżenia.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Okoliczności podane w punkcie 3.1.

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Okoliczności wskazane w punkcie 3.1.

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III, IV

O kosztach postępowania odwoławczego należnych od K. C. i F. K. orzeczono na podstawie art.634 k.p.k. w związku z art.632 pkt 2 k.p.k., a o kosztach tych należnych od S. K. rozstrzygnięto na podstawie art.634 k.p.k., art.636§1 k.p.k. i art.626§1 k.p.k. Wynagrodzenie na rzecz ustanowionej w sprawie dla K. C. obrońcy z urzędu zasądzono na podstawie §2, §4 ust.1 i 3 oraz §17 ust.2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Przyjmując wskazaną podstawę rozstrzygnięcia o wynagrodzeniu obrońcy z urzędu wzięto pod rozwagę to, że nie znaleziono podstaw prawnych do ustalenia wysokości należnego wynagrodzenia należnego obrońcy ustanowionego z urzędu przyjmując za podstawę Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Tak rzecz oceniając uznano, iż w realiach sprawy niniejszej nie ma zastosowania wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 roku. Orzeczeniem tym Trybunał Konstytucyjny zakwestionował konstytucyjność części przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. Żaden z zakwestionowanych przepisów nie dotyczy podstaw rozstrzygania w przedmiotowej sprawie o wysokości należnego wynagrodzenia dla ustanowionego z urzędu obrońcy. Konstytucyjność innych przepisów, a w tym tych, które regulują wysokość wynagrodzenia obrońcy z urzędu w postępowaniu przed sądem apelacyjnym zakwestionowana nie została, a powyższe uzupełnić należy o stwierdzenie, że sąd powszechny, a takim jest przecież sąd apelacyjny nie jest uprawniony do badania zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów zawartych w rozporządzeniach i ustawach. Konsekwencją przedstawionego stanu rzeczy jest to, że §17 ust.2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku określający wysokość wynagrodzenia należnego obrońcy ustanowionego z urzędu stosować należy w obowiązującym brzmieniu. Prezentowane stanowisko byłoby niepełne gdyby nie zauważyć, iż stosując obowiązujące przepisy możliwym było takie ukształtowanie wynagrodzenia należnego obrońcy ustanowionego z urzędu by było ono zgodne tak z nimi, w znaczeniu formalnym, jak i z intencjami Trybunału Konstytucyjnego wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 grudnia 2022 roku, o ile zostały ono prawidłowo przez Sąd Apelacyjny odczytane. Z powyższych względów zdecydowano się na zastosowanie §2 i §4 ust.1 i 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zwracając przy tym uwagę, iż takie postąpienie w swej istocie realnie i w zgodzie z obowiązującymi przepisami realizuje intencje określone wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2022 roku, który przecież z uwagi na zakres skargi konstytucyjnej rozpoznawanej w tej sprawie orzec inaczej nie mógł. Sąd Apelacyjny zwrócił również uwagę na to, że nie została zakwestionowana konstytucyjność §4 ust.3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, który przecież miałby zastosowanie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia należnego obrońcy z urzędu przy stosowaniu Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, a takie rozstrzygnięcie byłoby niesłuszne albowiem, z punktu widzenia wysokości wynagrodzenia, w korzystniejszej sytuacji stawiałoby obrońcę z urzędu, a nie takie były przecież intencje Trybunału Konstytucyjnego rozstrzygającego w sprawie SK 78/21 wyrokiem z dnia 20 grudnia 2022 roku.

7.  PODPIS

SSA Przemysław Żmuda SSA Robert Mąka SSA Jacek Szreder

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca S. K..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 17 maja 2023 roku wydany w sprawie III K 362/20.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca K. C..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 17 maja 2023 roku wydany w sprawie III K 362/20.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

3

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca F. K..

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie III Wydziału Karnego z dnia 17 maja 2023 roku wydany w sprawie III K 362/20.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana