Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 206/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. z dnia 28 kwietnia 2021 roku w sprawie II K 185/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca podniosła:

1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

- niesłusznym przyjęciu, że postępy u skazanego są umiarkowane, podczas gdy skazany był kilkukrotnie nagradzany w zakładzie karnym, nie sprawia większych problemów i ma negatywny stosunek do popełnionych czynów;

- nieustosunkowaniu się w żaden sposób do sytuacji rodzinnej, majątkowej i finansowej skazanego;

2. obrazę przepisów prawa materialnego – art. 86 kk, poprzez niezastosowanie zasady pełnej absorpcji zastępując ją zasadą asperacji;

3. rażącą niewspółmierność wymierzonej kary łącznej poprzez wymierzenie rażąco niewspółmiernej kary łącznej za poszczególne przestępstwa w ramach wyroku łącznego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Żaden z podniesionych zarzutów nie podlegał uwzględnieniu, natomiast Sąd odwoławczy, stosownie do treści art. 440 kpk w zw. 433 kpk, rozpoznając sprawę w granicach zaskarżenia dostrzegł z urzędu, iż w sprawie doszło do naruszenia prawa materialnego, a mianowicie art. 85§2 kk w brzmieniu obowiązującym przed 24 czerwca 2020r., które to przepisy, jako korzystniejsze Sąd Okręgowy powinien stosować i zastosował. Z tym, że, z uwagi na inną sytuację prawną skazanego związaną z wykonywaniem kary pozbawienia wolności w sprawie II K 174/20 na dzień wyrokowania przez Sąd pierwszej instancji (kara wykonywana) i przez Sąd drugiej instancji (kara wykonania z dniem 13.10.2021 r.) zmieniły się okoliczności mające znaczenie prawne na dzień wydawania wyroku przez Sąd Apelacyjny z punktu widzenia art. 85§2 kk. O ile w dniu wyrokowania przez Sąd Okręgowy Sąd ten mógł objąć karą łączną kary z trzech wyroków, a mianowicie w sprawach II K 174/20 Sądu Rejonowego w Słubicach – wyrok łączny z 25.06.2020r., II K 124/20 wyrok z dnia 2.12.2020r. i pominięty, a wynikający m.in. z karty karnej w sprawie połączonej II K 65/21 (k. 11) wyrok Sądu Rejonowego w Słubicach w sprawie II K 323/19 z dnia 14.10.2020r., o tyle, z uwagi na wykonanie kary w sprawie II K 174/20, Sąd Apelacyjny kary orzeczonej w tej sprawie nie mógł połączyć z pozostałymi jeszcze niewykonanymi. Dlatego też stosując reguły wypracowane w orzecznictwie (zob. np. uchwała składu 7 sędziów SN z 28 czerwca 2018r. I KZP 3/18 Legalis, wyrok SN z 23 stycznia 2019r. V KK 516/18 Legalis, wyrok z 27 czerwca 2019r. V KK 235/18 Legalis, wyrok SN z 3 marca 2021 r. II KS 1/21 Legalis) Sąd odwoławczy orzekł reformatoryjnie mając na względzie treść art. 434 § 1 kpk i kierując się tym, aby nie pogorszyć sytuacji skazanego. Łącząc kary orzeczone wyrokami w sprawach II K 124/20 i II K 323/19 Sąd Apelacyjny zastosował taką samą zasadę łączenia kar, a mianowicie asperacji przy czym w szerszym zakresie, bo w postaci zbliżonej do absorpcji, gdyż, łącząc kary 3 lat i roku pozbawienia wolności wymierzył karę łączną wyższą „tylko” o 2 miesiące od kary najsurowszej, podczas gdy Sąd Okręgowy łącząc kary 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności z karą 3 lat pozbawienia wolności wymierzył karę 5 lat pozbawienia wolności. Nowa kara łączna nie pogorszyła sytuacji skazanego. Przy założeniu uwzględnienia przez Sąd Okręgowy kary z wyroku pominiętego i przy zastosowaniu takiego samego stopnia absorpcji do połączenia 3 kar pozbawienia wolności, a mianowicie 12 % Sąd ten wymierzyłby karę łączną co najmniej 5 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności. Wynika to z następującego przeliczenia. Przy łączeniu kar 2 lat 8 miesięcy i 3 lat pozbawienia wolności stopień redukcji wynosił 12%, gdyż 60 miesięcy - wymierzona kara łączna podzielone przez 68 miesięcy, jako sumy kar branych pod uwagę przy łączeniu daje 88% absorpcji, zatem redukcja kary to 12%. Takie samo obliczenie dla sumy 3 kar, które Sąd Okręgowy powinien objąć orzekaniem to 68 miesięcy + 12 miesięcy = 80 miesięcy x 88% = 70,4 miesiąca, co w przeliczeniu na lata i miesiące wynosi 5 lat i ponad 10 miesięcy. Założyć zatem trzeba, iż taką karę łączną orzekłby Sąd Okręgowy, gdyby nie pominął ostatniego wyroku, stosując te same reguły.

