Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie, II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:	SSA Maciej Żelazowski
Sędziowie:	SA Stanisław Kucharczyk SA Piotr Brodniak (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Anita Jagielska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Szczecinie Piotra Masierowskiego

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2017 r. sprawy

J. K.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie

z dnia 30 maja 2017 r., sygn. akt III K 45/14

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że liczbę stawek dziennych kary grzywny wymierzonej oskarżonemu za ciąg przestępstw opisanych w punktach 2, 3 i 4 części dyspozytywnej wyroku, a także liczbę stawek dziennych kary łącznej grzywny obniża do 500 (pięciuset);

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki związane z postępowaniem odwoławczym, a zwalnia go od opłaty za obie instancje.

Piotr Brodniak Maciej Żelazowski Stanisław Kucharczyk

Sygn. akt II AKa 143/17

UZASADNIENIE

J. K. został oskarżony o to, że:

I. w okresie od 6 listopada 1998 r. do 1 czerwca 2005 r. w S., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, doprowadził Bank (...) Oddział
w S. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie co najmniej 107 500, 74 zł, za pomocą wprowadzenia pracowników przedmiotowego banku w błąd co do zamiaru spłaty przedmiotowego kredytu w ten sposób, że w dniu
6 listopada 1998 r. zawarł z (...) Odział w S. umowę kredytu konsumpcyjnego numer (...) na kwotę 350 000,00 zł
z terminem płatności do dnia 5 listopada 2004 r. po czym w terminie do dnia
9 czerwca 2005 r. nie dokonał spłaty tego kredytu na kwotę 107 500, 74 zł mając obiektywne możliwości spłacenia tego zadłużenia wynikające z wysokości osiąganych dochodów oraz posiadanych składników majątkowych, czym działał na szkodę Banku (...) Oddział w S., przy czym w dniu 29 października 2002 r. w S. zawarł umowę sprzedaży ze spółką z o.o. (...) z siedzibą
w S. samochodu osobowego marki (...), numer rejestracyjny
(...) o wartości 130 000, 00 zł, podczas gdy zgodnie z treścią aneksu numer (...)
z dnia 8 marca 1999 r. do umowy kredytu konsumpcyjnego numer (...)z dnia 6 listopada 1998 r. oraz zgodnie z treścią umowy przewłaszczenia z dnia 9 marca 1999 r. w § 8 punkt 4 zobowiązał się do niezbywania
i nieobciążania przedmiotu przewłaszczenia do czasu wygaśnięcia niniejszej umowy, nie powiadamiając baniu o sprzedaży przedmiotowego samochodu,

tj. o czyn określony w art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk
w zw. z art. 12 kk

II. w okresie od 23 czerwca 1999 r. do 1 czerwca 2005 r. w S., działając
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu w wykonaniu
z góry powziętego zamiaru, doprowadził Bank (...) Oddział
w S. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie
co najmniej 44 778,96 zł za pomocą wprowadzenia pracowników przedmiotowego baniu w błąd co do zamiaru spłaty limitu kredytowego w kwocie do 85 000,00 zł w ten sposób, że w dniu 23 czerwca 1999 r. zawarł z (...) Oddział w S. umowę rachunku oszczędnościowo rozliczeniowego numer (...) z limitem kredytowym w kwocie 85 000, 00 zł po czym do dnia 9 czerwca 2005 r. nie uregulował zadłużenia w rachunku na kwotę 44 778,96 zł mając obiektywne możliwości spłacenia tego zadłużenia wynikające z wysokości osiąganych dochodów oraz posiadanych składników majątkowych, czym działał na szkodę Banku (...) Oddział w S.,

tj. o czyn określony w art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

III. w okresie od 22 stycznia 2001 r. do 1 czerwca 2005 r. w S., działając
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w krótkich odstępach czasu w wykonaniu
z góry powziętego zamiaru, w celu uzyskania dla siebie kredytu przedłożył nierzetelne dokumenty dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, w których podał nierzetelne lub stwierdzające nieprawdę informacje, a w szczególności:

- zawarte w akcie notarialnym z dnia 11 grudnia 2000 r. numer (...) oświadczenie, iż jest właścicielem 6000 akcji na okaziciela serii (...), podczas gdy
30 grudnia 2000 r. J. K. zawarł z K. K. (2) umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie pożyczki z dnia 19 października 1992r. poprzez przewłaszczenie wszystkich udziałów w spółce (...) po zmianie nazwy (...) spółka z o.o. które to akcie zgodnie z treścią § 13 przedmiotowej umowy stanowiły prawne zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu do dnia złożenia wypisu z księgi wieczystej o ustanowieniu hipoteki na nieruchomości rolnej położonej
w S. (1), co nastąpiło w dniu 19 lipca 2002 r.

na podstawie których zawarł z (...) Bankiem (...) S.A. Oddział
w S. kredyt numer (...)- (...) (...) na działalność inwestycyjną w rolnictwie w wysokości 1 700 000,00 zł, przy czym w dniu
15 stycznia 2003 r. J. K. dokonał darowizny nieruchomości położonej
w S. (1), na której ustanowiono hipotekę jako zabezpieczenie spłaty przedmiotowego kredytu, na rzecz swojej córki D. K., po czym w dniu
7 lutego 2003 r. D. K. zbyła na rzecz (...) spółka z o.o. przedmiotową nieruchomość, o czym J. K. nie powiadomił banku, po czym do dnia
9 czerwca 2005 r. nie dokonał spłaty tego kredytu mając obiektywne możliwości spłaty przedmiotowego zadłużenia wynikające z wysokości osiąganych dochodów oraz posiadanych składników majątkowych, czym działał na szkodę (...) Banku (...) S.A. Oddział w S.,

tj. o czyn określony w art. 297§ 1 i 2 kk w zb. z art. 286§ 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk,

IV. w dniu 22 maja 2001 r. w S., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w celu uzyskania dla siebie z Banku (...) Oddział
w S. kredytu w wysokości 340 000 Euro, stanowiący równowartość kwoty
1 181 670,00 zł, wprowadzając Bank w błąd co do rzetelności dokumentów będących podstawą dla udzielenia kredytu oraz co do zamiaru spłaty przedmiotowego kredytu, przedłożył nierzetelne dokumenty dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego w postaci oświadczenia majątkowego bez daty, wniosku o udzielenie kredytu konsumpcyjnego bez daty, w których podał nierzetelne lub stwierdzające nieprawdę informacje w szczególności, iż:

- wartość 1500 akcji stanowiących zabezpieczenie kredytu wynosi 1 500 000, 00 zł, podczas gdy w postanowieniu Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 25 marca 2004 r. o podziale majątku dorobkowego małżonków K. wartość 3585 sztuk akcji serii (...) określono na kwotę nie większą niż 100 000,00 zł,

- w stosunku do jego osoby oraz jego małżonki nie są prowadzone postępowania egzekucyjne, podczas gdy Drugi Urząd Skarbowy w S. prowadzi takie postępowania od 1996 r.,

- jego żona W. K. nie posiada zobowiązań z tytułu kredytów bankowych, podczas gdy posiadała ona wówczas zadłużenie z tytułu kredytu zaciągniętego w Banku (...) S.A. Oddział w S.,

- nie jest właścicielem nieruchomości i ruchomości, podczas gdy w czasie uzyskiwania kredytu był właścicielem nieruchomości położonej w S. (1), samochodów osobowych marki (...),(...),

- nie jest posiadaczem rachunków i lokat bankowych podczas gdy w czasie uzyskania kredytu był posiadaczem rachunku bankowego w II oddziale Banku (...) SA
w S.,

- nie ma zaciągniętych innych kredytów bankowych podczas gdy w dniu
23 czerwca 1999 r. zawarł z Bankiem (...) S.A. Oddział w S. umowę rachunku oszczędnościowo rozliczeniowego z limitem debetowym numer (...), a w dniu 6 listopada 1998 r. zawarł z (...) S.A. II Oddział w S. umowę kredytu konsumpcyjnego numer (...) na kwotę 350 000, 00 zł.

- oraz w ten sposób, że zataił fakt, iż jego akcje zagrożone były zajęciem komorniczym w związku z treścią postanowienia z dnia 6 lipca 1994 r. Sądu Wojewódzkiego w Gdańsku, sygn.. akt IX GC 1416/93, na poczet powództwa Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. do wysokości 42 miliardów starych złotych, po czym akcje te na podstawie zajęcia wierzytelności dokonanego przez komornika Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 22 lipca 1994 r. sygn. akt Km 254/94, objęte zostały zakazem wydawania bez zgody komornika,

na podstawie których w dniu 22 maja 2001 r. zawarł umowę numer (...)
o kredyt denominowany konsumpcyjny w wysokości 340 tysięcy euro, stanowiący równowartość kwoty 1 181 670, 00 zł. , po czym do dnia 21 maja 2004 r. nie dokonał spłaty tego kredytu mając obiektywne możliwości spłaty przedmiotowego zadłużenia wynikające z wysokości osiąganych dochodów oraz posiadanych składników majątkowych, czym działał na szkodę ww. Banku,

tj. o czyn określony w art. 297 § 1 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

V. w okresie od 21 listopada 2001 r. do 1 czerwca 2005 r. w S., działając
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w krótkich odstępach czasu w wykonaniu
z góry powziętego zamiaru, w celu uzyskania dla siebie z (...) Banku S.A.
II Oddział w S. kredytu gotówkowego na cele konsumpcyjne w wysokości 140 833, 17 euro, stanowiący równowartość kwoty 500 000, 00 zł., wprowadzając Bank w błąd co do rzetelności dokumentów będących podstawą dla udzielenia kredytu oraz co do zamiaru spłaty przedmiotowego kredytu, przedłożył nierzetelne dokumenty dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, w których podał nierzetelne lub stwierdzające nieprawdę informacje,
a w szczególności:

- zawarte w załączniku do wniosku o kredyt informacje o posiadanym majątku:

- iż jest właścicielem około 99% udziałów w spółce (...) o wartości około 10 milionów złotych, podczas gdy 30 grudnia 2000 r. J. K. zawarł
z K. K. (2) umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie pożyczki
z dnia 19 października 1992 r. poprzez przewłaszczenie wszystkich udziałów w spółce (...), po zmianie nazwy (...) spółka z o.o.,

- iż wartość 1500 akcji stanowiących zabezpieczenie kredytu wynosi 1 500 000,00 zł., podczas gdy w postanowieniu Sądu Rejonowego w Szczecinie z dnia 25 marca 2004 r. o podziale majątku dorobkowego, małżonków K. wartość 3585 sztuk akcji serii (...) określono na kwotę nie większą 100 000,00 zł,

zawarł umowę numer (...) kredytu gotówkowego na cele konsumpcyjne
w wysokości 140 833, 17 euro, stanowiący równowartość kwoty 500 000,00 zł

oraz mając obiektywne możliwości spłaty przedmiotowego kredytu w terminie do
30 listopada 2006 r. w miesięcznych ratach wynikające z wysokości osiąganych dochodów oraz posiadanych składników majątkowych nie dokonał tego, zaprzestając spłaty kredytu w lutym 2004 r., czym działał na szkodę (...) Bank S.A. II Oddział
w S.;

tj. o czyn określony w art. 297 § 1 i 2 kk w zb. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk.

Sąd Okręgowy w Szczecinie, w wyroku z dnia 30 maja 2017 r., wydanym
w sprawie III K 45/14, podjął następujące rozstrzygnięcia:

uwzględniając przepisy Kodeksu karnego z 06.06.1997 r. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 08 czerwca 2010 r. i na podstawie tych przepisów w zw. z art. 4 § 1 k.k.

I. oskarżonego J. K. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku i w tym zakresie kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

II. oskarżonego J. K. uznał za winnego tego, że:

1. w okresie od 2 listopada 1998 r. do 6 listopada 1998 r. w S., działając
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w zamiarze doprowadzenia (...) Banku (...) S.A. II Oddział w S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 350.000 zł poprzez udzielenie kredytu w tej kwocie, wprowadził
w błąd przedstawicieli Powszechnego Banku (...) co do swojego stanu majątkowego, zatajając fakt zajęcia należących do niego akcji (...) Serii (...) przez Komornika Sądowego Sądu Rejonowego w Szczecinie, nie mając świadomości, że dokonanie zamierzonego czynu było niemożliwe ze względu na bezskuteczność zajęcia dokonanego przez Komornika, to jest popełnienia czynu z art. 13 § 2 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i za ten czyn,
na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk oraz
art. 33 § 2 kk, wymierzył mu kary 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz grzywnę 150 stawek dziennych po 10 złotych,

2. w okresie od 17 stycznia 2001 r. do 22 stycznia 2001 r. w S., działając
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez zatajenie we wniosku kredytowym oraz oświadczeniu majątkowym faktu uprzedniego zawarcia w dniu 6 listopada 1998 r. z (...) Bankiem (...) S.A. umowy kredytu konsumpcyjnego NR (...)na mocy której udzielono W. K.
i J. K. kredytu w wysokości 350.000,00 zł na okres 72 miesięcy
z ostatecznym terminem spłaty w dniu 05 listopada 2004 r. oraz w dniu
24 czerwca 1999 r. z Bankiem (...) S.A. Odział w S. umowy nr (...)
o pożyczkę hipoteczną w kwocie 180.000 zł na okres od 24 czerwca 1999 r. do
05 czerwca 2009 r., wprowadził pracowników Banku (...) S.A. Oddział w S. w błąd co do ilości ciążących na nim zobowiązań, a tym samym posiadanej przez siebie zdolności kredytowej, wskutek czego doprowadził (...) Bank (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wysokości 1.700.000,00 zł poprzez udzielenie mu kredytu w tej kwocie na podstawie umowy
nr (...) o udzielenie kredyt preferencyjnego na działalność inwestycyjną w rolnictwie z dnia 22 stycznia 2001 r., to jest popełnienia czynu
z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

3. w okresie od 27 kwietnia 2001 r. do 22 maja 2001 r. w S., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez zatajenie we wniosku kredytowym oraz oświadczeniu majątkowym faktu uprzedniego zawarcia w dniu 6 listopada 1998 r.
z (...) Bankiem (...) S.A. umowy kredytu konsumpcyjnego
(...)na mocy której udzielono W. K.
i J. K. kredytu w wysokości 350.000,00 zł na okres 72 miesięcy
z ostatecznym terminem spłaty w dniu 05 listopada 2004 r., w dniu 24 czerwca 1999 r. z Bankiem (...) S.A. Odział w S. umowy nr (...) o pożyczkę hipoteczną w kwocie 180.000,00 zł na okres od 24 czerwca 1999 r. do 05 czerwca 2009 r. oraz
w dniu 22 stycznia 2001 r. z (...) Bankiem (...) S.A. umowy nr (...) o udzielenie kredytu preferencyjnego na działalność inwestycyjną w rolnictwie w kwocie 1.700.000,00 zł, wprowadził w błąd pracowników Banku (...) Oddział w S. co do ilości ciążących na nim zobowiązań, a tym samym posiadanej przez siebie zdolności kredytowej, wskutek czego doprowadził Bank (...) Oddział
w S. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 340.000,00 Euro, stanowiącego równowartość 1 181 670, 00 złotych poprzez udzielenie mu kredytu
w tej kwocie na podstawie umowy z nr(...) o kredyt denominowany konsumpcyjny z dnia 22 maja 2001 r., to jest popełnienia czynu z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk,

4. w okresie od 18 listopada 2001 r. do 21 listopada 2001 r. w S., działając
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez zatajenie we wniosku kredytowym oraz oświadczeniu majątkowym faktu uprzedniego zawarcia w dniu 6 listopada 1998 r. z (...) Bankiem (...) S.A. umowy kredytu konsumpcyjnego
(...)na mocy której udzielono W. K.
i J. K. kredytu w wysokości 350.000,00 zł na okres 72 miesięcy
z ostatecznym terminem spłaty w dniu 05 listopada 2004 r., w dniu 24 czerwca 1999 r. z Bankiem (...) S.A. Odział w S. umowy nr (...) o pożyczkę hipoteczną w kwocie 180.000 zł na okres od 24 czerwca 1999 r. do 05 czerwca 2009 r., w dniu
22 stycznia 2001 r. z (...) Bankiem (...) S.A. umowy nr (...) o udzielenie kredytu preferencyjnego na działalność inwestycyjną w rolnictwie w kwocie 1.700.000,00 zł oraz w dniu 22 maja 2001 r.
z Bankiem (...) S.A. umowy z nr (...) o kredyt denominowany konsumpcyjny, wprowadził w błąd pracowników (...) Bank S.A. Oddział II w S. co do ilości ciążących na nim zobowiązań, a tym samym posiadanej przez siebie zdolności kredytowej, wskutek czego doprowadził (...) Bank S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 140.833,17 Euro, stanowiącego równowartość 500 000 złotych poprzez udzielenie mu kredytu w tej kwocie na podstawie umowy nr (...) kredytu gotówkowego w złotych denominowanego w walucie wymienialnej na cele konsumpcyjne osób fizycznych, zawartej w dniu 21 listopada 2001 r., to jest popełnienia czynu z art. 286 § 1 kk w zb.
z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

i uznając, że czyny opisane w punktach 2, 3 i 4 części rozstrzygającej wyroku stanowią ciąg przestępstw w rozumieniu art. 91 § 1 kk, wyczerpujący znamiona ustawowe art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, za ten ciąg,
na podstawie art. 286 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk oraz art. 33 § 2 kk i przy zastosowaniu art. 91 § 1 kk, wymierzył mu kary 2 lat pozbawienia wolności oraz grzywnę 540 stawek dziennych po 30 złotych.

III. Na podstawie art. 91 § 2 kk połączył kary orzeczone wobec oskarżonego
i wymierzył mu kary łączne:

- 2 lat pozbawienia wolności,

- grzywny 540 stawek dziennych po 30 złotych.

IV. Na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk oraz art. 70 § 1 punkt 1 kk warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej pozbawienia wolności
na okres 5 lat próby.

V. Na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył na poczet orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej grzywny okres rzeczywistego pozbawienia go wolności w sprawie, tj. od dnia 01 czerwca 2005 r. do dnia 25 lutego 2006 r.

VI. Na podstawie art. 624 § 1 kpk, w zakresie skazującym, zwolnił oskarżonego częściowo od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w ten sposób,
że zasądził wydatki, a zwolnił od opłaty od wymierzonych kar.

Apelację od wyroku wywiódł obrońca J. K., adwokat R. W..

Obrońca oskarżonego zarzucił wyrokowi:

1. na mocy art. 438 pkt 1 kpk obrazę prawa przepisów prawa materialnego, polegające na błędnej wykładni i nienależytym zastosowaniu przepisów będących podstawą wyrokowania, poprzez zakwalifikowanie czynów oskarżonego, jako występku określonego w art. 13 § 2 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw.
z art. 11 § 2 kk (dot. czyny wskazanego w pkt. II 1 wyroku) oraz występku
z art. 286 § 1 kk w zb. z art. 297 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (dot. czyny wskazanego w pkt. II 2, 3 i 4 wyroku), mimo, że ww. czyny nie wyczerpują znamion ww. przestępstw;

2. na podstawie art. 438 pkt 2 kpk, naruszenie przepisów postępowania, mających istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a) art. 424 § 1 pkt 1 i 2 kpk wobec braku wystarczającego uzasadnienia podstawy faktycznej orzeczenia w zaskarżonej części, a zwłaszcza, na jakiej podstawie sąd przyjął popełnienia przestępstw z art. 286 § 1 kk (w tym w szczególności, kiedy miał wystąpić zamiar ich popełnienia, w jaki sposób zostały popełnione, jakie korzyści majątkowe osiągnął oskarżony), kto był pokrzywdzonym i czy w ogóle doszło
do pokrzywdzenia, ponieważ wszystkie zobowiązania zostały przez oskarżonego
lub osoby z nim współpracujące spłacone, a ponadto wobec braku prawidłowego wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia, które ogranicza się jedynie do lakonicznego przytoczenia przepisów prawa i przytoczenia jednego orzeczenia sądowego, a co do usiłowania nieudolnego wskazane w pkt. II 1 wyroku w ogóle brak jest argumentacji prawnej;

b) art. 4 kpk, art. 5 § 1 i 2 kpk oraz art. 7 kpk, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, poczynienie ustaleń dowolnych i sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz naruszenie zasad prawidłowego rozumowania
i doświadczenia życiowego w ocenie dowodów, które miały wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez:

- uznanie za niewiarygodne twierdzenia oskarżanego J. K. w zakresie w jakim wskazuje, że o zajęciu komorniczym akcji serii (...) spółki (...) dowiedział się dopiero w roku 2002, że zaciągał kredyty w bankach składając rzetelne oświadczenia, które byty wymagane przez przedstawicieli banków, że nie miał zamiaru nikogo oszukać, a zaciągnięte kredyty zamierzał spłacić i przeznaczyć na cele wskazane w umowach kredytowych;

- uznanie za wiarygodne twierdzenia H. M. (1) dot. faktów, że przekazała ona informacje o zacięciu komorniczym akcji serii (...) spółki (...) w roku 1994, pomimo tego, że oskarżony dowiedział się o tym fakcie w roku 2002;

- uznania za niewiarygodne zeznań A. M. i zeznań z postępowania sądowego K. C., z których wynika, że J. K. o zajęciu komorniczym akcji serii (...) spółki (...) dowiedział się dopiero w roku 2002;

- uznanie za wiarygodne zeznań pracowników banku (...) S.A.: M. M. (1) (dyrektor), M. M. (2), P. M. (2), M. M. (3) (M.), W. M., R. K., M. R., W. K., E. G., w zakresie, w jakim ww. wskazywali, że oskarżony składał nierzetelne oświadczenia, podczas, gdy pracownicy banku informowali, doradzali
i wskazywali oskarżonemu, jakie dokumenty i jakie oświadczenia ma złożyć, aby uzyskać kredyt, a oskarżony wypełniał jedynie zalecenia przedstawicieli banków;

3. na podstawie art. 438 pkt 3 kpk błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych
za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia, a przejawiający się
w bezzasadnym przyjęciu, że:

- oskarżany J. K. dopuścili się czynów wskazanych w pkt. II. 1, 2, 3 i 4, podczas gdy:

a) oskarżony nie działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadzając inną osobę (banki) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, czy to za pomocą wprowadzenia w błąd, czy to wyzyskania błędu, czy też niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, a co więcej, banki uzyskały znaczne korzyści majątkowe ze współpracy z oskarżonym;

b) oskarżony nie działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej kosztem banków, uzyskując kredyty, przedkładając przy tym poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania kredyty/pożyczki;

c) oskarżony nie dopuścił się tzw. usiłowania nieudolnego opisanego w pkt. II 1 wyroku, nie miał na celu osiągniecie korzyści majątkowej poprzez doprowadzenie (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem poprzez wprowadzenie przedstawiciela banku w błąd zatajając fakt zajęcia należącego do niego akacji (...) serii (...), mimo, że nie doszło do zajęcia przez komornika ww. akcji, ponieważ w momencie podjęcia akacji kredytowej - od 02.11.1998 r. do 06.11.1998 r., oskarżony nie miał wiedzy, że komornik dokonał zajęcia akcji (...) serii (...), o czym dowiedział się dopiero w roku 2002/2003 kiedy ta sprawa została ujawniona przez M. L., o czym świadczy zamówienie kilku ekspertyz prawnych dotyczących tego zagadnienia, przecież gdyby oskarżony taką wiedzę posiadał 10 lat wcześniej, to od razu zasięgnąłby ekspertyz prawnych na ten temat, a ponadto, skoro wiedza o zajęciu miałaby być z roku 1994, to w roku 1998, a więc 4 lata później, kiedy nie było żadnych działań komorniczych, oskarżony mógł uznać, że takich zajęć nie ma, skoro, nikt nie prowadzi żadnych postępowań z tym związanych;

d) oparcie rozstrzygnięcia na okolicznościach zaistniałych w roku 2004, kiedy nastąpiły przejściowe kłopoty oskarżonego w bieżącym regulowaniu zobowiązań.

Formułując te zarzuty, obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w ten sposób, że oskarżony J. K. zostanie uniewinniony
od popełnia zarzucanych mu czynów, a z ostrożności procesowej, ewentualnie,
o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja jest bezzasadna, aczkolwiek inicjatywa odwoławcza obrońcy oskarżonego, mimo wszystko doprowadziła do zmiany zaskarżonego orzeczenia. Natomiast odnosząc się do istoty skargi, w pierwszej kolejności wypada zauważyć,
że uzasadnienie kwestionowanego wyroku, wbrew twierdzeniom apelującego, odpowiada tym wszystkim wymogom, o których mowa w art. 424 § 1 i 2 kpk.
Co więcej, ów dokument nie tylko spełnia standardy przewidziane w cytowanych przepisach, ale również, a właściwie przede wszystkim, w sposób wszechstronny
i wyczerpujący ujmuje problematykę, która jest przedmiotem niniejszej sprawy. Dodać jednocześnie należy, że taki a nie inny charakter pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia zapewne zaważył na treści wywiedzionej apelacji.
Ta bowiem, w swej części motywacyjnej jest nad wyraz polemiczna, w wielu miejscach powierzchowna, a ponadto nie zawiera absolutnie żadnych argumentów
na poparcie zarzutu sformułowanego w punkcie 2 b. W obliczu takiego stanu rzeczy, już w tym miejscu stwierdzić więc należy, że wskazany zarzut jest bezzasadny i to
w stopniu oczywistym. Trudno przecież o inną w tej materii konkluzję, skoro wszechstronnie dokonanej przez Sąd Okręgowy ocenie wyjaśnień oskarżonego, zeznań H. M. (1), A. M., K. C. oraz pracowników Banku (...), autor apelacji przeciwstawia wyłącznie gołosłowne
i to zawarte jedynie w zarzucie twierdzenie, że owa ocena wykracza poza granice określone w art. 4 kpk, art. 5 § 1 i 2 kpk oraz art. 7 kpk.

Natomiast nawiązując do pozostałych zarzutów podniesionych przez apelującego, wypada zwrócić uwagę na specyfikę dowodów, które świadczą o tym,
że J. K., ubiegając się o kredyt będący przedmiotem czynu opisanego
w punkcie II. 2. części dyspozytywnej wyroku, zataił fakt, że ciąży na nim obowiązek spłaty pożyczki hipotecznej w kwocie 180.000 złotych uzyskanej w dniu
24 czerwca 1999 r., zaś ubiegając się o kredyty stanowiące istotę czynów wskazanych w punktach II. 3 i II. 4 tej samej części wyroku, zataił wspomnianą wcześniej okoliczność oraz fakt, że ciąży na nim również obowiązek spłaty uprzednio uzyskanych kredytów, będących zresztą przedmiotem niniejszej sprawy. Otóż specyfika, o której mowa powyżej wynika z tego, że dowodami obrazującymi opisane zachowania oskarżonego są dokumenty bankowe w postaci wniosków kredytowych
i oświadczeń majątkowych, a więc dowody o charakterze jak najbardziej obiektywnym. Ich treść nie pozostawia zaś wątpliwości, że oskarżony zataił przed pracownikami banków przytoczone okoliczności, które to przecież, z punktu widzenia oceny jego zdolności kredytowej, posiadały, wręcz fundamentalne znaczenie. W tym miejscu stwierdzić jednocześnie należy, że chybiona jest podjęta przez apelującego próba wyjaśnienia, czy też usprawiedliwienia takiego stanu rzeczy. W jej ramach, autor apelacji wskazuje, że „to osoby reprezentujące banki znały procedury bankowe, informowały oskarżonego, co należy wpisać, a co należy pominąć”, a ponadto dodaje, że „oskarżony wpisywał to, co wskazywali mu doradcy kredytowi” (strona 5 apelacji). Rzecz jednak w tym, że nawet gdyby przyjąć, że tak w istocie było,
to zmaterializowanie się takiej sytuacji, w żadnym razie nie zwalniało oskarżonego
z obowiązku przedstawienia swojego stanu majątkowego zgodnie z rzeczywistością. Co więcej, J. K. był osobą, która prowadziła działalność gospodarczą
na szeroką skalę, a co za tym idzie, przynajmniej w takim zakresie jakiego dotyczą przypisane mu czyny, znał, jak określił to skarżący, „procedury bankowe”. W związku z tym twierdzenie apelującego, że oskarżony był bezwolnym wykonawcą wskazówek
i poleceń pracowników banków nie wytrzymuje jakiejkolwiek krytyki.

Ustosunkowując się do uwag skarżącego, które to są rozwinięciem zarzutu wyspecyfikowanego w punkcie 1 apelacji, wypada przypomnieć, że na stronie
50 uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy, odwołując się do poglądów utrwalonych zarówno w orzecznictwie, jak i w piśmiennictwie, przedstawił istotę przestępstwa stypizowanego w art. 286 § 1 kk. W tej sytuacji należy więc jedynie powtórzyć za Sądem orzekającym, że powstanie szkody nie jest warunkiem koniecznym dla bytu wspomnianego przestępstwa. Natomiast koniecznym jest to,
by sprawca, działając w sposób opisany w art. 286 § 1 kk, doprowadził inną osobę
(w analizowanej sprawie banki) do rozporządzenia mieniem, w wyniku którego dochodzi do pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego. Z kolei dla oceny,
czy rozporządzenie mieniem było niekorzystne, istotne jest jedynie to, czy w jego wyniku doszło do ogólnego pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego, w tym między innymi, do zmniejszenia szans na zaspokojenie jego roszczeń w przyszłości lub do zwiększenia ryzyka po stronie pokrzywdzonego. Zwracając uwagę na taką
a nie inną specyfikę omawianego przestępstwa, wypada jednocześnie zaakcentować,
że poglądy, do których odwołuje się skarżący, a które to traktują na temat wykorzystania środków finansowych sprzecznie z ich przeznaczeniem, zachowują
swą aktualność jedynie w sytuacjach gdy kredyt, bądź inny instrument wsparcia finansowego, posiada charakter celowy. Dodać też trzeba, że tego rodzaju, to jest sprzeczne z celem, wykorzystanie tych środków nie jest warunkiem sine qua non przestępstwa z art. 286 § 1 kk, lecz jednym z elementów, który w realiach konkretnej sprawy (na przykład sprawy II AKa 155/16 Sądu Apelacyjnego w Szczecinie) pozwala ocenić, czy rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego było dla nań niekorzystne w rozumieniu art. 286 § 1 kk.

Przenosząc te uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy, oczywiście nie sposób
nie zauważyć, że kredyt będący przedmiotem czynu opisanego w punkcie II. 2. części dyspozytywnej wyroku posiadał charakter celowy, zaś uzyskane na jego podstawie środki, oskarżony wykorzystał zgodnie z przeznaczeniem. Okoliczność ta nie ma jednak żadnego znaczenia w sytuacji, gdy oskarżony uzyskał ów kredyt podstępnie,
a następnie zaprzestał jego spłaty. Identycznie rzecz się ma z kredytami stanowiącymi istotę pozostałych przestępstw przypisanych J. K.. A zatem, zmaterializowanie się tych okoliczności nie pozostawia wątpliwości, że już
w momencie ubiegania się o kredyty i rzecz jasna również w momencie ich uzyskania, oskarżonemu towarzyszył zamiar osiągnięcia korzyści majątkowej. Jest przecież oczywistym, że gdyby wymieniony ujawnił ciążące na nim zobowiązania finansowe, to albo nie uzyskałby kredytów w ogóle, albo w najlepszym razie, uzyskałby je
w kwotach niższych od tych, o które wnioskował. Natomiast przyznanie mu tych kredytów w postulowanej wysokości i to przyznanie po uprzednim wprowadzeniu
w błąd pracowników banków co do rzeczywistego stanu majątkowego, doprowadziło do ogólnego pogorszenia sytuacji majątkowej tych banków. Owo pogorszenie należy natomiast rozumieć tak, jak przedstawiono to powyżej, a nie tak jak interpretuje
je skarżący, który bezzasadnie stwierdza, że oskarżony nie wyczerpał znamion przypisanych mu przestępstw, bo banki, kolokwialnie rzecz ujmując, i tak zarobiły
na udzielonych mu kredytach. Na wskroś bezzasadne są również uwagi apelującego,
w ramach których wymieniony, nie tyle, że sugeruje, co jednoznacznie stwierdza,
iż „(…) oskarżony spłacił wszystkie zaciągnięte zobowiązania (…)” (strona 4 apelacji). Trzeba bowiem zauważyć, że spośród czterech kredytów będących przedmiotem niniejszej sprawy, J. K. spłacił tylko jeden, to jest ten, który stanowi osnowę przestępstwa opisanego w punkcie II. 4. części dyspozytywnej wyroku. Zaakcentować jednak należy, że oskarżony uczynił to dopiero po tym, gdy (...) Bank, z uwagi na to, że wymieniony zaprzestał spłaty kredytu, wypowiedział umowę kredytową. Z kolei kredyt na kwotę 1.700.000 złotych udzielony przez Bank (...) Oddział w S. (czyn opisany w punkcie II. 2. części dyspozytywnej wyroku) został spłacony po sprzedaży gospodarstwa rolnego położonego w S. (1), przy czym podkreślenia wymaga to, że gospodarstwo,
o którym mowa, oskarżony i jego żona najpierw darowali ich córce D. K., ta z kolei zbyła je spółce z o.o. (...) i dopiero ten podmiot, po sprzedaży nieruchomości, zaspokoił wierzytelność jaką Bank, z tytułu udzielonego kredytu, posiadał wobec oskarżonego. A zatem, w tym przypadku nie sposób przyjąć,
że to J. K. spłacił kredyt, aczkolwiek, co oczywiste, nie zmienia to faktu, że faktycznie został on uregulowany. Jeśli zaś chodzi o dwa pozostałe kredyty (czyny opisane w punktach II. 1. i II. 3.), to Banki sprzedały wynikające z nich wierzytelności innym osobom, a taki stan rzeczy był konsekwencją tego, że oskarżony nie spłacał rat kredytowych. Natomiast to, czy oskarżony zaspokoił roszczenia tych osób, czy też nie, jest zupełnie indyferentne dla bytu przypisanych mu przestępstw, które to przecież popełnił z pokrzywdzeniem Banków. Dla wyczerpania omawianej tematyki należy jeszcze zwrócić uwagę skarżącemu, że kredyt wskazany w punkcie II. 4. części rozstrzygającej wyroku J. K. spłacił w dniu 23 listopada 2006 r.,
zaś kredyt na kwotę 1.700.000 złotych został spłacony w lipcu 2005 r. Z kolei zarzuty popełnienia przestępstw zostały przedstawione oskarżonemu w dniu 31 maja 2005 r.,
a w dniu 1 czerwca 2005 r. został on tymczasowo aresztowany. A zatem, w świetle tych uwarunkowań nie ulega wątpliwości, że rozstrzygnięcie przewidziane
w art. 297 § 3 kk, do którego to nawiązuje autor apelacji, na gruncie przedmiotowej sprawy nie mogło się urzeczywistnić.

Reasumując, stwierdzić więc należy, że Sąd pierwszej instancji zgromadził wszystkie niezbędne do rozpoznania niniejszej sprawy dowody, bezbłędnie je ocenił,
a na podstawie tej oceny poczynił jak najbardziej poprawne ustalenia faktyczne.
Ów Sąd dokonał również prawidłowej subsumcji czynów przypisanych oskarżonemu w punktach II. 2, 3 i 4 części dyspozytywnej wyroku, a także tego, który został przypisany J. K. w punkcie II. 1. tej samej części wyroku.
Co prawda odnośnie tego ostatniego przestępstwa autor apelacji stwierdza, że „(…)
w momencie podjęcia akcji kredytowej - od 2.11.1998 r. do 6.11.1998 r., oskarżony nie miał wiedzy, że komornik dokonał zajęcia akcji (...) serii (...) (…)” (strona 6 apelacji), to jednak twierdzenie to, nijak się ma do okoliczności wynikających z zeznań H. M. (2), M. L. i pochodzących z postępowania przygotowawczego zeznań K. C.. Zaakcentować jednocześnie należy, że zeznaniom tym, Sąd Okręgowy, kierując się wskazaniami określonymi w art. 7 kpk, przyznał walor wiarygodności, zaś skarżący, poza gołosłownym i zawartym jedynie
w zarzucie stwierdzeniem, że zeznania te są niewiarygodne, nie przytoczył absolutnie żadnych argumentów, które to przynajmniej, uprawdopodabniałyby tę tezę.
Natomiast całkowicie indyferentne, z punktu widzenia rozstrzygnięcia wyrażonego
w zaskarżonym wyroku, są uwagi apelującego, w ramach których przytacza on dane statystyczne określające globalną kwotę zobowiązań kredytowych społeczeństwa polskiego oraz liczbę osób, które w 2016 r. ogłosiły upadłość konsumencką. Oczywistym jest przecież to, że każda z tych spraw upadłościowych, tak samo zresztą jak i sprawa niniejsza, posiada własną specyfikę, którą wyznaczają konkretne, a przy tym indywidualnie określone okoliczności. W związku z tym stawianie znaku równości pomiędzy sprawami, o których wspomina apelujący a sprawą niniejszą jest pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia. Natomiast nie tyle bezzasadny, co wręcz kuriozalny i z tego względu nie wymagający żadnego komentarza, jest inny argument skarżącego, który to sprowadza się do takiego oto sformułowania: „(…) głównym powodem uznania oskarżonego winnym jest logika wymiary (powinno być „wymiaru”) sprawiedliwości, który w przypadku uniewinnienia oskarżonego o (powinno być „od”) zarzucanych mu czynów, który był jeszcze tymczasowo aresztowany, obawia się możliwości dochodzenia przez oskarżonego odszkodowania i zadośćuczynienia od Skarbu Państwa” (strona 3 apelacji).

Instancyjna kontrola zaskarżonego wyroku prowadzi również do wniosku,
że wymierzone oskarżonemu kary pozbawienia wolności i to zarówno te jednostkowe, jak i łączna, są wyważone i sprawiedliwe, a co za tym idzie nie rażą niewspółmierną surowością. Jeśli zaś chodzi o orzeczone wobec J. K. kary grzywny, to wypada zauważyć, że w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy nie przytoczył żadnych argumentów, które uzasadniałaby ukształtowanie kary grzywny orzeczonej za ciąg przestępstw oraz kary łącznej grzywny na poziomie 540 stawek dziennych. Czyniąc tę uwagę, stwierdzić jednak należy, że ów mankament nie zmienia wcześniej sformułowanej tezy, iż uzasadnienie zaskarżonego wyroku,
w sposób wszechstronny i wyczerpujący ujmuje problematykę, która jest przedmiotem niniejszej sprawy. Natomiast w obliczu tego mankamentu, Sąd odwoławczy uznał
za zasadne obniżenie liczby stawek dziennych do 500, to jest do poziomu, który został ustalony we wcześniej zapadłym w niniejszej sprawie wyroku, a mianowicie
w wyroku Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia
19 listopada 2009 r., sygn. akt IV K 75/09.

Na zakończenie, trzeba się jeszcze odnieść do uwag, które w trakcie rozprawy apelacyjnej sformułował drugi obrońca oskarżonego, adwokat D. N.. I tak, w pierwszej kolejności stwierdzić należy, że czyny finalnie przypisane oskarżonemu absolutnie nie wykraczają poza ich przedmiotowe granice określone w akcie oskarżenia. Trzeba bowiem zauważyć, że czyny te są tymi samymi zdarzeniami historycznymi, co czyny zarzucone oskarżonemu. O tym, przekonuje zaś zachowana tożsamość pokrzywdzonych i co najważniejsze, tożsamość przedmiotu tych czynów, jak również czynności sprawczych, które w ich ramach zrealizował oskarżony. Natomiast to, że Sąd Okręgowy doprecyzował datę przestępstw, a także skonkretyzował opis wspomnianych czynności sprawczych, nie zmienia faktu,
że w ujęciu historycznym, czyny zarzucone i przypisane J. K.,
to te same zdarzenia. Jeśli zaś chodzi o twierdzenie obrońcy oskarżonego, że Sąd aktualnie procedujący nie ustalił, czy informacje, które zataił oskarżony miały istotne znaczenie, to wypada zauważyć, że gdyby ów Sąd ustalił, iż informacje te nie miały takiego, to jest istotnego znaczenia, to nie przypisałby oskarżonemu czynów opisanych w części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku. Innymi więc słowy, ustalenie,
do którego nawiązuje obrońca oskarżonego jest, swego rodzaju, fundamentem rozstrzygnięcia wyrażonego w kwestionowanym orzeczeniu. Na marginesie tych uwag wypada jedynie dodać, że wręcz oczywistym jest to, iż zatajenie przez osobę ubiegającą się o kredyt jej rzeczywistego stanu majątkowego, a konkretnie jej pasywów, posiada niemalże decydujący wpływ na ocenę jej zdolności kredytowej.
A zatem, skoro oskarżony zataił właśnie te, wspomniane wyżej okoliczności, to należy jedynie powtórzyć, że miały one takie znaczenie jakie ustalił Sąd Okręgowy,
a mianowicie, znaczenie istotne. Natomiast odnosząc się do twierdzeń obrońcy J. K. nawiązujących do kompletności materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd pierwszej instancji, stwierdzić trzeba, że był on wystarczający do merytorycznego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.

Uwzględniając aktualną sytuację majątkową J. K., Sąd Apelacyjny, w oparciu o przepis art. 624 § 1 kpk i art. 636 § 1 kpk, zasądził od niego na rzecz Skarbu Państwa wydatki związane z postępowaniem odwoławczym, zaś zwolnił go od opłaty należnej za obie instancje.

Piotr Brodniak Maciej Żelazowski Stanisław Kucharczyk