Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

04 grudnia 2014 roku

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Ewelina Kiałka

po rozpoznaniu na rozprawie 18 listopada 2014 roku we Wrocławiu

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko (...) Publicznemu Szpitalowi (...) we W. z siedzibą we W.

o zapłatę

I.  umarza postepowanie w zakresie cofniętego pozwu do kwoty należności głównej 366 złotych i odsetek za 12 listopada 2013 roku liczonych od kwot: 10.065,60 zł, 17.299,98 zł, 6.313,68 zł, 3.464,64 zł, 433,62 zł, 3.615,84 zł, 10.623,96 zł, 602,10 zł, 4.485,24 zł, 6.487,56 zł, 2.525,04 zł, 4.710,96 zł, 10.195,20 zł, 19.674,36 zł, 777,60 zł i 5.360,90 zł;

II.  zasądza od pozwanego (...) Publicznego Szpitala (...) z siedzibą we W. na rzecz powoda (...) Spółki z o.o. z siedzibą w W. kwotę 349.521,54 zł ( trzysta czterdzieści dziewięć tysięcy pięćset dwadzieścia jeden złotych pięćdziesiąt cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot:

- 10.065,60 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 17.299,98 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.737,41 zł od 26 października 2012 roku do dnia zapłaty,

- 11.048,49 zł od 26 października 2012 roku do dnia zapłaty,

- 17.793 zł od 01 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 5.060,88 zł od 06 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 14.388,84 zł od 08 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 12.387,60 zł od 08 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 9.221,04 zł od 16 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 6.042,06 zł od 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 3.702,24 zł od 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 6.313,68 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 3.464,64 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.177,52 zł od 27 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 1.630,80 zł od 27 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 8.261,46 zł od 30 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 9.774 zł od 30 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 433,62 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 120,96 zł od 05 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 3.615,84 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 259,20 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 10.746 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 8.846,28 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 10.623,96 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 1.485 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 10.268,64 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 7.190,64 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 7.732,80 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 192,78 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 2.678,40 zł od 04 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 9.791,28 zł od 04 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 04 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 259,20 zł od 08 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.155,62 zł od 08 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 583,20 zł od 08 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.497,20 zł od 11 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.485,24 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 10.203,84 zł od 16 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 7.376,18 zł od 16 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.136,40 zł od 18 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 6.487,56 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.525,04 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.345,76 zł od 24 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 24 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.710,96 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 10.195,20 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 19.674,36 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.594,25 zł od 04 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 777,60 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 1.035,72 zł od 04 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.360,90 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 8.769,69 zł od 13 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 21.895,38 zł od 19 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.689,20 zł od 19 lutego 2013 roku do dnia zapłaty;

III.  oddala dalej idące powództwo;

IV.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 24.694 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 7.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

sygn. akt I C 1472/14

UZASADNIENIE

Pozwem z 26 listopada 2014 powód (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Publicznego Szpitala (...) z siedzibą we W. kwoty 349.897,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi w sposób wskazany w pozwie oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Na uzasadnienie swych żądań powód podał, że strony łączyły dwie umowy: numer (...)z 27 marca 2012 i (...) z 08 listopada 2011 roku, w ramach których powód zobowiązał się do sukcesywnej dostawy produktów farmaceutycznych, według pakietów stanowiących załącznik do umowy. Powód na podstawie złożonych przez pozwanego zamówień zrealizował dostawy zamówionego towaru w postaci leków, wystawiając pozwanemu faktury VAT. Powód zatem spełnił świadczenie wskazane w fakturach, pozwany natomiast nie uregulował należności w terminie. Strony zgodnie ustaliły, że płatność nastąpi w terminie dziewięćdziesięciu dni po wykonaniu umowy, licząc od dnia doręczenia pozwanemu prawidłowo wystawionej faktury VAT. Wszystkie wystawione przez powoda faktury zawierały wymagane umową informacje. Istnienie wierzytelności od samego początku jej istnienia było bezsporne. Pozwany przyjął faktury bez zastrzeżeń i nie kwestionował ich ważności. Powód wskazał również, że wobec nieuregulowania należności, skierował strony do mediacji. Postępowanie to odbyło się 18 lipca 2013, jednakże nie doprowadziło do konsensusu i strony nie zawarły ugody. Do tej pory koszty postępowania mediacyjnego obciążały jedynie powoda, zgodnie zaś z umowami stron, koszty te strony winny ponieść solidarnie. Wobec powyższego powód wskazał, że domaga się również kwoty 366 zł tytułem zwrotu połowy kosztów postępowania mediacyjnego.