Sąd Apelacyjny łącząc kary 3 lat i roku pozbawienia wolności wymierzył karę 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, zastosował stopień absorpcji dużo korzystniejszy, bo 21% (36:48=79%, a więc stopień redukcji kary 21%). Miał zarazem na względzie i to, aby sytuacja prawna skazanego nie uległa pogorszeniu do tej, jaką miałby, gdyby Sąd pierwszej instancji przy orzekaniu kary łącznej prawidłowo uwzględnił wszystkie wyroki i kary. Wymierzyłby wtedy, jak wskazano to wyżej karę co najmniej 70 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd Apelacyjny orzekł karę łączną 3 lat i 2 miesięcy, a więc 38 miesięcy pozbawienia wolności obejmując nią kary wymierzone dwoma wyrokami w sprawach II K 124/20 i II K 323/19. Skazany odbył karę 2 lat i 8 miesięcy w sprawie II K 174/20, a więc 32 miesięcy pozbawienia wolności. Sumując karę odbytą - 32 miesięcy z orzeczoną przez Sąd Apelacyjny 38 miesięcy, co daje 70 miesięcy - skazanego dotknie taka sama represja (kara), jaką powinien wymierzyć mu Sąd pierwszej instancji stosując podobne reguły przy łączeniu 2 jak i 3 kar pozbawienia wolności.

W takim układzie procesowym należało ocenić zasadność zarzutów i wniosków apelacji obrońcy. W pierwszej kolejności należało więc zauważyć, iż zaniechanie zaskarżenia wyroku, albo cofnięcie apelacji mogło doprowadzić do korzystniejszego położenia skazanego, bowiem, gdyby wyrok Sądu Okręgowego się uprawomocnił, to Sąd ten, w kolejnym postępowaniu o wydanie wyroku łącznego, mógłby zastosować korzystniejsze reguły łączenia kar. Zaskarżenie wyroku spowodowało jego nieprawomocność, a w tym okresie skazany zakończył odbywanie kary pozbawienia wolności w sprawie II K 174/20 i jej wyeliminowanie jako składnika kary łącznej, a który miał bardzo istotne znaczenie biorąc pod uwagę jej wymiar. Potrzeba procedowania przez sąd z urzędu w przypadku postępowania o wyrok łączny sprawia, iż koniecznym stało się rozpoznanie apelacji obrońcy, bo i uznanie jej niedopuszczalności na obecnym etapie, przy zakończeniu odbywania kary przez skazanego w sprawie II K 174/20, nie wywołałoby skutku, o jakim mowa powyżej.

Zastosowanie przez Sąd Apelacyjny tak korzystnego stopnia absorpcji wskazuje na bezzasadność zarzutów obrazy prawa materialnego i rażącej surowości kary. Przy takiej charakterystyce skazanego, wielokrotnej karalności, powrocie do przestępstwa, ciężarze gatunkowym przestępstw i ich wielości oraz różnorodności należało wykluczyć zastosowanie zasady absorpcji. Tym bardziej, że i argumentacja apelacji, powołująca się na to, że okoliczność, iż skazany nie rozpoczął jeszcze odbywania kary w drugiej sprawie, nie powinna być brana pod uwagę, jest chybiona. Wtedy bowiem doszłoby do bezkarności skazanego za drugi czyn niebłahy przecież, co przy jego wielokrotnej karalności i nieskuteczności stosowanych wcześniej kar jest nie do przyjęcia.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych jest również oczywiście bezzasadny. Prezentowanej podczas odbywania kary krytycznej postawy wobec popełnionych przestępstw i trybu życia przed początkiem kary nie można inaczej ocenić, niż jako deklaracje, których skazany nie realizuje po opuszczeniu jednostki penitencjarnej, na co wskazuje jego dotychczasowy sposób życia. Ponadto skazany nie wykonuje nałożonych na niego obowiązków naprawienia szkody i nie realizuje obowiązku alimentacyjnego. Przy wymiarze kary łącznej sąd nie stosuje przesłanek z przywołanego przez skarżącą art. 53 kk, a z art. 85a kk, a więc przede wszystkim powinien mieć na względzie cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, które będą realizowane poprzez wymierzoną przez Sąd Apelacyjny karę. Jeżeli zaś chodzi o pominięcie przez Sąd pierwszej instancji sytuacji rodzinnej, majątkowej i finansowej skazanego, to z tych przesłanek nie można wyprowadzić okoliczności łagodzących. Jeśli sięgniemy do opinii o zachowaniu skazanego w zakładzie karnym, to jego zachowania nie można inaczej ocenić niż jako zmienne. Ośmiokrotnie nagradzany i 3 krotnie karany, w tym za poważne wykroczenie regulaminowe umieszczeniem w celi izolacyjnej. Jeżeli chodzi o sposób życia skazanego na wolności, to również nie można z niego wyprowadzić istotnych okoliczności łagodzących. Wykształcenie podstawowe, wielokrotnie karany, zadłużony alimentacyjnie, negatywna opinia środowiskowa, uzależnienie od alkoholu.

W związku z powyższym, przy wymierzeniu przez Sąd Apelacyjny, w tym skomplikowanym układzie procesowym i związaniu Sądu odwoławczego regułami postępowania apelacyjnego, kary 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności, zarzutów i argumentacji apelującej nie sposób uznać za podlegającej uwzględnieniu.

Wniosek

Obrońca domagała się zmiany wyroku poprzez wymierzenie kary łącznej 3 lat pozbawienia wolności, względnie jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Żądanie uchylenia wyroku należało uznać za oczywiście bezzasadne, gdyż obrońca nie wykazała wystąpienia przesłanek z art. 437§2 in fine kpk, a mianowicie bezwzględnych powodów odwoławczych oraz konieczności przeprowadzenia przewodu sądowego w całości. Natomiast postulowana zmiana wyroku nie mogła nastąpić z przyczyn wskazanych wyżej. Na uwzględnienie natomiast zasługiwał wniosek o wynagrodzenie za obronę z urzędu, o czym Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie przepisów wskazanych niżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Naruszenie prawa materialnego - art. 85§2 kk, stosownie do treści art. 440 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Wskazano je wyżej przy omawianiu zarzutów apelacji obrońcy.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenie co do kosztów procesu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o wynagrodzeniu dla obrońcy z urzędu i zwolnieniu od wydatków nie budzi zastrzeżeń.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Należało uzupełnić cześć wstępną wyroku o opis pominiętego wyroku Sądu Rejonowego w Słubicach w sprawie II K 323/19, jak również zmodyfikować cześć rozstrzygającą zaskarżonego orzeczenia uwzględniając to, iż z powodu wprowadzenia do wykonania kary we wskazanej sprawie i wykonania przez skazanego kary w sprawie II K 174/20 w dniu 13.10.2021 r. do połączenia nadawały się tylko kary pozbawienia wolności wymierzone i podlegające wykonaniu w sprawach II K 323/19 i II K 124/20.

