Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy oddalił powództwo A. J. przeciwko A. T. o zapłatę, zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 354,80 zł kosztów postępowania, w tym kwotę 60 zł kosztów zastępstwa procesowego.

Orzeczenie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia i wnioski Sądu I instancji:

Pozwany prowadzi działalność gospodarczą m. in. w zakresie sprzedaży sprzętów związanych z zaopatrzeniem rolnictwa.

W dniu 8 maja 2009 r. powódka zakupiła u pozwanego kosę spalinową (...) 30, za cenę 465 zł.

W dniu 13 maja 2009 r. powódka złożyła u pozwanego reklamację zakupionego sprzętu. W zgłoszeniu odnotowano, że nie można uruchomić urządzenia.

Pismem doręczonym powódce dnia 13 lipca 2009r. poinformowano powódkę, iż w kosie stwierdzono uszkodzenie silnika będące skutkiem nieprawidłowej obsługi tj. zastosowania w urządzeniu niewłaściwej mieszanki benzyny i oleju silnikowego dla dwusuwów w proporcji wyszczególnionej w instrukcji obsługi, co spowodowało zakłócenie cyklu smarowania silnika i uszkodzenia jego elementów. Innych usterek nie stwierdzono. Zaproponowano powódce odpłatną naprawę kosy.

W dniu 25 sierpnia 2009r. powódka nie zgadzając się ze stanowiskiem pozwanego, ponownie zgłosiła reklamację zakupionego urządzenia, żądając naprawy sprzętu lub jego wymiany na nowy w ramach odpowiedzialności sprzedawcy.

Wobec braku odpowiedzi pozwanego na przedmiotowe zgłoszenie, powódka w dniu 10 września 2009r. złożyła do pozwanego kolejne wezwanie do realizacji swego żądania.

Pozwany odpowiadając na wezwanie zarzucił, że sprzedana kosa była zgodna z umową i posiadała wszystkie parametry, które zawarte były w instrukcji obsługi dostarczonej przez producenta, a zatem brak jest podstaw do uznania reklamacji.

Przyczyną uszkodzenia kosy było dostarczenie niewłaściwego paliwa i nie zmieszania go wg określonych proporcji, co doprowadziło do zdecydowanego spadku smarowania układu tłokowego i tłok został zatarty.

W tym stanie rzeczy Sąd Rejonowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Nie ulegało wątpliwości, że w rozpoznawanej sprawie zastosowanie znajdą regulacje ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2002 r., nr 141, poz. 1176 ze zm.).

W rozpoznawanej sprawie powódka zgłosiła usterkę zakupionego sprzętu. Pozwany nie znalazł podstaw do uwzględnienia reklamacji powódki, bowiem jego zdaniem w kosie został uszkodzony silnik, co było skutkiem nieprawidłowej obsługi.

Zdaniem Sądu, przepis art. 8 cyt. ustawy, ustanawia domniemanie prawne, co do tego, że sprzedawca uznaje za uzasadnione twierdzenia kupującego o niezgodności towaru z umową. Natomiast zgodnie z art. 234 k.p.c. domniemania prawne wiążą Sąd; mogą być jednak skutecznie obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza.

Jak wskazał Sąd pozwany już w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego na okoliczność ustalenia przyczyn uszkodzenia kosy spalinowej zakupionej przez powódkę.

Jak wynika ze sporządzonej opinii biegłego, przyczyną uszkodzenia kosy spalinowej zakupionej było zatarcie silnika, co było wynikiem zastosowania przez powódkę niewłaściwego paliwa i niewłaściwej mieszanki.

Sąd uznał sporządzoną przez biegłego opinię za rzetelną, logiczną i na jej podstawie doszedł do przekonania, że pozwany sprzedał powódce pełnowartościowy produkt, sprawny w dniu sprzedaży. Przyczynę uszkodzenia towaru pozwany wykazał przeciwdowodem w postaci opinii biegłego.

Apelację od powyższego wyroku złożyła powódka zaskarżając go w całości i wnosząc o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła: naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie przepisu art. 8 ust. 3 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, naruszenie prawa procesowego poprzez niezastosowanie przepisu art. 231 k.p.c. i niewłaściwe zastosowanie przepisu art. 233 k.p.c, art. 234 k.p.c.

