Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR Alina Gałęzowska

Protokolant Aniela Kowalik

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2015 r. w Środzie Śląskiej

sprawy z powództwa A. C.

przeciwko M. P. reprezentowanemu przez przedstawiciela ustawowego matkę S. P.

o ustalenie istnienia stosunku prawnego

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda A. C. na rzecz pozwanego M. P. reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową matkę S. P. kwotę 197,00 zł. ( sto dziewięćdziesiąt siedem złotych ) tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód A. C. w pozwie skierowanym przeciwko M. P. reprezentowanemu przez matkę S. P. wniósł o ustalenie, że powód A. C. zawarł ze zmarłym W. P. umowę powierniczego przelewu wierzytelności pieniężnej stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygnatura akt VGNc 9353/03 do dłużnika R. L., a także wniósł o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazał, że W. P. umową przelewu wierzytelności z dnia 10 października 2012 roku nabył od wierzyciela pierwotnego Biura (...) sp.k. we W. wierzytelność stwierdzoną prawomocnym nakazem zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej V Wydział Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku wydanego w sprawie sygn. akt V GNc 9353/03 od dłużnika R. L.. W. P. nabył wierzytelności ze środków pieniężnych powoda. W. P. zobowiązał się do ściągnięcia i przekazania wyżej wymienionej wierzytelności na rzecz powoda. Powód wskazał, że wspólnicy J. Z. pozostawali w owym czasie z powodem w głębokim konflikcie i nie zgodziliby się na przelew wierzytelności na rzecz powoda, mimo że spółka miała bardzo duże problemy finansowe. Wobec czego powód nie mógł zakupić wierzytelności we własnym imieniu. Dnia 4 czerwca 2014 roku zmarł W. P., a spadek po W. P. przyjął jego syn M. P.. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) prowadzi postępowanie egzekucyjne sygn. akt Km 941/13 z wniosku W. P. przeciwko dłużnikowi R. L. w oparciu o tytuł wykonawczy nakaz zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy V GNc 9353/03 zaopatrzony klauzulą wykonalności z dnia 27 kwietnia 2004 roku, postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Fabrycznej V Wydział Gospodarczy z dnia 12 września 2013 roku sygn. akt V G Co 338/13 zaopatrzone w klauzulę wykonalności z dnia 25 września 2013 roku. Zgodnie z pełnomocnictwem udzielonym przez W. P. środki pieniężne uzyskane w toku egzekucji przekazywane są na rachunek pełnomocnika wierzyciela adwokata P. W.. Z informacji powoda wynika, że adwokat P. W. środki pieniężne otrzymane po śmierci W. P. przekazał do depozytu sądowego. Do dnia 4 czerwca 2014 roku pełnomocnik W. P. adwokat P. W. przekazywał wyegzekwowane środki pieniężne bezpośrednio do rąk powoda. Pełnomocnik zmarłego W. P. złożył wniosek do Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej XIV Wydział Cywilny o zezwolenie na złożenie do depozytu sądowego sumy pieniężnej. Wniosek ten postanowieniem z dnia 17 października 2014 roku w sprawie sygn. akt XIV 795/14 został oddalony. Powód ma interes prawny w ustaleniu, że zawarł ze zmarłym W. P. umowę o powierniczy przelew wierzytelności. Umowa została zawarta ustnie. Pisemnym potwierdzeniem zawarcia umowy jest oświadczenie W. P. z dnia 27 listopada 2013 roku. Oświadczenie to nie spełnia wymogów określonych w art. 788 k.p.c. a zatem powód nie może wystąpić skutecznie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na jego rzecz. Ze względu na śmierć W. P. powód nie może podjąć innych kroków przewidzianych prawem. Wydanie wyroku w niniejszej sprawie zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów.

W odpowiedzi na pozew pozwany M. P. reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową matkę S. P. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że pozwany jest jedynym spadkobiercą po zmarłym ojcu W. P. na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia (...)sporządzonego dnia 7 sierpnia 2014 roku w Kancelarii Notarialnej K. D. we W.. Zgodnie z treścią art. 511 k.c. jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony. Przelew wierzytelności, którego ustalenia domaga się powód, winien być także stwierdzony pismem albowiem miał on dotyczyć wierzytelności pieniężnej stwierdzonej pisemnie w formie nakazu zapłaty z dnia 19 lutego 2004 roku wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygn. akt V GNc 9353/03. Dla spełnienia rygorów, o których mowa w art. 511 k.c. wystarczająca jest zwykła forma pisemna niemniej jednak zwykła forma pisemna nie jest zachowana w wypadku zawarcia umowy prowadzącej do przelewu w związku ze sporządzeniem jedynie jednostronnego aktu cesji zawierającego podpisane przez cedenta jego oświadczenie woli o przelaniu wierzytelności na cesjonariusza, które następnie zostanie przyjęte przez cesjonariusza ( orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 września 1945 roku C III 445/45 OSN 1945/1946 nr 1 pozycja 13, PiP 1946 z.3 s.139), a na taki dokument powołuje się powód przedkładając datowane na dzień 27 listopada 2013 roku odręczne oświadczenie W. P.. Z wyżej wymienionego dokumentu prywatnego może wynikać jedynie, iż W. P. oświadczył na dzień 27 listopada 2013 roku, że powód jest właścicielem bliżej niesprecyzowanej wierzytelności wobec niedookreślonej firmy (...) z W. i została ona zakupiona z jego środków. Jest to wyłącznie akt jednostronny, a nie umowa przelewu. Powód nie wskazał żadnych związków pomiędzy firmą (...) z W., a dłużnikiem R. L., ani tym bardziej nie sprecyzował jakiej wierzytelności, z jakiej daty oraz na jaką kwotę miałoby rzekomo oświadczenie dotyczyć, a zatem powód nie uprawdopodobnił na piśmie faktu zawarcia umowy przelewu wierzytelności o czym mowa w art. 511 k.c. Za nieudowodnione należy uznać kolejne twierdzenie powoda jakoby przyczyną zakupienia wierzytelności przez powoda bezpośrednio od wierzyciela pierwotnego tj. Biura (...) sp.k. był rzekomy konflikt powoda ze wspólnikami ww. spółki. Rzeczona spółka jest zarejestrowana w krajowym rejestrze sądowym pod numerem KRS (...). Z informacji KRS wynika, że ostatnie zmiany w spółce zgłaszane do KRS miały miejsce 30 maja 2011 roku, a więc skład osobowy spółki, jej reprezentacja pozostaje bez zmian zarówno w okresie rzekomej przedmiotowej sesji jak i obecnie. Z informacji KRS wynika, że powód był i dalej jest wspólnikiem ww. Spółki, jak również jej prokurentem, a podnosi w pozwie, że rzekomo nie mógł nabyć wierzytelności od wyżej wymienionej spółki. Ponadto pozwany zarzucił, że powód nie przedłożył przy pozwie żadnego dokumentu, z którego wynikałoby że rzeczywiście przekazał spadkodawcy pozwanego rzeczoną kwotę tysiąca złotych, ani też nie powołał żadnego dokumentu z którego miałoby wynikać powierzenie W. P. windykacji wierzytelności, w szczególności nie wskazał, czy rzekome windykowanie należności przez W. P. odbywało się za wynagrodzeniem oraz nie sprecyzował jak miało dochodzić do przekazywania powodowi wyegzekwowanych kwot. Pozwany zaprzecza, aby W. P. otrzymał wynagrodzenie w kwocie tysiąca złotych od powoda oraz aby W. P. zawarł z powodem i wykonywał umowę powierniczego przelewu wierzytelności. Powód nie przedłożył również żadnego dowodu na potwierdzenie tezy jakoby W. P. przekazywał mu wyegzekwowane od dłużnika R. L. środki pieniężne. Z akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) (...)wynika, że Komornik począwszy od lutego 2014 roku przekazywał wyegzekwowane należności na konto pełnomocnika W. P. adwokata P. W. nie ma natomiast żadnego dowodu, że adwokat P. W. przekazywał w/w kwoty powodowi A. C..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 lutego 2004 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy w sprawie sygn. V GNc 9353/03, na skutek pozwu wniesionego w dniu 14 listopad 2003 roku przez stronę powodową Biuro (...) sp.k. we W., nakazał pozwanemu R. L. aby zapłacił stronie powodowej kwotę 24 342,17 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 4 sierpnia 2003 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 450,70 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia nakazu zapłaty albo wyniósł w tymże terminie do sądu sprzeciw. Wierzytelność stwierdzoną nakazem zapłaty z dnia 19 lutego 2004 roku Biuro (...) sp.k. we W. nabyła od A. B. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) wraz z zabezpieczającym tę wierzytelność wekslem własnym in blanco pozwanego R. L..

Dowody: nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygn. akt V GNc 9353/03 oraz pozew o zapłatę w postępowaniu nakazowym w aktach sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu o sygn. V GNc 9353/03

Powód A. C. zainteresowany był nabyciem wierzytelności przysługującej spółce Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. wobec R. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą S. stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 lutego 2004 roku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy w sprawie sygn. V GNc 9353/03. Rozmawiał w tym celu z komplementariuszem spółki (...), który oznajmił powodowi, że ze względu na skonfliktowanie ze (...) spółki Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. nie jest możliwe nabycie przez powoda wierzytelności bezpośrednio od spółki.