Zwięźle o powodach zmiany

Art. 85§2 kk w brzmieniu sprzed 24 czerwca 2020 roku stanowił, iż podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1. Skoro kara pozbawienia wolności w sprawie II K 174/20 została wykonana, nie podlegała połączeniu. Występujący na datę orzekania przez Sąd Apelacyjny stan faktyczny i prawny spowodował także konieczność umorzenia postępowania w części dotyczącej połączenia kary pozbawienia wolności w sprawie II K 174/20 z karami wymierzonymi na podstawie pozostałych wyroków jak również zaznaczenia, że pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach pozostawia się do odrębnego wykonania. Zaszła też potrzeba nowego zaliczenia na poczet orzeczonej kary łącznej okresu rzeczywistego pozbawienia wolności od 18.09.2018r. do 23.11.2018r. oraz zmiany numeracji pozostałych rozstrzygnięć zawartych w zaskarżonym wyroku dla zachowania chronologii ich punktacji.

Pomimo zmiany wyroków wchodzących w skład kary łącznej podzielić należało stanowisko Sądu Okręgowego o względności przepisów kodeksu karnego obowiązujących przed 24 czerwca 2020 roku, już chociażby z tego powodu, iż obecnie, a mianowicie od 24 czerwca 2020 roku Sąd ma obowiązek, stosownie do treści art. 86 § 1 kk, wymierzenia kary łącznej powyżej najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, podczas gdy wcześniej Sąd miał możliwość wymierzenia kary łącznej w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy. Ale oprócz tego analizując zbieg przestępstw brany pod uwagę przy wymiarze kary łącznej zauważyć należało, iż nie wszystkie przestępstwa objęte wyrokiem łącznym, z którego kara już została wykonana - II K 174/20, jak również przestępstwa objęte wcześniejszym wyrokiem łącznym objętym wyrokiem łącznym w sprawie II K 523/19 pozostają w zbiegu realnym pozwalającym na wymierzenie jednej kary łącznej na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów. I tak czyn objęty postępowaniem w sprawie II K 762/19 został przez skazanego popełniony w okresie od lipca 2017 roku do sierpnia 2019 r., podczas gdy wyroki w sprawach II K 235/18 i II K 1045/17 zapadały wcześniej, bo 24.09.2018r. i 6.02.2019r., a i we wcześniejszych wyrokach łącznych Sąd stosował z korzyścią dla skazanego zasadę asperacji. Do połączenia z realnego zbiegu przestępstw pozostawałyby kary jednostkowe: rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy II K 235/18, rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności ze sprawy II K 1045/17 oraz kary 2 i 3 lat pozbawienia wolności ze sprawy II K 124/20. Suma tych kar wynosi 96 miesięcy. Stosując do niej współczynnik absorpcji zastosowany przez Sąd Okręgowy 88% wychodzi 84,48 miesiąca, a więc według tych reguł Sąd wymierzyłby skazanemu karę 7 lat pozbawienia wolności, natomiast według współczynnika zastosowanego przez Sąd Apelacyjny 79% było by to 75,84 miesięcy. I do tego jeszcze wystąpiłaby konieczność odrębnego odbycia kary 4 miesięcy pozbawienia wolności w sprawie II K 762/19. Tymczasem, jak wskazano to wyżej suma kar orzeczonej przez Sąd Apelacyjny i odbytej przez skazanego to 70 miesięcy. Tak więc za korzystniejsze należało uznać zastosowanie przepisów sprzed 24 czerwca 2020 roku, za czym przemawia również popełnienie przez skazanego wszystkich przestępstw pod rządem tej ustawy.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

Nie wystąpiły.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zaistniały.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie wystąpiła.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie wystąpiła.

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zaistniały.

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie było potrzeby ich formułowania.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Zmiana zaskarżonego wyroku w zakresie łączenia kar, zaliczenia, odrębnego wykonania oraz umorzenia spowodowała konieczność korekty numeracji pozostawionych w mocy rozstrzygnięć dotyczących kosztów procesu.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3, 4

Udzielenie przez obrońcę pomocy prawnej z urzędu skazanemu, która nie została opłacona w całości ani w części, dawała podstawę do orzeczenia od Skarbu Państwa wynagrodzenia, stosownie do treści art. 29 ustawy prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r. (tj. z dnia 16 września 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 1651) oraz §§ 2 i 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (tj. z dnia 30 listopada 2018 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 18).

7.  PODPIS

SO del. Iwona Gdula SSA Maciej Żelazowski SSA Stanisław Kucharczyk

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

kara

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana