Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Sąd Okręgowy (...) III Wydział Karny

Sygnatura akt

III K 131/23

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

USTALENIE FAKTÓW

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.

M. M. (1)

I. w okresie od 11 września 2015 r. do 1 października 2018 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem K. K. (1) w łącznej kwocie 220.000,00 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej, nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy, przy czym kwota ta stanowi mienie znacznej wartości,

II. w dniu 5 grudnia 2016 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem K. K. (1) w kwocie 50.000,00 zł poprzez podanie się za osobę uprawnioną do reprezentowania podmiotu (...) Sp. z o.o., podczas gdy nie miał takiego umocowania zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej, nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy,

III. w okresie od dnia 16 maja 2018 r. do dnia 23 lipca 2019 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem J. P. w kwocie 250.000,00 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy, przy czym kwota ta stanowi mienie znacznej wartości,

IV. w dniu 23 stycznia 2020 r. we W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem J. P. w wysokości 25.000,00 zł poprzez zawarcie umowy pożyczki inwestycyjnej, nie mając zamiaru spełnienia warunków umowy.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

1. Pokrzywdzona K. L., chcąc zainwestować posiadane środki pieniężne, szukała doradcy finansowego w celu ich korzystnego ulokowania. W 2013 r. od znajomego z siłowni otrzymała kontakt do M. M. (1). Oskarżony wzbudził zaufanie pokrzywdzonej, twierdził, że reprezentuje duże firmy, sprawiał wrażenie osoby kompetentnej, kontaktowej, potrafiącej rozmawiać merytorycznie o pieniądzach K. L. postanowiła zaufać pracującemu wówczas w Towarzystwie (...) jako agent ubezpieczeniowy oskarżonemu M. M. (1) i w dniu 5 września 2014 roku podpisała z oskarżonym pierwszą umowę, na mocy której udzieliła mu pożyczki w łącznej kwocie 70 000 złotych. Oferowana przez oskarżonego inwestycja, jego własnego autorstwa, miała polegać na udzieleniu mu pożyczki, z której środki miały zostać przeznaczone na różne intratne i legalne metody pomnażania pieniędzy. W dniu 26 listopada 2014 r. oskarżony zawarł z K. L. kolejną umowę pożyczki inwestycyjnej. Zgodnie z treścią umowy pokrzywdzona K. L. przekazała oskarżonemu 56 000 złotych W umowach nie wskazano, na co przeznaczone zostaną pożyczki udzielone przez K. L.. Zgodnie z powyższymi umowami, przekazane oskarżonemu środki miały być oprocentowane na 4,5% na okres od 10 września 2014 r. do 10 marca 2015 r. oraz pokrzywdzona miała otrzymać dodatkowo 50 % zysków wypracowanych powyżej 4,5%.

2. W 2015 roku pokrzywdzona K. K. (1) dysponowała oszczędnościami w kwocie 120 000 zł. Zachęcona słowami swojej koleżanki, pokrzywdzonej K. L., udzieliła w dniu 11 września2015 roku pożyczki inwestycyjnej oskarżonemu M. M. (1) w kwocie 120 000 zł. W umowie zawarto zapis, że „pożyczka zostanie spłacona w całości w terminie do dnia 14.09.2016r.”. Oskarżony jako „pożyczkobiorca” miał zapłacić pokrzywdzonej jako „pożyczkodawcy” wynagrodzenie, na które miały składać się odsetki od zaciągniętej pożyczki.

W dniu 14 października 2016 r. pokrzywdzona K. K. (1) zawarła z oskarżonym M. M. (1) aneks do umowy z dnia 11 września 2015 r., na mocy którego zasiliła inwestycję dodatkową kwotą 50 000 zł. Zwrot całej kwoty wraz z odsetkami miał nastąpić do 15 października 2018r.

W dniu 01 października 2018 r. strony zawarły kolejny aneks do umowy z dnia 11 września 2015 r. na mocy którego zwiększona została przekazana „pożyczkobiorcy” kwota o 6605,90 zł. Zwrot całej pożyczki miał nastąpić do 01 października 2020 r.

3. Pokrzywdzony J. P. poznał oskarżonego M. M. (1) przez znajomą z pracy – pokrzywdzoną K. K. (1), która wskazała oskarżonego jako inwestora godnego polecenia. Pokrzywdzony J. P. dysponował znaczną gotówką, którą zbierał od 2018r. - wcześniej inwestował w produkty bankowe, jednak inwestycje te w pełni go nie satysfakcjonowały. Oskarżony M. M. (1) przesłał pokrzywdzonemu ofertę pożyczki inwestycyjnej, która miała być zabezpieczona hipoteką z posiadanego majątku własnego.

W dniu 16 maja 2018 r. we W. pokrzywdzony J. P. zawarł z oskarżonym M. M. (1) umowę udziału w przedsięwzięciu działającym pod firmą (...) z siedzibą we W.. Zgodnie z zawartą umową, pokrzywdzony przekazał M. M. (1) kwotę 250 000 zł tytułem wkładu na realizację wspólnego przedsięwzięcia. Oskarżony w ramach umowy zobowiązał się, że przekazane środki wykorzysta na przedsięwzięcie gospodarcze związane z nieruchomościami i wygenerowanie zysku dla obu stron. W umowie wskazano również, że wkład zostanie J. P. zwrócony na konto bankowe w terminie 36 miesięcy od zawarcia umowy tj. do 17 maja 2021 r. Nadto oskarżony miał pokrzywdzonemu wypłacić zysk w wysokości nie mniejszej niż 23 175 zł.

W dniu 23 stycznia 2020 r. oskarżony zawarł z pokrzywdzonym J. P. kolejną „umowę udziału w przedsięwzięciu”. Na mocy tej umowy pokrzywdzony J. P. przekazał oskarżonemu 25 000 zł na realizację wspólnego przedsięwzięcia, które miało być rentowne dla obu stron. W umowie wskazano również, że wkład zostanie pokrzywdzonemu J. P. zwrócony na konto bankowe w terminie 4 miesięcy od zawarcia umowy tj. do dnia 2 czerwca 2020r. Nadto oskarżony miał pokrzywdzonemu wypłacić udział w zysku nie mniejszy niż 8,5% + 1,00% z zysku ze sprzedaży mieszkań.

Wkład wniesiony przez pokrzywdzonego miał zostać zabezpieczony wekslami w kwocie 300.000 zł i 37 500 zł.

Pokrzywdzony J. P. zorientował się, że został oszukany przez oskarżonego, gdy po zakończeniu czasu trwania umów nie otrzymał pieniędzy, które powinien odzyskać. Jednak oskarżony M. M. (1) nadal zwodził go, szukając coraz to nowych wymówek. Nadto z wypracowanych zysków miał być finansowany (...) - program finansowy (...). (...) zerwało umowę z pokrzywdzonym wobec braku dokonywania regularnych wpłat lub wpłat w pełnej wysokości.

Pokrzywdzony J. P. złożył przeciwko oskarżonemu M. M. (1) powództwo cywilne w związku z niewywiązaniem się przez niego z powyższych umów. Pokrzywdzony otrzymał od oskarżonego jedynie 1000 zł tytułem ułamkowej wartości kapitału z drugiej umowy.

W całym okresie objętym aktem oskarżenia, podczas zawierania umów z pokrzywdzonymi K. L., K. K. (1) i J. P. oskarżony M. M. (1) pozostawał w krytycznej sytuacji finansowej w związku z zaciąganiem różnych zobowiązań finansowych i niewywiązywaniem się z umów pożyczek i umów inwestycyjnych zawieranych wcześniej z innymi osobami. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego (...) z dnia 30 października 2023 r. sygn. akt (...), utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego (...) z dnia 15 października 2024 r. sygn. akt (...) oskarżony M. M. (1) został uznany za winnego tego, że w okresie od 13 lutego 2018 roku do 20 września 2019 roku we W., działając z góry powziętym zamiarem doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem K. C. w kwocie 65000 zł poprzez zawarcie umowy na udział w przedsięwzięciu polegającym na zarządzaniu powyższymi środkami finansowymi w celu ich inwestycji w zakup obligacji korporacyjnych związanych z nieruchomościami i ich remontami, nie mając rzeczywistego zamiaru spełnić warunków zawartej umowy między stronami oraz został uznany za winnego tego, że w okresie od 6 sierpnia 2015 roku do 22 lutego 2021 roku we W., działając z góry powziętym zamiarem, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem M. i S. B. w kwocie 56 310,50 zł poprzez zawarcie umowy na udział w przedsięwzięciu polegającym na zarządzaniu powyższymi środkami finansowymi w celu inwestycji w zakup obligacji korporacyjnych związanych z nieruchomościami i ich remontami, nie mając rzeczywistego zamiaru spełnić warunków zawartej umowy między stronami, tj. popełnienia czynów z art. 286 § 1 kk. W chwili zawierania umów z pokrzywdzonymi K. L., K. K. (1) i J. P. oskarżony M. M. (1) z pozyskanych od nich środków finansowych spłacał swoje poprzednie zobowiązania i miał pełną świadomość, że nie będzie miał możliwości wywiązania się z umów zawieranych z wymienionymi pokrzywdzonymi.

Oskarżony M. M. (1) urodził się (...) w Ś.. Legitymuje się wykształceniem średnim, nie posiada wyuczonego zawodu. Na utrzymaniu ma dwoje małoletnich dzieci. Obecnie oskarżony prowadzi własną działalność gospodarczą i osiąga z tego tytułu dochód w wysokości ok. 8.000 zł miesięcznie. W toku postępowania sądowego powzięto uzasadnione wątpliwości co stanu psychicznego oskarżonego w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów. W wydanej na potrzeby postępowania opinii biegli sądowi z zakresu psychiatrii stwierdzili, że oskarżony M. M. (1) nie jest chory psychicznie, ani upośledzony umysłowo. Był leczony psychiatrycznie od 2020 r. z powodu zaburzeń depresyjno-lękowych. Według biegłych w chwili popełnienia zarzucanych mu czynów oskarżony nie miał z przyczyn chorobowych zniesionej lub w znacznym stopniu ograniczonej zdolności do rozpoznania znaczenia czynów lub pokierowania swoim zachowaniem. – nie zachodzą warunki z art. 31 § 1 i 2 k.k. Oskarżony M. M. (1) był wcześniej karany sądownie min. za czyny z art. 286 § 1 kk popełnione w podobny sposób jak czyny będące przedmiotem niniejszego postępowania.

częściowo wyjaśnienia oskarżonego M. M. (3)

k.250-254, k. 500-501v., k. 531v.-532

zeznania świadka J. P.

k.140-142, k. 430-433

zeznania świadka K. K. (1)

k.204-205, k. 433-434

zeznania świadka K. L.

k.217-218, k. 454v.-456v.

zeznania świadka J. M.

k.196, 483v.-484v.

zeznania świadka R. W.

k.482v.

zeznania świadka K. K. (2)

k.498v.-500

zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa

k.1-12

wydruk (...) M. M. (1)

k.16

odpisy KRS

k.17, k. 18

wydruk z księgi wieczystej

k. 19-45

umowa udziału w przedsięwzięciu wraz z wystawionym wekslem

k.46-50, k. 58-61, k. 231-232, k.234-235, k.227-228

potwierdzenia przelewów

k.51, k. 62, k.74, k.75, k.76, k.77, k.78, k.111, k.112, k. 113, k.114, k. 115, k. 120, k. 229, k. 230, k. 233, k. 236, k.237

wezwanie do wykonania umowy

k.52-53

ostateczne wezwanie do wykonania umowy

k.56-57

postanowienie Komornika Sądowego przy (...) sygn. (...)

k.63

umowa pożyczki inwestycyjnej wraz z wystawionym wekslem

k.64-73, k. 99-104, k. 105-110, k. 208-209v.

korespondencja e-mail wraz z załącznikami

k.79, k.95, k.116-119, k.147-148

wezwanie do zapłaty

k.80-81, k.82-83, k. 84-85, k. 86-87, k. 88-89, k.90-91, k. 92-93, k. 96-98, k.212, k.215

wypowiedzenie umów wraz z wezwaniem do zapłaty

k.121-122, k.124-125

kserokopia aktu oskarżenia ze sprawy sygn. (...)

k.140-143

protokół oględzin akt L.dz. D- (...)- (...), (...)

k.148-197

dane o karalności

k.278

dokumentacja bankowa

k.289-298, k. 300-340, k. 348-360, k.449-451

kopia aktu oskarżenia, wyroku Sądu Rejonowego (...) z dnia 30.10.2023r. sygn.. II K (...) wraz z uzasadnieniami

k.471-474, k. 475-476, k. 489-495

dokumentacja medyczna dot. oskarżonego

k.518

Opinia sądowo-psychiatryczna z dnia 25.10.2022 r. dot. M. M. (1)

k.522-527

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

OCena DOWOdów

1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego M. M. (1)

Sąd uwzględnił wyjaśnienia oskarżonego w części, gdzie potwierdzał on zawarcie z pokrzywdzonymi K. L., K. K. (1) i J. P. umów o udział w inwestycji i umów pożyczek.

Zeznania świadków K. L., K. K. (1) i J. P.

Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić waloru wiarygodności zeznaniom pokrzywdzonych. Zeznania te okazały się kluczowe dla ustalenia stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie. Pokrzywdzeni byli przesłuchani w trakcie postępowania przygotowawczego i w całości podtrzymali swoje wersje wydarzeń w postępowaniu sądowym. Podawane przez nich okoliczności dotyczące treści zawieranych umów znajdowały pełne potwierdzenie w zgromadzonych dokumentach, zaś ich spostrzeżenia co do sposobu działania oskarżonego były spójne i zgodne. Oskarżony nie kwestionował faktu niewywiązania się z zawartych zobowiązań, nie zaprzeczał, iż do momentu złożenia przez nich zawiadomień o przestępstwie nie zwrócił pokrzywdzonym zainwestowanych pieniędzy.

