Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 605/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 22 lutego 2021 r., sygn. akt II K 314/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. błąd w zakresie ustalenia stanu faktycznego, polegający na :

a) niezasadnym uznaniu, iż pojazd R. (...) stanowiący własność oskarżycieli posiłkowych znajduje się obecnie w takim stanie i przedstawia sobą taką wartość - jak w dniu dokonania czynu zabronionego, a także iż istnieje możliwość jego odebrania w takim stanie przez oskarżycieli posiłkowych

b) braku ustaleń w przedmiocie faktycznej szkody w majątku oskarżycieli posiłkowych

2. naruszenie przepisów prawa procesowego wyrażające się w jednostronnej ocenie dowodów (na korzyść oskarżonego) polegające na pominięciu dowodów, w tym z zeznań T. B. ul. (...), (...)-(...) K., wskazujących iż pojazd oskarżycieli posiłkowych jest w znacznym stopniu uszkodzony z winy oskarżonego i nie przedstawia sobą wartości 24.000 zł netto

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych okazały się nietrafione.

Postępowanie odwoławcze wykazało, że rozważania Sądu Rejonowego nie zawierają błędów wskazujących na przekroczenie reguł oceny dowodów zawartej w art. 7 k.p.k. Wywody Sądu są klarowne, zrozumiałe, spójne i pozostają w zgodzie z zasadami poprawnego rozumowania, wskazaniami wiedzy oraz doświadczeniem życiowym. Sąd ten ujawnił w toku rozprawy głównej całokształt okoliczności sprawy, w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy. Stanowisko Sądu Rejonowego stanowiło wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.), było wyczerpujące i logiczne, a nadto właściwie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku, zgodnie z art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. Uwagi obrońcy odnośnie naruszenia przepisów postępowania nie mogą się wobec tego ostać.

Wedle obrońcy naruszenie przez Sąd orzekający przepisów prawa procesowego w miało polegać na jednostronnej ocenie dowodów (tj. na korzyść oskarżonego) oraz na pominięciu dowodów świadczących o tym, że należący do oskarżycieli posiłkowych pojazd marki R. (...) jest w znacznym stopniu uszkodzony z winy oskarżonego i nie przedstawia sobą wartości 24.000 zł netto.

Przypomnieć należy, że warunkiem prawidłowej oceny materiału dowodowego w sprawie jest wzięcie pod uwagę i dokonanie oceny wszystkich przeprowadzonych dowodów. Jednakże zwrot „wszystkie” dowody” odnosi się tylko do dowodów istotnych w sprawie.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy przeprowadził analizę oraz ocenę wszystkich dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym kwestii aktualnej wartości pojazdu, należącego do oskarżycieli posiłkowych. Być może rozważania Sądu Rejonowego są skrótowe, ale ciężko im odmówić logiki i tego, by analiza ta była niezgodna z art. 7 k.p.k. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd ten odniósł się do przeprowadzonych w sprawie dowodów, wskazał, co z poszczególnych dowodów wynika oraz dlaczego zasługują na przymiot wiarygodności. Analizując zgromadzony materiał dowodowy Sąd ten respektował przy tym zasadę prawdy materialnej (art. 2 § 2 k.p.k.) i zasadę bezstronności (art. 4 k.p.k.), rozważając wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. To, że taka ocena nie odpowiada skarżącemu, nie daje podstaw do skutecznego jej kwestionowania, zwłaszcza jeśli przedstawione argumenty nie są tego rodzaju, by wymóc odmienną analizę.

Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd orzekający nie dopuścił się także błędów w ustaleniach faktycznych. Całkowicie bezzasadny jest przy tym podniesiony w apelacji zarzut, jakoby przedmiotem ustaleń Sądu była okoliczność, że pojazd R. (...) stanowiący własność oskarżycieli posiłkowych znajduje się obecnie w takim stanie i przedstawia sobą taką wartość, jak w dniu dokonania czynu zabronionego, a także że istnieje możliwość jego odebrania w takim stanie przez oskarżycieli posiłkowych. Z lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika bowiem, że na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów ustalono, że będący własnością oskarżycieli posiłkowych samochód marki R. (...) jest w stanie uszkodzonym oraz że znajduje się w warsztacie samochodowym w K., gdzie pozostawił go oskarżony. Obecna wartość przedmiotowego pojazdu nie była natomiast przedmiotem ustaleń.

W ocenie Sądu Okręgowego, także stanowisko Sądu Rejonowego, że procedowanie w zakresie ustalenia rzeczywistej wysokości poniesionej przez oskarżycieli szkody i ustalanie jej w drodze opinii biegłego doprowadziłoby do bezzasadnego przedłużenia procesu karnego, jest w pełni słuszne. W ustalonym przez Sąd Rejonowy stanie faktycznym jest rzeczą bezdyskusyjną, że popełniony przez G. K. czyn doprowadził do wyrządzenia szkody majątkowej po stronie pokrzywdzonych J. K. i W. W.. Okoliczność ta nie była przez Sąd Rejonowy absolutnie negowana. Sąd ten stwierdził natomiast, że oszacowanie niewątpliwie zaistniałej szkody będzie znacznie utrudnione, wobec czego uznał za niecelowe podejmowanie dalszych czynności w kierunku ustalenia wysokości odszkodowania należnego pokrzywdzonym.

Także w ocenie Sądu Okręgowego, w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie jest możliwe ustalenie rzeczywistej wartości szkody poniesionej przez pokrzywdzonych. To, że ona powstała jest oczywiste, a to z uwagi na przypisane oskarżonemu działanie. Aby możliwe było orzeczenie obowiązku naprawienia szkody, konieczne jest jednak dokładne określenie wartości tejże szkody, co, jak wyjaśniono w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, doprowadziłoby do bezzasadnego przedłużenia procesu karnego. Pokrzywdzeni nie przedstawili bowiem żadnej opinii bądź wyceny wskazującej na obecną wartość pojazdu. Wysokości poniesionej przez oskarżycieli posiłkowej szkody nie można także określić tak, jak robi to skarżący. Żądana przez pokrzywdzonych kwota stanowi bowiem wartość przywłaszczonego przez oskarżonego pojazdu marki R. (...). Kwota ta nie może zostać wprost przełożona na wysokość szkody poniesionej przez pokrzywdzonych, bowiem, jak wyjaśniono w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, jako właściciele przedmiotowego pojazdu, mogą go oni odebrać z warsztatu w stanie uszkodzonym. Ponoszona przez skarżącego okoliczność, że oskarżony nie rozliczył się za naprawę pojazdu, dotyczy natomiast zobowiązań oskarżonego wobec właściciela warsztatu i nie może mieć wpływu na obciążenie prawa własności pokrzywdzonych.

Nie ma zatem racji skarżący, że Sąd Rejonowy bezzasadnie uchylił się od obowiązku orzeczenia naprawienia szkody na rzecz W. W. i J. K.. W realiach niniejszej sprawy, oszacowanie wysokości realnie poniesionej przez pokrzywdzonych szkody, na podstawie przeprowadzonych w sprawie dowodów, okazało się bowiem niemożliwe, natomiast ustalanie jej w drodze opinii biegłego doprowadziłoby do przedłużenia procesu karnego. Z uwagi na powyższe Sąd Rejonowy był uprawniony do skorzystania z możliwości, jaką daje art. 46 § 2 k.k. Przepis ten zezwala na orzeczenie na rzecz pokrzywdzonego nawiązki zamiast środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia szkody, jeżeli orzeczenie tego obowiązku jest znacznie utrudnione.

