Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wrocław, dnia 12 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący:SSO Sławomir Urbaniak

Protokolant:Irmina Szawica

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2013 r. we Wrocławiu

sprawy z powództwa B. G.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) we W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

I C 1553/13

UZASADNIENIE

Powód B. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa- (...) we W. kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i 7.000 zł tytułem odszkodowania. Domagał się również nakazania zatrudnienia powoda w pozwanej jednostce penitencjarnej.

W uzasadnieniu wskazał, że przebywa w (...) we W. od grudnia 2012 r. i w okresie do października 2013 r. wielokrotnie składał pisemne prośby do dyrektora (...) o zatrudnienie, motywując to potrzebą posiadania środków na obronę w procesach sądowych, zakupu potrzebnych artykułów żywnościowych i higieny, umożliwienia opłacania składek emerytalnych a także „potrzebą realizacji godności ludzkiej”, którą urzeczywistniałby poprzez możliwość wyjścia z przeludnionej celi. Powód podał, że spełnia wszystkie wymogi dotyczące zatrudnienia. Przede wszystkim wskazywał, że ma do zapłacenia liczne zobowiązania orzeczone wyrokami sądów. Zasądzona wobec niego kara grzywny zamieniona została na karę pozbawienia wolności, bo nie był w stanie jej uiścić. Rosną też jego zobowiązania finansowe i koszty komornicze. Pozwany natomiast oferuje pracę osobom, które nie mają żadnych zobowiązań, otrzymują paczki i wpłaty na konto. W ocenie powoda nie zaoferowano mu pracy bo był „niewygodny dla służby więziennej”. Jak podawał jest jedynym więźniem, który ma sprawy karne i cywilne z udziałem premiera D. T..

W związku z powyższym powód domagał się zasądzenia kwoty 100.000 zł zadośćuczynienia za naruszenie prawa do pracy, tym samym godności osobistej, pozbawienie możliwości samorealizacji i zakupu potrzebnych materiałów oraz zmniejszenia zobowiązań finansowych. Dodał też, że uniemożliwienie mu dokonywania spłaty długów ma wpływ na jego opinię i możliwość przedterminowego zwolnienia. Powód uważał, że jest dyskryminowany przez służby pozwanej, gdyż pisze liczne skargi. Dodatkowo wskazywał na niehumanitarne działania organów władzy państwowej, które nie służą założonym celom lecz prowadzą do udręki fizycznej skazanych, poniżania ich godności i uszczuplania ich praw. Niedookreślony czas stosowania ograniczeń ich praw (np. prawa do pracy) i wolności konstytucyjnych w stosunku do skazanych i brak możliwości obrony tych praw stanowią rażące naruszenie zasady określonej w art. 41 i 40 Konstytucji RP.

Powód podał również, że w wyniku działania strony pozwanej utracił możliwości zarobkowe w kwocie 7.000zł, co zostało wyliczone na podstawie średniej pensji innych osadzonych.

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa- Dyrektor (...) we W. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, że w (...) we W. przebywa ok. 800 osadzonych, a przy pracach odpłatnych jednostka może zatrudnić około 40 osób. (...) we W. nie jest w stanie zapewnić płatnego świadczenia pracy wszystkim chętnym. Zgodnie z art. 121 kkw jednostka penitencjarna zapewnia „w miarę możliwości” świadczenie pracy. W praktyce występują znaczne trudności w zapewnieniu wszystkim skazanym zatrudnienia. Przy kierowaniu osadzonego do pracy uwzględnia się jego zawód, wykształcenie, zainteresowania i potrzeby osobiste. Pracę odpłatną zapewnia się wszystkim skazanym zobowiązanym do świadczeń alimentacyjnych oraz tym mającym szczególnie trudną sytuację materialną, osobistą lub rodzinną, nie otrzymującym pomocy z zewnątrz. Powód tymczasem ma zapewnioną pomoc z zewnątrz, dokonuje zakupów artykułów żywnościowych, tytoniowych. Pozwany podnosił dalej, że powód nie przestrzega dyscypliny i regulaminu obowiązującego w (...). Wielokrotnie wymierzono powodowi kary dyscyplinarne. Swoim postępowaniem powód wciąż nie daje gwarancji poprawy zachowania i sumiennego wykonywania ewentualnie zleconej pracy. Powód postrzegany jest jako osoba arogancka i agresywna. Używa wulgarnych słów w stosunku do funkcjonariuszy (...), łatwo popada w złość, nie panuje nad swoim postępowaniem.

Nieuzasadniona jest również podstawa prawna roszczenia. Powód nie wskazał okoliczności powstania szkody ani na osobie ani szkody majątkowej, która miałaby zostać mu wyrządzona przez działania funkcjonariuszy pozwanej. Ponadto w katalogu dóbr osobistych zawartych w przepisie art. 24 kc, przepisach Konstytucji RP oraz postanowieniach Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności ustawodawca nie przewidział dobra osobistego w postaci „prawa do pracy”. W ocenie pozwanego nie można upatrywać, jak to czyni powód, równości pomiędzy prawem do pracy a dobrem osobistym w postaci godności osobistej. W świetle tych argumentów nie sposób więc uznać, że pozwany dopuścił się naruszenia godności powoda poprzez niezatrudnienie powoda czy to w (...) we W. czy też brak zapewnienia mu zatrudnienia poza jednostką. Również i wysokość żądanego zadośćuczynienia pozostaje bez żadnego związku z doznaną przez niego rzekomą krzywdą .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód B. G. przebywa w pozwanej jednostce (...) we W. od 30.11.2012 r. Koniec kary przypada na rok 2036.

Powód skazany został na karę pozbawienia wolności z art. 270§1kk, 286§1kk, 278§1kk, 279 §1kk, 190 §1kk i art 64 §1 kk.

( okoliczności bezsporne, nadto wniosek o zatrudnienie k. 32)

Skazanego osadzono w celi nr (...) znajdującej się w oddziale (...), gdzie przebywa do chwili obecnej. W/w cela ma powierzchnię 8,7m2, a skazany B. G. przebywając w niej tylko z jednym osadzonym, ma zapewnione ponad 4m2 na osadzonego. Podczas całego pobytu w (...) we W. osadzony B. G. przebywał i przebywa w celi, w której ma zapewnioną kodeksową normę powierzchni mieszalnej tj. min 3m2 na osadzonego.

( dowód : wyjaśnienia kierownik działu ewidencji z dnia 25.11.2013r. k. 29).

Wobec powoda prowadzona jest egzekucja komornicza przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia- Śródmieścia P. P., (sygn. akt PPP Km 4509/13) oraz Komornika Sądowego dla W. R. R. ( sygn. akt Km 6269/13).

Powód otrzymuje wpłaty z zewnątrz (łącznie 9 wpłat), dokonuje zakupów artykułów żywnościowych i tytoniowych oraz przedmiotów dopuszczonych do sprzedaży w (...) ( łącznie 15 razy).

( dowód: informacja głównego księgowego (...) we W. z dnia 25.11.2013r. k. 27, cześć III do karty depozytowej k.30).

W (...) we W. osadzeni zatrudniani są na podstawie skierowania do pracy zgodnie z normami kodeksu karnego wykonawczego. W (...) we W. przebywa ok. 800 osadzonych, a prace odpłatne wykonuje przeciętnie 40 osób. (...) we W. nie jest w stanie zapewnić płatnego świadczenia pracy wszystkim chętnym osadzonym

Przy kierowaniu osadzonego do pracy uwzględnia się jego zawód, wykształcenie, zainteresowania i potrzeby osobiste. Pracę odpłatną zapewnia się wszystkim skazanym zobowiązanym do świadczeń alimentacyjny oraz tym mającym szczególnie trudną sytuację materialną, osobistą lub rodzinną, nie posiadającym pomocy z zewnątrz.

( dowód : wyjaśnienia technika ds. zatrudnienia K. G. z dnia 27.11.2013r. k.28).

B. G. w okresie osadzenia nie został zatrudniony. Powód nie ma udokumentowanego zawodu ani nie posiada potwierdzonych zobowiązań.

(dowód : wniosek o zatrudnienie k. 32).

W trakcie pobytu w (...) we W. wielokrotnie wymierzono powodowi kary dyscyplinarne. Powoda ukarano sześciokrotnie karą nagany, czterokrotnie pozbawiony został możliwości otrzymywania paczek żywnościowych na okres do 3 miesięcy, czterokrotnie pozbawiony został możliwości dokonywania zakupów artykułów żywnościowych do 3 miesięcy, czterokrotnie został umieszczony w celi izolacyjnej, dwukrotnie udzielono mu widzeń w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą, czterokrotnie została wymierzona powodowi kara łączna.

Swoim postępowaniem powód nie daje gwarancji poprawy zachowania i sumiennego wykonywania ewentualnie zleconej pracy.