Dowody: zeznania świadka A. P. k. 87

zeznania świadka B. Z. k. 59

zeznania świadka P. K. k. 113

przesłuchanie powoda k. 122

Umową przelewu wierzytelności zawartą w dniu 10 października 2012 roku we W. pomiędzy Biurem (...) sp.k. z siedzibą we W. reprezentowanym przy J. Z., a W. P. W. P. nabył od Biura (...) sp.k. z siedzibą we W. bezsporną, wymagalną i udokumentowaną wierzytelność w postaci należności głównej i odsetkowych w stosunku do R. L. wynikających z prawomocnego nakazu zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 19 lutego 2004 roku wydanego w sprawie V GNc 9353/03. Strony ustaliły, że cena zakupu wierzytelności wynosi 1000 zł. i zostanie ona zapłacona do dnia 22 października 2012 r. Umowa przelewu wierzytelności zawarta w dniu 10 października 2012 roku została sporządzona na piśmie z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności z dnia 10 października 2012 roku w aktach sprawy Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygnatura akt V GCo 388/13

W dniu 11 kwietnia 2013 roku W. P. reprezentowany przez adwokata P. W. wystąpił do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygn. akt V GNc 9353/03 na rzecz W. P. jako następcy prawnego wierzyciela pierwotnego Biura (...) sp.k. we W.. Postanowieniem z dnia 12 września 2013 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia- Fabrycznej Wydział V Gospodarczy po rozpoznaniu sprawy z wniosku wierzyciela W. P. przy udziale dłużnika R. L. o nadane klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego postanowił nadać nakazowi zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygn. akt V GNc 9353/03 klauzulę wykonalności na rzecz W. P. oraz zasądził od dłużnika R. L. na rzecz wierzyciela W. P. koszty postępowania w kwocie 127 zł sygn. akt V GCo 388/13.

Dowody: wniosek o nadanie klauzuli wykonalności oraz postanowienie z dnia 12 września 2013 roku Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygn. akt V GCo 388/13 w aktach Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygn. akt V GCo 388/13

W. P. reprezentowany przez adwokata P. W. w dniu 1 października 2013 roku przedkładając nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygn. akt V GNc 9353/03 zaopatrzony w klauzulę wykonalności wraz postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wrocław Fabryczna Wydział V Gospodarczy z dnia 12 września 2013 roku sygn. akt V GCo 388/13 wniósł do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) o wszczęcie egzekucji celem wyegzekwowania od dłużnika R. L. kwoty 24 342,17 zł należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 4 sierpnia 2003 roku do dnia zapłaty, kwoty 450 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, kwoty 66 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania klauzulowego, kwoty 127 zł tytułem kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym. We wniosku egzekucyjnym wierzyciel wskazał, że dłużnik prowadzi działalność gospodarczą pod firmą PPHU (...) z siedzibą w W. oraz jest wspólnikiem spółki cywilnej o nr NIP (...). Wyegzekwowane należności miały być przekazywane bezpośrednio na rachunek bankowy Kancelarii Adwokackiej (...) prowadzonego przez Bank (...).

Dowód: wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z dnia 26 września 2013 roku w aktach Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi w K. R. (1) KM 941/13

W dniu 27 listopada 2013 roku W. P. sporządził pisemne oświadczenie, w który wskazał, że właścicielem wierzytelności w stosunku do firmy (...) z W. i jest pan A. C. i została ona zakupiona z jego własnych środków.

Dowód: oświadczenie W. P. z dnia 27 listopada 2013 roku karta 6

W dniu 4 czerwca 2014 roku zmarł W. P.. Spadek po W. P. z mocy ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabył w całości syn M. P. zgodnie z aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 7 sierpnia 2014 roku sporządzonym w Kancelarii Notarialnej we W. przed notariuszem K. R. (2) A nr (...)

Dowód: akt poświadczenia dziedziczenia z dnia 7 sierpnia 2014 roku R. A nr 2931/2014 karta 25 -26

Pismem z dnia 1 sierpnia 2014 roku pełnomocnik wierzyciela W. P. poinformował Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1), że W. P. zmarł 4 czerwca 2014 roku. Postanowieniem z dnia 6 sierpnia 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) zawiesił postępowanie egzekucyjne. Działając w imieniu małoletniego M. P. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S. P. pełnomocnik adwokat D. K. wniosła pismem z dnia 7 sierpnia 2014 roku o kontynuowanie postępowania egzekucyjnego wszczętego na wniosek W. P. na rzecz spadkobiercy M. P. reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S. P. oraz przekazywanie wyegzekwowanych środków na rachunek bankowy przedstawiciela ustawowego M. P. S. P. prowadzonego w Banku (...) SA. Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) podjął zawieszone postępowanie. Pismem z dnia 15 września 2014 roku Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) zaświadczył, że podczas trwania egzekucji wyegzekwowane zostały następujące kwoty 1778,06 zł w dniu 24 lutego 2014 rok, kwota 2589,43 zł w dniu 20 maja 2014 roku, kwota 2607,83 zł w dniu 6 czerwca 2014 roku, kwota 1738,26 złotych w dniu 11 czerwca 2014 roku, kwota 4777,09 zł w dniu 26 czerwca 2014 rok -kwoty te przekazane zostały zgodnie z wnioskiem wierzyciela na konto pełnomocnika wierzyciela adwokata P. W., natomiast kwota 2690,41 zł wyegzekwowana w dniu 8 września 2014 roku przekazana została na konto S. P..

