Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2014 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia w. Wrocławiu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Izabela Wawrzynów

Ławnicy: L. B., K. K.

Protokolant: Agnieszka Kohyt

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 lipca 2014 r. w. W.

sprawy z powództwa E. G.

przeciwko Zakładom (...) Spółka Akcyjna w O.

o zapłatę odszkodowania

I.  zasądza od strony pozwanej Zakładów (...) Spółka Akcyjna w O. na rzecz powódki E. G. kwotę
5584,17 zł brutto (pięć tysięcy pięćset osiemdziesiąt cztery złote siedemnaście groszy) tytułem odszkodowania za rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 55 § 1 ¹ k.p., z ustawowymi odsetkami od dnia
13 listopada 2013r. do dnia zapłaty;

II.  nakazuje stronie pozwanej uiścić na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia w. Wrocławiu) kwotę 100 zł tytułem opłaty stosunkowej od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona z mocy ustawy;

III.  wyrokowi w pkt. I do kwoty 1861,39 zł nadaje rygor natychmiastowej wykonalności

UZASADNIENIE

W dniu 14 lutego 2014r. powódka E. G. wniosła pozew skierowany przeciwko Zakładom (...) SA w O. domagając się zasądzenia od strony pozwanej na swoją rzecz kwoty 4500,00 zł tytułem odszkodowania, za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika z winy pracodawcy, z ustawowymi odsetkami od dnia 12 listopada 2013r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 12 listopada 2013r. rozwiązała umowę o pracę bez wypowiedzenia, z uwagi na ciężkie naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków pracowniczych.

Nakazem zapłaty z dnia 21 lutego 2014 r. (k.7), wydanym w postępowaniu upominawczym (sygn. akt Npupr 65/14), Sąd uwzględnił w całości powyższe żądania.

Strona pozwana Zakłady (...) SA w O. wniosła w ustawowym terminie sprzeciw od nakazu zapłaty (k.13-14), domagając się oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu podniosła, że powódka w treści pozwu nie wskazała dokładnie na czym polegało ciężkie naruszenie obowiązków wobec pracownika, które zarzuciła stronie pozwanej i w żaden sposób go nie udowodniła. Dopiero z oświadczenia powódki o rozwiązaniu umowy o pracę wynikało, że naruszeniem tym była nieterminowa wypłata wynagrodzenia. W ocenie strony pozwanej w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków pracowniczych w sposób ciężki, ponieważ wynagrodzenie było wypłacane powódce z niewielkim opóźnieniem, najwyżej do pięciu dni. Wobec czego żądanie odszkodowania było nieuzasadnione.

Na rozprawie w dniu 31 lipca 2014r. (k.62-63) powódka ostatecznie sprecyzowała pozew oświadczając, że po analizie przedłożonego przez stronę pozwaną zaświadczenia o wysokości jej wynagrodzenia za pracę, precyzuje żądaną kwotę odszkodowania i domaga się zasądzenia od strony pozwanej na swoją rzecz kwoty 5584,17 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 listopada 2013r. do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka E. G. była zatrudniona w pozwanych Zakładach (...) SA w O. (poprzednio: Przedsiębiorstwo Państwowe Zakłady (...) w O.) na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu 14 marca 1989r. r., na czas nieokreślony. W okresie zatrudnienia powódka wykonywała prace: praczki, robotnika magazynowego, robotnika do prac rdzeniarskich, sprzątaczki, robotnika- obsługi centrali telefonicznej, robotnika do prac elektromonterskich, robotnika do prac rozdzielni i robotnika do prac gospodarczych.

Średnie miesięczne wynagrodzenie powódki z ostatnich 3 miesięcy zatrudnienia liczone jak ekwiwalent pieniężny za urlop wynosiło 1861,39 zł miesięcznie brutto.

Dowód: umowy o pracę- akta osobowe powódki,

zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 43.

W pozwanym zakładzie obowiązywał regulamin wynagradzania.

Zgodnie z treścią art. 48 w/w Regulaminu, wynagrodzenie za pracę, oraz inne świadczenia związane z pracą wypłaca się do 10 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, za który należne jest wynagrodzenie.

Dowód: wyciąg z regulaminu wynagradzania w części obejmującej ustalony termin wypłaty wynagrodzenia k. 44

Od stycznia 2013r. strona pozwana wypłacała pracownikom wynagrodzenie za pracę z opóźnieniem, uchybiając termin płatności o 2-4 dni, a czasami dzieląc je na dwie transze.

W dniu 11 września 2013r. powódka otrzymała wynagrodzenie za pracę za miesiąc sierpień 2013r. w kwocie 1265,15 zł.

W dniu 10 października 2013r. otrzymała część wynagrodzenia za pracę za miesiąc wrzesień 2013r. w kwocie 700 zł, a drugą część w kwocie 565,15 zł otrzymała w dniu 15 października 2013r.

W dniu 14 listopada 2013r. powódka otrzymała wynagrodzenie za pracę za miesiąc październik 2013r. w kwocie 1373,32 zł. Natomiast za miesiąc listopad 2013r. otrzymała wynagrodzenia za pracę w kwocie 373,01 zł w dniu 12 grudnia 2013r.

Otrzymywanie wynagrodzenia z opóźnieniem było dla powódki bardzo uciążliwe i powodowało zaległości w comiesięcznych opłatach. Razem z mężem prowadzi wspólne gospodarstwo domowe i oprócz wynagrodzenia za pracę i emerytury męża powódka nie miała żadnych innych dochodów. W 2013r. powódka kupiła komputer na kredyt, który spłacała w comiesięcznych ratach. Bank za każdy dzień zwłoki w płatności raty upominał się o odsetki.

Dowód: potwierdzenie operacji bankowych k.16-20.

listy płac k.47-56,

zeznania powódki k.63-64.

Pismem z dnia 12 listopada 2013r. powódka E. G. złożyła stronie pozwanej oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, z winy pracodawcy, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodawcy tj. nieterminowego wypłacania wynagrodzenia. Jednocześnie w tym samym piśmie powódka wezwała stronę pozwaną do zapłaty odszkodowania.

Dowód : oświadczenie o rozwiązaniu umowy k. 15,

zeznania powódki k.63-64.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny sprawy był w znacznej mierze bezsporny. W szczególności, strona pozwana nie kwestionowała tego, że powódka do 1989 r. była jej pracownikiem, ani też tego, że należne jej wynagrodzenie w 2013r. było wypłacane z opóźnieniem co w konsekwencji skłoniło powódkę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy .

Spór sprowadzał się do ustalenia, czy kilkudniowe opóźnienia w płatności wynagrodzenia powódki lub dzielenie jej wynagrodzenia na transze, stanowiły ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków wobec pracownika.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest więc wypłacanie wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy. Pracodawca, który wbrew obowiązkowi nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń, podlega karze grzywny.

Konsekwencją uchylania się przez pracodawcę od spełnienia tego obowiązku i wypłacania pracownikowi wynagrodzenia w niepełnej wysokości, bądź niewypłacania go w ogóle, może być rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zgodnie z art. 55 § 1 ¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Jak wskazują komentatorzy, artykuł 55 § 1 ¹ stwarza pracownikowi możliwość rozwiązania umowy o pracę. Skorzystanie z tej możliwości pozostawione jest jego uznaniu. Przepis art. 55 § 1 ¹ został sformułowany w sposób podobny do art. 52 § 1 pkt 1 k.p., nie mówi on jednak o winie pracodawcy. Stąd też nie jest jasne, w jakim stopniu działanie lub zaniechanie pracodawcy musi być zawinione.