Pismem przygotowawczym z 05 lutego 2014 powód sprecyzował żądanie pozwu, wskazując, prawidłową firmę powoda oraz podając, że domaga się orzeczenia nakazem, że pozwany ma zapłacić powodowi kwotę 349.887,54 zł wraz ze szczegółowo w tym piśmie oznaczonymi odsetkami (k. 278-283).

28 marca 2014 Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (sygn. akt X Nc 903/13) orzekając zgodnie z żądaniem pozwu, sprecyzowanym w piśmie z 05 lutego 2014.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany (...) Publiczny Szpital (...) z siedzibą we W. wniósł o oddalenie powództwa w zakresie kwoty 366 zł, oddalenie powództwa w zakresie odsetek liczonych do 12 listopada 2013, rozłożenie pozostałej należności dochodzonej pozwem na dziesięć rat, licząc od ostatniego dnia miesiąca, w którym uprawomocni się wyrok oraz nieobciążanie pozwanego kosztami procesu.

Pozwany zarzucił, że należność w kwocie 366 zł została 29 sierpnia 2013 uregulowana. Nadto zaprzeczył jakoby wymagalność faktur VAT nastąpiła w dniach wskazanych przez powoda, z uwagi na to, że noty korygujące zostały wystawione 12 sierpnia 2013. Powołując się bowiem za zapis zawarty w § 7 umów, wywodził, że termin płatności za wykonanie usługi nastąpi w ciągu dziewięćdziesięciu dni, po wykonaniu umowy, licząc od dnia doręczenia dokumentów rozliczeniowych zamawiającemu. Noty korygujące do wystawionych faktur wystawione zostały 12 sierpnia 2013. Mając zatem na uwadze zapisy umów, termin zapłaty faktur VAT powinien zostać oznaczony na 12 listopada 2013. Odsetki ustawowe powinny być zatem liczone od 13 listopada 2013, a zatem nie w sposób wskazany w pozwie. Uzasadniając zaś wniosek z art. 320 k.p.c. oraz o nieobciążanie pozwanego kosztami postępowania, pozwany zarzucił, że nie jest w stanie dokonywać jednorazowych spłat, bez udziału pomocy publicznej, tylko z kwot otrzymywanych na leczenie pacjentów w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wskazał również, że pozwany szpital znajduje się bardzo trudnej sytuacji finansowej.

Na rozprawie 18 listopada 2014 powód cofnął pozew w zakresie kwoty 366 zł oraz ustawowych odsetek za jednej dzień (12 listopada 2013) liczonych od kwot: 10.065,60 zł, 17.299,98 zł, 6.313,68 zł, 3.464,64 zł, 433,62 zł, 3.615,84 zł, 10.623,96 zł, 602,10 zł, 4.485,24 zł, 6.487,56 zł, 2.525,04 zł, 4.710,96 zł, 10.195,20 zł, 19.674,36 zł, 777,60 zł i 5.360,90 zł ze zrzeczeniem się tych roszczeń, wskazując, iż domaga się zapłaty kwoty 349.521,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi od szczegółowo podanych kwot i dat oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego (elektroniczny protokół rozprawy z 18 listopada 2014 00:02:00-00:17:10 k. 348 i 351).

Pozwany na rozprawie 18 listopada 2014 wniósł o oddalenie powództwa w zakresie żądania zasądzenia odsetek ustawowych w całości, ewentualnie gdyby Sąd tego stanowiska nie podzielił, o zastrzeżenie, że odsetki nie mogą przekroczyć odsetek maksymalnych. Podtrzymał także wniosek o rozłożenie należności na 10 rat, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku – 5 rat (elektroniczny protokół rozprawy z 18 listopada 2014 00:17:18-00:22:10 k. 348-349 i 351).