W uzasadnieniu podniosła, że Sąd Rejonowy oparł swoje orzeczenie na błędnych ustaleniach prawnych.

W ocenie powódki ugruntowane jest bowiem stanowisko w myśl, którego w przypadku nieustosunkowania się przez sprzedawcę w terminie 14 dni do reklamacji konsumenta, ma on prawo od umowy odstąpić i żądać zwrotu ceny towaru.

Brak było również podstaw do prowadzenia postępowania dowodowego celem ustalenia zgodności towaru konsumpcyjnego z umową, albowiem w przypadku spełniania przesłanek domniemania z art. 8 ust. 3 ustawy, jest ono zbędne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako zasadna zasługiwała w pełni na uwzględnienie. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, dlatego Sąd Okręgowy uznał je za własne. Sąd II instancji nie podzielił natomiast w części oceny prawnej zaistniałego w sprawie stanu rzeczy.

Zarzuty apelacji sprowadzały się w zasadniczej części do zakwestionowania dokonanej przez Sąd I instancji wykładni przepisu art. 8 ust. 3 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 8 ust. 3 powołanej ustawy, jeżeli sprzedawca, który otrzymał od kupującego żądanie reklamacyjne, nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że uznał je za uzasadnione.

Zważyć należało, że celem komentowanego przepisu ma być zdyscyplinowanie sprzedawcy w zakresie wyrażenia stanowiska odnośnie zgłoszonej niezgodności z umową i ze względu na nią - żądania nabywcy co do sposobu doprowadzenia do stanu zgodności.

W wyroku z dnia 5 lipca 2012r. (IV CSK 75/2012, Biul. SN 2012/10/12) Sąd Najwyższy orzekł, iż sprzedający, który nie udzielił w ustawowym terminie określonym w art. 8 ust. 3 wymienionej ustawy odpowiedzi na żądanie naprawy albo wymiany towaru, nie może następnie w procesie kwestionować swojej odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową. Pogląd ten Sąd Okręgowy w całości popiera.

W uzasadnieniu, Sąd Najwyższy zaznaczył, że przyjęte rozumienie znaczenia i celu unormowania przyjętego w art. 8 ust. 3 powołanej ustawy, odpowiada ogólnym jej celom, mającej, zgodnie ze wskazaniami wynikającymi z Dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumenckich i związanych z tym gwarancji (Dz. Urz. WE L 1999.171.12), którą inkorporuje, zapewnić wysoki poziom ochrony konsumentów, rzeczywistą i efektywną realizację ich praw i wzmocnić zaufanie konsumenta.

Również w piśmiennictwie wyrażono podobny pogląd: „Z milczeniem sprzedawcy w związku ze zgłoszonym żądaniem przez kupującego w terminie 14 dni ustawodawca wiąże zastosowanie reguły interpretacyjnej, na podstawie której brak reakcji oznacza uznanie roszczenia za uzasadnione. Powyższe pozwala na przyjęcie w pierwszej kolejności przyznania przez sprzedawcę okoliczności niezgodności towaru z umową jako podstawowej przesłanki jego odpowiedzialności względem nabywcy, także w przypadku nieobjętym domniemaniem z art. 4 ust. 1 in fine, tj. w razie stwierdzenia niezgodności towaru po upływie 6 miesięcy od jego wydania. Ponadto brak odpowiedzi sprzedawcy na żądanie kupującego należy uważać za wyrażenie zgody co do jego treści, a zatem sposobu zadośćuczynienia obowiązkowi doprowadzenia towaru do stanu zgodności z umową „ (vide: Komentarz do przepisu art. 8 ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Lex, el. 2003r.).

Analogiczne stanowisko wyraził w piśmiennictwie Robert Stefańskiw publikacji „Ochronakonsumenta w świetle ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej" - Wolters Kluwer, Zakamycze2006r., które to stanowisko Sąd Okręgowy aprobuje.