( dowód: przeglądarka kar dyscyplinarnych k.43, wniosek o zatrudnienie powoda- k.30-31, wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej z dnia 20.11.2012r. - k.37, wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej z dnia 29.01.2013r. - k.34, wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej z dnia 01.02.2013r. - k.36, wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej z dnia 25.02.2013r.- k.39, wniosek o wymierzenie kary dyscyplinarnej z dnia 28.08.2013r. - k.41).

Sąd zważył , co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód B. G. domagał się zadośćuczynienia za wyrządzoną mu przez stronę pozwaną szkodę niemajątkową (krzywdę) wynikającą z niezapewnienia mu zatrudnienia podczas odbywania kary pozbawienia wolności w (...) we W. w okresie od dnia 30.11.2012 r.

Jak wynika z treści pozwu zadośćuczynienie miało stanowić środek ochrony jego dóbr osobistych – prawa do godności, które zostało naruszone poprzez pozbawienie powoda możliwości dokonywania zakupów potrzebnych materiałów, zmniejszenie zobowiązań finansowych i samorealizacji, a w konsekwencji wpływało na jego opinię.

Dla oceny zasadności podniesionego w pozwie żądania niezbędne było zatem ustalenie, czy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że strona pozwana dopuściła się bezprawnego naruszenia swoich obowiązków w zakresie zapewnienia zatrudnienia oraz czy fakt ten spowodował naruszenie dóbr osobistych powoda i doprowadził do powstania szkody niemajątkowej.

Podstawę prawną żądania zgłoszonego przez powoda stanowił zatem przepis art. 23 w zw. z art. 24 k.c. Jak wynika z tych przepisów w zakresie żądania zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr osobistych cytowany art. 24 k.c. odsyła do przepisów o czynach niedozwolonych, w szczególności do art. 448 k.c., w myśl którego w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

To na powodzie, jako dochodzącym ochrony prawnej spoczywał ciężar dowodu, że jego dobra osobiste zostały naruszone przez bezprawne działania pozwanego Skarbu Państwa, czego powód w ocenie Sądu nie uczynił.

Przede wszystkim powód nie wykazał bezprawności działania funkcjonariuszy strony pozwanej oraz szkody, która miała powstać u powoda w związku z działania pozwanego. Nie wykazał zatem okoliczności, które miałyby doprowadzić do naruszenia dóbr osobistych powoda i ostatecznie stanowiłyby podstawę zasądzenia świadczenia pieniężnego.

Okolicznością, która miała doprowadzić do naruszenia jego dóbr osobistych było brak zapewnienia powodowi zatrudnienia podczas osadzenia go w pozwanej jednostce. W sprawie tej bezsporne było, że powód w trakcie całego pobytu w (...) nie został zatrudniony przez służby więzienne. Niemniej jednak w takim działaniu pozwanej jednostki nie można dostrzec cech bezprawności. Postępowanie funkcjonariuszy pozwanej jednostki nie było sprzeczne z żadnymi obowiązującymi w tym zakresie normami prawnymi. Pozwana jednostka penitencjarna nie miała obowiązku zapewnienia pracy każdemu osadzonemu. Zgodnie z art. 121 kkw jednostka penitencjarna zapewnia „ w miarę możliwości” świadczenie pracy. Ustawodawca wprowadził ten zapis licząc się z realiami w zakresie możliwości zatrudnienia. W praktyce występują bowiem znaczne trudności w zapewnieniu wszystkim skazanym zatrudnienia. Taka sytuacja istnieje właśnie w pozwanej jednostce penitencjarnej. W (...) we W. przebywa ok. 800 osadzonych, a przy pracach odpłatnych jednostka może zatrudnić około 40 osób. (...) we W. nie jest w stanie zapewnić płatnego świadczenia pracy wszystkim chętnym. Pozwana jednostka rozpatruje wiele wniosków w sprawie zatrudnienia, jednak z uwagi na szczupłe możliwości organizacyjne, jak i rynkowe, zmuszona jest do dokonywaniu selekcji wniosków. Z treści przepisu art. 122 kkw wynika, że przy kierowaniu osadzonego do pracy uwzględnia się jego zawód, wykształcenie, zainteresowania i potrzeby osobiste. Pracę odpłatną zapewnia się wszystkim skazanym zobowiązanym do świadczeń alimentacyjnych oraz tym mającym szczególnie trudną sytuację materialną, osobistą lub rodzinną, nie mającym jednocześnie pomocy z zewnątrz.

Powód jak wynika z poczynionych ustaleń takich wymogów nie spełniał. Nie miał on potwierdzonych zobowiązań ani udokumentowanego zawodu. Otrzymywał ponadto pomoc z zewnątrz, co umożliwiało mu dokonywanie zakupów artykułów żywnościowych i tytoniowych. Co więcej, przeciwko zatrudnieniu powoda przemawiało także jego niewłaściwe zachowanie. Powód nie przestrzegał dyscypliny i regulaminu obowiązującego w (...). Był agresywny, nie panował nad swoim postępowaniem, używał wulgarnych słów w stosunku do funkcjonariuszy (...). Wielokrotnie wymierzono powodowi kary dyscyplinarne. W ocenie pozwanej powód swoim postępowaniem nie dawał gwarancji poprawy zachowania i sumiennego wykonywania ewentualnie zleconej pracy. Dlatego też brak było uzasadnionych podstaw do uwzględnienia wniosku o zatrudnienie powoda, a zatem zarzut naruszenia przepisów kkw jest nieuzasadniony.

Nie sposób również, tak jak tego chce powód, wywieść obowiązku zapewnienia wszystkim obywatelom zatrudnienia z przepisów Konstytucji RP. W art. 65 Konstytucji wskazano jedynie, że władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia. Nie wynika z tego unormowania w żaden sposób, że państwo jest zobowiązane do zapewnienia każdemu pracy, co w realiach gospodarczych kraju byłoby wręcz absurdalne.

Nie można też dostrzec w zachowaniu pozwanej jakiegokolwiek przejawu dyskryminacji wobec osoby powoda. Pozwana dokonując selekcji potencjalnych pracowników uwzględnia każdorazowo zróżnicowaną sytuację osobistą, rodzinną i finansową każdego ze skazanych wnioskujących o zatrudnienie podejmując na tej podstawie decyzję. Powód w żaden sposób nie wykazał, że pozwana odmawiając mu zatrudnienia dopuściła się w tym zakresie nierównego traktowania powoda w porównaniu z innymi zatrudnionymi.

Powód nie wskazał również jakie dobra miały zostać naruszone w związku z działaniami strony pozwanej. Nie sposób bowiem uznać, iż pozwany dopuścił się naruszenia godności powoda poprzez niezatrudnienie powoda czy to w (...) we W. czy poza jednostką. Nie można stawiać znaku równości pomiędzy prawem do pracy a dobrem osobistym w postaci godności osobistej. W katalogu dóbr osobistych zawartych w przepisie art. 24 k.c. ani postanowieniach Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności ustawodawca nie przewidział dobra osobistego w postaci „prawa do pracy”. Praca jest aktywnością charakterystyczną dla ogółu społeczeństwa i nie należy do sfery ich prywatności, a więc nie należy do katalogu dóbr osobistych. Cechą charakterystyczną dóbr osobistych jest natomiast ścisłe związanie z daną osobą i jej sferą prywatności oraz cechami osobistymi. Prawo do pracy nie jest dobrem osobistym człowieka. Nie wskazuje również powód jaką szkodę miał odnieść w związku z działaniami funkcjonariuszy pozwanej. Samo odwołanie do subiektywnych odczuć jest niewystarczające. Naruszenie dobra osobistego rozpatrywać należy tylko w granicach przeciętnych ocen społecznych, a nie indywidualnego odczucia osoby domagającej się ochrony.

W świetle powyższego uznać należało, że roszczenie powoda o zasądzenie kwoty zadośćuczynienia nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód domagał się również zapłaty odszkodowania za utracone „potencjalne” zarobki i żądał nakazania zatrudnienia powoda w pozwanej jednostce penitencjarnej. Żądanie to było bezzasadne. Skoro brak jest po stronie pozwanej przesłanki bezprawnego działania (pozwana nie miała obowiązku zapewnić powodowi zatrudnienia) to bezpodstawne jest również żądanie przyznania powodowi kwoty 7.000zł odszkodowania za szkodę materialną powstałą wskutek utraty możliwości zarobkowania oraz nakazania stronie pozwanej zatrudnienia powoda w pozwanej jednostce penitencjarnej.

Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności powództwo należało oddalić.

Orzeczenie o kosztach zawarte w punkcie II sentencji wyroku Sąd wydał na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w myśl którego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zmianami) zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi. Koszty procesu poniesione przez pozwanego w niniejszej sprawie sprowadzały się do kosztów zastępstwa procesowego należnych pozwanemu, które w oparciu o art. 99 kpc w zw. z § 10 ust. 1 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu wynoszą 120 zł.

(...)

(...)

(...)

(...)