Zeznania świadka J. M.

Sąd uwzględnił w pełni zeznania świadka J. M. – biorąc jednocześnie pod uwagę, że świadek jest byłą partnerką oskarżonego. Zeznania świadka pozwoliły na ustalenie okoliczności związanych z poziomem życia, na jakim funkcjonował oskarżony.

Zeznania świadka K. K. (2)

Sąd dał wiarę zeznaniom K. K. (2), w zakresie w jakim świadek twierdził, że współpracował z oskarżonym. Jednak, w ocenie Sądu, zeznania tego świadka nie dowodzą, że oskarżony rzeczywiście zainwestował pieniądze pozyskanie od pokrzywdzonych i w co je zainwestował. Nadto należy pamiętać, iż czyny zarzucane oskarżonemu w przedmiotowym postępowaniu dotyczą lat od 2014 do 2020, więc okres współpracy świadka z oskarżonym, tj. od 2018 r. nie odzwierciedla w pełni wiedzy na temat okoliczności związanych z niniejszym postępowania.

Z.-nie o możliwości popełnienia przestępstwa

Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała wiarygodności dokumentów zgormadzonych w postępowaniu przygotowawczym oraz złożonych przez strony. Sąd nie znalazł podstaw do odmowy nadania im waloru wiarygodności.

Wydruk (...) M. M. (1)

Odpisy KRS

Wydruk z księgi wieczystej

Umowa udziału w przedsięwzię-ciu wraz z wystawionym wekslem

P.-nie Komornika Sądowego przy (...) sygn. (...)

Dokument wydany przez uprawniony organ. Jego autentyczność nie budzi wątpliwości.

P.-nia przelewów

Żadna ze stron nie kwestionowała wiarygodności dokumentów zgormadzonych w postępowaniu przygotowawczym oraz złożonych przez strony. Sąd nie znalazł podstaw do odmowy nadania im waloru wiarygodności.

Wezwanie do wykonania umowy Ostateczne wezwanie do wykonania umowy

Umowa pożyczki inwestycyjnej wraz z wystawionym wekslem

K.-cja e-mail wraz z załącznikami

Wezwanie do zapłaty

W.-nie umów wraz z wezwaniem do zapłaty

Kserokopia aktu oskarżenia ze sprawy sygn. (...)

Dokument wydany przez uprawniony organ. Jego autentyczność nie budzi wątpliwości.

Protokół oględzin akt L.dz. D- (...)- (...), (...)

Dokument wydany przez uprawniony organ. Jego autentyczność nie budzi wątpliwości.

D.-cja bankowa

Żadna ze stron nie kwestionowała wiarygodności dokumentów zgormadzonych w postępowaniu przygotowawczym oraz złożonych przez strony. Sąd nie znalazł podstaw do odmowy nadania im waloru wiarygodności.

Dane o karalności

Dowód nie budzi wątpliwości. Jest to dokument urzędowy, sporządzony w sposób przewidziany prawem. Dowód ten potwierdza wcześniejszą niekaralność oskarżonego. Brak jest jakichkolwiek podstaw do jego kwestionowania.

Kopia aktu oskarżenia, odpis wyroku Sądu Rejonowego (...) z dnia 30.10.2023 r. sygn. II K (...) wraz z uzasadnie-niem

Dowód ten ma charakter obiektywny, nie zostały zakwestionowane przez strony postępowania. Niniejsze dokumenty świadczą o tym, ze wobec oskarżonego M. M. (1) został wydany prawomocny wyrok skazujący.

Dokumenta-cja medyczna dot. oskarżonego

Dowód ten ma charakter obiektywny. Zaświadczenie z Ośrodka (...) dowodzi, że oskarżony zgłosił się do placówki w czerwcu 2020 r., gdzie zdiagnozowano u niego objawy depresyjno-lękowe oraz brak zdolności do realnej oceny sytuacji w podejmowanych decyzjach.

Opinia sądowo-psychiatrycz-na z dnia 25.10.2022 r. dot. M. M. (1)

Sąd uwzględnił w całości opinię sądowo psychiatryczną. Została ona sporządzona zgodnie ze wskazaniami wiedzy, po zapoznaniu się z dokumentacją z akt sprawy oraz po przeprowadzeniu badania oskarżonego. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania wniosków końcowych opinii.

1.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Częściowo wyjaśnienia oskarżonego M. M. (1)

Wyjaśnienia oskarżonego Sąd uznał za niewiarygodne, albowiem wyłącznie w zakresie, w jakim nie kwestionował zawarcia umów z pokrzywdzonymi, jego twierdzenia znajdowały potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym. Pozostałe twierdzenia o przyczynach niewywiązania się z zawartych umów stanowiły w opinii Sądu wyłącznie przyjętą linię obrony, która nie mogła odnieść pożądanego skutku. Oskarżony wskazywał, iż w momencie zawierania umów miał zamiar wywiązać się z każdej z nich, zaś jego celem nie było wprowadzanie w błąd kontrahentów. M. M. (1) wyjaśniał, że przyczyną braku zwrotu pieniędzy była pandemia i utrata płynności finansowej, spowodowana czynnikami losowymi i niepowodzeniami w innych inwestycjach, min. organizacji wyjazdu na Maltę dla firm, gdzie zawiódł dostawca skuterów wodnych, co skutkowało zerwaniem kolejnych kontraktów na podobne wyjazdy. Dodatkowo wskazywał, iż sam padł ofiarą przestępstw popełnianych na jego szkodę, gdyż został oszukany przez I. S.. Nadto M. M. (1) wskazywał na problemy z Nadzorem Budowlanym, który decyzją z dnia 16 sierpnia 2021 r. zakazał użytkowania lokalu przy ul. (...) w L., problemami z ekipą budowlaną, rozbiciem przez pracownika samochodu należącego do prowadzonej przez niego wypożyczalni. Oskarżony stwierdził, że nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie, dlaczego nie zawiadomił pokrzywdzonych o zmianie adresu, który widniał na umowie, nie jest w stanie powiedzieć, dlaczego nie zabezpieczył hipoteką umowy zawartej z J. P., nie jest w stanie odpowiedzieć, dlaczego w rejestrze działalności gospodarczej był wskazany nieprawidłowy adres, być może on był pobrany z jakiegoś systemu, nie jest w stanie również powiedzieć, dlaczego firma, która zawarła z K. K. (1) umowę nie potwierdziła jego umocowania do jej reprezentowania. Jednocześnie oskarżony stwierdził, że jest w stanie spłacić pokrzywdzonych z pracy, którą wykonuje obecnie, ma zawarte dwa kontrakty na remont nieruchomości. Oskarżony wyjaśnił, że w ostatnim roku spłacił wielu wierzycieli, robi to po kolei, spłacił 85 000 zł firmie (...) z siedzibą w L., wobec M. B. i S. B. spłacił kwotę 75 000 zł, następnie wobec K. K. (3) spłacił kwotę 85 000 złotych, wobec A. Z. kwotę 70 000, M. K. kwotę prawie 70 000 zł, M. Ś. kwotę 140 000 złotych, była jeszcze jedna osoba, ale nie pamięta jej nazwiska.

Sąd odmówił przymiotu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego M. M. (1) w zakresie, w jakim twierdził, iż jego zamiarem nie było doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonych K. L., K. K. (1) i J. P.. Przeczy temu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który wskazuje, że miał on pełną świadomość, iż zaciąga zobowiązanie wobec pokrzywdzonych w sytuacji braku płynności finansowej, czego konsekwencją musi być brak zaspokojenia roszczeń wierzycieli z tytułu realizacji zawartych umów. Do braku tej płynności przyznał się między słowami oskarżony, jednakże próbował brak płatności na rzecz pokrzywdzonych tłumaczyć niezależnymi od siebie okolicznościami. Należy jednak zauważyć, ze w chwili zaciągania zobowiązań wobec pokrzywdzonych, oskarżony był już zadłużony u innych osób i środki finansowe pozyskane od pokrzywdzonych przeznaczał na spłatę wcześniejszych długów. W opinii Sądu wyjaśnienia oskarżonego M. M. (1) stanowią jedynie wyraz przyjętej prze niego linii obrony zmierzającej do uniknięcia odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwa.

PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☒

1.3.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W ocenie Sądu materiał dowodowy zgromadzony w sprawie daje podstawę ku przypisaniu oskarżonemu M. M. (1) sprawstwa występków oszustwa dotyczącego mienia znacznej wartości z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk na szkodę pokrzywdzonych K. K. (1) i J. P. (pkt I i III części wstępnej wyroku) oraz występków oszustwa z art. 286 § 1 kk na szkodę pokrzywdzonych K. K. (1), J. P. i K. L. (pkt II, IV i V części wstępnej wyroku).

Przepis art. 286 § 1 kk penalizuje zachowanie polegające na dokonaniu niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego, przy czym rozporządzenie to musi być podjęte w następstwie wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub wyzyskania niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania przez sprawcę i musi mieć na celu osiągnięcie przez niego korzyści majątkowej. Występek oszustwa określony w art. 286 § 1 kk jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca, podejmując zachowanie, musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Takie ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem wynikowym (wyrok SN z dnia 14.01.2004 r., IV KK 192/03 LEX nr 84458). Charakterystyczny dla strony podmiotowej przestępstwa oszustwa zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć użyć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia przy realizowaniu każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa (wyrok SN z dnia 14.01.2004 r., IV KK 192/03 LEX nr 84458).

Oczywistym jest, iż samo nie wywiązanie się z zobowiązania cywilnoprawnego, nie może dać podstawy do przypisania odpowiedzialności karnej za oszustwo, w sytuacji, gdy brak jest dowodów, które wskazywałyby na istnienie pierwotnego zamiaru oszukańczego sprawcy, a takowy – zdaniem Sądu – we wszystkich przypadkach przyświecał oskarżonemu M. M. (1) już w chwili podpisywania poszczególnych umów z osobami pokrzywdzonymi w sprawie. Na gruncie wskazanego wyżej przepisu ochronie podlega mienie rozumiane jako ogół praw majątkowych związanych z danym podmiotem - prawa rzeczowe, obligacyjne, a także wierzytelności. Dla spełnienia znamion strony podmiotowej niezbędne jest ustalenie, że sprawca już w chwili podpisywania umowy miał świadomość nie tylko niemożności dokonania płatności w ogóle, ale też niemożności uczynienia tego w terminach uzgodnionych ze stroną umowy i w rezultacie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Wskazać należy, że z zeznań świadków wynika jednoznacznie, że oskarżony M. M. (1) względem pokrzywdzonych J. P., K. K. (1) i K. L. kreował się na rzutkiego, posażnego biznesmena zważywszy na rodzaj prowadzonej działalności, krąg znajomości, biuro, co nijak miało się do jego rzeczywistej sytuacji majątkowej, w jakiej się znajdował i co skutecznie zdołało wywołać fałszywe wyobrażenie o jego kondycji finansowej. Warto podkreślić, iż dla bytu oszustwa irrelewantne jest, czy pokrzywdzony mógł sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy, czy mógł wykryć błąd przy dołożeniu znikomej nawet staranności. Nie idzie bowiem o sposób wprowadzenia pokrzywdzonego w błąd, ale o jego pozostawanie w błędzie (wyrok SA w Rzeszowie z dnia 19.03.2015 r., II AKa 13/15). Wprowadzenie w błąd jako znamię czynności wykonawczej oszustwa polega bowiem na doprowadzeniu do rozbieżności między obiektywną rzeczywistością, a wyobrażeniem o niej lub jej odbiorem w świadomości pokrzywdzonego. Wprowadzenie w błąd wykonane w ramach czynu zabronionego z art. 286 § 1 kk musi poprzedzać rozporządzenie mieniem (wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2013 r. IV KK 355/12, LEX nr 1297687).

W orzecznictwie wskazywano, że o ile dla ustalenia oszukańczego zamiaru sprawcy wyłudzenia liczą się tylko zaszłości z czasu popełnienia przestępstwa, to zdarzenia późniejsze mogą być pomocne w dokonaniu ustaleń co do zamiaru. Praktyka sądowa, a więc i zasady doświadczenia życiowego, uczą, że w razie oszukańczego zamiaru podmiot jest aktywny przed zawarciem umowy, chcąc wzbudzić zaufanie drugiej strony kontraktu, natomiast po uzyskaniu korzyści majątkowej zrywa te kontakty, a wręcz uniemożliwia je (wyrok SA w Krakowie z dnia 7 maja 2015 r., II AKa 79/15, KZS 2015/7 – 8/56) . Dokładnie taki sposób zachowania prezentował oskarżony M. M. (1) - w okresie poprzedzającym zawarcie umowy wykazywał znaczną aktywność, akceptując bez zastrzeżeń jej warunki, po efekt końcowy, wręcz nalegając na szybką realizację, by po uzyskaniu korzyści majątkowej od pokrzywdzonych w postaci środków finansowych unikać kontaktu lub go utrudniać przez kilka miesięcy, znajdując szereg niemających pokrycia w rzeczywistości wymówek, zwlekając z wypłatą, wreszcie doprowadzając do zawierania aneksów do umów lub umów kolejnych ze zdesperowanymi pokrzywdzonymi za wszelką ceną próbującymi odzyskać przekazane oskarżonemu pieniądze. W trakcie postępowania zabezpieczono obszerny materiał dowodowy w postaci dokumentacji – zawieranych z pokrzywdzonymi umów inwestycyjnych i pożyczek, co w wystarczający sposób pozwoliło ustalić stan faktyczny, a w powiązaniu z pozostałymi dowodami ustalić niebudzące wątpliwości sprawstwo oskarżonego. Wskazać należy, iż w żadnej z umów pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonymi nie ma mowy o ich świadomości i wzięciu przez nich odpowiedzialności za ewentualne ryzyko niepowodzenia inwestycji. Zeznania pokrzywdzonych miały niewątpliwie kluczowy charakter w sprawie, wszyscy zbieżnie zeznawali na okoliczności zawierania z oskarżonym M. M. (1) poszczególnych umów. Składane zeznania nie były jednak wynikiem chęci rzucenia nieuzasadnionego podejrzenia na oskarżonego, lecz rzetelnego opisania wszystkich znanych im okoliczności, które miały lub mogły mieć znaczenie dla innych pokrzywdzonych w tej sprawie. Bez żadnych wątpliwości uznać należało, że ani łatwowierność pokrzywdzonych, ani kierowanie się w podjętych działaniach chęcią szybkiego pomnożenia swoich pieniędzy, nie wyklucza możliwości wprowadzenia ich w błąd przez oskarżonego co do swojego zamiaru i możliwości wywiązania się z podjętych zobowiązań. Dobitnym tego dowodem jest przyjęta przez oskarżonego „strategia” działania przejawiająca się w wykorzystywaniu do zaciągania kolejnych zobowiązań wobec kolejnych osób na przestrzeni ponad 4 lat i 3 miesięcy (od dnia 5 września 2014 r. do dnia 23 stycznia 2020 r.) Wskazać ponadto należy w tym miejscu, iż prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego (...) (...) z dnia 30 października 2023 r. sygn. akt II K (...) oskarżony M. M. (1) został uznany za winnego popełnionych w identyczny sposób (zawieranie umów na udział w przedsięwzięciach polegających na zarządzaniu środkami finansowymi pokrzywdzonych w celu ich inwestycji w zakup obligacji korporacyjnych związanych z nieruchomościami i ich remontami, nie mając rzeczywistego zamiaru spełnić warunków zawartej umowy pomiędzy stronami) przestępstw oszustwa na szkodę K. C. oraz M. i S. B. mających miejsce w okresie od 6 sierpnia 2015 r. do 22 lutego 2021 r. W opinii Sądu dowodem pozorności działania oskarżonego, który jednocześnie charakteryzował jego działalność, jest wykorzystanie w obrocie cudzych pieniędzy. Pożyczki udzielane przez potencjalnych inwestorów były traktowane przez oskarżonego jako prywatne wpływy dla niego i nie były w żaden sposób księgowane, wykazywane w dokumentach, czy też zabezpieczane. Stwierdzenie dotyczące świadomości pokrzywdzonych, co do niemożności uzyskania wskazanego w umowach zysku nie stanowi ustalenia faktycznego, warunkującego i limitującego odpowiedzialność karną oskarżonego M. M. (1), bowiem kwestia proporcji zysku nie stanowi znamienia przestępstwa oszustwa z art. 286 k.k., którego głównym elementem jest wprowadzenie w błąd pokrzywdzonego, a w taki w tej sprawie bez jakiejkolwiek wątpliwości wprowadzeni zostali wszyscy pokrzywdzeni. Pojęcie „niekorzystnego rozporządzenia mieniem” ma szeroki zakres znaczeniowy i może obejmować rzeczywisty uszczerbek w majątku poszkodowanego, a także utracone korzyści, ale również może sprowadzać się do sytuacji, w której interesy majątkowe pokrzywdzonego ulegają pogorszeniu, mimo iż nie doszło do powstania po stronie rozporządzającego szkody majątkowej. Niekorzystne rozporządzenie mieniem to pojęcie szersze od terminów „szkoda” i „strata” czy „brak zysku” (zob. wyrok SA w Łodzi z 29.01.2001r., II AKa 74/01, Prok. i Pr. 2002, Nr 10, poz. 16). Powstanie szkody w mieniu nie jest warunkiem koniecznym uznania rozporządzenia mieniem za „niekorzystne” (por. postanowienie SN z 27.06. 2001 r., V KKN 96/99, LEX nr 51672). Wystarczy zatem wykazać, że stan majątkowy pokrzywdzonego uległ pogorszeniu, na przykład przez przesunięcie terminów spłaty długu, pogorszenie szans właściciela na odzyskanie należności, czy niezgodne z umową wpisanie go do hipoteki na gorszym miejscu, wreszcie na niekorzystnym lub niepełnowartościowym zabezpieczeniu spłaty długu (wyrok SN z 26.02.1998 r., IV KKN 351/97, KZS 1999, Nr 1, poz. 10). Dla oceny, czy rozporządzenie mieniem było niekorzystne, istotne jest jedynie to, czy w jego wyniku doszło do ogólnego pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego, w tym m.in. do umniejszenia szans na zaspokojenie jego roszczeń w przyszłości, lub do zwiększenia ryzyka po stronie pokrzywdzonego (por. wyrok SN z 30.08.2000 r., V KKN 267/00, OSP 2001, Nr 3, poz. 51; wyrok SN z 28.06.2000 r., III KKN 86/98, OSP 2001, Nr 1, poz. 10). Działalność oskarżonego M. M. (1) należałoby określić jako przedstawianie przez niego fikcyjnych sukcesów i obiecywaniu rzekomych zysków z zainwestowanych przez pokrzywdzonych pieniędzy, co sprawiło, że oskarżony stworzył swoista piramidę finansową. Bez żadnych wątpliwości ustalono, że środki wpłacane przez jednych pokrzywdzonych z przeznaczeniem na owe nieistniejące inwestycje były następnie przez oskarżonego M. M. (1) przekazywane innym pokrzywdzonym w celu spłaty zaciągniętych długów. Oskarżony M. M. (1), wbrew umowom o udział w przedsięwzięciu inwestycyjnym i umowom pożyczki zawieranymi z poszczególnymi pokrzywdzonymi, wypełnił znamiona oszustwa - było to działanie zaplanowane i celowe, a także obliczone na podjęcie takich działań, które w efekcie miały skutkować uzyskiwaniem przez oskarżonego środków finansowych. W opinii Sądu oskarżony M. M. (1) swoim działaniem i oszukańczymi przedsięwzięciami zmierzał bezpośrednio do wypełnienia znamion oszustwa, od początku posiadał faktyczną wiedzę o pozorności umów, fikcyjnym oświadczeniu w przedmiocie zobowiązania do zwrotu pożyczonych pieniędzy, rzekomym bezpieczeństwie nieistniejących inwestycji, oraz swojej krytycznej sytuacji finansowej – oskarżony był faktycznie niewypłacalny i zaciągając zobowiązania, miał pełną świadomość, iż nie będzie w stanie wywiązać się z umów o udział w przedsięwzięciu i umów pożyczek, zawieranych z kolejnymi pokrzywdzonymi. Przestępstwo oszustwa stypizowane w przepisie art. 286 § 1 kk jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych, zachowanie sprawcy jest ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działanie musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym. Zamiar bezpośredni winien obejmować zarówno cel, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę (względnie wyzyskuje błąd), ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion (L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2002 r., s. 306; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2009 r., III KK 245/08, Prok. i Pr. – wkł. 2009/6/15; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2007 r., III KK 327/06 OSNwSK 2007/1/1498). Z powyższego wynika, że dla bytu przestępstwa oszustwa jest obojętne, czy pokrzywdzeni mogli lub powinni byli sprawdzić prawdziwość twierdzeń sprawcy, nie jest nawet istotne, że mogli wykryć błąd przy dołożeniu znikomej nawet staranności; podobnie bezkrytyczność i łatwowierność pokrzywdzonych nie wyłącza karygodności wprowadzenia w błąd (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 20 października 2011 r., II AKa 145/11, KZS 2011/12/31; T. Oczkowski: op. cit.s. 135). Przestępstwo oszustwa, zaliczane do przestępstw umyślnych, powoduje, iż jego istotą jest nakierowanie na określony cel, którym było w niniejszej sprawie osiągnięcie korzyści majątkowej. Działanie oskarżonego M. M. (1) z zamiarem bezpośrednim, nie budzi najmniejszej wątpliwości Sądu i zachodzą wystarczające podstawy do przypisania oskarżonemu zamiaru bezpośredniego kierunkowego, tak co do celów działania jak i używanych środków. W sprawie niewątpliwe jest, że wskazane w akcie oskarżenia osoby fizyczne zostały przez oskarżonego doprowadzone do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, co wynikało z niewywiązania się oskarżonego z poszczególnych zobowiązań. W doktrynie i orzecznictwie występuje zgodne stanowisko, że sam fakt zadłużenia nie może decydować o zamiarze wyłudzenia, a dopiero powiązanie różnych okoliczności związanych z zawieraniem umów może pozwolić na wyprowadzenie wniosków o zamiarze oskarżonego (zob. np. A. Marek. Komentarz do art. 286 Kodeksu karnego, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 1997 r., II KKN 64/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 kwietnia 1999 r., II AKa 48/99, Biul. Prok. Apel. 1999 r., nr 8). Bez żadnych wątpliwości stwierdzić należało, że każde z zachowań będących przedmiotem postępowania, a przypisanych oskarżonemu polegało na tym, że oskarżony M. M. (1) nie wywiązał się z danego zobowiązania w całości lub w części. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że oskarżony zawierając kolejne umowy, nie spłacając wcześniejszych zobowiązań, nie był w zwłoce cywilnej, uzasadnionej jakimkolwiek okolicznościami od siebie niezależnymi, a działał w zamiarze bezpośrednim (kierunkowym), wymaganym dla przestępstwa oszustwa. Kwestię analizy zamiaru oskarżonego, w niniejszej sprawie można przeprowadzić na kilku płaszczyznach: wstępnej (działania podejmowane przed popełnieniem czynu, kształtowanie błędnego obrazu personalnego oskarżonego, sposób pozyskiwania pieniędzy i jego zachowanie w przypadku ubiegania się pokrzywdzonych o zwrot gotówki), działania oskarżonego (treść umów o udział w przedsięwzięciu i umów pożyczek, problem ich iluzorycznych zabezpieczeń, brak rzeczywistej możliwości wywiązania się z umów). Wprowadzenie w błąd jako znamię czynności wykonawczej oszustwa polega na doprowadzeniu do rozbieżności między obiektywną rzeczywistością a wyobrażeniem o niej lub jej odbiorem w świadomości pokrzywdzonego. Wprowadzenie w błąd wykonane w ramach czynu zabronionego z art. 286 § 1 k.k. musi poprzedzać rozporządzenie mieniem (wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2013 r. IV KK 355/12, LEX nr 1297687), tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie w odniesieniu do pokrzywdzonych K. K. (1), K. L. i J. P.. Kształtowanie stanu pozostawania w błędzie pokrzywdzonych miało miejsce również w zakresie kreowania postaci oskarżonego M. M. (1) jako zręcznego inwestora, którym w rzeczywistości nie był. Bezsprzecznie, jak wynika z zeznań świadków, oskarżony wielokrotnie wskazywał, że zajmuje się inwestycjami i osiąga w tej branży sukcesy. W większości przypadków oskarżony M. M. (1) bezpośrednio nawiązywał relacje osobiste z pokrzywdzonymi, pozyskując ich głównie wśród znajomych. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że oskarżony osobiście wykształcił nieprawdziwy obraz własnej osoby, w celu uzyskania jak największego zainteresowania. W sytuacji, w której pokrzywdzeni wpłacali oskarżonemu kwoty pieniężne, chociażby posiadali błędne przeświadczenie co do jego możliwości finansowych, jego obowiązkiem było wyprowadzenie ich z tego błędu, czego w żadnej mierze nie dowiódł, zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i sądowym. Zgodnie z linią orzeczniczą „pochód przestępstwa oszustwa, a więc chronologiczne zakończenie czynności sprawczych następuje w momencie, kiedy wprowadzony w błąd pokrzywdzony dokonuje niekorzystnego dla siebie rozporządzenia mieniem” ( wyrok SA w Katowicach z 21.05.2015 r., II AKa 135/15. LEX nr 1745767), w przedmiotowej sprawie zaktualizował się on zatem w momencie zawierania przez pokrzywdzonych umów dotyczących środków finansowych pokrzywdzonych, których M. M. (1) nie zamierzał, a co więcej, z uwagi na ustalony stan majątkowy, nie miał możliwości zwrócić. Oskarżony będąc już bardzo zadłużony u innych osób, zaciągał kolejne wysokie zobowiązania pieniężne, nie mając zamiaru ani możliwości się z nich wywiązać. Każdorazowe deklaracje zwrotu pożyczonych sum, podnoszone we wszystkich wyjaśnieniach oskarżonego nie znalazły potwierdzenia w żadnym przekonującym dowodzie na to, że pozorne umowy inwestycyjne i kontrakty pożyczki były chociażby hipotetycznie realne do wykonania. Nie uzyskano ponadto w sprawie najmniejszego chociażby dowodu, który pozwoliłby ustalić, że oskarżony M. M. (1) podjął działania, którymi wyprowadziłby z błędu osoby pokrzywdzone przekazujące mu pieniądze. W działalności oskarżonego, fundamentalne znaczenie, jednoznacznie wykazujące zamiar jego działania, ukazuje sposób uzyskiwania pieniędzy – zawierane umowy inwestycyjne i umowy pożyczki. W opinii Sądu, te pozorne umowy, z uwagi na niemożność finansową ich zwrócenia, w istocie stanowiły bezpowrotne umowy przekazania pieniędzy na rzecz oskarżonego. Pozorność tychże umów wynikała po pierwsze ze złej sytuacji finansowej oskarżonego M. M. (1), po drugie z pozornego sposobu zabezpieczenia tychże umów, w postaci umowy weksli lub obietnic zabezpieczenia hipotecznego na nieruchomościach. Bezsprzecznie okolicznością wprowadzającą w błąd pożyczkodawców były postanowienia umów, w których oskarżony M. M. (1) zobowiązywał się do uiszczania odsetek w przypadku zwłoki, znacznie przekraczających jakiejkolwiek inne przy tego typu transakcjach, co kreowało pożyczkodawcom błąd, co do ewentualnej rentowności umowy na wypadek zwłoki. Zamiar bezpośredni oskarżonego, uwidacznia się również w kształtowaniu przez niego terminu zwrotu pożyczek, który każdorazowo, bez względu na kwotę uzyskiwanych pieniędzy był stosunkowo krótki. Zgodnie z utrwalonym poglądem doktryny, wprowadzenie w błąd nie zawsze musi się wiązać z użyciem szczególnego podstępu lub być przejawem szczególnego sprytu ze strony sprawcy (często rodzaj zabiegów zmierzających do osiągnięcia takiego skutku warunkowany jest charakterem oszustwa oraz czujnością ofiary). Za wprowadzenie w błąd uznaje się każde działanie sprawcy, które może powodować błędną ocenę rzeczywistości przez adresata podstępnych zabiegów i w konsekwencji doprowadzić go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Powyższe okoliczności i ich analiza jednoznacznie pozwala stwierdzić działanie oskarżonego M. M. (1) z zamiarem bezpośrednim kierunkowym. Warto jednocześnie wskazać, że podstawowym kryterium rozgraniczenia oszustwa od niewywiązania się ze zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym jest wykazanie, że w chwili zawierania umowy sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, to jest dążył do uzyskania świadczenia poprzez wprowadzenie w błąd lub wyzyskanie błędu co do okoliczności mających znaczenie dla zawarcia umowy, a w sytuacji, w której kontrahent znałby rzeczywisty stan, nie zawarłaby umowy lub nie zawarłaby jej na tych warunkach, w jakich została zawarta. Sąd uznał, że w przypadku oskarżonego M. M. (3) nie zaktualizowały się przesłanki niewywiązania ze zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym z powodów omówionych wyżej, bowiem wypełnił on swoich zachowaniem znamiona oszustwa z art. 286 k.k. Ponownie podkreślić należy, że oskarżony w żaden sposób nie informował pokrzywdzonych o ryzyku inwestycyjnym - żaden z przesłuchiwanych świadków okoliczności tej nie potwierdził, przeciwnie, wszyscy zgodnie zeznali, że w zakresie braku ryzyka uzyskiwali od oskarżonego ustne zapewnienie. Powracając do oceny wyjaśnień oskarżonego M. M. (1) wskazać należy, że kwestia przeznaczenia pieniędzy uzyskanych w wyniku oszustwa, ich przepływ po rozporządzeniu mieniem, ustalenie dokonywanych za ich pomocą transakcji, nie jest koniecznym warunkiem do przyjęcia, iż doszło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem - są to okoliczności o drugorzędnym znaczeniu i nie mogą mieć dla przypisania oskarżonemu przestępstwa oszustwa znaczenia. W opinii Sądu oskarżony M. M. (1) ewidentnie wprowadził w błąd pokrzywdzonych mimo, że miał pełną świadomość (w chwili zawierania umów pożyczki i umów inwestycyjnych), że nie zrealizuje zaciągniętych wobec nich zobowiązań. Przez owo podstępne zachowanie oskarżony doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, zaś „ niekorzystność” ta wynikała z przyczyn, o których była uprzednio mowa. Wszystkie zaś zdarzenia późniejsze, na które powoływał się oskarżony M. M. (1) w złożonych w trakcie rozprawy przed Sądem wyjaśnieniach, nie mogą mieć wpływu na ocenę zamiaru sprawcy w czasie popełnienia przypisanych mu przestępstw.