Dowody: pismo pełnomocnika W. P. z dnia 1 sierpnia 2014 roku, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) z dnia 6 sierpnia 2014 rok, pismo pełnomocnika małoletniego M. P. z dnia 7 sierpnia 2014 roku, postanowienie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) z dnia 22 sierpnia 2014 roku, zaświadczenie z dnia 15 września 2014 roku w aktach sprawy (...)

Zgodnie z informacją z rejestru przedsiębiorców z dnia 1 kwietnia 2015 roku (...) spółki komandytowej Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. jest A. G., J. Z., A. C., P. K.. Prawo reprezentowania spółki na zewnątrz przysługuje komplementariuszowi Adwokatowi J. Z. oraz prokurentom samoistnym A. C., A. G. i P. K.. Ugodą zawartą przed Sądem Okręgowym we Wrocławiu Wydział X Gospodarczy dnia 21 czerwca 2007 roku w sprawie X GC 157/06 w sprawie z powództwa J. Z., A. G., P. P., P. K. przeciwko A. C. o wyłączenie wspólnika ze spółki strony zgodnie postanowiły, że z dniem 31 grudnia 2006 roku wspólnik A. C. zostaje wyłączony ze spółki Biuro (...) adwokat J. Z. i (...) sp.k. z siedzibą we W..

Dowody: odpis z krajowego rejestru sądowego spółki Biuro (...) adwokat J. Z. i (...) sp.k. z siedzibą we W. k 27-30, protokół posiedzenia Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział X Gospodarczy z dnia 21 czerwca 2007 roku sygn. akt X GC 157/06 k 115 -116

Powyższe ustalenia faktyczne zostały dokonane na podstawie dokumentów prywatnych w postaci m.in. umowy przelewu wierzytelności z dnia 10 października 2012 roku, oświadczenia W. P. z dnia 27 listopada 2013 roku które stanowią dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie oraz dokumentów urzędowych w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygn. akt V GNc 9353/03, postanowienia z dnia 12 września 2013 roku Sądu Rejonowego dla Wrocławia- Fabrycznej Wydział V Gospodarczy sygn. akt V GCo 388/13, aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 7 sierpnia 2014 roku (...) postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) z dnia 6 sierpnia 2014 rok, postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi K. R. (1) z dnia 22 sierpnia 2014 roku, zaświadczenia z dnia 15 września 2014 roku, w aktach sprawy Km 941/13, odpisu z krajowego rejestru sądowego spółki Biuro (...) adwokat J. Z. i (...) sp.k. z siedzibą we W. k 27-30, protokołu posiedzenia Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział X Gospodarczy z dnia 21 czerwca 2007 roku sygn. akt X GC 157/06 , które stanowią dowód tego co zostało w nich urzędowo poświadczone. Sąd uznał za spójne i wiarygodne zeznania świadków A. P., B. Z., P. K. oraz dowód z przesłuchanie powoda w zakresie w jakim potwierdzili okoliczność, że powód A. C. zainteresowany był nabyciem wierzytelności przysługującej spółce Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. wobec R. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą S. stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 lutego 2004 roku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy w sprawie sygn. V GNc 9353/03 oraz okoliczność istniejącego konfliktu powoda ze (...) spółki Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W., który uniemożliwiał powodowi nabycie wierzytelności bezpośrednio od spółki. Dowody te w tym zakresie są spójne, logiczne i korespondują z treścią protokołu posiedzenia Sądu Okręgowego we Wrocławiu Wydział X Gospodarczy z dnia 21 czerwca 2007 roku sygn. akt X GC 157/06 wskazującego na fakt wykluczenia A. C. ze spółki komandytowej z dniem 31 grudnia 2006 roku .

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Podstawę prawną roszczenia stanowił art. 189 k.p.c. w zw. z art. 509 k.c. Zgodnie z art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Natomiast zgodnie z art 509 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W art.189 k.p.c. określone zostały materialnoprawne przesłanki zasadności powództwa, w którym powód domaga się sądowego ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa. Uwzględnienie powództwa zgodnie z art. 189 wymaga spełnienia dwóch podstawowych przesłanek, tj. istnienia interesu prawnego w żądaniu udzielenia ochrony prawnej przez wydanie wyroku ustalającego oraz istnienia bądź nieistnienia danego stosunku prawnego bądź prawa (w zależności od rodzaju żądania udzielenia ochrony prawnej).

