Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 74/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 17 grudnia 2022 roku w sprawie III Ko 487/21.

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Pełnomocnik wnioskodawcy W. G., zaskarżyła wyrok w części oddalającej ponad kwotę 36 667 zł żądanie wnioskodawcy z tytułu zadośćuczynienia oraz w części oddalającej ponad kwotę 13 616 zł żądanie z tytułu odszkodowania zarzucając mu:

1. błąd w ustaleniach faktycznych wpływający na treść orzeczenia, polegający na przyjęciu, że ze zgromadzonego w niniejszym postępowaniu materiału dowodowego nie wynika, aby F. G. odbywał karę pozbawienia wolności po dniu wydania wyroku, tj. po 30 marca 1955 roku aż do grudnia 1955 r., podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, tj. dokumentu „Wniosek o rewizję nadzwyczajną" z dnia 22 listopada 1956 r. obrońcy oskarżonego F. G. adwokata W. P., stanowiącego załącznik do wniosku o odszkodowanie i zadośćuczynienie z dnia 16 lipca 2021 r.. znajdującego się na karcie nr 12 akt przedmiotowej sprawy III Ko 487/21 , wynika, że F. G. – odcierpiał w całości wyrok wydany przez Sąd Powiatowy w Ł. z dnia 30 marca 1955 r.;

2. obrazę przepisu art. 7 k.p.k. polegającą na przekroczeniu zasad swobodnej i wszechstronnej oceny dowodów w analizie zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności naruszenia zasad logicznego wnioskowania i zasad wynikających z doświadczenia życiowego, poprzez nieuzasadnione nieuwzględnienie przy ustalaniu stanu faktycznego zeznań wnioskodawcy o odbyciu przez jego ojca F. G. całej kary jednego roku więzienia i opuszczeniu zakładu karnego dopiero 10 grudnia 1955 r., podczas gdy okoliczność ta została potwierdzona dowodem z dokumentu w postaci „Wniosku o rewizję nadzwyczajną" z dnia 22 listopada 1956 r. znajdującym się na karcie 12 akt przedmiotowej sprawy a ponadto wiedza świadka w tym zakresie pochodzi bezpośrednio z relacji samego represjonowanego - co doprowadziło do błędnego ustalenia, że F. G. był pozbawiony wolności jedynie w okresie od 10 grudnia 1954 r. do 30 marca 1955 r.;

3. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2099) - zwana dalej: "ustawa lutowa” – w zw. z art. 445 § 1 i 2 k.c. poprzez błędne zastosowanie skutkujące uznaniem, że w okolicznościach niniejszej sprawy sumą odpowiednią zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez F. G. w związku z wykonaniem wyroku Sądu Powiatowego w Ł. z dnia 30 marca 1955 r., sygn. akt Kp 90/55, jest kwota 10.000 zł za miesiąc pozbawienia wolności;

4. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 445 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 448 k.c. w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego poprzez ich błędną wykładnię i nieuwzględnienie przy szacowaniu zadośćuczynienia aspektu działalności F. G. na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;

5. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 445 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 448 k.c. w zb. z art. 552 § 1 k.p.k. poprzez ich błędną wykładnię i nieuwzględnienie we właściwy sposób wszystkich istotnych okoliczności, które miały wpływ na wymiar krzywdy a w konsekwencji zasądzenie niewspółmiernie niskiej - w stosunku do rozmiaru krzywdy doznanej przez F. G. - kwoty zadośćuczynienia, gdy całokształt okoliczności sprawy, tj. przyczyny pozbawienia wolności, okoliczności aresztowania i uwięzienia, obiektywnie długi okres izolacji, warunki przebywania w zakładzie karnym, represje, tortury, skala maltretowania i jej skutki dla zdrowia, jakich doświadczył F. G. w trakcie uwięzienia, wpływ izolacji na dalsze życie represjonowanego, poczucie rażącej niesprawiedliwości - przemawiają za zasądzeniem dalszej kwoty zadośćuczynienia.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja pełnomocnika wnioskodawcy zasługiwała częściowo na uwzględnienie, a mianowicie w zakresie, w jakim wyrok Sądu pierwszej instancji został zmieniony.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż uzupełnione postępowanie dowodowe o dokumenty dołączone do apelacji potwierdziło racje skarżącej, iż Sąd Okręgowy nietrafnie ustalił okres represji F. G.. Treść pisma „Kontrwywiadowcza analiza powiatu Ł. po zagadnieniu rewizjonistycznym” z dnia 19 października 1955 r., a w szczególności zapis na stronie 2 „G. F. za informowanie b. właścicieli i rozpowszechnianie propagandy rewizjonistycznej przebywa w więzieniu”, jak również treść zapisu w związkowej legitymacji członkowskiej dotycząca 1955 r. „Nie pracował”, w połączeniu z pominiętym przez Sąd Okręgowy zapisem Wniosku o rewizję nadzwyczajną „Wyrok wydany dnia 30 marca 1955 r. osk-y odcierpiał w całości” dowodzą, iż F. G. był pozbawiony wolności odbywając także orzeczoną wobec niego karę przez rok, a nie przez 3 miesiące i 20 dni, jak to dowolnie przyjął Sąd pierwszej instancji. Za taka oceną przemawiają jeszcze zeznania wnioskodawcy, które w tym zakresie znalazły potwierdzenie w dokumentach. Reguły art. 7 k.p.k., a zwłaszcza doświadczenie życiowe i zawodowe sądu przemawia również za taką interpretacją tej okoliczności, jaką przedstawia skarżąca, gdyż Sąd Apelacyjny nie spotkał się jeszcze ze sprawą, w której – tak jak przyjął to Sąd pierwszej instancji - skazani zostaliby zwolnieni po wyroku, gdy orzeczono wobec nich bezwzględne kary pozbawienia wolności. Ponadto, skoro represjonowany miał ciężko pracować i nabawić się z tego powodu wielu schorzeń, to przecież było to możliwe tylko w trakcie odbywania kary, a nie tymczasowego aresztowania.

Nie sposób wymagać do udowodnienia odbycia całości kary dokumentów sądowych czy więziennych to wykazujących, jak tego oczekuje sąd, wszak nie obowiązuje w procesie karnym zasada formalizmu, a swobodnej oceny dowodów. Rzeczywiście wnioskodawca nie był świadkiem zatrzymania i więzienia ojca, ale z rozmów z nim i od innych osób (matki, znajomej) wiedział, że ojciec odbył całą karę, zatem odrzucenie przez Sąd Okręgowy jego zeznań w tej kwestii należy uznać za bezpodstawne. Dodać trzeba, iż nie ma informacji i nie zachowały się żadne dokumenty wskazujące na wcześniejsze opuszczenie jednostki penitencjarnej niż po odbyciu kary, co też przemawia uwzględnieniem stanowiska skarżącej w tym zakresie.

Konsekwencją zmiany ustaleń faktycznych było zasądzenie wyższych sum odszkodowania i zadośćuczynienia. Z tym, że na wysokość odszkodowania miało jeszcze wpływ rozszerzenie żądania wynikające ze wzrostu średniego miesięcznego wynagrodzenia na dzień wyrokowania przez Sąd Apelacyjny, w porównaniu do takiej średniej zastosowanej przez Sąd Okręgowy do wyliczenia odszkodowania. Z uwagi na wniesienie środka zaskarżenia na korzyść wnioskodawcy Sąd odwoławczy przy ustalaniu odszkodowania za cały okres pozbawienia wolności obliczył go według zasad przyjętych przez Sąd pierwszej instancji dla średniego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez ZUS dla pierwszego kwartału 2022 roku wynoszącego 6235,22 zł i podwyższył go do kwoty 55 193,47 zł.

Jeżeli chodzi o wysokość zadośćuczynienia to i co do tego roszczenia należało uwzględnić cały, roczny okres represji oraz niedostrzeżone przez Sąd pierwszej instancji okoliczności, które powinny mieć wpływ na jego miarkowanie.

Jeżeli chodzi o sposób jego ustalania, to w orzecznictwie uznaje się, że: "wysokość zadośćuczynienia wyznaczają dwie granice. Z jednej strony, musi ono przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną (i na pewno przyznane 150 000 zł taką wartość ma), z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej, i wszystkie te cechy zasądzona kwota posiada. Zasada umiarkowanego (a przy tym, jak się należy domyślać, wyważonego i sprawiedliwego) rozmiaru zadośćuczynienia (…) łączy się z wysokością stopy życiowej społeczeństwa, gdyż zarówno ocena, czy jest ono realne, czy nie nadmierne, pozostawać musi w związku z poziomem życia" (wyr. SA w Katowicach z 7.2.2008 r., II AKa 22/08, KZS 2008, Nr 7–8, poz. 105). Zadośćuczynienie nie może mieć charakteru symbolicznego (150 000 zł na pewno nie ma wartości jedynie symbolicznej), ale powinno uwzględniać "indywidualne cechy człowieka, którego niesłusznie wolności (…) pozbawiono" (zob. pod. wyr. SA w Katowicach z 24.4.2007 r., II AKa 61/07, KZS 2007, Nr 7–8, poz. 129) – i to też uwzględnia. Zadośćuczynienie krzywdzie polega na przyznaniu odpowiedniej sumy pieniężnej. Powinna ona mieć "charakter kompensacyjny, a więc musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, niebędącą jednak wartością nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy" (por. m.in. post. SN z 12.8.2008 r., V KK 45/08, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 1638; wyr. SN z 2.2.2007 r., IV KK 444/06, Prok. i Pr. – wkł. 2007, Nr 10, poz. 18). Niewątpliwie zasądzona kwota ma charakter kompensacyjny - wyrównawczy. Indywidualny charakter zadośćuczynienia przesądza o tym, że: "ostateczne ustalenia, jaka konkretna kwota jest "odpowiednia", z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, lecz nie może to być uznanie dowolne. Opierać się powinno tak na całokształcie okoliczności sprawy, jak i na czytelnych kryteriach wskazanych w treści uzasadnienia" (wyr. SA w Lublinie z 5.5.2008 r., II AKa 83/08, KZS 2008, Nr 12, poz. 68).

Jak wielokrotnie przyjmował to SA w Szczecinie np. w sprawach II AKa 10/20, II AKa 64/20 obliczenia wysokości zadośćuczynienia odwołujące się w pierwszej kolejności do miesięcznego wynagrodzenia i wyliczanie ewentualnego zadośćuczynienia za miesięczne pozbawienie wolności nie przekonują, jako że krzywdy trwającej określony czas, dłuższy bądź krótszy, ze względu na jej niewymierny i indywidualny charakter, nie sposób przeliczać według tych reguł. Jak zauważył to również SA w Katowicach w wyroku z 10.09.2009 r. II AKa 240/09 LEX nr 1271853 przy internowaniu: „Przyznanej sumy zadośćuczynienia za internowanie wyłącznie poprzez ustalanie stawki za każdy dzień czy też miesiąc izolacji nie jest właściwe. Gdy izolacja była wynikiem wykonania decyzji o internowaniu, przyjęcie takiego przelicznika nie znajduje żadnego uzasadnienia i musi być zakwestionowane”. Odwoływanie się zatem do średnich określających poziom wynagrodzenia może mieć tylko bardzo orientacyjny charakter wskazujący na poziom życia społeczeństwa. Jak zauważa się to w piśmiennictwie (zob. np. Komentarz do art. 552 KPK red. Skorupka 2021, wyd. 5/Jasiński Legalis), odwoływanie się do średniego wynagrodzenia z chwili orzekania stanowi kryterium pomocnicze przy określaniu wysokości zadośćuczynienia, które, zdaniem Sądu Apelacyjnego, ilustruje poziom, stopę życiową społeczeństwa, którą należy uwzględniać przy miarkowaniu sumy zadośćuczynienia.

Odnośnie jeszcze sposobów ustalania zadośćuczynienia to tak w orzecznictwie, jak i piśmiennictwie podkreśla się, iż nie jest zasadne przyjmowanie jakichś ścisłych kryteriów np. kwot stanowiących zadośćuczynienie za jeden miesiąc, dzień izolacji, służących jako sposób ustalania zadośćuczynienia za cały okres pozbawienia wolności, albowiem zadośćuczynienie powinno być ustalane za cały ten okres, a nie jako iloczyn liczby miesięcy i kwoty zadośćuczynienia, przypadającego za jeden miesiąc czy dzień. Nie jest bowiem odpowiednie przeliczanie sumy zadośćuczynienia poprzez ustalanie stawki miesięcznej (zob. np. wyr. SA w Łodzi z 21.2.2008 r., II AKa 13/08, Prok. i Pr. - wkł. 2009, Nr 5, poz. 48); bądź ustalenie zadośćuczynienia poprzez stosowanie określonych przeliczników wynikających z kodeksu karnego, w tym także relatywizujących wielkość zadośćuczynienia do stawek grzywny odpowiadających jednemu dniowi pozbawienia wolności w rozumieniu przepisu art. 63 § 1 kk (zob. np. wyr. SA w Katowicach z 10.3.2005 r., II AKa 55/05, KZS 2005, Nr 7-8, poz. 144). Przyjąć należy, że "nawet krótkotrwałe bezprawne pozbawienie wolności człowieka wyrządza mu znaczną krzywdę. To, że z oczywistych względów różnorodne dolegliwości związane z pozbawieniem człowieka wolności zazwyczaj rosną wraz z wydłużaniem się jego czasu (ze względu na skutki osobiste, rodzinne, społeczne), nie może przesłaniać okoliczności, że – zwłaszcza w przypadku osób, które spotykają się z taką sytuacją po raz pierwszy – największy stres i naturalny lęk, czasem szok wywołują pierwsze godziny i dni więziennej izolacji, co winno znaleźć stosowne odzwierciedlenie w wysokości zasądzonego zadośćuczynienia" (wyr. SA w Katowicach z 16.11.2006 r., II AKa 359/06, KZS 2007, Nr 5, poz. 92). Tych przesłanek nie uwzględnia matematyczny sposób ustalania wysokości zadośćuczynienia.

Sumy zadośćuczynienia w wysokości 150 000 zł stanowiącej zarazem wielokrotność kwoty prawie podwójnego miesięcznego wynagrodzenie za wszystkie niekorzystne doznania pokrzywdzonego, w jego ówczesnym położeniu, przyznanej po tak wielu latach jego synowi, nie sposób uznać za symbolicznej i nie rekompensującej krzywdy oraz niespełniającej pozostałych wymogów określonych przez orzecznictwo. Podkreślić należy jeszcze raz, iż ustalenie, jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest "odpowiednia", należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego (post. SN z 27.7.2005 r., II KK 54/05, OSNwSK 2005, Nr 1, poz. 1423; zob. także post. SN z 5.5.2005 r., V KK 413/04, OSNwSK 2005, poz. 928; wyr. SN z 26.8.2004 r., WA 18/04, OSNwSK 2004, Nr 1, poz. 1487; post. SN z 19.10.2010 r., II KK 196/10, OSNwSK 2010, Nr 1, poz. 1973; wyr. SA we Wrocławiu z 15.2.2012 r., II AKa 8/12, Legalis). Pamiętać jednak należy, że ustalanie wysokości zadośćuczynienia ma charakter indywidualny, co oznacza, że sąd nie może stosować jakichś ogólnych wskaźników, matematycznych przeliczników, ale winien uwzględnić całokształt okoliczności konkretnej sprawy (wyr. SA w Lublinie z 2.2.2012 r., II AKa 268/11, KZS 2012, Nr 9, poz. 74). Zarzut nieodpowiedniego ustalenia kwoty zadośćuczynienia może być skuteczny tylko wtedy, gdyby zaskarżone orzeczenie w sposób oczywisty naruszyło zasady ustalania wysokości tego zadośćuczynienia. O rażącym naruszeniu tych zasad mogłoby świadczyć przyznanie zadośćuczynienia "symbolicznego" bądź też kwoty wygórowanej, prowadzącej do niestosownego wzbogacenia (zob. wyr. SA w Krakowie z 9.4.2008 r., II AKa 46/08, KZS 2008, Nr 6, poz. 48; wyr. SA w Warszawie z 20.2.2013 r., II AKa 32/13, Legalis. W orzecznictwie wskazuje się, że "do elementów, które należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, należy także przeciętna stopa życiowa społeczeństwa. Odwołanie się do owej przeciętnej stopy życiowej pozwala bowiem w pewien sposób obiektywizować przyznane zadośćuczynienie za krzywdy, które z natury rzeczy u poszczególnych pokrzywdzonych ma subiektywny wymiar. "Kwotę zadośćuczynienia należy oznaczać z umiarem, stosownie do realiów społecznych, jak zamożność mieszkańców, wartość pieniądza itp., by nie pozostało poczucie krzywdy niesłusznie tymczasowo aresztowanego, ale by orzeczenie nie było sposobem uzyskania nadmiernych korzyści finansowych" (wyr. SA w Katowicach z 3.11.2017 r., II AKa 342/17, Legalis).

Mając powyższe na uwadze przyznać należało częściowo przyznać rację skarżącej, że nie wszystkie okoliczności istotne dla ustalenia wysokości zadośćuczynienia Sąd pierwszej instancji uwzględnił. Porównanie tych wskazanych w apelacji z tymi uwzględnionymi przez Sąd Okręgowy, a wyartykułowanymi w uzasadnieniu, a mianowicie trudne warunki bytowe i sanitarne, jakie panowały w zakładzie karnym, fakt, że F. G. był w toku aresztowania zmuszany do ciężkiej pracy i maltretowany wskazuje na to, iż w zainteresowani Sądu Okręgowego nie pozostawały: przyczyny pozbawienia wolności, wszystkie okoliczności aresztowania i uwięzienia, bo tylko 3 miesiące i 20 dni, obiektywnie długi okres izolacji, skala maltretowania i jej skutki dla zdrowia, jakich doświadczył F. G. w trakcie uwięzienia, wpływ izolacji na dalsze życie represjonowanego, poczucie rażącej niesprawiedliwości. Uwzględnienie ich wszystkich, a także argumentacji za tym przemawiającej, zawartej w uzasadnieniu apelacji, chociaż nie w całości, a także wypracowanych w orzecznictwie reguł ustalania zadośćuczynienia, przemawiało za podwyższeniem go do kwoty 150 000 zł.

Odnośnie argumentacji przywołanej w uzasadnieniu przez apelującą, to zgodzić się należy z motywacją dotyczącą docenienia wysiłku patriotycznego i wkładu represjonowanego w walkę o niepodległy byt państwa polskiego i potrzebą wyższego wynagrodzenia szkód i krzywd osób niesłusznie pozbawionych wolności z tych powodów niż w wyniku pomyłki sądowej. Zresztą stanowisko skarżącej odwołujące się do prejudykatów Trybunału Konstytucyjnego (wyrok TK z 1.03.2011r. P-21/09) i Sądu Najwyższego (wyrok z 4.11.2015 II KK 178/15), Sąd Apelacyjny podziela.

Nie do zakwestionowania jest twierdzenie autorki apelacji, że Sąd pierwszej instancji nie wziął pod uwagę niekorzystnych następstw represji dla zdrowia fizycznego i psychicznego szczegółowo opisanych w apelacji, a wcześniej podanych przez wnioskodawcę, któremu zresztą w tym zakresie Sąd Okręgowy dał w pełni wiarę. Zatem należało je uwzględnić i ustalić kwotę zadośćuczynienia na 150 000 zł.

Żądanej sumy ponad 1 mln zł nie sposób zaakceptować z powodów wskazanych wyżej. Zadośćuczynienie powinno być umiarkowane, a nie wygórowanie, nie może prowadzić do niestosownego wzbogacenia, nadmiernych korzyści, ma uwzględniać także przeciętną stopę życiową społeczeństwa. Wnioskowana kwota takie cechy niewspółmierności oraz niedostosowania do stopnia pokrzywdzenia posiada, natomiast ta wskazana w wyroku Sądu Apelacyjnego odpowiada wszystkim przesłankom wypracowanym przez orzecznictwo i piśmiennictwo.

