Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 02 sierpnia 2017 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu X Wydział Pracy

i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Marcin Szajner

Protokolant: Dorota Wabnitz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 02 sierpnia 2017 r. we W.

sprawy z odwołania K. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

z dnia 28 marca 2017 r. znak: (...)

w sprawie K. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o zasiłek macierzyński

zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 28 marca 2017 r. znak: (...) - (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni K. S. prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego w okresie od 02 marca 2017 r. do 11 października 2017 r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 marca 2017 r. ( znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. odmówił ubezpieczonej K. S. prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego od 2.03.2017 r. do 11.10.2017 r.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż pisemny wniosek w sprawie wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego powinien zostać złożony nie później niż przed rozpoczęciem korzystania z zasiłku za okres tego urlopu. Mając na uwadze fakt, iż wnioskodawczyni nie zachowała terminu do wniesienia wniosku o dalszy okres urlopu macierzyńskiego nie przysługuje jej prawo do powyższego świadczenia.

W odwołaniu z dnia 31 marca 2017 r. ( prezentata ZUS 5.04.2017 r.) wnioskodawczyni K. S. zaskarżyła decyzję w całości wnosząc o jej uchylenie i przyznanie jej prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego od 2.03.2017 r. do 11.10.2017 r.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że organ rentowy nie wskazuje żadnego przepisu prawa określającego termin złożenia wniosku, ani kiedy termin taki upływał. Ponadto podkreśliła, iż przepisy kodeksu pracy dotyczące kodeksowych uprawnień i terminów dla rodziców- pracowników dotyczą tylko stosunku pracy i odnoszą się do obowiązków pracownika i pracodawcy; nie można ich stosować do przedsiębiorców czy zleceniobiorców skoro takiego mechanizmu nie przewiduje ustawa zasiłkowa. Stosować należy wyłącznie te przepisy ustawy zasiłkowej które mówią o ograniczeniu świadczenia w wyniku jego przedawnienia. Natomiast przepisy rozporządzenia z 2 kwietnia 2012 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wykraczają poza delegację ustawową określoną w ustawie zasiłkowej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania z uwagi na brak podstaw do jego uwzględnienia oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz strony pozwanej kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

W uzasadnieniu organ rentowy podtrzymał argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji wskazującą na odmowę wypłaty świadczenia z uwagi na przekroczenie terminów ustawowych do złożenia wniosku o dalsze przyznanie świadczenia – zasiłku macierzyńskiego.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni K. S. jest osobą prowadzącą jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą. W dniu (...) urodziła dziecko

( P. S. (1)) . W okresie od dnia 13.10.2016 r. do 1.03.2017 r. pobierała zasiłek macierzyński za okres określony w kodeksie pracy jako okres urlopu macierzyńskiego. W dniu 3.03.2017 r. wnioskodawczyni nadała przesyłkę pocztową zawierającą wniosek z 24.02.2017 r. ( prezentata ZUS 6.03.2017 r.) o udzielenie jej dalszego urlopu macierzyńskiego za okres określony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego w okresie od 2.03.2017 r. do 11.10.2017 r. Jednocześnie oświadczyła, iż nie zamierza łączyć urlopu rodzicielskiego z aktywnością zawodową, a ojciec dziecka P. S. (2) nie będzie korzystał z urlopu rodzicielskiego.

okoliczności bezsporne

Decyzją z dnia 28 marca 2017 r. ( znak: (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. odmówił ubezpieczonej K. S. prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego od 2.03.2017 r. do 11.10.2017 r. wskazując w uzasadnieniu, iż pisemny wniosek w sprawie wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego powinien zostać złożony nie później niż przed rozpoczęciem korzystania z zasiłku za okres tego urlopu. Mając na uwadze fakt, iż wnioskodawczyni nie zachowała terminu do wniesienia wniosku o dalszy okres urlopu macierzyńskiego nie przysługuje jej prawo do powyższego świadczenia.

Dowód: akta orzecznicze ZUS ( załącznik).

W oparciu o powyższe ustalenia faktyczne Sąd Rejonowy zważył co następuje

Odwołanie wnioskodawczyni K. S. od zaskarżonej decyzji organu rentowego z dnia 28 marca 2017 r. podlegało uwzględnieniu w całości jako uzasadnione.

Na wstępie należy zaakcentować iż spór między stronami sprowadzał się w istocie do ustalenia terminu, w którym ubezpieczona winna złożyć wniosek o przyznanie jej zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu rodzicielskiego.

Kwestię świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, do których należy zasiłek macierzyński regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. j. Dz.U.2010.77.512 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą zasiłkową.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 tej ustawy zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która urodziła dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego.

Co do zasady zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego. (art. 29 ust. 5 ustawy zasiłkowej).

W myśl art. 29a ust. 1 i 3 ustawy zasiłkowej zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

3. Z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać ubezpieczeni rodzice dziecka. W takim przypadku łączny okres zasiłku macierzyńskiego nie może przekraczać wymiaru urlopu rodzicielskiego określonego przepisami Kodeksu pracy.

Zgodnie z treścią art.182 ^1a §1-4 kodeksu pracy ( dalej kp) po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1) 32 tygodni - w przypadku, o którym mowa w art. 180 § 1 pkt 1;

2) 34 tygodni - w przypadkach, o których mowa w art. 180 § 1 pkt 2-5.

Urlop w wymiarze, o którym mowa w § 1, przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka. Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru, o którym mowa w § 1.

W okresie pobierania przez jednego z rodziców dziecka zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego drugi rodzic może korzystać z urlopu rodzicielskiego. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego i okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru, o którym mowa w § 1.

Jak słusznie podnosi odwołująca się organ rentowy nie wskazuje przepisu rangi ustawowej określającego termin złożenia wniosku o wypłatę świadczenia- zasiłku macierzyńskiego przez rodzica ( matkę) nie będącego pracownikiem w rozumieniu przepisów kodeksu pracy ( do którego miałyby zastosowanie terminy z art.179 ¹ kp) a prowadzącego jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą. W tym zakresie słuszna w ocenie Sądu Rejonowego jest przyjęta linia orzecznicza w poprzednim stanie prawnym wynikająca chociażby z cytowanych przez odwołującą się orzeczeń Sądów Okręgowych w Szczecinie z 13.10.2014 r. ( sygn. VI Ua 10/14) i w K. z 16.10.2014 r. ( sygn. V Ua 30/14).

We wskazanych orzeczeniach w ówczesnym porządku prawnym sądy I i II instancji przyjęły że brak jest podstaw do uznania, że przepisy: art. 182 ¹ § 3 kodeksu pracy, który dotyczy kwestii występowania o dodatkowy urlop macierzyński i art. 182 ¹ ª § 4 kodeksu pracy, który dotyczy kwestii występowania o urlop rodzicielski, na zasadach określonych w przepisach kodeksu pracy uznać za terminy do wystąpienia z wnioskiem o zasiłek macierzyński za okres po upływie 20 tygodni pobierania tego zasiłku, albowiem dotyczy on pracowników, czyli osób pozostających w zatrudnieniu.

W związku z powyższym w ocenie Sądu Rejonowrgo przepisy te nie mogą znaleźć – przy braku wyraźnego odesłania do nich – zastosowania w innych niż określone w nich sytuacjach, w tym w sytuacji ubezpieczonej, która nie pozostaje w stosunku pracy, a prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą ( dotyczyć to winno w tym rozumieniu terminu z art.179 ¹ kp a w poprzednim porządku prawnym cytowanych art. 182 ¹ § 3 kp i art. 182 ^{1 a} kp)

W ocenie Sądu Rejonowego w ustawie zasiłkowej brak jest terminu do wystąpienia z wnioskiem o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający rozmiarem dodatkowemu urlopowi macierzyńskiemu i urlopowi rodzicielskiemu co powoduje, że prawidłowe jest zastosowanie art. 67 ustawy zasiłkowej, który przewiduje, że roszczenie o wypłatę zasiłku macierzyńskiego przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, na który zasiłek przysługuje, a ubezpieczona terminu tego nie przekroczyła.

Organ rentowy zdaje się doszukiwać podstawy do przyjęcia przekroczenia przez ubezpieczoną terminów do złożenia wniosku o przyznanie prawa do urlopu macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w treści §22 pkt 3 i §24 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków ( tekst jednolity Dz.U. z 2017 poz.87).

Powyższe rozporządzenie wydane zostało na podstawie art.61b ust.6 ustawy zasiłkowej, stwierdzającego iż Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłku lub jego wysokość, o których mowa w ust. 3 pkt 3, oraz dokumenty niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłków, o których mowa w ust. 4, mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego i terminowego ustalania prawa do zasiłków i dokonywania ich wypłaty.

A powyższe rozporządzenie w §1 stwierdza, iż określa wyłącznie:

1) zakres informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków lub ich wysokość;

2) dokumenty niezbędne do przyznania i wypłaty zasiłków.

Uprawniony jest więc w ocenie Sądu Rejonowego pogląd reprezentowany w cytowanych orzeczeniach sądów okręgowych a odnoszący się do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2012 r.w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( Dz.U. z 2014 poz. 1594- tekst jednolity)- iż § 18 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2012 r. ( a tu §22 pkt 3 i §24 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. ) wydany został poza delegacją ustawową określoną w art. 59 ust. 15 ustawy zasiłkowej ( tu: art.61b ust.6 ustawy zasiłkowej), albowiem mimo tego, że posługuje się on słowem „dowód”, ( tu: „zakres informacji” czy „dokumenty”) w rzeczywistości jednak nie dotyczy on dowodu, ale przewiduje konieczność wystąpienia - w przypadku osób niebędących pracownikami - z określonym wnioskiem w określonym terminie, a więc ustanawia przesłankę prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający dodatkowemu urlopowi macierzyńskiemu ( tu urlopu rodzicielskiego), w postaci złożenia określonego wniosku.

W związku z powyższym § 22 i 24 Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. są niezgodne z art. 61b ust. 6 ustawy zasiłkowej, a w konsekwencji z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, zgodnie z którym rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Tym samym minister wprowadzając ograniczenie czasowe do składania wniosku o zasiłek macierzyński samodzielnie, dokonał regulacji godzącej w prawa osób objętych ubezpieczeniem.

Reasumując, uznanie przez Sąd Rejonowy przepisu § 22 i 24 rozporządzenia. za niezgodne z ustawą zasiłkową, słusznie skutkowało jego niezastosowaniem co pozwoliło uznać, że ubezpieczona wystąpiła z wnioskiem o zasiłek macierzyński przed upływem terminu określonego w art. 67 ust. 1 ustawy zasiłkowej, a tym samym, że przysługuje jej prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od 2.03.2017 r. do 11.10.2017 r.odpowiadającego okresowi urlopu rodzicielskiego.

Wobec powyższego, w sentencji wyroku, działając na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał wnioskodawczyni K. S. prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony w kodeksie pracy jako okres urlopu rodzicielskiego w okresie od 2.03.2017 r. do 11.10.2017 r.