Istota stosunku prawnego stanowi przedmiot licznych wypowiedzi, które ujawniają różnice poglądów (zob. Z. Ziembiński, O metodzie analizowania stosunku prawnego, PiP 1967, z. 2, s. 193 i n.). Według A. W. ( Prawo cywilne zarys części ogólnej, Warszawa 1979, s. 109), stosunkiem prawnym jest taki stosunek między ludźmi lub jednostkami organizacyjnymi, uznanymi przez normę prawną za podmioty prawa, w którym podmioty te mają wynikające z dyspozycji normy prawnej uprawnienia i obowiązki, realizacja zaś tych uprawnień i obowiązków zagwarantowana jest przymusem państwowym. Pojęcie stosunku prawnego w doktrynie przybliżają E. N., M. du V. ( Powództwo o ustalenie w sprawach z zakresu własności przemysłowej - artykuł dyskusyjny..., s. 337 i n.), stwierdzając, że chodzi o wyróżnione przez normy prawne zachowanie lub kompetencje podmiotu uprawnionego, któremu podporządkowane są określone obowiązki innego podmiotu. Stosunek prawny może wynikać zarówno z umowy, jak i z czynu niedozwolonego. W odniesieniu do pojęcia prawa z art. 189 k.p.c. chodzi o prawo podmiotowe, unormowane w prawie przedmiotowym. Niewątpliwe jest, że żądanie pozwu ustalenia stosunku prawnego art. 189 k.p.c. powinno dokładnie określać ten stosunek, zarówno pod względem przedmiotowym, jak i podmiotowym (wyrok SN z dnia 22 września 1999 r.,I PKN 263/99 OSNAPiUS 2001, nr 12, poz. 36). Powód nie może na omawianej drodze dochodzić przyznania mu prawa, którego nie ma. Zmierza on w zasadzie do potwierdzenia prawa lub stosunku prawnego przez sąd w wyroku.

Przepisy o pozwie, gdzie został zamieszczony art. 189 k.p.c. mają zastosowanie zarówno do określenia żądania, jak i przytoczenia okoliczności faktycznych przytoczonych na uzasadnienie żądania. Sąd może bowiem objąć badaniem i ustalaniem istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego tylko w zakresie objętym żądaniem. Elementy faktyczne wyroku ustalającego wchodzące w skład jego podstawy faktycznej nie mogą wykraczać poza ramy okoliczności faktycznych przytoczonych w pozwie. Wnioski wynikające z zasady dyspozycyjności - dla powództwa o ustalenie - przytacza W. S., Z. wyrokowania w procesie cywilnym, W. 1957, s. 45 i n. Jednakże wykazanie prawdziwości faktów i twierdzeń powoda dotyczących istnienia danego stosunku prawnego lub prawa poprzedza badanie merytorycznej przesłanki omawianego powództwa (interes prawny). Przesłanka ta, niezależnie od innych wymaganych przez prawo materialne lub procesowe okoliczności, warunkuje określony skutek powództwa o ustalenie i w istocie rozstrzyga o dopuszczalności badania i ustalenia prawdziwości twierdzeń powoda o istnieniu określonego w pozwie stosunku prawnego lub prawa.

Interes prawny w rozumieniu art. 189 jest kategorią obiektywną. Jest to obiektywna (czyli rzeczywiście istniejąca), a nie tylko hipotetyczna (czyli w subiektywnym odczuciu strony) potrzeba prawna uzyskania wyroku odpowiedniej treści występująca wówczas, gdy powstała sytuacja rzeczywistego naruszenia albo zagrożenia naruszenia określonej sfery prawnej. Praktycznie rzecz biorąc, interes prawny występuje wtedy, gdy sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości, a jednocześnie interes ten nie podlega ochronie w drodze innego środka (wyroki SN: z 4 października 2001 r., I CKN 425/2000 LexisNexis nr (...); z 8 maja 2000 r.,V CKN 29/2000, LexisNexis nr (...); z 9 lutego 2012 r., III CSK 181/2011 OSNC 2012, nr 7-8, poz. 101, LexisNexis nr (...); z 14 marca 2012 r., II CSK 252/2011, LexisNexis nr (...); wyrok SA w Poznaniu z 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/2005, LexisNexis nr (...); postanowienie SA w Poznaniu z 28 września 2012 r., I Acz 1611/2012, LexisNexis nr (...), Lex nr 1220598).

Brak interesu prawnego w rozumieniu komentowanego przepisu ma miejsce wówczas, gdy stan niepewności prawnej może być usunięty w drodze dalej idącego powództwa o świadczenie (ewentualnie innego powództwa, np. o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym) bądź w drodze podjęcia obrony w toku już wytoczonej przez pozwanego w procesie o ustalenie odrębnej sprawy o świadczenie (zob. np. wyroki SN: z 29 lutego 1972 r.,I CR 388/71, LexisNexis nr (...); z 4 marca 2011 r.,I CSK 351/2010, LexisNexis nr (...); z 16 kwietnia 2010 r.,IV CSK 453/2009, LexisNexis nr (...); wyrok SA w Katowicach z 28 września 2012 r., V ACa 415/ 2012, LexisNexis nr (...)). Ustalenie istnienia bądź nieistnienia stosunku prawnego lub prawa następuje wtedy przesłankowo. Wyjątkowo interes prawny zachowany jest w niektórych sytuacjach, gdy ze spornego stosunku wynikają jeszcze dalsze skutki, których dochodzenie powództwem o świadczenie nie jest możliwe bądź nie jest jeszcze aktualne. Dotyczy to np. powództwa o ustalenie stosunku pracy, chociaż możliwe jest w momencie wytoczenia takiego powództwa dochodzenie np. wynagrodzenia za pracę (zob. wyroki SN: z 2 czerwca 2006 r.,I PK 250/2005, OSNP 2007, nr 11-12, poz. 156, LexisNexis nr (...); z 8 stycznia 2002 r.,I CKN 723/99, LexisNexis nr (...); z 22 listopada 2002 r., IV CKN 1519/2000, LexisNexis nr (...); z 14 września 1998 r.,I PKN 334/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 646, LexisNexis nr (...); z 29 lutego 1972 r.,I CR 388/71, LexisNexis nr (...)).