Użycie w powołanym przepisie słowa "zamiast" wskazuje na subsydiarny w stosunku do obowiązku naprawienia szkody charakter nawiązki. Przesłanki orzeczenia nawiązki są bowiem takie same jak przesłanki orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, tj.: popełnienie przestępstwa i skazanie za nie, stwierdzenie istnienia szkody wynikłej z przestępstwa oraz złożenie wniosku o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody przez osobę do tego uprawnioną lub podjęcie w tej materii decyzji przez sąd z urzędu. Pokrzywdzony w sytuacji, o której mowa w art. 46 § 1 k.k., nie może więc nigdy pozostać bez rekompensaty za doznaną szkodę, z tym tylko, że sąd - w sposób uzasadniony - zadecyduje, czy rekompensata ta będzie orzeczona w formie obowiązku naprawienia szkody, czy w formie nawiązki (tak: W. Wróbel (red.), A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Cześć I. Komentarz do art. 46 KK).

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że znaczenie zawartego w przepisie art. 46 § 2 k.k. zwrotu "może orzec", trzeba tłumaczyć zgodnie z jego gramatycznym brzmieniem, bez dokonywania wykładni. Z brzmienia tego wynika, że zwrot "może orzec" wskazuje nie na uprawnienie do wyboru środka karnego orzekanego obligatoryjnie, lecz na uprawnienie Sądu do orzekania lub nieorzekania nawiązki zamiast obowiązku naprawienia szkody (tak: postanowienie SN z dnia 4 marca 2002 r., IV KKN 114/00, LEX nr 53060).

Przesłanką orzeczenia nawiązki z art. 46 § 2 k.k. jest znaczne utrudnienie orzeczenia obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Dopóki zatem bez większych trudności o naturze procesowej sąd ma możliwość ustalenia wysokości szkody, ma on obowiązek orzeczenia obowiązku, o którym mowa w art. 46 § 1 k.k. Dopiero gdy z ustaleniem wysokości szkody będzie się wiązała znaczna trudność, otwiera się droga do orzeczenia nawiązki z art. 46 § 2 k.k.

W niniejszej sprawie ustalenie rzeczywistej wysokości poniesionej przez pokrzywdzonych szkody okazało się skomplikowane, wobec czego Sąd Rejonowy był uprawniony do orzeczenia na podstawie art. 46 § 2 k.k. nawiązki. Z powodu braku możliwości precyzyjnego wyliczenia wartości szkody, nawiązka ta przybrała postać swoiście zryczałtowanego odszkodowania. Gdyby jednak pokrzywdzeni uważali orzeczone kwoty za niewystarczające, zawsze mogą wystąpić na drogę postępowania cywilnego.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku w zaskarżonym zakresie i nakazanie oskarżonemu obowiązku naprawienia szkody na rzecz oskarżycieli posiłkowych - w kwocie 24.000 zł netto; ewentualnie - w przypadku uznania przez Sąd II instancji, że zachodzą ku temu podstawy -uchylenie zaskarżonego wyroku w części zaskarżonej i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nieuwzględnienia zarzutów, wnioski uznać należało za niezasadne.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie dopatrzono się uchybień, które podlegają uwzględnieniu niezależnie od kierunku i granic zaskarżenia orzeczenia.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Trzebnicy z dnia 22 lutego 2021 r., sygn. akt II K 314/20

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty apelacji okazały się nietrafione, co wykazano powyżej, stąd zaskarżony wyrok, jako poprawny w kwestii orzeczonej na rzecz pokrzywdzonych nawiązki, należało utrzymać w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Podstawę zasądzenia od oskarżycieli posiłkowych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze stanowi przepis art. 636 § 1 k.p.k.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel posiłkowy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

orzeczenie na podstawie art. 46 § 2 kk od oskarżonego G. K. na rzecz pokrzywdzonego J. K. nawiązki w kwocie 6000 zł oraz na rzecz pokrzywdzonego W. W. w kwocie 6000 zł;

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

Uchylenie

☒

zmiana