☐

1.4.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

1.5.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

1.6.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

1.7.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. M. (1)

I, II, III, IV, V

VI

VII

Analizując kwestię winy oskarżonego M. M. (1) Sąd stwierdził, że spełnił on kryteria podmiotowe, niezbędne do przypisania mu sprawstwa czynów zabronionych i jednocześnie nie zachodzi w jego przypadku jakakolwiek okoliczność wyłączająca winę. W szczególności oskarżony nie działał w stanie wyłączającym możliwość rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, co potwierdzili biegli psychiatrzy w wydanym na potrzeby postępowania sądowego orzeczeniu sądowo – psychiatrycznym. W opinii Sądu stopień społecznej szkodliwości czynów oskarżonego opisanego w części wstępnej wyroku jest znaczny.

Sąd wymierzył zatem oskarżonemu M. M. (1) następujące kary:

- za czyn opisany w pkt I części wstępnej wyroku na podstawie art. 294 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk karę 1 roku pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w pkt II części wstępnej wyroku na podstawie art. 286 § 1 kk karę 7 miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w pkt III części wstępnej wyroku na podstawie art. 294 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk karę 1 roku pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w pkt IV części wstępnej wyroku na podstawie art. 286 § 1 kk karę 7 miesięcy pozbawienia wolności,

- za czyn opisany w pkt V części wstępnej wyroku na podstawie art. 286 § 1 kk karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

W ocenie Sądu orzeczone wobec oskarżonego M. M. (1) kary jednostkowe pozbawienia wolności są współmierne do stopnia winy oraz uwzględniają stopień społecznej szkodliwości popełnionych czynów przestępnych. Zdaniem Sądu rodzaj i wymiar tych kar odpowiada pozostałym dyrektywom wymiaru kary, w szczególności dyrektywie prewencji indywidualnej, ogólnej oraz uwzględnia cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Należy bowiem stanowczo napiętnować bardzo często popełniane przestępstwa oszustwa metodą nadużywania zaufania, jaką pokrzywdzeni obdarzają sprawców zapewniających ich o swojej rzetelności, kreując się na osoby doświadczone i biegłe w inwestowaniu powierzonych im środków finansowych. Oskarżony M. M. (1) w rezultacie swojego działania doprowadził do utraty przez osoby pokrzywdzone oszczędności całego życia. Reakcja organów wymiaru sprawiedliwości winna być w takiej sytuacji zdecydowana, aby zarówno w świadomości oskarżonego, jak i społeczeństwa wypracować przekonanie, że takie postępowanie spotykać się będzie z surową reakcją karną. Jako okoliczność obciążającą Sąd uwzględnił fakt, że oskarżony był już uprzednio karany za przestępstwa podobne, a nadto wysokość szkody wyrządzonej tymi przestępstwami. Jako okoliczność łagodzącą Sąd uwzględnił deklarację oskarżonego o zamiarze naprawienia szkód majątkowych wyrządzonych J. P., K. K. (1) i K. L..