Powód, dochodząc roszczenia o ustalenie stosunku prawnego lub prawa, obowiązany jest wykazać fakt istnienia tego stosunku i prawa oraz interesu prawnego w wytoczeniu powództwa przeciwko konkretnemu pozwanemu (art. 189 k.p.c.).Wyrok SN z dnia 19 września 2013 r.,I CSK 727/12, Legalis nr 731229 O występowaniu interesu prawnego w żądaniu ustalenia świadczy możliwość stanowczego zakończenia w tym postępowaniu sporu między stronami, natomiast przeciwko jego istnieniu - możliwość uzyskania pełniejszej przez powoda pełniejszej ochrony w drodze innego powództwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2013 r.,III CSK 254/12, LEX nr 1353202). Powództwo będzie oddalone przede wszystkim, jeżeli powód nie ma interesu prawnego do jego wytoczenia, ale także jeżeli interes taki istnieje, ale twierdzenie powoda o istnieniu lub nieistnieniu stosunku prawnego okaże się bezzasadne.

Orzecznictwo ustaliło zasadę, że nie ma interesu prawnego ten, kto może poszukiwać ochrony prawnej w drodze powództwa o zasądzenie świadczeń pieniężnych (np. gdy dług stał się już wymagalny) lub niepieniężnych (np. gdy prawo własności zostało już naruszone przez pozbawienie lub zakłócenie posiadania w rozumieniu art 222 § 1, 2 k.c. ). Zasada ta opiera się na założeniach, że - po pierwsze, wydanie wyroku zasądzającego możliwe jest, jeżeli także ustalona zostanie legitymacja czynna powoda, oraz - po drugie, że wyrok tylko ustalający istnienie stosunku prawnego nie zapewni ostatecznej ochrony prawnej, ponieważ nie jest - w przeciwieństwie do wyroków zasądzających - wykonalny na drodze egzekucji sądowej (por. m.in. orzeczenie SN z dnia 13 kwietnia 1965 r.,II CR 266/64, OSP 1966, z. 6-8, poz. 166; wyrok SN z dnia 22 listopada 2002 r., IV CKN 1519/00 LEX nr 78333).

Brzmienie art. 189 wyklucza możliwość ustalenia faktu bądź stanu faktycznego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto jednak, że dopuszczalne jest ustalenie faktu o charakterze bezpośrednio prawotwórczym, np. ustalenie, że dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy, czy też ustalenie postanowienia umownego określonej treści (wyroki SN: z 25 czerwca 1998 r.III CKN 563/97, LexisNexis nr (...); z 5 czerwca 2007 r., I UK 8/2007, OSNP 2008, nr 15-16, poz. 228, LexisNexis nr (...); uchwała SN z 29 marca 2006 r.,II PZP 14/2005 OSNP 2006, nr 15-16, poz. 228, LexisNexis nr (...)).

W ocenie Sądu powód nie wykazał istnienia interesu prawnego w żądaniu udzielenia ochrony prawnej przez wydanie wyroku ustalającego oraz istnienia pomiędzy powodem a zmarłym W. P. umowy powierniczego przelewu wierzytelności pieniężnej stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygnatura akt VGNc 9353/03 do dłużnika R. L..

Przelew jest umową, z mocy której wierzyciel-cedent przenosi na nabywcę-cesjonariusza wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Zgoda dłużnika na jej zawarcie jest potrzebna tylko wtedy, gdy w umowie łączącej wierzyciela z dłużnikiem wyłączono możliwość przeniesienia wierzytelności na osobę trzecią. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem). Umowa ta może być w zasadzie zawarta w dowolnej formie. Mają tu zastosowanie przepisy ogólne Kodeksu cywilnego co do formy czynności prawnych (art. 75 ¹ -77 i 79, a do 16 kwietnia 2010 r. art. 80). Jednostronne oświadczenie cedenta nie przenosi praw. Umowa dojdzie do skutku dopiero wtedy, gdy cesjonariusz przyjmie akt cesji. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. Jeżeli wierzytelność będąca przedmiotem przelewu jest stwierdzona pismem, przelew jej również powinien być stwierdzony pismem (art. 511 k.c.) Komentarz do art.509 Kodeksu cywilnego H. C..

