Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2019 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu XII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Piotr Józwik

po rozpoznaniu w dniu 17.09.2019 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa S. K.

przeciwko (...) Bankowi S.A. we W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 1 796 zł (tysiąc siedemset dziewięćdziesiąt sześć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11.12.2017 r. do dnia zapłaty;

II. oddala dalej idące powództwo;

III. zasądza od powoda na rzecz pozwanego 5 417 zł kosztów procesu.

XII C 208 / 19

UZASADNIENIE

Powód S. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Banku S.A. we W. 289 868, 82 zł tytułem nienależnie pobranych przez pozwanego od powoda rat kapitałowo-odsetkowych w wyższej wysokości niż rzeczywiście powód powinien był spłacić w okresie od dnia 09.03.2009 r. do dnia 12.04.2017 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 11.12.2017 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 19.07.2007 r. zawarł z pozwanym umowę kredytu hipotecznego nominowanego do CHF nr (...) na kwotę 361 167, 23 zł na okres 360 miesięcy. Przed zawarciem umowy kredytu powodowi nie zaproponowano kredytu w PLN, natomiast propozycja zawarcia umowy kredytu nominowanego została przedstawiona w taki sposób, że nie wywołała obaw przed zawarciem umowy. Przedstawiona powodowi oferta nie zawierała wszystkich informacji niezbędnych dla dokonania obiektywnej oceny stopnia ryzyka związanego z wyborem kredytu waloryzowanego, w szczególności nie przedstawiono powodowi informacji pozwalających rzetelnie ocenić ryzyko związane z możliwymi wahaniami kursów walut oraz ich wpływem na mechanizmy zawarte w treści umowy kredytowej. Pozwany nie wyjaśnił powodowi mechanizmu ustalania kursów walut obcych ani nie podał informacji o czynnikach mających wpływ na kształtowanie wysokości kursów stosowanych przez bank w czasie trwania umowy kredytu. Powód nie miał możliwości negocjowania warunków umowy, jego decyzja ograniczyła się do wyboru gotowego produktu bankowego, niosącego za sobą określony odgórnie wzorzec umowy. Nadto przed podpisaniem umowy powód nie otrzymał jej egzemplarza w sposób umożliwiający zapoznanie się i przeanalizowanie jej treści.

Powód podniósł, iż wbrew tytułowi umowy z uwagi na zastosowany mechanizm przeliczeniowy kredyt miał charakter kredytu indeksowanego. Waluta obca stanowiła jedynie miernik wartości, a nie walutę kredytu. Umowa zawarta pomiędzy powodem a pozwanym miała za przedmiot kredyt udzielony w złotych polskich (361 167, 23 zł).

Według powoda zapisy § 3 ust. 2 i § 2 ust. 2 umowy uniemożliwiały odnalezienie parametrów i mechanizmów dla weryfikacji indeksacji stosowanej przez pozwanego podczas wypłaty środków, co powodowało, iż powód od chwili zawarcia umowy do momentu wypłaty całej kwoty kredytu pozostawał w niepewności co do wysokości swojego zobowiązania. W dacie zawarcia umowy powód nie był w stanie oszacować, jaka ostatecznie wysokość zobowiązania w walucie indeksacji zostanie ustalona przez pozwany Bank, a przez to, w jaki sposób będzie ustalana wysokość rat, które następnie będzie zobowiązany spłacać.

Powód zarzucił abuzywność postanowień § 2 ust. 1 zd. 1, § 3 ust. 2, § 5 ust. 5 umowy oraz § 19 ust. 3 regulaminu udzielania kredytów. Wskazał na posiadanie statusu konsumenta, brak indywidualnego uzgodnienia kwestionowanych postanowień umownych, kształtowanie jego praw i obowiązków w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażące naruszenie jego interesów poprzez zastosowanie kwestionowanych postanowień umownych, brak spełnienia przez pozwanego jako przedsiębiorcę obowiązku informacyjnego względem powoda jako konsumenta.

Powód podniósł, iż wskutek abuzywności postanowień wzorca dotyczących klauzuli indeksacyjnej spełnił na rzecz pozwanego świadczenie nienależne w rozumieniu art. 410 § 2 kc. Skoro niedozwolone postanowienia umowne nie wiążą powoda, to nie ma podstawy do ustalenia kapitału kredytu oraz uiszczania rat kredytu według mechanizmu indeksacji. Wobec tego powód dokonał rozliczenia kredytu, przyjmując, iż kwota kredytu nie została poddana indeksacji, tj. rozliczana jest w walucie PLN.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Bank S.A. we W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Pozwany wskazał, że w dniu 13.07.2007 r. powód złożył wniosek kredytowy, w którym wnioskował o przyznanie kredytu na sfinansowanie spłaty kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe, którego celem był zakup działki budowlanej, oraz sfinansowanie budowy domu jednorodzinnego. Zgodnie z obowiązującą w pozwanym Banku procedurą udzielania informacji powód był poinformowany o ryzyku walutowym i ryzyku stopy procentowej, co potwierdził, podpisując dokument. Przed zawarciem umowy pełnomocnik powoda otrzymał od pozwanego egzemplarz informacyjny umowy oraz regulamin udzielania kredytów/pożyczek, co potwierdził swoim oświadczeniem zawartym w umowie, a także podpisem pod treścią regulaminu. Powód nie zwracał się do pozwanego z prośbą o wyjaśnienia dotyczące treści umowy, mechanizmów związanych z nominowaniem do waluty obcej, jak również kwestii ustalania kursu kupna CHF przez Bank. W dniu 19.07.2007 r. strony zawarły umowę, której przedmiotem było udzielenie kredytu hipotecznego w kwocie 361 167, 23 zł nominowanego (indeksowanego) do waluty CHF.

Kredyt został uruchomiony w transzach według kursu kupna waluty CHF obowiązującego u pozwanego w dniu uruchomienia kredytu lub poszczególnych transz. Zindeksowana kwota kredytu wynosi 164 935, 64 CHF.

Po zawarciu umowy i uruchomieniu pierwszej transzy kredytu pozwany sporządził pierwszy harmonogram spłaty, w którym znajdowały się następujące informacje: okres kredytowania, kwota kredytu w CHF, wysokość kursu ustalonego przez pozwanego w dniu uruchomienia kredytu, terminy płatności oraz wysokość rat kapitałowo-odsetkowych w CHF, a następnie doręczył go powodowi. W toku wykonywania umowy pozwany doręczał powodowi zmiany harmonogramu, w których określone były terminy spłaty, wysokość kapitału do spłaty w CHF, odsetek oraz innych opłat; każdy z harmonogramów zawierał również informację na temat wysokości salda zadłużenia w CHF.

Pozwany wskazał, że w celu udzielenia klientom (w tym powodowi) kredytu nominowanego co CHF pozwany musiał posiadać i posiadał finansowane w CHF pochodzące z linii kredytowych w walucie CHF udzielanych przez spółkę matkę.

Pozwany podniósł, że sposób ustalania kursów walutowych był ściśle powiązany z sytuacją panującą na rynkach walutowych oraz z rynkowymi kursami obowiązującymi na rynku międzybankowym. Obowiązujące u pozwanego kursy kupna i sprzedaży są ustalane i publikowane na stronie internetowej Banku.

Pozwany zaprzeczył, aby wskazane przez powoda postanowienia umowy miały charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc. Podniósł, że wypełnił wobec powoda wszystkie obowiązki informacyjne wynikające z Rekomendacji S z 2006 r.

Pozwany podniósł, że postanowienia zawartej przez strony umowy w zakresie, w jakim zastrzegają umowną waloryzację świadczeń wg kursu CHF oraz zmienność oprocentowania, stanowią elementy decydujące o charakterze tej umowy i jako takie nie mogą podlegać wyeliminowaniu czy modyfikacji w drodze wyroku Sądu. Bezsporne jest, iż strony zawarły umowę kredytu nominowanego (indeksowanego) do CHF o zmiennym oprocentowaniu. Możliwość waloryzowania umownych świadczeń wg kursu waluty, jak i zmienności oprocentowania, stanowią w pełni dopuszczalne zastrzeżenia umowy kredytu. Dopuszczalność stosowania tzw. klauzul waloryzacyjnych w umowie kredytu jest w zasadzie w orzecznictwie niepodważana. Celem stosowanie tego typu klauzul nie jest przysporzenie majątkowe na rzecz jednej ze stron, tylko zachowanie na przestrzeni ustalonego czasu jednolitej wartości wzajemnych świadczeń stron, co jest w pełni dopuszczalne na podstawie art. 358 ¹ § 2 kc przewidującego umowną waloryzację zobowiązania pieniężnego. Wykorzystując waloryzację kredytu do waluty strony uzyskują w miarę stabilną podstawę do długookresowego utrzymania stałej siły nabywczej wartości pieniężnych udzielonych w kwocie kredytu.