Na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 §1 kk połączono oskarżonemu M. M. (1) kary pozbawienia wolności orzeczone w punktach I – V części dyspozytywnej wyroku i wymierzono mu karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. W ocenie Sądu orzeczona wobec oskarżonego M. M. (1) kara łączna jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przez niego czynów, winy oskarżonego oraz spełnia cele zapobiegawcze i wychowawcze, jakie kara powinna osiągnąć wobec osoby sprawcy, a także zamierzenia w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Należało też dodać, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach (II AKa 154/01), iż decydujące znaczenie przy wymiarze kary łącznej ma również wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej. W ocenie Sądu łączna kara pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu spełnia powyższe warunki. Orzeczona kara ma skłonić oskarżonego do zmiany postępowania i przestrzegania porządku prawnego. W ramach prewencji ogólnej wymierzona kara łączna będzie w ocenie Sądu utwierdzać w świadomości społecznej przekonanie o obowiązywaniu normy prawnej i dawać gwarancję skutecznego zwalczania przestępczości. Ponadto orzeczona wobec oskarżonego M. M. (1) kara łączna ma działać odstraszająco na potencjalnych sprawców tego rodzaju przestępstw. (...) oddziaływanie kary jako jeden z celów kary jest podyktowane potrzebą przekonania społeczeństwa o nieuchronności kary za naruszenie dóbr chronionych prawem i nieopłacalności zamachów na te dobra, wzmożenia poczucia odpowiedzialności, ugruntowania poszanowania prawa i wyrobienia właściwego poczucia sprawiedliwości oraz poczucia bezpieczeństwa. Sąd nie zbagatelizował dążenia oskarżonego do zwrotu należności pokrzywdzonym, lecz zważył je łącznie z okolicznościami obciążającymi oskarżonego, w związku z czym wymierzona kara łączna pozbawienia wolności stanowi karę sprawiedliwą. Nie może ujść uwadze stosunkowo długi czas przestępczej działalności oskarżonego M. M. (1) (ponad 5 lat), rozmiar wyrządzonej szkody, czy też brak jej naprawienia, bądź kwestia inwestowania uzyskanych w wyniku przestępstwa pieniędzy na sobie znane, cele prywatne. Okoliczności szczególne, które mogłyby hipotetycznie przemawiać za wymiarem niższej kary, to zasadniczo okoliczności łagodzące: zwykłe bądź nietypowe, nadzwyczajne, rzadko spotykane i ich łączna ocena (vide J. Lachowski, Objaśnienia do art. 69 Kodeksu karnego [w:] M. Królikowski [red.], R. Zawłocki [red.], Kodeks karny. Część ogólna. Tom II. Komentarz do art. 32- 116, Warszawa 2011, Legalis). W ocenie Sądu wymierzona oskarżonemu M. M. (1) kara łączna jest współmierna w stosunku do społecznej szkodliwości przypisanych oskarżonemu czynów i spełnia zadanie społecznego oddziaływania oraz cele szczególno-prewencyjne, jest wynikiem oceny okoliczności przedmiotowych i podmiotowych sprawy oraz danych osobopoznawczych oskarżonego i jako spełniająca wymogi zakreślone dyrektywami przepisu art. 53 § 1 i 2 k.k. stanowi karę prawidłowo wyważoną. Bez wątpienia w niniejszej sprawie występuje przewaga okoliczności obciążających oskarżonego, w tym w szczególności wysoki stopień społecznej szkodliwości przypisanych mu czynów, na który składały się znaczne kwoty wyłudzonych pieniędzy, wysoce zorganizowany sposób popełnienia tych przestępstw, obliczony na osiągnięcie dużego zysku (z czego oskarżony w pełni zdawał sobie sprawę) oraz działanie oskarżonego z niskich pobudek. Stopień winy oskarżonego jest wysoki, wykorzystywanie ludzi z kręgu znajomych i przyjaciół nierozumiejących podejmowanych czynności o ogromnych majątkowych konsekwencjach, zasługuje na całkowitą dezaprobatę. Kształtując orzeczenie o karze Sąd uwzględnił także i okoliczności osobiste w sprawie tj. sytuacje rodzinną oskarżonego, jak i jego przyznanie się do uzyskania kwot wskazanych w akcie oskarżenia. Stąd też kara łączna wymierzona oskarżonemu w części VI części dyspozytywnej wyroku została wymierzona na zasadzie asperacji – częściowej absorpcji i częściowej kumulacji . W ocenie Sądu, popełnienie przez oskarżonego kolejnych przestępstw dowodzi o nasilaniu się u niego skłonności do lekceważenia porządku prawnego i świadczy o jego demoralizacji oraz braku skuteczności dotychczas stosowanych środków reakcji karnej, w tym środków probacyjnych. W takim przypadku realne oddziaływanie wychowawcze ograniczyć się może do wymiaru kary, która swoją dolegliwością winna uświadomić mu stopień naganności popełnionych przez niego czynów oraz fakt obowiązywania określonych wartości społecznych. Mając na względzie powyższe okoliczności, Sąd uznał, iż kara łączna 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu pozwoli na efektywne oddziaływanie prewencyjne i da mu szansę wyrobienia w nim pożądanej przez prawo postawy ukierunkowanej na przestrzeganie porządku prawnego.

Na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzeczono wobec oskarżonego M. M. (1) obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwami biorąc pod uwagę dokonane przez niego do chwili wyrokowania wpłaty na rzecz pokrzywdzonych poprzez zapłatę na rzecz K. K. (1) kwoty 225 300,00 zł, J. P. kwoty 254 305,00 zł oraz K. L. kwoty 113 304,21 zł. W razie skazania Sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, stosując przepisy prawa cywilnego, obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Na gruncie niniejszej sprawy konieczne było orzeczenie zobowiązania oskarżonego do naprawienia szkody, która nie została naprawiona i dlatego Sąd orzekł o tym w punkcie VII wyroku.

1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

.

6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VIII

IX

Na zasadzie art. 627 k.p.k. w zw. z § 11 ust. 1 pkt 2, ust. 2 pkt 5, ust 7 oraz § 17 pkt 1 i 2 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie orzeczono wobec oskarżonego M. M. (1) zwrot kosztów zastępstwa procesowego z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika poprzez zapłatę na rzecz oskarżycieli posiłkowych K. K. (1), J. P. i K. L. kwot po 3 480 zł powiększone o 23 % podatku VAT.

Na podstawie art. 624 §1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy o opłatach w sprawach karnych zwolniono oskarżonego M. M. (1) od ponoszenia kosztów sądowych, w tym od opłaty w sprawie. Sąd uznał, iż ponoszenie przez oskarżonego ww. kosztów byłoby dla niego zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również z uwagi na orzeczony wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody wobec pokrzywdzonych uznając, iż przemawiają za tym względy słuszności.

1Podpis