Istotnym celem umów o powierniczy przelew wierzytelności jest z reguły ściągnięcie wierzytelności od dłużnika przez jej nabywcę (cesjonariusza) i następnie przekazanie należności wierzycielowi (cedentowi). Konstrukcja przelewu powierniczego przeniesienia wierzytelności w celu jej ściągnięcia polega na tym, że wierzyciel na podstawie stosunku wewnętrznego (z reguły umowy zlecenia) z inną osobą, zamiast udzielenia jej pełnomocnictwa, przelewa wierzytelność na zleceniobiorcę (cesjonariusza), który zobowiązuje się ściągnąć wierzytelność od dłużnika i wydać wierzycielowi uzyskane świadczenie. W następstwie takiej umowy zleceniobiorca staje się nabywcą wierzytelności, która z prawnego punktu widzenia wchodzi do jego majątku. W stosunku wewnętrznym zleceniobiorca (cesjonariusz), jako powiernik, powinien stosować się do wskazówek zleceniodawcy (cedenta). Działa wprawdzie w imieniu własnym, ale z gospodarczego punktu widzenia, na rachunek zleceniodawcy. ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 grudnia 2012 r. I A Ca 432/12, wyrok Sadu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 kwietnia 2014 r. I ACa 1294/13.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie potwierdził istnienia pomiędzy powodem a zmarłym W. P. umowy powierniczego przelewu wierzytelności pieniężnej stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygnatura akt VGNc 9353/03 do dłużnika R. L.. Aby powód A. C. mógł przelać wierzytelność na zleceniobiorcę (cesjonariusza) W. P., który zobowiązuje się ściągnąć wierzytelność od dłużnika R. L. i wydać wierzycielowi uzyskane świadczenie musiałby najpierw nabyć wierzytelność od Biura (...) sp.k. z siedzibą we W.. Tymczasem z zeznań świadka A. P., B. Z. oraz przesłuchania powoda wynika, że W. P. miał nabyć na rzecz A. C. wierzytelności przysługującej spółce Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. wobec R. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą S.- co wskazuje na istnienie stosunku zlecenia. Dlatego niezasadne jest żądanie ustalenia, że powód A. C. zawarł ze zmarłym W. P. umowę powierniczego przelewu wierzytelności pieniężnej stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygnatura akt VGNc 9353/03 do dłużnika R. L.. Ponadto umowa taka musiałaby zostać stwierdzona pismem z uwagi na fakt, że wierzytelność wobec R. L. została stwierdzona pismem - nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy z dnia 19 lutego 2004 roku sygnatura akt VGNc 9353/03. Za niewystarczające należało uznać jednostronne oświadczenie W. P. z dnia 27 listopada 2013 r. ( orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 września 1945 roku C III 445/45 OSN 1945/1946 nr 1 pozycja 13, PiP 1946 z.3 s.139, Komentarz do art.509 Kodeksu cywilnego H. C.).

W ocenie Sądu ustalenie, że powoda A. C. łączyła z W. P. umowa zlecenia, której przedmiotem było nabycie przez W. P. w imieniu własnym lecz na rzecz A. C. wierzytelności przysługującej spółce Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. wobec R. L. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą S. stwierdzonej nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 19 lutego 2004 roku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej Wydział V Gospodarczy w sprawie sygn. V GNc 9353/03 stanowiłoby wyjście poza granice związania sądu żądaniem pozwu ( 321 k.p.c.) Nadto powód musiałby wykazać jaka była treść umowy zlecenia, kiedy została zawarta, czy w jej zakres wchodziło tylko nabycie wierzytelności na rzecz powoda czy również jej ściągnięcie i przekazanie uzyskanych w ten sposób środków powodowi, czy W. P. miał nabyć wierzytelność we własnym imieniu i na rzecz powoda, czy w imieniu powoda i na jego rzecz. Obowiązkowi temu powód nie sprostał.

Zebrany w sprawie osobowy materiał dowodowy, poza wskazanym w ustaleniach faktycznych zakresem, należało uznać za niespójny, wzajemnie sprzeczny, a przez to mało wiarygodny. Z zeznań świadka B. Z. wynikało, że powód chciał nabyć od spółki komandytowej Biuro (...) i (...) sp.k. z siedzibą we W. bliżej nieokreśloną wierzytelność. Prowadził w tym celu rozmowę z J. Z., który odmówił sprzedaży wierzytelności powodowi z uwagi na istniejący pomiędzy wspólnikami spółki konflikt. Świadek zeznała, że J. Z. zaproponował, że wierzytelność może nabyć osoba trzecia, zeznała również że powód na zakup wierzytelności przekazał J. Z. kwotę 1000 zł. Tymczasem z umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 10 października 2012 roku we W. pomiędzy Biurem (...) sp.k. z siedzibą we W. reprezentowanym przy J. Z., a W. P. wynika, że W. P. nabył we własnym imieniu od Biura (...) sp.k. z siedzibą we W. wierzytelność w postaci należności głównej i odsetkowych w stosunku do R. L. wynikające z prawomocnego nakazu zapłaty Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 19 lutego 2004 roku wydanego w sprawie V GNc 9353/03. Strony ustaliły, że cena zakupu wierzytelności wynosi 1000 zł. i zostanie ona zapłacona do dnia 22 października 2012 r. Niezrozumiałym zatem jest za co uprzednio miał zapłacić J. Z. powód A. C. przekazując mu kwotę tysiąca złotych. Z zeznań świadka A. P. wynika, że powód chciał kupić wierzytelność od spółki (...). Powód wraz z komplementariuszem spółki (...) ustalili, że sprzedaż wierzytelności nastąpi za kwotę 1000 zł. Niestety pozostali wspólnicy spółki nie byli temu przychylni w związku z czym powód zaproponował by W. P. nabył ową wierzytelność w jego imieniu. Świadek był obecny przy spisywaniu oświadczenia przez W. P. dnia 27 listopada 2013 r. Z przesłuchania powoda wynika natomiast, że poprosił W. P. aby ten w jego imieniu nabył dla powoda wierzytelność. Umowa taka miała zostać zawarta w mieszkaniu J. Z. w kuchni przy stole, a powód miał przekazać J. Z. kwotę 1000 zł. Powód nie pamiętał jednocześnie czy otrzymał jakiekolwiek kwoty uzyskane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Złotoryi w toku postępowania egzekucyjnego od R. L. mimo, że w pozwie twierdził, że do dnia 4 czerwca 2014 r. pełnomocnik W. P. adwokat P. W. przekazywał wyegzekwowane środki pieniężne bezpośrednio do rąk powoda. S. P. zeznała natomiast, że wierzytelność nabył W. P. w imieniu własnym i na swoją rzecz, a na zakup wierzytelności pożyczyła mu kwotę 1000 zł. Z akt postępowania egzekucyjnego wynika natomiast, że podczas trwania egzekucji wyegzekwowane zostały następujące kwoty 1778,06 zł w dniu 24 lutego 2014 rok, kwota 2589,43 zł w dniu 20 maja 2014 roku, kwota 2607,83 zł w dniu 6 czerwca 2014 roku, kwota 1738,26 złotych w dniu 11 czerwca 2014 roku, kwota 4777,09 zł w dniu 26 czerwca 2014 rok -kwoty te przekazane zostały zgodnie z wnioskiem wierzyciela na konto pełnomocnik W. P. adwokata P. W.. Wszystkie te wątpliwości powodowały, że nie było możliwe ustalenie daty oraz treści łączącej powoda ze zmarłym W. P. umowy zlecenia.

Zauważyć również należy, że powód nie ma interesu prawnego w żądaniu udzielenia ochrony prawnej przez wydanie wyroku ustalającego albowiem w sytuacji zawarcia z W. P. umowy zlecenia przysługuje mu wobec spadkobiercy zmarłego W. P. dalej idące powództwo o świadczenie. W przypadku śmierci przyjmującego zlecenie albo utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych przepis art. 748 k.c. wprowadza jako zasadę wygaśnięcie zlecenia. Wygaśnięcie zlecenia z powodu śmierci przyjmującego zlecenie bądź utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych powoduje, że jego spadkobiercy bądź w jego imieniu przedstawiciel ustawowy są zobowiązani wydać dającemu zlecenie wszystko, co przyjmujący zlecenie uzyskał dla niego w wykonaniu zlecenia (art. 740 zdanie drugie k.c.). W przypadku śmierci przyjmującego zlecenie powyższe prawa i obowiązki wchodzą w skład spadku. Śmierć przyjmującego zlecenie po dokonaniu przez niego zleconej mu czynności nie powoduje wygaśnięcia całej umowy zlecenia i nie pozbawia dającego zlecenie tego co zostało dla niego w wyniku umowy zlecenia przez przyjmującego zlecenie (także, gdy działa w imieniu własnym) nabyte. Wynikające z dokonania zleconej czynności obowiązki w szczególności obowiązek przeniesienia nabytego prawa dającego zlecenie, przechodzą na spadkobierców przyjmującego zlecenie i określone zakresem tych obowiązków świadczenia mogą być dochodzone od tych spadkobierców ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23grudnia 1977 r. (...), wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 sierpnia 1977 r. IV C 338/77). Natomiast należności za okres po śmierci przyjmującego zlecenie mogłyby podlegać zwrotowi w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu, o ile powód wykazałby treść łączącego go ze zmarłym W. P. stosunku prawnego.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. W myśl zaś art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych koszty sądowe obejmują opłaty oraz wydatki. Do niezbędnych i celowych kosztów procesu poniesionych przez pozwanego należało zaliczyć koszty zastępstwa procesowego profesjonalnego pełnomocnika 180 zł. oraz poniesionej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.. Wysokość koszów zastępstwa procesowego wynika z § 6 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu. (Dz.U.2013.461 j.t.)