W doktrynie istnieje rozbieżność poglądów odnośnie do zakresu znaczeniowego pojęcia „ciężkie”. Przyjmuje się, że ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków w rozumieniu art. 55 § 1 ¹ k.p. oznacza naruszenie przez pracodawcę z winy umyślnej lub wskutek rażącego niedbalstwa obowiązków wobec pracownika, stwarzające realne zagrożenie istotnych interesów pracownika lub powodujące uszczerbek w tej sferze (zob. wyrok SN z 10.11.2010 r., I PK 83/10, niepubl.; wyrok SN z 8.10.2009 r., II PK 114/09, niepubl. oraz wyrok SN z 20.11.2008 r., III UK 57/08, niepubl). Warto podkreślić, że skoro obowiązek pracodawcy polega na terminowym wypłacaniu wynagrodzeń za pracę, to w stosunku do takiego obowiązku należy odnosić jego winę. Jeżeli pracodawca ogranicza wypłatę wynagrodzeń z powodu braku środków na ten cel, to nie spełniał swojego obowiązku z winy umyślnej. Kwestia, czy pracodawcy można przypisać winę w nieuzyskaniu środków na wynagrodzenia pracowników, jest obojętna z punktu widzenia treści stosunków pracy i realizacji podstawowego obowiązku pracodawcy względem pracowników. Jest to efekt podstawowej cechy tego stosunku prawnego, w którym pracodawca ponosi ryzyko prowadzonej działalności, które tym samym nie obciąża pracowników (zob. wyrok SN z 4.4.2000 r., I PKN 516/99, OSNP Nr 16/2001, poz. 516 oraz w wyrok SN z 5.7.2005 r., I PK 276/04, Wokanda Nr 2/2006); (por. Monitor prawa pracy (...) - Niewypłacenie w terminie całości wynagrodzenia jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracownika).

Jak wskazują komentatorzy, wydaje się, że wina pracodawcy nie może być ujmowana w taki sam sposób jak wina pracownika, o której mowa w art. 52 § 1. Wina jest bowiem kategorią subiektywną. Może ona być przypisana jednostce ludzkiej, a pracodawca, poza osobą fizyczną zatrudniającą pracowników, jest jednostką organizacyjną. Stąd też o winie można mówić przede wszystkim w odniesieniu do osób działających w imieniu pracodawcy. Pracodawca odpowiada też nie tylko na zasadzie winy, ale także na zasadzie ryzyka. Najlepszym tego przykładem jest niepłacenie wynagrodzenia. Powszechnie przyjmuje się, że stanowi to ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy, uzasadniające rozwiązanie natychmiastowe dokonane przez pracownika. Niepłacenie wynagrodzenia może obejmować jednak zarówno sytuacje zawinione przez pracodawcę (osoby działające w jego imieniu), jak i sytuacje, w których pracodawca znalazł się bez swojej winy, np. pogorszenie warunków rynkowych czy opóźnienie płatności jego należności przez firmy, z którymi on współpracuje. (tak m.in. w Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VI, Ludwik Florek (red.), Ryszard Celeda, Katarzyna Gonera, Grzegorz Goździewicz, Anna Hintz, Andrzej Kijowski, Łukasz Pisarczyk, Jacek Skoczyński, Barbara Wagner, Tadeusz Zieliński – komentarz do art. 55 k.p.)

W piśmiennictwie słusznie podkreśla się, iż dla zastosowania art. 55 § 1 ¹ w grę może wchodzić tzw. wina kontraktowa, której elementem jest bezprawność zachowania dłużnika, polegająca na ujemnej ocenie zachowania kontrahenta z punktu widzenia porządku prawnego. W tym wypadku wina jako przesłanka odpowiedzialności pracodawcy za naruszenie obowiązku wobec pracownika odpowiada pojęciom wykształconym w prawie cywilnym (por. np. T. Pajor, Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982, s. 185 i n.). Pojęcie winy wzorowane na prawie karnym (naganność zachowania w znaczeniu subiektywnym) jest konieczną przesłanką odpowiedzialności pracownika, a nie pracodawcy (por. T. Zieliński, Prawo pracy..., cz. 2, s. 327). Nie jest więc istotne, czy pracodawcy można zarzucić umyślność lub rażące niedbalstwo, np. z powodu wyrządzenia pracownikowi krzywdy wskutek wystawienia nieprawidłowego świadectwa pracy. Podstawowe obowiązki pracodawcy są w tych wypadkach naruszone z reguły w sposób ciężki, nawet jeśli pracodawca nie działał w złej wierze ani nie zachował się rażąco niedbale, nie płacąc pracownikom wynagrodzeń. Brak winy "subiektywnej" po stronie osób działających w imieniu pracodawcy nie pozbawia pracowników prawa rozwiązania umów o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 55 § 1 ¹, jeśli naruszenie podstawowego obowiązku pracodawcy jest obiektywnie ciężkie (T. Zieliński, Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika (w:) Encyklopedia prawa pracy..., red. L. Florek).

W ocenie Sądu Rejonowego, w świetle powyższej wykładni pojęcia ciężkiego naruszenia obowiązków pracodawcy nie ulega wątpliwości, że niewypłacenie powódce wynagrodzenia za pracę za okres od stycznia 2013 r. do października 2013r. w ustalonym w regulaminie terminie – do 10 następnego miesiąca kalendarzowego, i wypłacenie go z kilkudniowym opóźnieniem lub dzielenie go na dwie transze, stanowiło obiektywnie ciężkie naruszenie obowiązków pracodawcy. Ocena tych następstw w postępowaniu sądowym jest zindywidualizowana, odnosząca się do obiektywnych okoliczności odnoszących zaistniałych w konkretnej sprawie. Należy wskazać, że powódka uzyskiwała niskie wynagrodzenie za pracę (ok. 1300 zł netto) i oprócz emerytury męża nie posiadała żadnych innych dochodów. Zatem opóźnienia nawet kilkudniowe powodowały, że powódka pozostawała w opóźnieniu z comiesięcznymi opłatami. Dodać należy, że strona pozwana w niniejszym postępowaniu nie wskazała, co było przyczyną tych opóźnień, a jedynie potwierdziła, że takie opóźnienia miały miejsce. Podkreślić należy, że nie ma przy tym znaczenia, czy przyczyną nieterminowej i częściowej wypłaty była zła wola pracodawcy, czy jego problemy finansowe, ponieważ wystarczy, że danemu działaniu można przypisać winę nieumyślną w postaci rażącego niedbalstwa. W takiej sytuacji, kiedy pracodawca od niemal roku nieterminowo wywiązywał się z obowiązku wypłaty wynagrodzenia spełniając je z kilkudniowym opóźnieniem lub wypłacając je w dwóch transzach, to przy tak niskich dochodach powódki, była ona w pełni uprawniona do skorzystania z dyspozycji art. 55 § 1 ¹ k.p. i do rozwiązania umowy o pracę w trybie niezwłocznym, bez zachowania terminu wypowiedzenia. Sąd Rejonowy w pełni podziela zacytowaną wyżej wykładnię pojęcia „ciężkiego naruszenia obowiązków pracodawcy”, akcentującą obiektywny charakter naruszenia i możliwość wystąpienia takiego naruszenia nawet bez winy pracodawcy, członków jego zarządu czy pracowników. Słabszy ekonomicznie pracownik nie może pozostawać bezbronny w sytuacji niewypłacania mu wynagrodzenia przez pracodawcę znajdującego się w złej sytuacji ekonomicznej, a tym samym zmuszany do kontynuowania zatrudnienia – choćby przez okres 3-miesiecznego, jak w przypadku powódki, okresu wypowiedzenia - w sytuacji istnienia dużego prawdopodobieństwa, że pracodawca nie będzie w stanie wywiązać się terminowo z obowiązku wypłaty całości wynagrodzenia.

Z uwagi na powyższe roszczenie powódki o zasądzenie na jej rzecz kwoty 5584,17 zł brutto wraz z odsetkami od dnia 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania na podstawie art. 55 § 1 ¹ k.p. zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powódka pracowała u strony pozwanej od 1989 r., przysługiwałby jej zatem trzymiesięczny okres wypowiedzenia, a tym samym odszkodowanie w kwocie trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia brutto. O odsetkach ustawowych od żądanej kwoty Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 476 k.c., dłużnik – pozwany - nie spełnił bowiem żądania zapłaty świadczenia niezwłocznie po wezwaniu wierzyciela - powódki.

W punkcie II sentencji wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 k.p.c. statuującym zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, Sąd obciążył stronę pozwaną nieuiszczonymi kosztami sądowymi, nakazując jej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa – kasy Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia kwoty 100 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sadowej od pozwu, od której powódka była zwolniona z mocy ustawy.

W punkcie III wyroku Sąd na podstawie art. 477(2) § 1 k.p.c. nadał wyrokowi w punkcie I rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1861,39 zł brutto, stanowiącej równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia powódki.

Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Z: odnotować w rep

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć stronie pozwanej, z pouczeniem o apelacji

kal 14 dni

W. 11 sierpnia 2014r.