Zaznaczył on, że brak odpowiedzi sprzedawcy na zgłoszone żądanie doprowadzenia towaru do stanu zgodności z umową oznacza uznanie przez profesjonalistę kontrahenta faktu niezgodności. Zostaje zatem w ten sposób spełniona podstawowa przesłanka odpowiedzialności ustawowej sprzedawcy wobec kupującego. Brak reakcji sprzedawcy na żądanie kupującego należy co do zasady uznać za wyrażenie zgody na sposób zadośćuczynienia obowiązkowi doprowadzenia towaru do stanu zgodnego z umową, jeżeli został on przez uprawnionego określony w treści żądania. Oświadczenie sprzedawcy po tym terminie, tak, że nie zadośćuczyni żądaniu, będzie natomiast bezskuteczne, profesjonalista nie może zatem przekreślić wskazanego w tym przepisie skutku. Ponadto, zaznaczenia wymagało, że w myśl obecnie obowiązującej ustawy, wszelkie zastrzeżenia umowne, ograniczające lub wyłączające uprawnienia ustawowe konsumenta w tym skuteczność art. 8 ust. 3 nie są wiążące.(...). Ponadto takie rozumienie powołanego przepisu jest zgodne z celem regulacji dotyczących ochrony konsumentów. Odmienne rozumienie powołanego przepisu prowadziłoby do ograniczenia praw konsumenta wprost wyartykułowanych w ustawie. Z przepisu tego wynika bowiem jednoznacznie, iż w razie niedochowania przez sprzedawcę 14-dniowego terminu, dochodzi do automatycznego uznania przez sprzedawcę niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. Niezgodność ta stanowi natomiast punkt wyjścia do roszczeń konsumenta. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw prawnych do uznania, iż pomimo upływu ustawowego terminu sprzedawca zachował uprawnienie do kwestionowania zgodności towaru z umową. W takiej sytuacji, przepis art. 8 ust. 3 byłby zbyteczny, formułowałby bowiem jedynie fikcyjne uprawnienie konsumenta.

W zaistniałej sytuacji, sprzedawca może zatem jedynie uchylić się od skutków prawnych nie złożenia oświadczenia w terminie, na zasadach ogólnych.

Zwrócić należało także w tym miejscu uwagę na stanowisko wyrażone przez Jerzego Szczotkęw publikacji „Sprzedaż konsumencka" - Oficyna Wydawnicza VERBA, Lublin2004r., gdzie autor wskazał, że można przyjąć, iż domniemanie z art. 8 ust. 3 ustawy ma charakter wzruszalny, co oznacza, że dopuszczalne jest jego usunięcie przez sprzedawcę za pomocą dowodu przeciwnego. Dowód taki może polegać na wykazaniu, że mimo braku ustosunkowania się do żądania kupującego w terminie 14 dni, nie uznał tego żądania za uzasadnione. Sprzedawca mógłby np. podnieść, że w tym terminie zwrócił się do rzeczoznawcy o opinię i czeka na nią, o czy kupujący wie.

W przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie miała jednak miejsca. Pozwany nie powoływał się na okoliczność niemożności ustosunkowania się do reklamacji powódki w ustawowym terminie wywołaną niezależnymi od niego czynnikami.

W świetle niniejszej sprawy rozważenia wymagało także, co należy rozumieć przez ustosunkowanie się sprzedawcy. Otóż przez owo ustosunkowanie należy rozumieć złożenie oświadczenia w zakresie zasadności roszczenia oraz kwestii jego wykonania. Bieg terminu winien być wyznaczony na zasadzie analogicznej jak z art. 61 k.c. stosowanej do oświadczeń woli, tj. moment początkowy wyznacza chwila doręczenia żądania sprzedawcy, w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią, podobnie złożenie przez sprzedawcę odpowiedzi w ww. sposób winno nastąpić przed upływem terminu 14-dniowego.

Przepisu ustawy nie zawierają wymogu, co do formy złożenia przez kupującego swego żądania. Brak też takiego wymogu w odniesieniu do czynności ustosunkowania się przez sprzedawcę do wniosku konsumenta. Przyjąć więc należy, że ustosunkowanie się może nastąpić w dowolnej formie, zarówno ustnie jak i pisemnie, a nawet w sposób dorozumiany (zwrot pisma reklamacyjnego). Jednakże pamiętać należy, że w takiej sytuacji ciężar dowodu zachowania terminu obarcza sprzedawcę.