Pozwany zakwestionował twierdzenia powoda co do ustalania kursów, po jakich następowały przeliczenia przewidziane umową kredytu. Podniósł, iż nie ustalał kursów kupna CHF w sposób dowolny, oderwany od kursów kształtowanych przez rynek walutowy czy obiektywnych czynników. Wielokrotnie kurs sprzedaży NBP stosowany przy spłacie rat kapitałowo-odsetkowych był niższy od kursów kupna CHF zastosowanych przy indeksacji kredytu powoda. Ryzyko zmian kursów strony ponosiły równomiernie.

Pozwany zarzucił, iż powód nie wykazał, aby wskazane przez niego postanowienia umowy miały charakter niedozwolony, a w szczególności, że postanowienia te w sposób rażący naruszają jego interesy. Nie wykazał również, że pozwany jest wzbogacony jego kosztem.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

W dniu 05.07.2006 r. (...) Bank S.A. we W. oraz S. K. zawarli umowę kredytu hipotecznego nominowanego w PLN nr (...).

Kredyt przeznaczony był na sfinansowanie nabycia działki budowlanej nr (...) w Z. przy ul. (...), KW nr (...).

Bank udzielił powodowi kredytu w kwocie 26 842, 87 zł na okres 60 miesięcy.

/ dowód: umowa kredytu nr (...) z dnia 05.07.2006 r. – k. 158-162; zeznania powoda

S. K. – e-protokół z dnia 17.09.2019 r. 00:24:43-00:53:04 /

Po nabyciu działki powód potrzebował dodatkowych środków na budowę domu jednorodzinnego. Zgłosił się ponownie do pozwanego Banku.

W dniu 13.07.2007 r. powód złożył w (...) Banku S.A. wniosek kredytowy na formularzu Banku, w którym wniósł o przyznanie kredytu w kwocie 361 267, 23 zł (łącznie z prowizjami i opłatami) w walucie CHF, wypłaconego w 6 transzach, na okres 360 miesięcy. Wskazał, że kredyt ma zostać przeznaczony na sfinansowanie spłaty wcześniejszego kredytu udzielonego na zakup działki oraz na sfinansowanie budowy domu jednorodzinnego na działce nr (...) w Z. przy ul. (...). Jako przewidywany termin zakończenia inwestycji powód wskazał 12.2007 r.

Przy złożeniu wniosku powód oświadczył, że Bank przedstawił mu w pierwszej kolejności ofertę kredytu/pożyczki w polskim złotym i po zapoznaniu się z tą ofertą dokonał wyboru oferty kredytu hipotecznego nominowanego w walucie obcej, mając pełną świadomość ryzyka związanego z tym produktem, w szczególności tego, że niekorzystna zmiana kursu waluty spowoduje wzrost comiesięcznych rat spłaty kredytu oraz wzrost wartości całego zadłużenia.

Podczas wizyt powoda w Banku nie były omawiane szczegółowe zasady ustalania kursów walut przyjmowanych dla rozliczeń związanych z wypłatą i spłatą kredytu.

/ dowód: wniosek kredytowy z dnia 13.07.2007 r. – k. 155-157; oświadczenie z dnia 13.07.2007 r.

– k. 163; uwagi do umowy – k. 164; zeznania powoda S. K. – e-protokół z

dnia 17.09.2019 r. 00:24:43-00:53:04 /

W dniu 19.07.2007 r. (...) Bank S.A. we W. oraz S. K. zawarli umowę kredytu hipotecznego nominowanego do CHF nr (...).

Kredyt przeznaczony był na sfinansowanie spłaty kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe, którego pierwotnym celem był zakup działki budowlanej, oraz sfinansowanie budowy domu jednorodzinnego w Z. przy ul. (...) na działce nr (...), objętej KW nr (...) (§ 1).

Bank udzielił powodowi kredytu w kwocie 361 167, 23 zł, nominowanego do waluty CHF, wg kursu kupna walut dla CHF obowiązującego w Banku w dniu uruchomienia całości kredytu lub jego poszczególnych transz – w przypadku wypłaty kredytu w transzach; kredyt został udzielony na 360 miesięcy i miał być wypłacany w złotych polskich; okres kredytowania rozpoczął się w dniu podpisania umowy (§ 2 ust. 1).

Informacje o okresie kredytowania, kwocie kredytu w CHF, wysokości kursu ustalonego przez Bank w dniu uruchomienia kredytu, wysokości oprocentowania oraz wysokości i terminach płatności rat miały zostać określone w "Harmonogramie spłat", przekazywanym kredytobiorcy co 6 miesięcy, na kolejny 6-miesięczny, przy czym pierwszy harmonogram miał zostać przekazany kredytobiorcy niezwłocznie po uruchomieniu kredytu (§ 2 ust. 2).

Prowizja Banku została zawarta w kwocie kredytu i wynosiła 0 zł (§ 2 ust. 3).

Oprocentowanie kredytu miało być zmienne, jednakże nie wyższe niż czterokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne) obowiązującej w dniu, za który naliczane było oprocentowanie; oprocentowanie kredytu równało się sumie stopy bazowej obowiązującej w dniu uruchomienia kredytu lub jego pierwszej transzy oraz stałej marży Banku wynoszącej 1,38 % w stosunku rocznym; oprocentowanie kredytu wyliczone zgodnie z tą zasadą na dzień podjęcia decyzji kredytowej wynosiło 4,22 % w stosunku rocznym (§ 2 ust. 4).

Za obowiązującą w dniu uruchomienia kredytu lub jego pierwszej transzy została przyjęta stopa bazowa w wysokości stawki LIBOR 6M dla CHF ustalanej dwa dni przed dniem, w którym stopa bazowa ma obowiązywać, o godz. 11 czasu londyńskiego i ogłaszanej na stronach informacyjnych Reuters; w przypadku braku notowań stawki LIBOR 6M dla danego dnia do wyliczenia stopy procentowej stosowane były notowania z dnia poprzedzającego, w którym było prowadzone notowanie stawki LIBOR 6M; stopa bazowa zaokrąglana była do dwóch miejsc po przecinku (§ 2 ust. 5).

Bank zobowiązał się do uruchomienia kredytu w 9 transzy/ach, w drodze przelewu środków, wypłacanych w okresie 6 miesięcy, licząc od dnia zawarcia umowy; pierwsza transza obejmowała m.in. (§ 3 ust. 1):

a) 0 zł tytułem prowizji Banku na rachunek nr (...),

b) 1 589, 14 zł tytułem opłaty za ubezpieczenie kredytu na rachunek nr (...),

c) 1 454, 08 zł tytułem opłaty za ubezpieczenie wkładu własnego na rachunek w (...) SA na rachunek nr (...),

d) 1 454, 08 zł tytułem składki ubezpieczenia na życie na okres pięciu lat od dnia podpisania umowy, które Bank pobrał w dniu uruchomienia tej transzy.

Kredyt miał być wypłacony w złotych polskich przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości wypłacanej kwoty (transzy) na CHF wg kursu kupna walut dla CHF ustalanego przez Bank i obowiązującego w Banku w dniu wypłaty środków (§ 3 ust. 2).

Bank miał uruchomić kredyt nie później niż w terminie 5 dni roboczych od dnia, w którym kredytobiorca spełnił ostatni z warunków:

a) ustanowił prawne zabezpieczenia spłaty kredytu zgodnie z § 11 ust. 1 i 6 z wyłączeniem postanowień § 11 ust. 1 lit. a i c,

b) udokumentował wniesienie minimalnego wkładu własnego, chyba że dokumenty potwierdzające wniesienie wkładu własnego zostały przedłożone wraz z wnioskiem kredytowym,

c) przedłożył pisemną dyspozycję wypłaty środków,

d) przedłożył wniosek o wpis hipoteki do księgi wieczystej potwierdzony przez sąd wieczysto-księgowy wraz z dowodem opłaty wniosku oraz oświadczenie o ustanowieniu hipoteki,

e) przedłożył potwierdzony przez Sąd wniosek o uaktualnienie nazwy ulicy w KW.

Zmiana oprocentowania kredytu miała następować co 6 miesięcy, począwszy od dnia uruchomienia kredytu lub jego pierwszej transzy (dni zmiany oprocentowania); zmiana oprocentowania następować miała poprzez zmianę wysokości stopy bazowej będącej częścią składową oprocentowania na stopę bazową obowiązującą w dniu dokonania zmiany oprocentowania; ustalenie wysokości stopy bazowej na kolejne 6-miesięczne okresy kredytowania następować miało w dniach zmiany oprocentowania; zmiana wysokości stopy bazowej powodowała zmianę wysokości oprocentowania o taką samą liczbę punktów procentowych (§ 4 ust. 1).