Skarżąca szeroko odwołuje się do kwot zadośćuczynień zasądzanych, jak twierdzi, w innych podobnych sprawach starając się wykazać, że przyznana wnioskodawcy suma jest rażąco niska. Podkreślając w tym miejscu jeszcze raz niewymierny i indywidualny charakter krzywdy trwającej określony czas, dłuższy bądź krótszy oraz każdorazowo odmienne następstwa niesłusznego pozbawienia wolności osób represjonowanych nie sposób wiążąco odwoływać się do innych spraw i dostosowywać wysokość zadośćuczynienia w niniejszej do przyznanego w innych przypadkach. Takim orientacyjnym punktem odniesienia powinno być i w orzecznictwie sądów okręgowych i Sądu Apelacyjnego w Szczecinie jest przeciętna stopa życiowa czy poziom życia, czego ilustracją jest w szczególności średnie miesięczne wynagrodzenie, pozwalające w pewien sposób obiektywizować przyznane zadośćuczynienie, które z natury rzeczy ma subiektywny wymiar, wyrażający się także poprzez formułowane nierzadko bardzo wygórowane żądania, których nie sposób w pełni akceptować.

Odwoływanie się natomiast do zasądzanych zadośćuczynień w innych sprawach może mieć jedynie charakter orientacyjny, czy zasądzone świadczenie nie różni się diametralnie od przyznawanych w innych sprawach, a mianowicie nie jest symboliczne, albo bardzo wygórowane. Jak słusznie bowiem zwrócił na to uwagę SA w Warszawie w wyroku z 9.10.2017 r., II AKa 309/17 Legalis – „Indywidualny charakter zadośćuczynienia przesądza o tym, że ostateczne ustalenie, jaka konkretnie kwota jest „odpowiednia”, z istoty swej należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego. Przy czym oczywistym jest, że każda sprawa o zadośćuczynienie krzywdy jest indywidualna, specyficzna, a co za tym idzie porównywanie ww. kryteriów do stanów faktycznych z innych spraw nie jest właściwe, chociażby z tego powodu, że każdy człowiek inaczej reaguje na krzywdę.”

Wniosek

Skarżąca wniosła o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz
wnioskodawcy W. G. dalszej kwoty:

- 1 058 333 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty oraz

- 30 945 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty,

2. zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ponadto wniosła o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z dokumentów:

- pisma z dnia 19 października 1955 r. „Kontrwywiadowcza analiza powiatu Ł. po zagadnieniu rewizjonistycznym" pozyskanego z zasobów archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej z akt o sygn.. IPN Sz 009/1040/3 na okoliczność przebywania F. G. w więzieniu w dacie sporządzania przedmiotowego pisma, a tym samym na okoliczność odbycia przez represjonowanego ojca wnioskodawcy kary więzienia w pełnym wymiarze 1 roku,

- uwierzytelnionej kopii Związkowej Legitymacji Członkowskiej Związku Zawodowego (...).R.L. F. G. na okoliczność nieopłacania składek członkowskich do w/w związku, niewykonywania pracy przez F. G. w okresie od marca 1955 r. do grudnia 1955 r., a tym samym na okoliczność pozbawienia wolności F. G. w w/w okresie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek dowodowy podlegał uwzględnieniu w całości. Odszkodowanie i zadośćuczynienie podwyższeniu do kwot wskazanych w sentencji z powodów wskazanych wyżej. Koszty zastępstwa procesowego, jako należne, zostały przyznane wnioskodawcy na mocy wskazanych niżej przepisów.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie wystąpiły.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W części dotyczącej oddalenia wniosku ponad kwoty zasądzone przez Sąd Apelacyjny.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Żądania skarżącej ponad kwoty zasądzone przez Sąd Apelacyjny były zdecydowanie wygórowane, dlatego we wskazanym zakresie zaskarżony wyrok w części oddalającej należało utrzymać w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Odszkodowanie i zadośćuczynienie.

Zwięźle o powodach zmiany

Wskazane przy omawianiu zarzutów skarżącej.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

Nie dotyczy.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie wystąpiły.

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zaistniała.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie wystąpiły.

5.3.1.4.1.

Nie wystąpiła.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie zaistniały.

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie było potrzeby ich wydawania.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie było.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III, IV

Zgodnie z treścią art. 13 ustawy lutowej koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa. Natomiast o zwrocie kosztów pełnomocnika wnioskodawcy orzeczono stosownie do brzmienia art. 8 ust. 3 tego aktu prawnego w związku z art. 554 § 4 k.p.k. oraz § 11 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.).

7.  PODPIS

SSA Robert Mąka SSA Andrzej Olszewski SSA Stanisław Kucharczyk

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

odszkodowanie i zadośćuczynienie w części nieuwzględnionej

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana