Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

15 grudnia 2015

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I. Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Rafał Cieszyński

Protokolant Katarzyna Kudzia

po rozpoznaniu na rozprawie 15 grudnia 2015 we Wrocławiu

sprawy z powództwa Związku (...) z siedzibą w W.

przeciwko Z. K. i I. L.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych Z. K. i I. L. solidarnie na rzecz powoda Związku (...) z siedzibą w W. kwotę 1.812,07 zł ( jeden tysiąc osiemset dwanaście złotych siedem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot:

- 225,24 zł od 26 lipca 2013 do dnia zapłaty,

- 225,24 zł od 26 października 2013 do dnia zapłaty,

- 225,24 zł od 23 stycznia 2014 do dnia zapłaty

- 227,27 zł od 22 kwietnia 2014 do dnia zapłaty,

- 227,27 zł od 22 lipca 2014 do dnia zapłaty,

- 227,27 zł od 22 października 2014 do dnia zapłaty,

- 227,27 zł od 23 stycznia 2015 do dnia zapłaty,

- 227,27 zł od 23 kwietnia 2015 do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 708 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt I C 1188/15

UZASADNIENIE

Pozwem w elektronicznym postępowaniu upominawczym z 26 maja 2015 powód Związek (...) z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) s.c. I. L., Z. K. kwoty 1.812,07 zł wraz z ustawowymi odsetkami od poszczególnych kwot i dat szczegółowo tam opisanych. Uzasadniając wskazał, że wierzytelność jest bezsporna i oczywista. Pozwany nie kwestionował wysokości dochodzonych na podstawie faktur wystawionych w oparciu o umowę kwot. Pozwany nie dokonał zapłaty kwot wynikających z umowy.

Postanowieniem z 26 czerwca 2015 Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie w VI Wydziale Cywilnym w osobie referendarza sądowego przekazał sprawę do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.

Pismem przygotowawczym z 11 września 2015 powód, uzupełniając braki formalne pozwu wskazał, że pozwanymi w sprawie są Z. K. i I. L., (...) s.c. I. L., Z. K.; żądanie pozwu obejmuje zaś zasądzenie dochodzonej pozwem kwoty od pozwanych solidarnie.

W odpowiedzi na pozew złożonej przez pozwanych po upływie zakreślonego przez Przewodniczącego terminu, na rozprawie 10 listopada 2015, wnieśli o oddalenie powództwa zarzucając, że w okresie wskazanym w pozwie nigdy nie korzystali w prowadzonym przez siebie lokalu z utworów muzycznych, nośniki których są przedmiotem ochrony powoda. Wiąże się to z faktem, że (...) reprezentujący twórców – wypowiedział pozwanym umowę. Pozwani nie byli zatem uprawnieni do odtwarzania muzyki w lokalu. W ocenie pozwanych umowa stron dotyczy jedynie sytuacji, w której pozwani w swoim lokalu korzystają z utworów muzycznych. Z tego też powodu pozwani nie wypowiadali umowy zawartej z powodem, telefonicznie informując o istniejącym stanie rzeczy. Pozwani dalej twierdzili, że to powód miał prawo wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym (§ 10 pkt 3 umowy), a skoro tego nie uczynił to pozwani przekonani byli, że powód akceptuje istniejący stan rzeczy, w którym pozwani nie wykorzystują utworów muzycznych w swoim lokalu, a powód nie pobiera pieniędzy.

Postanowieniem z 10 listopada 2016 Sąd zezwolił pozwanym na złożenie pisma przygotowawczego wraz z odpowiedzią na pozew.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, wskazując, że (...) i (...) są odrębnymi organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Wbrew twierdzeniom pozwanych jakiekolwiek oświadczenia składane wobec stowarzyszenia (...) nie są automatycznie oświadczeniami wobec (...). Rozwiązanie umowy ze stowarzyszeniem (...) nie może wywierać skutków wobec (...). Roszczenie powoda jest klasycznym kontraktowym roszczeniem o zapłatę, mającym swą podstawę w łączącej strony sporu umowie, a nie roszczeniem o ochronę praw wynikającym z popełnionego przez pozwanych deliktu. Po podpisaniu Umowy Generalnej podmiot korzystający z fonogramów ma pełną dowolność w zakresie ich eksploatacji w sposób przewidziany w umowie – wynagrodzenie należne producentom ma formę ryczałtu, który niezależny jest od tego jak często podmiot ten z fonogramów korzysta. Tak więc to w interesie pozwanych było wypowiedzenie umowy w momencie, w którym zaprzestali oni publicznego odtwarzania fonogramów, czego pozwani nie uczynili.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia sprawy:

Związek (...) z siedzibą w W. jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 104 i nast. ustawy z 04 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a tym samym ma prawo do wytaczania powództw przeciwko podmiotom naruszającym prawa autorskie twórców.

(dowód: okoliczność bezsporna wynikająca z decyzja Ministra Kultury z 05 marca 2003; numer (...), opubl. w MP z 29 kwietnia 2004, nr 18, poz. 322, zał. do obwieszczenia lp. 7)

15 września 2011 pozwani I. L. i Z. K. prowadząc działalność gospodarczą pod firmą (...) S.C. I. L. i Z. K. zawarli z powodem umowę generalną na podstawie, której strony określiły wysokość i warunki płatności wynagrodzenia z tytułu odtwarzania przez użytkownika fonogramów i wideogramów muzycznych, do których zarządzanie zostało powierzone (...), jako organizacji zbiorowego zarządzania. Umowa obejmowała odtwarzanie legalne wprowadzonych do obrotu fonogramów i wideogramów muzycznych przez użytkownika w lokalu gastronomicznym/pubie/ barze (...), za pomocą odtwarzacza CD/MC/DVD i Radia za wynagrodzeniem w wysokości 56,43 zł netto miesięcznie. Strony ustaliły, że użytkownik będzie przekazywał wynagrodzenia w drodze przelewu bankowego na rachunek (...) w banku (...) S.A. w okresach kwartalnych do 21 dnia miesiąca następującego po zakończeniu okresu, którego dotyczy rozliczenie. W przypadku niedotrzymania terminu przewidzianego w ust. 1 (...) uprawniony był do naliczenia użytkownikowi odsetek ustawowych. Umowa zawarta została na czas nieokreślony, począwszy od 01 października 2011, z możliwością wypowiedzenia przez każdą ze stron za 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia. Wszelkie zmiany umowy wymagały wymagały formy pisemnej pod rygorem nieważności.

(dowód: umowa generalna z załącznikiem numer 1 k. 16 i 17)

Na podstawie umowy z 15 września 2011 pozwani zobowiązani byli zapłacić powodowi kwotę:

-

225,24 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 03 lipca 2013 z terminem płatności 25 lipca 2013,

-

225,24 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 07 października 2013 z terminem płatności 25 października 2013,

-

225,24 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 08 stycznia 2014 z terminem płatności 22 stycznia 2014,

-

227,27 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 07 kwietnia 2014 z terminem płatności 21 kwietnia 2014,

-

227,27 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 07 lipca 2014 z terminem płatności 21 lipca 2014,

-

227,27 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 07 października 2014 z terminem płatności 21 października 2014,

-

227,27 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 08 stycznia 2015 z terminem płatności 22 stycznia 2015,

-

227,27 zł na podstawie faktury numer (...) wystawionej 08 kwietnia 2015 z terminem płatności 22 kwietnia 2015.

(dowód: faktury k. 18-25,

wezwanie przedprocesowe k. 26)

Pozwani nie uregulowali należności objętych powyższymi fakturami.

(dowód: okoliczność bezsporna,

przesłuchanie pozwanego Z. K. elektroniczny protokół rozprawy z 15 grudnia 2015 00:04:58 do 00:10:30)

Począwszy od kwietnia 2011 roku wysokość opłat licencyjnych została powiększona o wartość podatku VAT zgodnie z ustawą z 18 marca 2011 o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332; która przewidywała, że z 01 kwietnia 2011 roku, na podstawie znowelizowanego art. 8 ust. 2a ustawy VAT, Związek (...) został uznany za podatnika VAT w zakresie prowadzonej działalności Zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

(okoliczność bezsporna)

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powodowy Związek (...), jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, zgodnie z art. 104 i 105 ust. 1 ustawy z 04 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. jedn.: Dz. U. z 2006 roku, Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), dochodził w niniejszym postępowaniu kwoty 1.812,07 zł tytułem opłat za odtwarzanie fonogramów i wideogramów muzycznych, do uiszczenia których pozwani zobowiązali się na podstawie umowy zawartej 15 września 2011.

Przepis art. 94 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że fonogramem jest pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej wykonania utworu albo innych zjawisk akustycznych. Zgodnie z ust. 2 wideogramem jest pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów, z dźwiękiem lub bez, niezależnie od tego, czy stanowi ono utwór audiowizualny. Domniemywa się, że producentem fonogramu lub wideogramu jest osoba, pod której nazwiskiem lub firmą (nazwą) fonogram lub wideogram został po raz pierwszy sporządzony (ust. 3). Bez uszczerbku dla praw twórców lub artystów wykonawców, producentowi fonogramu lub wideogramu przysługuje wyłączne prawo do rozporządzania i korzystania z fonogramu lub wideogramu w zakresie:

1)zwielokrotniania określoną techniką;

2)wprowadzenia do obrotu;

3)najmu oraz użyczania egzemplarzy;

4)publicznego udostępniania fonogramu lub wideogramu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Jak stanowi zaś ustęp 5. powołanego przepisu w przypadku nadawania, reemitowania lub odtwarzania wprowadzonego do obrotu fonogramu lub wideogramu, producentowi przysługuje prawo do stosownego wynagrodzenia.

Przenosząc powyższe na grunt realiów rozpoznawanej sprawy wskazać należy, iż okoliczność, że doszło do zawarcia umowy generalnej z 15 września 2011, jak i treść umowy zawartej między stronami nie była sporna. Na mocy tej umowy powodowy Związek udzielił pozwanym prawa do publicznego odtwarzania fonogramów i wideogramów muzycznych za pośrednictwem urządzeń audio (odtwarzacza CD/MC/DVD i radia/TV w lokalu Pub (...). Umowa była odpłatna, a wynagrodzenie w ramach umowy miało formę opłaty zryczałtowanej, w wysokości 56,43 zł netto miesięcznie, z tym, że zgodnie z § 6 ust. 1 umowy płatne było przelewem w okresach kwartalnych.

Nie było w istocie między stronami sporu, także w zakresie zalegania przez pozwanych z opłatami za objęty żądaniem okres. Pozwany podczas przesłuchania przyznał, że w związku z trudnościami finansowymi w „ostatnim okresie” nie regulował należności, co też stanowiło podstawę do wypowiedzenia umowy przez (...); we wcześniejszym zaś – nie posiadał dokładnej wiedzy w tym zakresie. W świetle zatem braku dowodów na okoliczność spełnienia świadczenia w zakresie roszczeń za dochodzony pozwem okres, jak i pośrednim przyznaniu istnienia zaległości, twierdzenia w przedmiocie braku zapłaty za dochodzone pozwem roszczenia uznać należało za udowodnione.

Pozwani kwestionując twierdzenia pozwu zarzucali, że w związku z wypowiedzeniem umowy przez (...) nie mieli możliwości realizacji umowy łączącej ich z powodem, który to winien umowę wypowiedzieć. Skoro tego nie uczynił, to akceptował stan, w którym pozwani nie wykorzystywali utworów, on zaś nie pobiera pieniędzy. Pozwany zarzucał także, że powód zamiast wysyłać faktury miesięcznie, co ułatwiłoby płatności, czynił to kwartalnie, co przekraczało możliwości płatnicze pozwanych. Pozwani podnieśli również, że nie otrzymali żadnego ponaglenia w związku z niezapłaconymi fakturami.

Okoliczności te pozostawały jednakże irrelewantne z punktu widzenia rozstrzygnięcia tej sprawy.

W ocenie Sądu stanowisko pozwanych zawarte w odpowiedzi na pozew nie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą bowiem dochodzonego roszczenia była łącząca strony umowa i to ona regulowała obowiązki stron i ich prawa, a zatem przyznawała pozwanym prawo odtwarzania legalnie wprowadzonych do obrotu fonogramów i wideogramów muzycznych za pomocą urządzeń tam wskazanych, pozwani zaś zobowiązywali się do uiszczenia miesięcznego zryczałtowanego wynagrodzenia w wysokości 56,43 zł netto. Podkreślenia wymaga § 6 ust. 1 umowy, zgodnie z którym strony postanowiły, że wynagrodzenie przekazywane będzie na rachunek bankowy powoda w okresach kwartalnych do 21 dnia miesiąca po zakończeniu następującego po zakończeniu okresu którego dotyczy rozlicznie. W świetle tej regulacji, chybionym pozostaje podniesiony przez pozwanego zarzut, rzekomego nieuprzedzenia pozwanych o wystawianiu faktur z należnościami za trzy miesiące. Z kolei zgodnie z brzmieniem § 8 ust. 2 użytkownik zobowiązany był do niezwłocznego poinformowania (...) o wszelkich zmianach dotyczących warunków prowadzonej działalności mających wpływ na wysokość wynagrodzenia określonego w § 4 umowy. Jak wynika z przesłuchania pozwanego Z. K., pozwani nie tylko nie wypowiedzieli umowy w trybie § 10 ust. 2, czy to z powodu kłopotów finansowych, czy też z powodu wypowiedzenia im umowy przez (...), to również nie zawiadomili o tych okolicznościach powoda. Trudno w tej sytuacji wyjaśnić dlaczego takie oczekiwania, to jest natychmiastowego rozwiązania umowy, kierują w stronę powoda, który tych informacji nie posiadał. Również całkowicie nieuprawnionym w tej sytuacji jest wniosek pozwanych o akceptacji przez powoda braku odpłatności w ramach umowy. Podkreślić wypada, że pozwani uzyskali prawo odtwarzania legalnie wprowadzonych do obrotu fonogramów i wideogramów muzycznych utworów, a w tym czasie zobowiązani byli do zapłaty wynagrodzenia; umowa nie stanowiła o obowiązku faktycznego korzystania z nabytych uprawnień (podstawą żądania nie były zaś przepisy regulujące odpowiedzialność deliktową, związane z bezumownym, niedozwolonym korzystaniem), stąd podnoszone przez pozwanych zarzuty w zakresie braku faktycznego korzystania, w tym również z rozwiązaniem umowy przez (...), pozostawały całkowicie bezprzedmiotowe.

Dla rozstrzygnięcia kluczowe było zatem to, że pozwani zawarli z powodem umowę generalną, przyjmując na siebie obowiązek zapłaty wynagrodzenia, a także określony w umowie sposób jego zapłaty; nie wykazali przy tym by umowa ta przestała obowiązywać. W konsekwencji powyższego, wobec treści łączącego strony stosunku prawnego, roszczenia powoda o zapłatę przez pozwanych wynagrodzenia z umowy z 15 września 2011 za okres od kwietnia 2013 roku do marca 2015 roku wraz z ustawowymi odsetkami były zasadne. Odsetki naliczone zostały od dnia wymagalności poszczególnych płatności obliczonych na podstawie przedłożonych faktur VAT, co znajdowało oparcie w łączącej strony umowie (§ 6 ust. 1 i 2) w zw. art. 481 k.c. i art. 455 k.c.

Również w świetle uregulowań umowy, co do wysokości należności oraz ich terminów płatności, bez znaczenia pozostawał fakt, którego pozwani i tak nie udowodnili, iż nie otrzymali wezwania do zapłaty. Brak przedsądowego wezwania do zapłaty, mógłby mieć znaczenie w przypadku uznania roszczenia przez pozwanych przy pierwszej czynności (art. 101 k.p.c.), co jednak w okolicznościach tej sprawy nie miało miejsca.

Na rozprawie 15 grudnia 2015 Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej wobec nieusprawiedliwionej nieobecności. Zgodnie z brzmieniem art. 214 ¹ § 1 k.p.c. usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza sądowego. W świetle jednoznacznego brzmienia przepisu art. 214 ¹ k.p.c., o treści którego pozwana była pouczona, przedstawienie przez pozwanego druku zaświadczenia lekarza medycy rodzinnej o niezdolności do pracy (k. 59) nie stanowiło dostatecznej podstawy dla usprawiedliwienia nieobecności pozwanej, co w kontekście wcześniejszych uchybień terminom stron, odczytywać należało wyłącznie jako próbę przedłużenia postępowania. W tym stanie rzeczy, pominięciu podlegał także dowód z przesłuchania pozwanej, wobec jej nieusprawiedliwionego niestawiennictwa (art. 302 § 1 zd. 2 k.p.c.).

W punkcie II wyroku Sąd orzekł o kosztach postępowania zgodnie z wyrażoną w art. 98 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Pozwani, jako strona przegrywająca, obowiązani są zwrócić powodowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Na koszty te złożyły się w rozpoznawanej sprawie: uiszczona opłata sądowa od pozwu, wynagrodzenie adwokata ustalone na podstawie § 6 pkt 3 w zw. z § 2 ust 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (600 zł) oraz uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.