Stopa procentowa ustalona we wskazany sposób obowiązywała od dnia, w którym dokonano zmiany; Bank zobowiązał się pisemnie zawiadomić kredytobiorcę oraz poręczycieli o zmianie oprocentowania przesyłając aktualny harmonogram spłat (§ 4 ust. 2).

Stopa oprocentowania zmieniona w związku ze zmianą wysokości odsetek maksymalnych, obowiązywała od dnia zmiany wysokości odsetek maksymalnych. Bank miał powiadamiać kredytobiorcę o zmianie tego oprocentowania w cyklicznej korespondencji kierowanej do kredytobiorcy (§ 4 ust 3).

Zmiana oprocentowania kredytu nie stanowiła zmiany umowy i nie wymagała aneksu (§ 4 ust. 4).

Nadto od kredytu naliczane miały być odsetki od faktycznego zadłużenia kredytobiorcy, z zastrzeżeniem postanowień § 5 ust 8 i 9 umowy (§ 4 ust. 5).

Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu w 354 równych ratach kapitałowo odsetkowych w terminie do 12 dnia miesiąca (§ 5 ust. 1).

Bank udzielił kredytobiorcy karencji w spłacie kapitału w okresie od dnia uruchomienia kredytu lub jego pierwszej transzy do dnia płatności raty nr 6 (§ 5 ust. 2).

Wysokość rat kapitałowo-odsetkowych miała zostać ustalona po przeliczeniu kwoty wypłaconego kredytu na CHF, stosownie do postanowień umowy (§ 5 ust. 3).

Raty kredytu wraz z należnymi odsetkami płatne były w złotych, w kwocie stanowiącej równowartość CHF, na rachunek kredytu nr (...) (§ 5 ust. 4).

Kwota wpłaty raty w złotych przeliczana miała być na CHF wg kursu sprzedaży obowiązującego w NBP na dzień przed datą wpływu środków do Banku (§ 5 ust. 5).

W przypadku wpłaty w kwocie wyższej niż kwota spłaty bieżącej raty kredytobiorca powinien był zawiadomić Bank o sposobie rozliczenia wpłaconej kwoty; w przeciwnym razie nadpłata umieszczana była na nieoprocentowanym rachunku i zaliczana na poczet spłat kolejnych rat w terminie ich wymagalności (§ 5 ust. 7).

Za czynności związane z obsługą kredytu, a zwłaszcza sporządzeniem zmian w harmonogramie spłat, a także za inne czynności wykonywane przez Bank na wniosek kredytobiorcy miały być pobierane opłaty zgodnie z obowiązującą tabelą opłat i prowizji Banku dla kredytów/pożyczek hipotecznych; tabela opłat i prowizji obowiązująca na dzień zawarcia umowy została przekazana kredytobiorcy wraz z egzemplarzem umowy kredytowej (§ 7).

Zabezpieczenie kredytu stanowiły (§ 11 ust. 1):

a) hipoteka kaucyjna do wysokości 722 334, 46 zł na nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...), działka nr (...),

b) weksel in blanco z wystawienia kredytobiorcy wraz z deklaracją wekslową,

c) cesja praw z polisy ubezpieczenia przedmiotu zabezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych,

d) wskazanie Banku jako pierwszego uposażonego z tytułu ubezpieczenia na życie kredytobiorcy potwierdzonego polisą nr (...) wystawioną przez (...) Towarzystwo (...) S.A., do wysokości całkowitego zadłużenia z tytułu umowy kredytu,

e) ubezpieczenie wkładu własnego w (...) SA ze składką opłaconą na okres 48 miesięcy

Do czasu ustanowienia zabezpieczeń w postaci hipoteki i cesji praw z ubezpieczenia nieruchomości kredytobiorca ustanowił na rzecz Banku prawne zabezpieczenie kredytu w postaci ubezpieczenia kredytu w (...) S.A. ze składką opłaconą na okres 6 miesięcy, wysokość składki wynosiła 0,44 % kwoty udzielonego kredytu; przypadku konieczności przedłużenia ubezpieczenia kredytobiorca zobowiązał się do opłacenia kolejnej składki zgodnej z nowym okresem ubezpieczenia (§ 11 ust. 6).

Bank zobowiązał się na wniosek Kredytobiorcy do niezwłocznego zwolnienia powyższego zabezpieczenia po przedłożeniu przez Kredytobiorcę odpisu księgi wieczystej z prawomocnym wpisem hipoteki oraz przedłożenia potwierdzenia przez Towarzystwo (...) faktu przyjęcia cesji z polisy ubezpieczenia (§ 11 ust. 7).

Umowa sporządzona została w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach po jednym dla Banku i Kredytobiorcy (§ 13 ust. 1).

Zmiany Umowy mogły nastąpić za pisemną zgodą stron pod rygorem nieważności z wyłączeniem: zmiany harmonogramu spłaty, zmiany stopy oprocentowania, zmiany nru rachunku bankowego (§ 13 ust. 2).

Do spraw nieuregulowanych umową znajdowały zastosowanie postanowienia Regulaminu udzielania kredytów/pożyczek hipotecznych przez (...) Bank S.A., który stanowił integralną część umowy oraz przepisy prawa bankowego i kodeksu cywilnego (§ 13 ust. 3).

Kredytobiorca oświadczył, że przed zawarciem umowy doręczono mu Regulamin udzielania kredytów/pożyczek hipotecznych oraz informacyjny egzemplarz umowy; ponadto potwierdził fakt zapoznania się z tymi dokumentami i zgodził się na przestrzeganie ich postanowień.

/ dowód: umowa kredytu nr (...) z dnia 19.07.2007 r. – k. 31-33 i 168-172; Regulamin

udzielania kredytów/pożyczek hipotecznych przez (...) Bank S.A. – k.

34-39 /

(...) Bank S.A. finansował akcje kredytowe związane z kredytami indeksowanymi do CHF poprzez zaciąganie bankowych pożyczek/kredytów odnawialnych, w szczególności w bankowej spółce matce – (...) S.A. lub innych bankach grupy kapitałowej(...).

/ dowód: umowa kredytu z dnia 03.01.2005 r. wraz z aneksami z dnia 22.06.2005 r. i z dnia

10.10.2005 r. – k. 203-209; umowa kredytu odnawialnego z dnia 15.03.2006 r. – k. 210-

223; umowa kredytu odnawialnego z dnia 01.10.2007 r. – k. 224-238; zestawienie – k.

239-240; zeznania świadka T. S. – e-protokół z dnia 17.09.2019 r. 00:05:33-

00:24:42 /

Pismem z dnia 11.02.2018 r. powód zwrócił się do pozwanego o wydłużenie terminu spłaty transz.

W dniu 13.02.2008 r. strony zawarły aneks nr (...) do umowy kredytu z dnia 19.07.2007 r., którym zmieniły postanowienia § 3 ust. 1, 5 ust. 1 i 5 ust. 2 umowy kredytu w ten sposób, iż postanowiły, że kredyt zostanie uruchomiony w 9 transzach w okresie 7 miesięcy od dnia zawarcia umowy, kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu w 353 ratach, a Bank udzielił karencji w spłacie kapitały do dnia płatności raty nr 7.

/ dowód: aneks nr (...) z dnia 13.02.2008 r. – k. 40 i 24; pismo z dnia 11.02.2008 r. – k. 241 /

Kredyt został powodowi wypłacony w 9 transzach:

- 01 – 25.07.2007 r. – 26 393, 52 CHF = 58 567, 23 zł – kurs 2,2190,

- 02 – 07.08.2007 r. – 17 793, 59 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,2480,

- 03 – 07.09.2007 r. – 17 691, 29 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,2610,

- 04 – 12.10.2007 r. – 18 424, 69 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,1710,

- 05 – 23.10.2007 r. – 18 770, 53 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,1310,

- 06 – 22.11.2007 r. – 18 315, 02 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,1840,

- 07 – 28.11.2007 r. – 18 382, 35 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,1760,

- 08 – 03.01.2008 r. – 18 788, 16 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,1290,

- 09 – 13.02.2008 r. – 10 376, 49 CHF = 40 000, 00 zł – kurs 2,1780.

/ dowód: pismo z dnia 07.09.2017 r. – k. 44 /

Bank przesyłał powodowi harmonogramy spłaty kredytu co 6 miesięcy, wskazując w nich aktualne oprocentowanie kredytu i wysokość rat w CHF, w tym kapitału i odsetek, oraz wysokość pozostałego do spłaty kapitału w CHF.

Powód dokonywał wpłat na rachunek bankowy w złotych polskich. Otrzymał z Banku informację, żeby wpłacać kwotę odpowiadającą racie przeliczonej kursem NBP i powiększoną o 5-10 zł. Złożył stałe zlecenie z dużym zapasem.

/ dowód: harmonogramy spłat – k. 179-200; zeznania powoda S. K. – e-protokół z dnia

17.09.2019 r. 00:24:43-00:53:04 /

Powód dokonał spłaty kredytu w okresie od dnia 03.08.2007 r. do dnia 12.04.2017 r. Wpłacił na rzecz pozwanego Banku łącznie 707 887, 36 zł, co zostało przez Bank zarachowane jako 190 243, 56 CHF, w tym:

- 164 935, 64 CHF – na poczet kapitału,

- 25 184, 02 CHF – na poczet odsetek,

- 0, 30 CHF – na poczet odsetek karnych,

- 122, 44 CHF – na poczet kosztów,

- 1, 16 CHF – nadpłata.

/ dowód: archiwum spłat z dnia 07.09.2017 r. – k. 45-46 /

Pismem z dnia 06.11.2017 r., doręczonym dnia 10.11.2017 r., pełnomocnik powoda – (...) S.A. we W. - skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty 291 223, 10 zł tytułem nienależnie pobranych od powoda rat kapitałowo-odsetkowych w okresie od 05.12.2007 r. do 12.04.2017 r. w związku z zawarciem w treści umowy nr (...) z dnia 19.07.2007 r. niedozwolonych postanowień umownych, których treść miała wpływ na wysokość spłaconych przez powoda rat kapitałowo-odsetkowych. Zakwestionował postanowienia § 2 ust. 2 zd. 1, § 3 ust. 2, § 5 ust. 5.

/ dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 06.11.2017 r. – k. 48-52 /

W odpowiedzi na pismo z dnia 06.11.2017 r., pismem z dnia 24.11.2017 r. pozwany poinformował pełnomocnika powoda, że przeprowadził postępowanie wyjaśniające w zgłoszonej sprawie i nie zgadza się z twierdzeniem, jakoby umowy kredytu zawierała niedozwolone postanowienia umowne, oraz nie znajduje podstaw do uwzględnienia roszczenia.

/ dowód: pismo z dnia 24.11.2017 r. – k. 53-54 /

Pismem z dnia 23.04.2018 r., doręczonym dnia 27.04.2018 r., pełnomocnik powoda skierował do pozwanego reklamację klienta podmiotu rynku finansowego, w której wezwał powoda do zmiany stanowiska zawartego w piśmie z dnia 24.11.2017 r. i zapłaty kwoty 291 223, 10 zł.

/ dowód: reklamacja z dnia 23.04.2018 r. – k. 55 /

W odpowiedzi na pismo z dnia 23.04.2018 r., pismem z dnia 11.05.2018 r. Bank podtrzymał swoje stanowisko.

/ dowód: pismo z dnia 11;05.2018 r. – k. 56 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługuje na uwzględnienie jedynie w nieznacznej części.

Powód zażądał zwrotu świadczenia nienależnego spełnionego na rzecz pozwanego Banku w wykonaniu umowy kredytu hipotecznego z dnia 19.07.2007 r., zawierającej niedozwolone klauzule umowne.

Zgodnie z art. 405 kc w zw. z art. 410 § 1 kc kto spełnił świadczenie nienależne, obowiązany jest do jego zwrotu. Zgodnie zaś z art. 410 § 2 kc świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Stanowisko powoda należy uznać za jedynie częściowo usprawiedliwione.

Zamieszczenie w umowie postanowień kwalifikowanych jako klauzule niedozwolone (abuzywne) w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc, nie wpływa co do zasady na istnienie lub ważność zobowiązania kredytowego. Według art. 58 § 1 kc czynność prawna sprzeczna z ustawą lub mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwe przepisy przewidują inny skutek. Takimi przepisami są dyspozycje art. 385 ¹ § 1 i 2 kc, które przewidują, że postanowienia umowne nieuzgodnione z konsumentem indywidualnie nie wiążą go, a strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Umowa zawierające niedozwolone postanowienia umowne nie jest nieważna, ale jedynie bezskuteczna w zakresie tychże postanowień.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Należy zatem rozważyć samą istotę konstrukcji łączącego strony zobowiązaniowego stosunku prawnego znajdującego swe źródło w umowie kredytu z dnia 19.07.2007 r. Przedmiot umowy został opisany jako postawienie do dyspozycji kredytobiorcy kredytu w kwocie 361 167, 23 zł nominowanego do waluty CHF. Kredyt miał zostać wypłacony w PLN przy jednoczesnym przeliczeniu wysokości wypłaconej kwoty na CHF według kursu kupna obowiązującego w Banku w dniu wypłaty środków (§ 3 ust. 2 umowy). Z kolei spłata rat kredytu miała być dokonywana w złotych po uprzednim przeliczeniu rat kapitałowo-odsetkowych według kursu sprzedaży CHF obowiązującego w NBP na dzień przed datą wpływu środków do Banku (§ 5 ust. 4 i 5 umowy).

Przywołane postanowienia umowy kredytu uwidaczniają mechanizm podwójnego przeliczania waluty kredytu, po raz pierwszy przy uruchomieniu środków do dyspozycji kredytobiorcy, po raz drugi przy dokonywaniu przez kredytobiorcę spłat zgodnie z harmonogramem.

Należy jednakże wyraźnie odróżnić samą zasadę przeliczania waluty kredytu od kwestii, po jakim kursie miałoby to przeliczenie nastąpić.

Jeżeli chodzi o samą zasadę przeliczania, Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska powoda co do wadliwości takiego postanowienia umowy kredytu czy szerzej takiej konstrukcji umowy. Owszem, ryzyko zmiany kursów walutowych na przestrzeni 30 lat kredytowania mogłoby spowodować, iż kredytodawca uzyskałby wyższą sumę wyrażoną w złotych w porównaniu do sumy nominalnej, ale równie dobrze mógłby otrzymać sumę niższą od nominalnej. Korzyści po stronie Banku nie zapewnia samo przeliczanie waluty kredytu, ale zastosowanie określonego kursu dla takiego przeliczenia.

Przeliczenie kredytu wyrażonego nominalnie w walucie obcej na walutę polską i odwrotnie według oznaczonego kursu waluty obcej należy uznać za co do zasady dopuszczalne i zgodne z ustawą. Zgodnie z art. 358 ¹ § 2 kc strony umowy, w szczególności umowy kredytu, mogą zastrzec, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego miernika wartości (zob. też wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25.03.2011 r., IV CSK 377/10; z dnia 18.05.2016 r., V CSK 88/16; z dnia 08.12.2006 r., V CSK 339/06). Świadczenie pieniężne może zostać zwaloryzowane według przewidzianego w umowie kryterium – przeciętnego wynagrodzenia, stopy inflacji, kursu złota, średniej ceny zboża albo jakichkolwiek innego wskaźnika gospodarczego. Przeliczenie świadczenia pieniężnego może także nastąpić według kursu innej waluty. Indeksacja albo denominacja kredytu jest postacią takiej właśnie waloryzacji umownej. Waloryzacja świadczenia pieniężnego zmierza do urealnienia jego wartości poprzez odwołanie do obiektywnych, niezależnych od stron transakcji kryteriów. Także w przypadku umów kredytu takie urealnienie może znaleźć zastosowanie. Waloryzacja kwoty nominalnej kredytu jest niezależna od ustaleń dotyczących odsetek umownych (kapitałowych), które w przypadku umowy kredytu stanowią wynagrodzenie banku za wykorzystanie przez kredytobiorcę udostępnionych mu środków pieniężnych, w przeciwieństwie do odsetek za opóźnienie pełniących właśnie funkcję waloryzacyjną obok funkcji represyjnej. Umowna klauzula waloryzacyjna nie określa świadczenia głównego, wprowadza jedynie umowny system jego podwyższenia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 02.02.2015 r., I CSK 257/14).

Regulacje dotyczące kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej zostały wprowadzone do art. 69 ust. 2 pkt 4a i ust. 3 pr. bank. z dniem 26.08.2011 r. na mocy ustawy z dnia 26.07.2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe i niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 165, poz. 984). Nie oznacza to jednak, iż przed tą datą zawarcie umowy kredytu tego rodzaju było niedopuszczalne. Przeciwnie, możliwość zawarcia umowy kredytu zawierającej tego rodzaju postanowienia mieściła się w ramach ogólnej swobody kontaktowania przewidzianej w art. 353 ¹ kc (por wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 29.04.2015 r., V CSK 445/14; z dnia 22.01.2016 r., I CSK 1049/14).

Powód uzgodnił z pozwanym Bankiem, iż udzieli on kredytu w kwocie 361 167, 23 zł przeznaczonego na spłatę wcześniejszego kredytu oraz budowę domu jednorodzinnego. Uruchomienie kredytu polegało na przekazaniu środków pieniężnych przez Bank zgodnie z celem kredytu. Strony uzgodniły także okres kredytowania wynoszący 360 miesięcy, a także jego spłatę w miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych (równych, tzw. annuitetowych). W umowie zostały przewidziane także odsetki kapitałowe liczone jako suma stawki referencyjnej LIBOR 6M i stałej marży Banku.

Nie ulega zatem wątpliwości, że strony ustaliły istotne elementy umowy kredytu przewidziane w art. 69 ust. 1 pr. bank., a umowa została wykonana w pierwszej kolejności przez Bank poprzez zrealizowanie dyspozycji przekazania środków zgodnie z celem kredytowania.

Powód przy zawarciu umowy miał pełną świadomość co do tego, że kwota udzielonego mu kredytu przy spłacie poszczególnych rat będzie przeliczana do waluty polskiej. W umowie wyraźnie uwidocznione są postanowienia dotyczące denominacji kredytu i dokonywania jego spłat w PLN, a także stawki referencyjnej oprocentowania stosowanej do kredytów udzielanych w walucie obcej. Dodatkowo przy złożeniu wniosku kredytowego w dniu 13.07.2007 r. powód złożył jednoznaczne oświadczenie o zapoznaniu się z ryzykiem zmiany kursów oraz zmiany oprocentowania. Ewentualne wątpliwości lub zastrzeżenia mogłyby dotyczyć jedynie samego konkretnego kursu CHF i metody jego ustalenia, nie zaś prawidłowości zawarcia samej umowy kredytu, a także przewidzianej nią waloryzacji.

Można zgodzić się ze stanowiskiem powoda co do zamieszczenia w umowie kredytu niektórych postanowień kwalifikowanych jako klauzule niedozwolone (abuzywne) w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc, nie wpływających jednakże na istnienie czy ważność zobowiązania kredytowego co do zasady.

Należy wskazać, iż pozwany Bank, na którym spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie (art. 385 ¹ § 4 kc) nie wykazał, aby umowa kredytu z dnia 19.07.2007 r. została w jakikolwiek sposób – w zakresie indeksacji kredytu do waluty CHF i metod przeliczeń walutowych na etapie wypłaty i spłaty kredytu – indywidualnie z powodem uzgodniona. Nie zgłosił w szczególności dowodu z zeznań pracowników Banku, którzy przyjmowali wniosek kredytowy albo podpisywali umowę.

W pierwszej kolejności za rażąco sprzeczne z interesem konsumenta należy uznać posługiwanie się przez pozwany Bank różnymi kursami dla różnych przeliczeń.

Pierwsze przeliczenie miało miejsce przy uruchomieniu kredytu. Nominalna kwota kredytu wynosząca 361 167, 23 zł, uruchomiona w siedmiu transzach, przeliczana była na CHF według różnych kursów, będących kursami kupna CHF określonymi przez pozwany Bank. Łącznie wypłacona powodowi suma pieniężna w PLN miała odpowiadać 164 935, 64 CHF.

Kursy CHF ogłaszane przez NBP (www.nbp.pl – tabele kursów średnich A i C) wynosiły w dniu zawarcia umowy kredytu:

- kurs średni - 2,2606

- kurs kupna – 2,2423,

- kurs sprzedaży – 2,2877.

Już na podstawie tych kursów widoczne są różnice w wysokości zobowiązania kredytowego wyrażonego w PLN. Według kursu kupna NBP z dnia uruchomienia kredytu zobowiązanie powoda wynosiłoby 161 069, 98 zł, według kursu średniego – 159 766, 09 CHF, według kursu sprzedaży – 157 873, 51 zł. Przy zastosowaniu różnych kursów dla poszczególnych transz wskazane kwoty mogą się jeszcze bardziej różnić.

Nie ulega wątpliwości, że zastosowanie innego kursu dla przeliczenia kredytu uruchamianego – kursu kupna oraz innego kursu dla przeliczenia kredytu spłacanego – kursu sprzedaży prowadzi do uzyskania przez bank dodatkowej korzyści finansowej wynikłej z różnicy między tymi kursami. Na tym polega istota tzw. spreadu walutowego.

Zastosowanie różnego kursu w zależności od tego, czy przeliczenie dotyczy wypłaconego kredytu czy też wysokości raty w dniu przewidzianym w harmonogramie spłaty należy uznać za naruszające interes konsumenta w sposób rażący, a niezależnie od tego za postanowienie umowne dotknięte sprzecznością z zasadami współżycia społecznego na zasadach ogólnych, a w konsekwencji nieważnością w rozumieniu art. 58 § 2 kc. Na potrzeby indeksacji kredytu wyrażonego początkowo w walucie obcej do waluty polskiej należało przyjąć kurs ustalany według tej samej jednolitej metody – albo każdorazowo kurs kupna albo każdorazowo kurs sprzedaży albo jakąś postać kursu uśrednionego lub kursu niezależnego od stron umowy, np. kursu ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia uruchomienia kredytu albo dnia wymagalności raty kredytu. Rozbieżność stosowanych kursów stanowi korzyść wyłącznie dla banku udzielającego kredytu, a nie dla kredytobiorcy będącego konsumentem. Sytuacje tego rodzaju legły zresztą u podstaw dokonania nowelizacji prawa bankowego ustawą „tzw. antyspreadową” z dnia 26.07.2011 r.

Następnie należy zwrócić uwagę, iż stosowanie w ogóle do jakichkolwiek przeliczeń kursu stosowanego i ustalanego przez pozwany Bank również może być poczytywane za niedozwolone postanowienie umowne, sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy kredytobiorcy. Kurs zakupu ustalany był przez Bank, który nie wskazał w przygotowanej przez siebie umowie kredytu metody wyliczenia tego kursu poddającej się weryfikacji. Miernik waloryzacji stosowany do przeliczenia świadczenia pieniężnego winien mieć charakter obiektywny, niezależny od woli jednej ze stron. Tymczasem mechanizm ustalania przez bank kursów waluty, pozostawiający bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22.01.2016 r., I CSK 149/14, OSNC 2016/11/134).

W takich okolicznościach zachodzą podstawy do sformułowania daleko idących zastrzeżeń wobec zastosowania do indeksowania kredytu na etapie jego udzielenia, wypłaty, a następnie uiszczania rat, kursu określanego jednostronnie przez Bank. Konieczne jest zatem ustalenie kursu prawidłowego, mającego obiektywny walor, niepochodzącego od jednej, silniejszej strony umowy, dającego się zweryfikować.

Reasumując powyższe, należy dojść do przekonania, iż świadczeniem nienależnie spełnionym przez powoda i podlegającym zwrotowi może być wyłącznie ta część dokonanych spłat, jaka była wynikiem zastosowania różnych kursów walutowych przez pozwany Bank (spreadu).

Nie ulega wątpliwości, że w trakcie okresu kredytowania doszło do wzrostu kursu CHF, który w dniu 19.07.2007 r. wynosił 2,42606, później kolejno spadał, wrastał, zbliżając się do 4, 00 zł w 2011 r. i ponownie w 2015 r. oraz przekraczając 4, 00 zł w 2016 r. Można taki wzrost kwalifikować jako istotną zmianę stosunków, nawet nieprzewidzianą przy zawarciu umowy. Jednakże stosownie do art. 357 ^{( 1)} kc, jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia połączone byłoby z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Przepis ten wskazuje na uprawnienie sądu do ukształtowania stosunku prawnego, co jest jednakże uzależnione od określonego żądania jednej ze stron zobowiązania. Rozstrzygnięcie oparte o przywołany przepis ma charakter samoistny i nie stanowi przesłanki orzeczenia o zasądzeniu świadczenia. Powód nie zaproponował żadnego rozwiązania modyfikującego treść zobowiązania, odnoszącego się do kursu CHF, np. uwzględnienia zmiany tego kursu maksymalnie o 20 %, rozłożenia ryzyka zmiany kursu pomiędzy strony po połowie, itp. Wobec powyższego nie ma podstaw do pominięcia zmian kursu CHF.

Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, uznając dowód ten za zbędny dla rozstrzygnięcia sprawy. Wniosek został zresztą nieprawidłowo sformułowany. Powód wniósł o przeprowadzenie tego dowodu na okoliczność (pkt 7 pozwu):

a) łącznej wartości rat kredytu, które powód zobowiązany byłby uiścić na rzecz pozwanego (…),

b) różnicy pomiędzy łączną wysokością rat kapitałowo - odsetkowych uiszczonych przez powoda na podstawie umowy a łączną wysokością rat kredytu (kapitału i odsetek), które powód zobowiązany byłby uiścić (…).

Ocena, do czego zobowiązana była, jest, będzie czy też byłaby strona procesu, będąca stroną określonej relacji umownej, należy wyłącznie do Sądu i jest wynikiem oceny całości materiału dowodowego. Biegły nie może wypowiadać się na temat istnienia i rozmiaru zobowiązania.

Ponadto samo wyliczenie nadpłaty jako różnicy kwot wpłaconych i udzielonego kredytu sprowadza się w istocie do wykonania określonych operacji matematycznych, które nie wymagają wiedzy specjalnej. Z powyższych przyczyn nie zachodziła w sprawie konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego.

Sąd doszedł do przekonania, iż rozliczenie kredytu, z uwzględnieniem faktycznie dokonanych przez powoda wpłat, a także parametrów kredytu wynikających z dokumentów, nie wymaga w istocie wiedzy specjalnej. W szczególności Sąd uznał, iż możliwe jest posłużenie się w celu takiego rozliczenia wskaźnikiem kursowym w postaci średniego kursu Narodowego Banku Polskiego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14.07.2017 r., II CSK 803/16; z dnia 13.12.2018 r., V CSK 559/17; z dnia 27.02.2019 r., II CSK 19/18; a także wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie: z dnia 18.09.2018 r., V ACa 802/17; z dnia 10.12.2018 r., I ACa 830/17; z dnia 11.12.2018 r., I ACa 965/17; z dnia 18.12.2018 r. I ACa 953/16). Kurs ten należy uznać za wskaźnik obiektywny, mający przy tym podstawę normatywną wynikającą z art. 358 § 2 i 3 kc, a przed zmianą tego przepisu dokonaną w 2008 r., np. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20.07.2001 r. o kredycie konsumenckim, a także z art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 29.08.1997 r. o Narodowym Banku Polskim.

Ponieważ oprocentowanie kredytu było zmienne – zmiana następowała co 6 miesięcy, nie jest możliwe proste rozliczenie kredytu z przyjęciem ilorazu kapitału kredytu i ilości rat. Zgodnie z umową raty miały mieć charakter annuitetowy (umorzeniowy), czyli winny być równe w kolejnych sześciu miesiącach jako suma. Natomiast w obrębie jednej raty na przestrzeni okresu kredytowania proporcja składników tej konkretnej raty – kapitału kredytu i odsetek ulega zmianie poprzez zmniejszanie udziału odsetek w wysokości miesięcznej spłaty kredytu. Wobec powyższego konieczne jest posłużenie się symulacją spłaty kredytu (przy wykorzystaniu dowolnego dostępnego programu kalkulacyjnego służącego tworzeniu takich symulacji), opracowaną, jak harmonogram spłaty, z góry, ale z aktualizacją co sześć miesięcy.

Sposób takiego rozliczenia wskazuje poniższa tabela, opracowana przy pomocy symulatora kredytu www.calculla.pl. W celu ustalenia wysokości rat miesięcznych należy wprowadzić następujące dane: kwotę kapitału pozostałą do spłaty, ilość rat pozostałych do spłaty, wysokość oprocentowania. Operację tę należy powtarzać po każdych sześciu ratach, wprowadzając na nowo aktualny kapitał, ilość rat za każdym razem mniejszą o 6, a także aktualną stawkę oprocentowania kredytu.

Kwoty wpłacone przez powoda zostały przyjęte na podstawie dokumentów wystawionych przez pozwanego, tj. pisma z dnia 07.09.2017 r. oraz zestawienia z tego samego dnia (historii operacji na rachunku kredytowym) załączonych do pozwu.

Stosownie do postanowień umowy kurs CHF należy przyjąć z dnia poprzedzającego wpłatę, chyba że płatność była dokonywana w poniedziałek, gdyż wówczas należy przyjąć kurs z piątku.

Powód zeznał, że dokonywał zasilenia rachunku kwotami wynikającymi z przeliczenia rat w CHF wg kursu NBP powiększonych o 5-10 zł. Jeżeli przyjmował kurs sprzedaży, wpłacona kwota byłaby wyższa od raty wyliczonej z uwzględnieniem kursu średniego.

Przed przystąpieniem do rozliczenia spłaty należy dokonać prawidłowego przeliczenia kwot kredytu wyrażonych w CHF i PLN wypłaconych powodowi w transzach od 07.2007 r. do 02.2008 r. Do czasu wypłaty ostatniej transzy, przez okres pierwszych siedmiu miesięcy powód korzystał z karencji w spłacie kapitału kredytu, dokonując spłat zaliczanych na pokrycie odsetek.

Wypłatę kredytu obrazuje następująca tabela.

Data	Wypłata transzy w PLN	Wypłata / rata w CHF	Kurs średni NBP	Rata w PLN	Wpłata w PLN / CHF	Rozliczenie
25.07.2007	58.567,23	25.761,96	2,2734
03.08.2007			02.08.2007 - 2,3077		03.08.2007 - 500 = 216,67 CHF
07.08.2007	40.000	17.362,62	2,3038
12.08.2007			13.08. 2,3070	53,61 CHF		163,06 CHF
07.09.2007	40.000	17.239,89	2,3202
11.09.2007			10.09.2007 - 2,3273		500 = 214,84 CHF
12.09.2007			2,2981	72,27 CHF		142,57 CHF
08.10.2007			05.10. - 2,2664		520 = 229,44 CHF
12.10.2007	40.000	17.993,70	2,2230	69,76 CHF		159,68 CHF
23.10.2007	40.000	18.242,35	2,1927
05.11.2007			02.11. - 2,1836		720 = 329,73 CHF
12.11.2007			2,2134	64,49 42,18 = 106,67 CHF		223,06 CHF
22.11.2007	40.000	17.735,21	2,2554
28.11.2007	40.000	17.942,85	2,2293
05.12.2007			04.12. - 2,1908		920 = 419,94 CHF
12.12.2007			2,1525	41,01 29,04 = 70,05 CHF
			11.12. - 2,1474		529,71 = 246,68 CHF	596, 57 CHF
03.01.2008	40.000	18.190,91	2,1989
			02.01. - 2.1737		1.100 = 506,05 CHF
11.02.2008			08.02. - 2,2596		1.740 = 770,05 CHF
12.02.2008			2,2581	Od 25.01.2008 4, 05 % 44,17 38,35 = 82,52 CHF		1.193,58 CHF
13.02.2008	40.000	17.855,55	2,2402			2.478,52 CHF
	4,05 %	168.307,04 - 2.478,52 = 165.828,92

Natomiast rozliczenie kredytu z uwzględnieniem faktycznie dokonanych wpłat przedstawia się w sposób następujący:

Data	Rata w CHF	W tym kapitał	W tym odsetki	Kapitał po spłacie	Kurs średni NBP	Rata w PLN	Wpłata w PLN / CHF	Rozliczenie
12.03.2008	804,60	244,93	559,67		2,2246	1.789,91	1.900 / 840,97	36,37 CHF
07.04.2008					04.04. 2,1996		1.850 / 841,06
12.04.2008	804,60	245,76	558,84		14.04. 2,1700	1.745,98		36,46 CHF
05.05.2008					04.05. 2,1099		1.850 / 876,82
12.05.2008	804,60	246,59	558,01		2,0979	1.687,97		72,22 CHF
05.06.2008					04.06. 2,1001		1.850 / 880,91
12.06.2008	804,60	247,42	557,18		2,1066	1.694,97		76,31 CHF
07.07.2008					04.07. 2,0663		1850 / 895,32
12.07.2008	804,60	248,26	556,34		14.04. 2,0068	1.614,67		90,72 CHF
11.08.2008					08.08 2,0036		1.750 / 873,43
12.08.2008	804,60	249,09	555,51		2,0237	1.628,27		68,83 CHF
4,25 %				164.346,87 - 380,91 163.965,96				380,91 CHF
05.09.2008					04.09. 2,1110		1.750 / 828,99
12.09.2008	828,31	238,04	590,27					0,68 CHF
06.10.2008					03.10. 2,1796		1.800 / 825,84
12.10.2008	828,31	238,89	589,42					minus 2,47 CHF
05.11.2008					04.11. 2,3862		1.800 / 754,34
12.11.2008	828,31	239,75	588,56					minus 73,97 CHF
05.12.2008					04.12. 2,5316		2.100 / 829,51
12.12.2008	828,31	240,62	587,69					1,20 CHF
05.01.2009					02.01. 2,8050		2.100 / 748,66
12.01.2009	828,31	241,48	586,83					minus 79,65 CHF
05.02.2009					04.02. 3,1316		2.100 / 670,58
12.02.2009	828,31	242,35	585,96					minus 157,73 CHF
2,06 %				162.524,83 + 311,94 162.836,77				minus 311,94 CHF
09.03.2009					06.03. 3,2391		2.100 / 648,33
12.03.2009	631,25	351,72	279,53					17,08 CHF
06.04.2009					03.04. 2,9169		2.100 / 719,94
12.04.2009	631,25	352,32	278,93					88,69 CHF
06.05.2009					05.05. 2,8753		2.100 / 730,36
12.05.2009	631,25	352,93	278,32					99,11 CHF
08.06.2009					05.06. 2,9889		2.100 / 702,60
12.06.2009	631,25	353,53	277,72					71,35 CHF
06.07.2009					03.07. 2,8767		2.100 / 730,00
12.07.2009	631,25	354,14	277,11					98,75 CHF
12.08.2009	631,25	354,75	276,50
1,86 %				160.717,38 + 256,27 160.973,65				374,98 CHF minus 631,25 CHF = minus 256,27 CHF
07.09.2009					04.09. 2,7193		2.100 / 772,26
12.09.2009	616,38	366,78	249,50					155,88 CHF
06.10.2009					05.10. 2,7910		2.100 / 752,42
12.10.2009	616,38	367,44	248,94					136,04 CHF
06.11.2009					05.11. 2,8259		2.100 / 743,13
12.11.2009	616,38	368,01	248,37					126,75 CHF
07.12.2009					04.12. 2,7185		2.100 / 772,48
12.12.2009	616,38	368,58	247,80					156,10 CHF
06.01.2010					05.01. 2,7483		2.100 / 764,11
12.01.2010	616,38	369,16	247,22					147,73 CHF
08.02.2010					05.02. 2,7837		2.000 / 718,47
12.02.2010	616,38	369,73	246,65					102,09 CHF
1,72 %				158.763,85 - 824,59 157.939,26				824,59 CHF
08.03.2010					05.03. 2,6610		2.000 / 751,60
12.03.2010	602,44	376,07	226,37					149,16 CHF
06.04.2010					02.04. 2,6886		2.000 / 743,88
12.04.2010	602,44	376,60	225,84					141,44 CHF
06.05.2010					05.05. 2,8076		2.000 / 712,35
12.05.2010	602,44	377,14	225,30					109,91 CHF
07.06.2010					04.06 2,9125		2.000 / 686,70
12.06.2010	602,44	377,68	224,76					84,26 CHF
06.07.2010					05.07 3,0883		2.000 / 647,61
12.07.2010	602,44	378,23	224,21					45,17 CHF
06.08.2010					05.08. 2,8856		2.000 / 693,10
12.08.2010	602,44	378,77	223,67					90,66 CHF
1,61 %				155.674,77 - 620,60 155.054,17				620,60 CHF
06.09.2010					03.09. 3,0450		2.000 / 656,81
12.09.2010	591,86	383,83	208,03					64,95 CHF
06.10.2010					05.10. 2,9809		2.000 / 670,94
12.10.2010	591,86	384,35	207,51					79,08 CHF
12.11.2010	591,86	384,86	207,00
06.12.2010					03.12. 3,0453		2.000 / 656,75
12.12.2010	591,86	385,38	206,48					64,89 CHF
07.01.2011					05.01. 3,0985		2.000 / 645,47
12.01.2011	591,86	385,90	205,96					53,61 CHF
07.02.2011					04.02. 3,0259		2.000 / 660,96
12.02.2011	591,86	386,42	205,44					69,10 CHF
1,62 %				152.743,43 + 260,23 153.003,66				331,63 CHF minus 591,86 CHF = minus 260,23 CHF
07.03.2011					04.03. 3,0794		2.000 / 649,48
12.03.2011	593,60	387,05	206,55					55,88 CHF
06.04.2011					05.04. 3,0767		2.000 / 650,05
12.04.2011	593,60	387,57	206,03					56,45 CHF
12.05.2011	593,60	388,10	205,50
06.06.2011					05.06. 3,2449		2.000 / 616,35
12.06.2011	593,60	388,62	204,98					22,75 CHF
06.07.2011					05.07. 3,2288		2.000 / 619,43
12.07.2011	593,60	389,14	204,46					25,83 CHF
08.08.2011					05.08. 3,7147		2.000 / 538,40
12.08.2011	593,60	389,67	203,93					minus 55,20 CHF
1,62 %				150.673,51 + 389,67 151.063,18				105,71 CHF minus 389,67 CHF
12.09.2011	595,13	391,20	203,93					minus 595,13 CHF
06.10.2011					05.10. 3,5794		2.000 / 558,75
12.10.2011	595,13	391,73	203,40					minus 36,38 CHF
07.11.2011					04.11. 3,5574		2.200 / 618,43
12.11.2011	595,13	392,26	202,87					23,30 CHF
07.12.2011					06.12. 3,6089		2.200 / 609,60
12.12.2011	595,13	392,79	202,34					14,47 CHF
03.01.2012					02.01. 3,6668		2.500 / 681,79
12.01.2012	595,13	393,32	201,81					86,66 CHF
03.02.2012					02.02. 3,4861		2.500 / 717,13
12.02.2012	595,13	393,85	201,28					122 CHF
				148.708,03 +385,08 149.093,11				minus 385,08 CHF
1,49 %
05.03.2012					02.03. 3,4119		2.500 / 732,73
12.03.2012	587,52	402,40	185,12					145,21 CHF
03.04.2012					02.04. 3,4401		2.500 / 726,72
12.04.2012	587,52	402,90	184,62					139,20 CHF
04.05.2012					02.05. 3,4625		2.500 / 722,01
12.05.2012	587,52	403,40	184,12					134,49 CHF
12.06.2012	587,52	403,90	183,62					minus 587,52 CHF
02.07.2012					29.06. 3,5477		1.500 / 422,81
12.07.2012	587,52	404,40	183,12					minus 164,71 CHF
03.08.2012					02.08. 3,4161		2.500 / 731,83
12.08.2012	587,52	404,91	182,61					144,31 CHF
1,55 %				146.671,20 + 189,02 146.860,22				minus 189,02 CHF
03.09.2012					31.08. 3,4839		2.500 / 717,59
12.09.2012	590,34	404,32	186,02					127,25
03.10.2012					02.10. 3,3982		2.500 / 735,68
12.10.2012	590,34	404,83	185,51					145,34
05.11.2012					02.11 3,4109		2.500 / 732,94
12.11.2012	590,34	405,35	184,99					142,60
03.12.2012					30.11. 3,4088		2.500 / 733,40
12.12.2012	590,34	405,86	184,48					143,06
03.01.2012					02.01. 3,3647		2.500 / 743,01
12.01.2013	590,34	406,37	183,97					152,67
04.02.2013					01.02. 3,3991		2.500 / 735,49
12.02.2013	590,34	406,89	183,45					145,15
1,47 %				144.426,60 - 856,07 143.570,53				856,07 CHF
01.03.2013					28.02. 3,4072		2.000 / 586,99
12.03.2013	583,48	407,61	175,87					3,51 CHF
02.04.2013					29.03. 3,4323		1.000 / 291,45
12.04.2013	583,48	408,11	175,37					minus 292,03 CHF
30.04.2013					29.04. 3,3753		2.500 / 740,67
12.05.2013	583,48	408,61	174,87					157,19 CHF
31.05.2013					29.05. 3,3832		2500 / 738,95
12.06.2013	583,48	409,11	174,37					155,47 CHF
12.07.2013	583,48	409,61	173,87					minus 583,48 CHF
05.08.2013					02.08. 3,4350		2.100 / 611,35
12.08.2013	583,48	410,11	173,37					27,87 CHF
1,46 %				141.117,37 410,11 141.527,48				Minus 531,47 CHF Odsetki: 121,36 CHF
04.09.2013					03.09. 3,4681		2.245 / 647,33
12.09.2013	584,52	412,33	172,19					62,81 CHF
02.10.2013					01.10. 3,4512		2.700 / 782,34
12.10.2013	584,52	412,83	171,69					197,82 CHF
04.11.2013					31.10. 3,3875		2.500 / 738,01
12.11.2013	584,52	413,34	171,18					153,49 CHF
02.12.2013					29.11. 3,4084		2.200 / 645,46
12.12.2013	584,52	413,84	170,68					61,12 CHF
12.01.2014	584,52	414,34	170,18					minus 584,52 CHF
03.02.2014					31.01. 3,4644		2.000 / 577,30
12.02.2014	584,52	414,85	169,67					minus 7,22 CHF
1,46 %				139.045,95 - 116,59 138.929,45				minus 116,50 CHF
03.03.2014					28.02. 3,4211		600 / 175,38
12.03.2014	584,03	415,00	169,03					minus 408,65 CHF
02.04.2014					01.04. 3,4286		2.000 / 583,33
03.04.2014					02.04. 3,4258		200 / 58,38
12.04.2014	584,03	415,51	168,52					57,68 CHF
12.05.2014	584,03	416,01	168,02
20.05.2014					19.05. 3,4262		1800 / 525,36 odsetki: 0,27 CHF	minus 58,40 CHF
02.06.2014					30.05. 3,3924		2.000 / 589,55
11.06.2014					10.06 3,3700		400 / 118,69
12.06.2014	584,03	416,52	167,51					124,21 CHF
18.06.2014					17.06. 3,3976		2.000 / 588,65
12.07.2014	584,03	417,03	167,00					4,62 CHF
17.07.2014					16.07. 3,3986		2.100 / 617,90
12.08.2014	584,03	417,53	166,50					33,87 CHF
1.45 %				136.431,85 + 246,67 136.678,52				minus 246,67 CHF
19.08.2014					18.08. 3,4649		2.100 / 606,08
12.09.2014	584,45							21,63 CHF
17.09.2014					16.09. 3,4710		2.100 / 605,01
12.10.2014	584,45							20,56 CHF
17.10.2014					16.09. 3,4996		2.100 / 600,07
12.11.2014	584,45							15,62 CHF
18.11.2014					17.11. 3,5176		2.100 / 597,00
12.12.2014	584,45							12,55 CHF
18.12.2014					17.12. 3,5209		2.100 / 596,44
12.01.2015	584,45							11,99 CHF
16.01.2015					15.01. 4,1611		998 / 239,84
11.02.2015					10.02. 4,0192		500 / 124,40
12.02.2015	584,45							minus 220,21 CHF
0,65 %				134.155,10 + 137,86 134.292,96				Minus 137,86
09.03.2015					06.03. 3,8535		2.200 / 570,91
12.03.2015	536,61	463,87	72,74					34,30 CHF
08.04.2015					07.04. 3,8872		2.200 / 565,96
12.04.2015	536,61	464,12	72,49					29,35 CHF
11.05.2015					08.05. 3,9166		2.100 / 536,18
12.05.2015	536,61	464,38	72,23					minus 0,43 CHF
08.06.2015					05.06. 3,9619		2.080 / 525,00
12.06.2015	536,61	464,63	71,98					minus 11,61 CHF
07.07.2015					06.07. 4,0193		1.810 / 450,33
12.07.2015	536,61	464,88	71,73					minus 86,28 CHF
10.08.2015					07.08. 3,8989		2.500 / 641,21
12.08.2015	536,61	465,13	71,48					104,60 CHF
0,69 %				131.505,95 - 69,93 131.436,02				69,93 CHF
08.09.2015					07.09. 3,8983		2.150 / 551,52
12.09.2015	538,64	463,07	75,57					12,88 CHF
06.10.2015					05.10. 3,8864		2.500 / 643,27
12.10.2015	538,64	463,34	75,30					104,63 CHF
10.11.2015					09.11. 3,9464		1.500 / 380,09
12.11.2015					10.11 3,9435		700 / 177,51
12.11.2015	538,64	463,60	75,04					18,96 CHF
09.12.2015					08.12. 3,9963		2.200 / 550,51
12.12.2015	538,64	463,87	74,77					11,87 CHF
08.01.2016					07.01. 3,9979		2.150 / 537,78
12.01.2016	538,64	464,14	74,50					minus 0,86 CHF
08.02.2016					05.02. 3,9756		2.200 / 553,38
12.02.2016	538,64	464,40	72,24					14,74 CHF
0.70%				128.653,60 - 162,22 128.491,38				162,22 CHF
09.03.2016					08.03. 3,9964		2.200 / 550,50
12.03.2016	538,52	463,57	74,95					11,98 CHF
07.04.2016					06.04. 3,9042		2.200 / 563,50
12.04.2016	538,52	463,84	74,68					24,98 CHF
10.05.2016					09.05. 3,9961		2.200 / 550,54
12.05.2016	538,52	464,11	74,41					12,02 CHF
10.06.2016					09.06. 3,9703		2.200 / 554,11
12.06.2016	538,52	464,38	74,14					15,59 CHF
08.07.2016					07.07. 4,0984		2.200 / 536,79
12.07.2016	538,52	464,65	73,87					minus 1,73 CHF
10.08.2016					05.08. 3,9592		2.200 / 555,67
12.08.2016	538,52	464,93	73,59					17,15 CHF
0,70 %				125.705,90 - 79,99 125.625,91				79, 99 CHF
12.09.2016					09.09. 3,9444		2.200 / 557,75
12.09.2016	538,18	464,90	73,28					19,57 CHF
12.10.2016	538,18	465,17	73,01
17.10.2016					16.10. 3,9457		2.500 / 633,60 odsetki: 0,03 CHF	95,39 CHF
10.11.2016					09.11. 4,0164		2.200 / 547,75
12.11.2016	538,18	465,45	72,73					9,57 CHF
12.12.2016					09.12. 4,1120		2.200 / 535,02
12.12.2016	538,18	465,72	72,46					minus 3,16 CHF
10.01.2017					09.01. 4,0863		2.200 / 538,38
12.01.2017	538,18	465,99	72,19					0,20 CHF
10.02.2017					09.02. 4,0533		2.200 / 542,77
12.02.2017	538,18	466,26	71,92					4,59 CHF
0,72 %				122.832,42 - 126,16 122.706,26				126,16 CHF
10.03.2017					09.03. 4,0252		2.200 / 546,55
12.03.2017	538,70	465,08	73,62	122.241,18 - 7,85 122.233,33				7,85 CHF
07.04.2017					06.04. 3,9575		485.164,65 = 122.593,72 CHF	360,39 CHF - 73,34 CHF = 287,05 CHF 1136,00 PLN
12.04.2017	538,70	465,36	73,34		11.04. 3,9720		660 / 166,16 CHF	660 PLN
								1.796 PLN