Powód na rozprawie 18 listopada 2014 zarzucił, że wniosek o oddalenie powództwa w zakresie odsetek ustawowych jest sprekludowany; wniósł również o nieuwzględnienie wniosku o rozłożenie należności nawet na 5 rat (elektroniczny protokół rozprawy z 18 listopada 2014 00:22:14-00:24:15 k. 349 i 351).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy:

(...) Publiczny Szpital (...) we W. z siedzibą we W. jako zamawiający i (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. jako wykonawca zawarli w wyniku rozstrzygnięcia postępowań przetargowych w trybie przetargu nieograniczonego umowę numer (...) z 08 listopada 2011 i umowę numer (...) z 27 marca 2012 roku. Przedmiotem obu umów była sukcesywna dostawa przez wykonawcę na rzecz zamawiającego produktów farmaceutycznych – towaru w asortymencie i jakości określonej w załącznikach do umowy, według cen określonych w formularzu cenowym specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zgodnie z ofertą dla poszczególnych pakietów. W § 7 każdej z umów postanowiono, że należności za zrealizowanie przedmiotu umowy będą przelewane na określone konto wykonawcy w terminie 90 dni po wykonaniu umowy licząc od dnia doręczenia zamawiającemu dokumentów rozliczeniowych, to jest prawidłowo wystawionej faktury oraz kopii zamówień podpisanych przez kierownika apteki. W § 7 ust. 7 umowy numer (...) strony zastrzegły, że prawidłowo wystawiona faktura VAT powinna zawierać informację o numerze umowy, numerze poszczególnego zamówienia oraz informację o zakazie cesji wierzytelności.

Zgodnie z treścią § 10 ust. 1 i 2 każdej z umów strony poddały wszelkie spory wynikłe z tych umów pod rozstrzygnięcie w drodze mediacji oraz oświadczyły, że skierowanie sporu na drogę sądową bez wyczerpania trybu postępowania mediacyjnego będzie traktowane jako przedwczesne wytoczenie powództwa.

(dowód: umowa numer (...) wraz z załącznikami k. 37-48,

umowa numer (...) wraz z załącznikami k. 49-66)

W ramach realizacji powyższych umów (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. dostarczyła na rzecz (...) Publicznego Szpitala (...) we W. z siedzibą we W., zgodnie z jego zamówieniami, produkty farmaceutyczne o łącznej wartości 349.521,54 zł. Powód wystawił pozwanemu faktury VAT dotyczące dostarczanych towarów, a faktury i towary zostały przez Szpital odebrane. Na fakturach były zamieszczone numery umów i zamówień, których poszczególne faktury dotyczyły oraz zapis o zakazie cesji wierzytelności.

(dowód: okoliczność bezsporna,

faktury VAT wystawione w okresie od 23 lipca 2012 do 20 listopada 2012 k. 67-68, 70-71, 73-92, 94, 96-105, 107-109, 111-119, 121-143, 145-146, 148-155, 157-158, 160-165, 167-168, 170-171, 173-175, 177-180 i 182-187,

noty korygujące k. 69, 72, 93, 95, 106, 110, 120, 144, 147, 156, 159, 166, 169, 172, 176 i 181,

zamówienia k. 188-189, 191-199, 201, 202, 204, 205, 207, 208, 210, 211, 213, 214, 216-220, 222-224, 226-228, 230-232, 234, 235, 237-239, 241, 242, 244, 245 i 247-254,

potwierdzenie dostarczenia towaru k. 190, 200, 203, 206, 209, 212, 215, 221, 225, 229, 233, 236, 240, 243, 246 i 255-260,

dokumenty wydania z magazynu (...) k. 261-268)

Na wniosek powoda w lipcu 2013 roku przeprowadzone zostało przed mediatorem J. M. postępowanie mediacyjne mające za przedmiot zobowiązania wynikające z umów numer (...). Postępowanie nie doprowadziło do zawarcia ugody.

(dowód: protokół z postępowania mediacyjnego z 18 lipca 2013 k. 269-270)

Koszty postępowania mediacyjnego wyniosły 731,85 zł.

(dowód: faktura VAT numer (...) k. 271)

(...) Publiczny Szpital (...) we W. z siedzibą we W. znajduje się w trudnej sytuacji finansowej. Źródłem takiego stanu rzeczy są między innymi wykonywane ponad limity, wskazane w kontrakcie z Narodowym Funduszem Zdrowia usługi medyczne, które nie zostały opłacone. Pozwany nie posiada żadnych ruchomości, ani nieruchomości niezwiązanych z wykonywaniem świadczeń medycznych, które mógłby zbyć. Narodowy Fundusz Zdrowia dokonuje płatności niezależnie od ilości hospitalizacji, kierując się wysokością budżetu oraz zawartych kontraktów na dany rok.

(dowód: bilans na 31 grudnia 2012 k. 313-314,

rachunek zysków i strat na 31 grudnia 2012 k. 315-317,

rachunek zysków i strat na czerwiec 2013 k. 318, 320, 321-322,

zestawienie wartości świadczeń niesfinalizowanych przez NFZ za 2011 rok k. 319-319a,

aktywa na 30 czerwca 2013 k. 323,

półroczne sprawozdanie o finansach za rok 2013 k. 324-331)

W tak ustalony stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, w przeważającym jego zakresie.

W myśl art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne. Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

Biorąc pod uwagę powyższą regulację, Sąd w punkcie I. sentencji wyroku, wobec uznania dokonanego przez powoda na rozprawie cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszeń co do kwoty należności głównej 366 zł [tytułem połowy kosztów mediacji] oraz co do odsetek ustawowych za jeden dzień (12 listopada 2013) liczonych od kwot: 10.065,60 zł, 17.299,98 zł, 6.313,68 zł, 3.464,64 zł, 433,62 zł, 3.615,84 zł, 10.623,96 zł, 602,10 zł, 4.485,24 zł, 6.487,56 zł, 2.525,04 zł, 4.710,96 zł, 10.195,20 zł, 19.674,36 zł, 777,60 zł i 5.360,90 zł [w związku z trafnym – również w ocenie powoda – zarzutem pozwanego zawartym w sprzeciwie od nakazu zapłaty] za skuteczne, umorzył postępowanie w tym zakresie.

W sprawie pozostawało poza sporem, że powód (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. dostarczył pozwanemu (...) Publicznemu Szpitalowi (...) we W. z siedzibą we W. produkty farmaceutyczne zamówione przez ten Szpital, wystawiając faktury na łączną kwotę równą wysokości dochodzonego roszczenia, to jest 349.521,54 zł. Pozwany nie kwestionował faktu realizacji zawartej umowy sprzedaży i dostawy, a zatem ilości, a co za tym idzie wartości sukcesywnie dostarczanych według pakietów produktów farmaceutycznych oraz ich jakości. Nie negował również obowiązku zapłaty należności głównej dochodzonej pozwem, zarzucając jedynie brak podstaw do naliczenia odsetek ustawowych, ewentualnie zastrzeżenia, że nie mogą one przekraczać odsetek maksymalnych oraz składając wniosek o rozłożenie należności na raty w ilości dziesięciu, ewentualnie pięciu (elektroniczny protokół rozprawy z 18 listopada 2014 00:24:38-00:25:12 k. 349-351).

W świetle zatem zgromadzonych dowodów, a przede wszystkim twierdzeń stron i składanych oświadczeń (jak wyżej), z których po myśli art. 212 k.p.c. wynikało, że bezspornym w sprawie jest, że powód dostarczał pozwanemu produkty farmaceutyczne, nie budziło wątpliwości Sądu orzekającego, że powodowi przysługiwało na podstawie art. 605 k.c. w zw. z art. 535 k.c. przeciwko pozwanemu roszczenie o zapłatę za dostarczone produkty, którego wysokość wynikała z wystawionych przez (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w W. faktur.

Zasadne było także, (z nielicznymi wyjątkami, o czym dalej) żądanie zasądzenia na rzecz powoda odsetek ustawowych od kwot wykazanych na poszczególnych fakturach, liczonych od dnia następnego po upływie dziewięćdziesięciu dni od dnia wystawienia danej faktury, do dnia zapłaty.

Przede wszystkim zauważyć należy, że zarzut braku podstaw do naliczenia ustawowych odsetek, czy też zastrzeżenia ograniczenia ich wysokości do odsetek maksymalnych złożony na rozprawie 18 listopada 2014, był zarzutem spóźnionym (sprekludowanym).

Jak stanowi bowiem art. 503 § 1 k.p.c. pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Powód nawet nie próbował usprawiedliwić przyczyny złożenia spóźnionych twierdzeń; okoliczności sprawy także nie sposób uznać za wyjątkowe, stąd zarzuty pozwanego nie mogły mieć wpływu na rozważania w przedmiocie rozstrzygnięcia sprawy.

Na marginesie jedynie, zauważyć należy, że nawet gdyby podniesione były w sprzeciwie, to i tak nie zasługiwałyby na uwzględnienie.

Zgodnie z obowiązującym w dacie zawierania umów art. 5 ustawy z 12 czerwca 2003 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2003, Nr 139, poz. 1323, z późniejszymi zmianami) jeżeli strony w umowie przewidziały termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za okres począwszy od 31. dnia po spełnieniu swojego świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku – do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Cytowany przepis przyznaje wierzycielowi dodatkowe uprawnienie do żądania odsetek ustawowych za okres przed wymagalnością roszczenia, to jest odmiennie niż według ogólnej zasady wyrażonej w art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 476 k.c. W dalszym okresie (po upływie ustalonego w umowie terminu do spełnienia świadczenia pieniężnego) wierzyciel zgodnie z art. 7 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych może żądać od dłużnika odsetek w wysokości odsetek za zwłokę, określanej na podstawie art. 56 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późniejszymi zmianami), chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty. Zapisy art. 5 i 7 cytowanej ustawy, zwiększające ochronę wierzyciela na wypadek opóźnienia dłużnika, nie stoją jednak na przeszkodzie temu, aby obciążyć dłużnika odsetkami w wysokości ustawowej również za okres po upływie terminu wymagalności świadczenia – do dnia zapłaty, według ogólnych reguł ustawowych. Rezygnując z uprawnienia do żądania odsetek w wysokości odsetek za zwłokę, określanej na podstawie art. 56 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926, z późniejszymi zmianami), powód (...) Spółka z o.o. zasadnie żądał zasądzenia od pozwanego odsetek w wysokości ustawowej za okres od 91. dnia po spełnieniu swojego świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku do dnia zapłaty (takie też jednoznaczne stanowisko zajął Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z 25 września 2013, sygn. akt I ACa 870/13, niepubl.). Dodatkowo jedynie zauważyć można, że kierując się literalnym brzmieniem przepisów, pozwany (zapewne celowo) pomija ich funkcję i cel, która ma stworzyć korzystniejsze dla wierzyciela warunki, a niżeli te które zapewniały dotychczas obowiązujące przepisy. W związku z tym, przywołać w tym miejscu jedynie częściowo należy uzasadnienie projektu ustawy z 08 marca 2013 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2013, poz. 403) uchylającej ustawę z 12 czerwca 2003, z którego to uzasadnienia ową funkcję i cel (również poprzedniej ustawy) łatwo wyprowadzić [ vide druk sejmowy numer (...)]. Uzasadnienie projektu stanowi zatem, że celem projektowanej ustawy jest zwalczanie pogłębiającego się problemu zatorów płatniczych przez wprowadzenie instrumentów wspomagających zmniejszanie opóźnień w zapłacie należności oraz dyscyplinujących strony do stosowania krótkich terminów zapłaty. (…). Zgodnie z art. 12 ust. 3 Dyrektywy państwa członkowskie mogą wprowadzić lub utrzymać przepisy korzystniejsze dla wierzycieli niż przepisy niezbędne do spełnienia wymogów Dyrektywy. Utrzymano zatem rozwiązanie korzystniejsze dla wierzyciela w zakresie obliczania wysokości odsetek, funkcjonujące w art. 7 dotychczasowej ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, według którego wierzyciel – w przypadku gdy dłużnik opóźnia się z zapłatą należności – może naliczać odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (obecnie odsetki te wynoszą 14,5%). Celem zdyscyplinowania potencjalnie silniejszej strony umowy do powstrzymywania się od narzucania kontrahentom nadmiernie długich terminów zapłaty wprowadzona została, wynikająca z przepisów Dyrektywy, zasada, zgodnie z którą terminy umowne w transakcjach handlowych (z wyjątkiem transakcji, w których dłużnikiem jest organ publiczny) nie powinny przekraczać 60 dni kalendarzowych, chyba że strony wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem że nie jest to rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. W związku z powyższym ustalenie dłuższego niż 60 dni terminu będzie możliwe, w sytuacji gdy ustalenie takie nie będzie rażąco nieuczciwe, tzn. nie będzie sprzeciwiało się właściwości i społeczno-gospodarczemu celowi umowy lub zasadom współżycia społecznego oraz będzie obiektywnie uzasadnione, biorąc po uwagę właściwość towaru lub usługi. W przypadku braku powyższych przesłanek, po upływie 60 dni wierzycielowi będą przysługiwać – po spełnieniu swojego świadczenia wynikającego z zawartej umowy – odsetki za opóźnienie w wysokości wskazanej w ustawie (odsetki w wysokości odsetek za zwłokę określanej na podstawie art. 56 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa) lub uzgodnionej między stronami (art. 7).

Jak wyjaśnił przy tym Sąd Najwyższy w wyroku z 28 lutego 2007 (sygn. akt V CSK 445/06, Lex numer 442587) art. 481 § 1 k.c., w imię ochrony interesów wierzyciela świadczenia pieniężnego, przyznaje mu, niezależnie od woli stron wyrażonej w umowie, uprawnienie do żądania ustawowych odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego przez dłużnika, jednak skorzystanie z tego uprawnienia zależy wyłącznie od woli wierzyciela. O względnym charakterze normy art. 481 § 1 k.c. świadczy także szczególna regulacja przewidziana w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym, a obecnie w art. 9 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. Nr 139, poz. 1323 ze zm.), która byłaby zbędna, gdyby art. 481 § 1 k.c. miał charakter bezwzględnie obowiązujący.

Powyższe orzeczenie wraz z uzasadnieniem jednoznacznie potwierdzają, że przepisy ustawy z 12 czerwca 2003 stanowią dodatkowe uprawnienie, nie pozbawiając wierzyciela roszczeń wynikających z ustawy kodeks cywilny, w tym roszczenia opartego na podstawie art. 481 k.c. w związku z opóźnieniem dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego.

W tym miejscu, odnosząc się również do kolejnego spóźnionego zarzutu pozwanego, wskazać należy, iż oczywiście bezzasadnym było żądanie wpisania zastrzeżenia związanego z odsetkami maksymalnymi, które co przypomnieć należy, związane są z czynnością prawną (art. 359 § 2 ¹ k.c.), a zatem mają charakter kapitałowy, tym samym nie są żadnym ograniczeniem dla wynikających z normy art. 481 k.c. odsetek za opóźnienie (które wynikają wprost z ustawy).

Nie miał przy tym racji powód twierdząc, że umowy łączące strony nie podlegają przepisom ustawy z 12 czerwca 2003 o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 2 tej ustawy transakcję handlową w rozumieniu ustawy stanowi umowa, której przedmiotem jest odpłatne dostarczanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, jeżeli strony tej umowy zawierają ją w związku z wykonywaną przez siebie działalnością gospodarczą lub zawodową. W myśl art. 3 ustawę stosuje się do transakcji handlowych, których wyłącznymi stronami są między innymi przedsiębiorcy (do których zalicza się powód) oraz podmioty, o których mowa w art. 3 ustawy z 29 stycznia 2004– Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 roku Nr 113, poz. 759, z późniejszymi zmianami), do których zaliczone zostały jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych (pkt 1). Jak wynika z art. 9 pkt 10 ustawy z 27 sierpnia 2009 o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późniejszymi zmianami), do sektora finansów publicznych zaliczają się samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Umowy o dostarczanie środków farmaceutycznych zawarte przez (...) Publiczny Szpital (...) we W. z (...) Spółką z o.o. stanowiły zatem transakcję handlową w rozumieniu ustawy z 12 czerwca 2003 roku.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie dołączonych do akt sprawy niekwestionowanych dokumentów, Sąd w punkcie II. sentencji wyroku zasądził od pozwanego (...) Publicznego Szpitala (...) we W. z siedzibą we W. na rzecz powoda (...) Spółki z o.o. z siedzibą w W. kwotę 349.521,54 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot:

- 10.065,60 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 17.299,98 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.737,41 zł od 26 października 2012 roku do dnia zapłaty,

- 11.048,49 zł od 26 października 2012 roku do dnia zapłaty,

- 17.793 zł od 01 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 5.060,88 zł od 06 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 14.388,84 zł od 08 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 12.387,60 zł od 08 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 9.221,04 zł od 16 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 6.042,06 zł od 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 3.702,24 zł od 20 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 6.313,68 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 3.464,64 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.177,52 zł od 27 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 1.630,80 zł od 27 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 8.261,46 zł od 30 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 9.774 zł od 30 listopada 2012 roku do dnia zapłaty,

- 433,62 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 120,96 zł od 05 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 3.615,84 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 259,20 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 10.746 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 8.846,28 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 14 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 10.623,96 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 1.485 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 10.268,64 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 7.190,64 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 7.732,80 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 192,78 zł od 28 grudnia 2012 roku do dnia zapłaty,

- 2.678,40 zł od 04 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 9.791,28 zł od 04 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 04 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 259,20 zł od 08 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.155,62 zł od 08 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 583,20 zł od 08 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.497,20 zł od 11 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.485,24 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 10.203,84 zł od 16 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 7.376,18 zł od 16 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.136,40 zł od 18 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 6.487,56 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.525,04 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.345,76 zł od 24 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 602,10 zł od 24 stycznia 2013 roku do dnia zapłaty,

- 4.710,96 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 10.195,20 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 19.674,36 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.594,25 zł od 04 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 777,60 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 1.035,72 zł od 04 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 5.360,90 zł od 13 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

- 8.769,69 zł od 13 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 21.895,38 zł od 19 lutego 2013 roku do dnia zapłaty,

- 2.689,20 zł od 19 lutego 2013 roku do dnia zapłaty.

Jak stanowi art. 112 zd. 1 k.c. termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Z kolei w myśl art. 115 k.c. jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego.

W świetle brzmienia powyższych przepisów, Sąd w punkcie III. sentencji wyroku oddalił powództwo w zakresie ustawowych odsetek liczonych za dwa dni (w przypadku odsetek liczonych od kwoty 1.485 zł od 26 grudnia 2012 k. 121) oraz jeden dzień (w przypadku odsetek liczonych od kwoty 10.268,64 zł od 27 grudnia 2012 k. 123), w których pozwany nie pozostawał w opóźnieniu. Dotyczyło to sytuacji kiedy koniec terminu przypadał na dni ustawowo wolne od pracy (25 grudnia 2012 i 26 grudnia 2012), a zatem termin upływał dopiero pierwszego dnia po dniach wolnych, w obu przypadkach 27 grudnia 2012; tak więc dłużnik pozostawał w opóźnieniu dopiero od dnia następnego (28 grudnia 2012), co upoważniało wierzyciela do naliczenia odsetek dopiero od tego dnia.

Na rozprawie 18 listopada 2014 Sąd oddalił wnioski powoda o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia ksiąg rachunkowych i wyciągów z ksiąg bankowych, dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, opinii biegłego i przesłuchania stron, ponieważ okoliczności, których wnioski te dotyczyły były bezsporne (art. 217 § 3 k.p.c.).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany złożył również wniosek o rozłożenie należności na dziesięć rat i nie obciążanie pozwanego kosztami postępowania, ewentualnie rozłożenie należności na pięć rat. Powód nie wyraził zgody na rozłożenie należności na raty, wskazując, że wystarczającą długość czasu kredytuje pozwanego.

Po rozważeniu przedstawionej przez pozwanego sytuacji finansowej, Sąd uznał, że nie zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające zastosowanie „moratorium sędziowskiego” i nie skorzystał z możliwości, jaką przewiduje art. 320 k.p.c., dotyczącej rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty.

Powołany przepis wprowadza szczególną zasadę wyrokowania dotyczącą przedmiotu orzekania, dając sądowi możliwość wydania orzeczenia zasądzającego roszczenie powoda z uwzględnieniem interesów pozwanego w zakresie czasu wykonania wyroku, a tym samym orzeczenia o sposobie spełnienia świadczenia w sposób bardziej dogodny dla zobowiązanego, aniżeli wynikałoby to z regulacji prawa materialnego. Zastosowanie tej regulacji uzależnione jest jednak od zaistnienia „szczególnie uzasadnionego wypadku”, przez który, zgodnie z utrwalonym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa, należy rozumieć brak możliwości spełnienia świadczenia przez dłużnika w terminie bez narażenia się na niepowetowane szkody [M. Jędrzejewska (w opracowaniu K. Weitza) w: Kodeks postępowania cywilnego..., t. 2, red. T. Ereciński, s. 24 i n.; zob. też E. Gapska, Czynności..., s. 134; A. Góra - Błaszczykowska, Orzeczenia..., s. 40; M. Uliasz, Kodeks postępowania cywilnego..., s. 422]. „Szczególnie uzasadnione przypadki” w rozumieniu art. 320 k.p.c. nie muszą mieć jednak wyjątkowego charakteru. Z reguły chodzić tu będzie o okoliczności leżące po stronie pozwanego dłużnika, jego sytuację majątkową, finansową, rodzinną, które czynią nierealnym spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia. Nie można jednak nie brać pod uwagę także sytuacji samego wierzyciela ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 1998, sygn. akt II CKN 590/97, Lex numer 1225358).

W ocenie Sądu takie szczególne okoliczności nie zachodzą w niniejszej sprawie. Uiszczenie jednorazowej kwoty zasądzonego zobowiązania na rzecz powoda jakkolwiek będzie dla pozwanego utrudnieniem w prowadzonej działalności, to jednakże rozłożenie tej należności na raty, w związku z trudną sytuacją pozwanego, nie gwarantuje w żadnym razie jej spełnienia. Dodatkowo, dalsze przedłużanie spłaty, wyłącznie na koszt pozwanego, stanowi nieuzasadnione zachwianie równowagi stron. Nie sposób nie oprzeć się wrażeniu, że pozwany ze swojej trudnej sytuacji, uczynił sobie zasadę postępowania, gdzie nie bacząc na tą sytuację zaciąga zobowiązania, przerzucając na kontrahentów koszt ich obsługi. Jakkolwiek przy tym kierowanie się dobrem społecznym, w świetle zakresu prowadzonej działalności może czasowo takie działania usprawiedliwiać, to bez wątpienia nie w dłuższym okresie czasu. W tej sytuacji Sąd uznał, że nie istnieją uzasadnione podstawy do ingerencji w stosunek prawny między stronami i określenie spłaty zaciągniętego zobowiązania w sposób bardziej dogodny dla zobowiązanego. Podkreślenia wymaga okoliczność, że powód próbował ugodowo zakończyć to postępowanie, uczestnicząc w mediacji, zaś w chwili obecnej nie wyraził zgody na rozłożenie należności na raty.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zawarte w punkcie IV. sentencji wyroku uzasadnia treść art. 98 § 1 k.p.c., wyrażającego zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 24.694 zł tytułem kosztów procesu, na które składają się: częściowa opłata sądowa od pozwu w kwocie 17.494 zł uiszczona przez powoda oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł ustalone na podstawie § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013, poz. 490). Nie zachodził przy tym w ocenie Sądu szczególnie uzasadniony wypadek, w rozumieniu art. 102 k.p.c., który uzasadniałby odstąpienie od ogólnej reguły obciążającej przegranego w sprawie. Jakkolwiek sytuacja pozwanego jest trudna, to posiada niezbędne środki na poniesienie kosztów. Jednocześnie pozwany dał podstawę do wytoczenia powództwa i nie sposób racjonalnie argumentować dlaczego poniesione koszty procesu miałyby obciążać powoda (tak też postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 23 lutego 2015, sygn. akt I ACz 254/14; niepubl oraz wyrok z 25 września 2013 Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, sygn. akt I ACa 870/13, niepubl).