W przedmiotowej sprawie, powódka zgłosiła drugą reklamację do pozwanego w dniu 25 sierpnia 2009r. Termin 14-dniowy upłynął w dniu 9 września 2009r. Pozwany ustosunkował się natomiast do reklamacji w dniu 14 września 2009r. (powódka pismo otrzymała w dniu 17.09.2009r.).

Przedsiębiorca jako profesjonalista ponosi negatywne konsekwencje nie przedstawienia wiarygodnego dowodu (np. w formie pisemnej), z którego jasno wynikałaby data ustosunkowania się do reklamacji powódki.

Uznając zatem, że pozwany nie dochował przewidzianego w art. 8 ust. 3 ustawy terminu, ani też nie złożył stosowanego oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych niedochowania tego terminu, przyjąć należało, iż sprzedawca uznał niezgodność towaru z umową, co z kolei skutkowało uruchomieniem dalszej procedury reklamacyjnej.

Przyjmuje się, iż sprzedawca w zaistniałej sytuacji jest związany rodzajem żądania konsumenta zgodnie z treścią zgłoszenia reklamacyjnego tj. w niniejszej sprawie naprawą uszkodzonej kosy spalinowej. Jednakże w razie niemożności zrealizowania żądania, kupujący może skorzystać z dalszych przewidzianych ustawą środków. Tak więc może on odstąpić od umowy w przypadku gdy: nie można dokonać naprawy, gdy koszty naprawy byłyby nadmierne, gdy sprzedawca w odpowiednim czasie nie wywiązał się z obowiązku naprawy albo wymiany, gdy naprawa albo wymiana naraziłaby kupującego na znaczne niedogodności.

W piśmie z dnia 10 września 2009 r., powołując się na brak reakcji pozwanego w terminie 14 dni, powódka wezwała pozwanego do naprawy towaru, bądź wymiany towaru na nowy, w terminie 7 dni. Interpretacja tego pisma prowadzi do wniosku, iż w sytuacji braku naprawy i wymiany, odstępuje on od umowy. Powódka nie uzyskała w wyznaczonym terminie ani naprawionej kosy, ani nowej, dlatego mogła skutecznie odstąpić od umowy, a co za tym idzie żądać zwrotu uiszczonej ceny w kwocie 465 zł, na podstawie art. 494 k.c).

Na zakończenie zaznaczenia wymagało, iż bez znaczenia pozostawała okoliczność, iż zgodnie z wnioskiem pozwanego, w sporządzonej na zlecenie Sądu Rejonowego opinii biegłego sądowego, biegły ten uznał, iż uszkodzenia reklamowanej kosy spalinowej związane były z nieuważną bądź niewłaściwą jej eksploatacją, w warunkach nie zawsze odpowiadających możliwościom urządzenia. Wnioski tej opinii, Sąd Okręgowy, jako sąd drugiej instancji rozpoznający apelację, zobligowany był bowiem pominąć, ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy, gdyż powódka, ze względu na uchybienie terminowi do ustosunkowania się do reklamacji pozwanego, nie mógł skutecznie kwestionować w przedmiotowej sprawie swojej odpowiedzialności, a zatem dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, nastąpiło z naruszeniem przepisów art.8 ust.3 cyt. ustawy.

Sąd Okręgowy zmienił więc zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powódki żądaną pozwem kwotę 465 zł (art.494 k.c.).

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 359 § 2 k.c. Powódka odstąpiła skutecznie od umowy w dniu 10 września 2009r. (7 dni od pisma z dnia 10 września 2009r.), odsetki
ustawowe należało więc zasądzić od dnia 18 września 2009r.

Orzeczono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

Konsekwencją zmiany orzeczenia co do istoty była również zmiana orzeczenia o kosztach postępowania. Sąd Okręgowy zmienił zatem także pkt II zaskarżonego wyroku i zasadził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.