Należy zwrócić uwagę, iż po dokonaniu spłaty ustaje stan abuzywności postanowień umowy kredytu odnoszących się do świadczenia kredytobiorcy, albowiem rata kredytu, nawet jeżeli nie była dostatecznie sprecyzowana na etapie zawarcia umowy albo nawet przesłania kolejnego harmonogramu spłaty, została już ustalona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.03.2015 r.. IV CSK 362/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 04.10.2016 r., I ACa 645/16).

Tym samym łączna nadpłata po stronie powoda powstała w okresie 07.2007 r. - 04.2017 r. wynosi 1 796 zł.

Przeprowadzone powyżej wyliczenie wskazuje, iż powód zapłacił na rzecz pozwanego Banku o 1 796 zł więcej tylko z uwagi na zastosowanie nieuczciwego spreadu walutowego. Różnica ta stanowi świadczenie nienależne, którego zwrotu powód może się domagać od pozwanego.

Reasumując, Sąd zasądził od pozwanego Banku na rzecz powoda 1 796 zł. Zobowiązanie do zwrotu świadczenia nienależnego należy do tzw. zobowiązań bezterminowych, w których termin spełnienia świadczenia nie jest z góry oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, wobec czego spełnienie winno nastąpić niezwłocznie po wezwaniu do wykonania zgodnie z art. 455 kc. Powód wezwał pozwanego do zapłaty pismem z dnia 06.11.2017 r., doręczonym dnia 10.11.2017 r. Niezwłoczne spełnienie świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 455 kc oznacza z reguły spełnienie go w terminie 14 dni (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.05.1991 r., II CR 623/90; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20.03.2012 r., I ACa 191/11). Powód zażądał odsetek od dnia 10.12.2017 r., tj. po upływie miesiąca od doręczenia wezwania.

Dalej idące powództwo jako nieusprawiedliwione podlegało oddaleniu.

Ponieważ uwzględnione żądanie stanowi jedynie 0,6 % wartości przedmiotu sporu, na podstawie art. 100 zd. drugie kpc pozwanego należy traktować jako wygrywającego sprawę w całości, co uzasadnia zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu w pełnej wysokości, tj. w kwocie 5 417 zł obejmującej wynagrodzenie pełnomocnika ustalone zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie – 5 400 zł oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku.