Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący : SSO Adam Maciński

Protokolant : Robert Purchalak

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

w sprawie z powództwa (...) sp. z o.o. we W.

przeciwko K. G. i T. G.

o zapłatę

I. uchyla w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 18 stycznia 2013r. sygn. akt I Nc 859/12;

II. zasądza od strony powodowej na rzecz pozwanych łącznie kwotę 7.300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 292/13

UZASADNIENIE

Strona powodowa – (...) sp. z o.o. we W. w pozwie z dnia 7 grudnia 2012 r. wniosła o zasądzenie solidarnie na jej rzecz od pozwanych K. G. i T. G. kwoty 97.751,95 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 listopada 2012 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że pozwany T. G. wystawił weksel własny in blanco jako zabezpieczenie roszczeń strony powodowej z tytułu faktur VAT wystawionych przez powoda pozwanemu w ramach prowadzonej przez strony działalności gospodarczej. Strona powodowa wskazała, że poręczenia wekslowego udzieliła żona pozwanego K. G.. Argumentowano, że pozwany zakupił u powoda towar i nie wywiązał się z zobowiązania do terminowej spłaty zadłużenia z tego tytułu. W związku z tym powodowa spółka jako wierzyciel wekslowy wezwała pozwanych w dniu 19 listopada 2012 r. do wykupienia weksla określając zobowiązanie na kwotę 97.751,95 zł, w tym 79.907,04 zł tytułem należności głównej i 17.844,91 zł tytułem odsetek. Zarzucono, że pomimo w/w wezwania żaden z pozwanych nie wykupił weksla i nie spłacił zaległej kwoty, co uzasadniało wniesienie pozwu.

W dniu 18 stycznia 2013 r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, w którym uwzględnił żądanie pozwu.

W zarzutach od nakazu zapłaty (k. 29 i n.) pozwani wnieśli o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie zarzucili, że weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym. Argumentowali, że weksel objęty pozwem był wekslem gwarancyjnym zabezpieczającym inną umowę, tj. umowę nr (...) zawartą w 2007 r. Zarzucono, że należności dla zabezpieczenia których wystawiony został ten weksel zostały w całości spłacone. Pozwani wskazali, że weksel ten nie mógł być wykorzystany dla zabezpieczenia innych należności, ponieważ inne umowy pomiędzy stronami zostały zabezpieczone odrębnymi wekslami. Pozwani podali, że załączony do pozwu weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym, ponieważ opiewa na należności dotyczące transakcji sprzedaży na podstawie umowy nr (...) z dnia 24 marca 2011 r. wraz z aneksem z dnia 26 kwietnia 2011 r. Dla zabezpieczenia należności wynikających z tej umowy wystawiony został zaś inny weksel. Potwierdzało to, że załączony do pozwu weksel z datą wypełnienia na dzień 18 maja 2007 r. zabezpieczał jedynie wierzytelność powstała w 2007 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 kwietnia 2007 r. pozwany T. G., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo (...) w Ł. jako zamawiający zawarł z dostawcą – (...) sp. z o.o. we W. umowę nr (...) na mocy której, pozwany T. G. zamówił a strona powodowa przyjęła do wykonania dostawę urządzeń wyposażenia kotłowni za wynagrodzeniem w wysokości 222.443,73 zł netto plus VAT.

Jako zabezpieczenie zapłaty w/w wynagrodzenia, jak i wszystkich potencjalnych kosztów ubocznych związanych z realizacją zobowiązań przez pozwanego z niniejszej umowy, ustanowiono weksel in blanco opatrzony klauzulą bez protestu wystawiony w dniu 18 maja 2007 r. przez pozwanego T. G.i poręczony przez jego żonę K. G.. Pozwany jako zamawiający przekazał stronie powodowej w/w weksel wraz z deklaracją wekslową stanowiącą załącznik nr (...)do w/w umowy (§ 4 ust. 1 umowy).

W deklaracji wekslowej pozwany T. G. oświadczył, że celem zabezpieczenia wierzytelności istniejących i przyszłych przysługujących lub będących przysługiwać (...) sp. z o.o. we W. w stosunku do pozwanego o zapłatę należności z tytułu wystawionych faktur wystawił na rzecz dostawcy weksel własny „in blanco” poręczony przez K. G.. Użyty w deklaracji wekslowej zwrot „wierzytelności przyszłe” pozwani T. G. i K. G. rozumieli potencjalne należności uboczne, np. w postaci odsetek, o którym mowa w § 4 ust. 1 w/w umowy z 2007 r. W przeświadczeniu tym pozwani byli utwierdzani przez przedstawicieli strony powodowej.

W razie nie wywiązana się przez wystawcę z obowiązku zapłaty należności powstałych z tytułu wystawionych przez spółkę faktur, dostawca był uprawniony do wypełnienia weksla „in blanco” na sumę wekslową obejmującą nie zapłacone zobowiązania wraz z przysługującymi odsetkami i opłatami skarbowymi. W deklaracji wekslowej wskazano ponadto m.in., że niewykorzystane weksle podlegały zwrotowi pozwanemu jako wystawcy z dniem rozwiązania umowy o współpracy handlowej i uiszczenia wszelkich należności wynikających z tego tytułu. Zwrot miał nastąpić bezpośrednio do rąk wystawcy lub na pisemne żądanie listem poleconym na wskazany adres.

( Dowód: umowa nr (...), k. 52-55; weksel, k. 13, 18; deklaracja do weksla in blanco, k. 14; odpis z KRS, k. 5-10; informacja z ewidencji działalności gospodarczej, k. 37; przesłuchanie powoda T. G., k. 97-99; przesłuchanie pozwanej K. G., k. 98-99 )

Pozwany T. G. wywiązał się w pełni z obowiązku zapłaty wynagrodzenia w kwocie 271.381,35 zł brutto (222.443,73 zł netto) za dostawę przez stronę powodową urządzeń wyposażenia kotłowni wraz z osprzętem w związku z zawarciem w dniu 24 kwietnia 2007 r. umowy nr (...).

( Dowód: faktura VAT, k. 77-80; potwierdzenia przelewów bankowych, k. 38-40; przesłuchanie powoda T. G., k. 97-99; przesłuchanie pozwanej K. G., k. 98-99 )

Strony nie zawierały umowy o stałej współpracy, która mogłaby rodzić bieżące wierzytelności strony powodowej (...) sp. z o.o. we W. wobec pozwanego T. G..

Po wykonaniu umowy nr (...), przez okres kolejnych lat aż do 2011 r., pozwany T. G. jedynie dwukrotnie w 2008 r. nabywał u powodowej spółki części osprzętu do kotłowni o wartości 1.098 zł i 8.400,65 zł, za które zapłacił.

( Dowód: faktury VAT, k. 81-86; przesłuchanie powoda T. G., k. 97-99,

- przesłuchanie pozwanej K. G., k. 98-99 )

W dniu 24 marca 2011 r. pozwany T. G. jako zamawiający zawarł z dostawcą – (...) sp. z o.o. we W. umowę nr (...) na mocy której, pozwany T. G. zamówił a strona powodowa przyjęła do wykonania dostawę dwóch kotłów parowych wraz z osprzętem za wynagrodzeniem w wysokości 649.921 zł netto plus VAT.

Jako zabezpieczenie zapłaty w/w wynagrodzenia, jak i wszystkich potencjalnych kosztów ubocznych związanych z realizacją zobowiązań przez pozwanego z niniejszej umowy, ustanowiono weksel in blanco opatrzony klauzulą bez protestu wystawiony przez pozwanego T. G.. Pozwany jako zamawiający zobowiązał się przekazać stronie powodowej w/w weksel wraz z deklaracją wekslową stanowiącą załącznik nr (...) do w/w umowy (§ 4 ust. 1 umowy).

( Dowód: umowa nr (...) wraz z aneksem, k. 47-51; przesłuchanie powoda T. G., k. 97-99; przesłuchanie pozwanej K. G., k. 98-99 )

Po zrealizowaniu dostawy dwóch kotłów parowych wraz z osprzętem zgodnie z umową nr (...) strona powodowa wystawiła dwie faktury VAT: nr (...) z 31 marca 2011 r. w kwocie 616.472,31 zł brutto (501.197 zł netto) i nr (...) z 28 kwietnia 2011 r. w kwocie 157.413,58 zł brutto (127.978,52 zł netto).

W związku z zawartą w dniu 24 marca 2011 r. umową nr (...) pozwany T. G. nie wywiązał się z obowiązku zapłaty wynagrodzenia za dostarczenie przez stronę powodową urządzeń wyposażenia kotłowni wraz z osprzętem w zakresie kwoty 79.907,04 zł brutto.

W związku z powyższym strona powodowa wypełniła wystawiony przez pozwanego w dniu 18 maja 2007 r. weksel in blanco na sumę 97.951 zł, w tym 79.907,04 zł z tytułu należności głównej i 17.844,91 zł z tytułu odsetek i wezwała pozwanych do jego wykupienia w terminie do 27 listopada 2012 r. Wezwania do wykupienia weksla okazały się bezskuteczne.

( Dowód: faktura VAT nr (...) z 31 marca 2011 r., k. 41-43; faktura VAT nr (...) z 28 kwietnia 2011 r., k. 44-46; wezwania z 19 listopada 2012 r., k. 15-16; przesłuchanie powoda T. G., k. 97-99; przesłuchanie pozwanej K. G., k. 98-99 )

Sąd zważył, co następuje :

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie nie było sporne, że podstawą zawartego w pozwie żądania zapłaty stanowił weksel własny „in blanco” wystawiony w dniu 18 maja 2007 r. przez pozwanego T. G. i poręczony przez K. G., a następnie w dniu 27 listopada 2012 r. wypełniony przez stronę powodową. Zasady wypełnienia w/w weksla in blanco zawarte zostały w osobnym porozumieniu, tzw. deklaracji wekslowej (art. 10 Prawa wekslowego), która niewątpliwie jako rodzaj umowy łączącej strony i towarzyszącej wręczeniu weksla podlegała dyrektywom wykładni sformułowanym w art. 65 k.c. (wyrok SN z dnia 26 października 2011r., sygn. I CSK 788/10, Lex). W myśl tego przepisu w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

W ocenie Sądu, z analizy dowodów zgromadzonych w rozpoznawanej sprawie wynikało, że powyższy weksel stanowił zabezpieczenie zapłaty wynagrodzenia w kwocie 222.443,73 zł za dostawę przez stronę powodową urządzeń wyposażenia kotłowni wraz z osprzętem w związku z zawarciem przez strony w dniu 24 kwietnia 2007 r. umowy nr (...)(k. 52-55). Powyższe wynika wprost z § 4 ust. 1 w/w umowy, w której wskazano, że jako zabezpieczenie zapłaty wynagrodzenia i wszystkich potencjalnych kosztów ubocznych związanych z realizacją zobowiązań przez pozwanego jako zamawiającego ustanawia się weksel „in blanco” opatrzony klauzulą „bez protestu”. Pozwany jako zamawiający został w związku z tym zobowiązany do przekazania stronie powodowej jako dostawcy weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową. Wbrew zatem twierdzeniom strony powodowej weksel będący podstawą dochodzenia objętego nim roszczenia został wystawiony nie celem zabezpieczenia bliżej nieokreślonych istniejących i przyszłych wierzytelności strony powodowej wobec pozwanego, lecz wyłącznie wierzytelności powstałych w związku z zawarciem przez strony w dniu 24 kwietnia 2007 r. umowy nr (...)(k. 52-55). Zaakcentować bowiem należało, że deklaracja wekslowa (k. 14) stanowiła załącznik nr (...) do w/w umowy, zaś strony nie zawierały w tym okresie, a także później umowy o stałej współpracy, która mogłaby rodzić bieżące wierzytelności strony powodowej wobec pozwanego T. G.. Z analizy faktur VAT załączonych przez powódkę do pisma z dnia 21 czerwca 2013 r. (k. 81 -83) wynikało, że po zawarciu umowy nr (...)przez okres kilku kolejnych lat, tj. aż do 2011 r. pozwany T. G.jedynie dwukrotnie w 2008 r. nabywał u powódki części osprzętu do kotłowni (k. 81-83) o nieznacznej wartości w stosunku do wynagrodzenia wynikającego z w/w umowy. Wbrew zatem twierdzeniom strony powodowej pozwanego T. G.nie łączyła z powodową spółką współpraca handlowa o charakterze stałym. Na powyższą okoliczność strona powoda nie przedłożyła dowodu w postaci takiej umowy, natomiast fakt zawarcia na przestrzeni 5 lat dwóch umów nr (...)nie świadczył o stałym charakterze tej współpracy. Ponadto z przesłuchania pozwanych wynikało, że przez użyty w deklaracji wekslowej zwrot „wierzytelności przyszłe” pozwani rozumieli potencjalne należności uboczne, np. w postaci odsetek, o którym mowa w § 4 ust. 1 w/w umowy z 2007 r. Podali, że w przeświadczeniu tym byli utwierdzani przez przedstawicieli strony powodowej. Nadto w dalszej kolejności Sąd miał na uwadze, że do zarzutów od nakazu zapłaty pozwani załączyli umowę nr (...)z 24 marca 2011 r. (k. 47-51), która w § 4 ust. 1 zawierała analogiczny zapis odnośnie wystawienia jako zabezpieczenia weksla in blanco. W ocenie Sądu, także z powyższej okoliczności wynikała, że wykonanie każdej z umów było zabezpieczone odrębnym wekslem, a zatem weksle wystawiony przez pozwanego w dniu 18 maja 2007 r. stanowił zabezpieczenie roszczenia wynikającego wyłącznie z umowy zawartej w dniu 24 kwietnia 2007 r. Zapłata przez pozwanego wynagrodzenia wynikającego z umowy nr (...)z 24 marca 2011 r. została natomiast zabezpieczona innym wekslem in blanco.

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że pozwany T. G. wywiązał się w pełni z obowiązku zapłaty wynagrodzenia w kwocie 271.381,35 zł brutto (222.443,73 zł netto) za dostawę przez stronę powodową urządzeń wyposażenia kotłowni wraz z osprzętem w związku z zawarciem w dniu 24 kwietnia 2007 r. umowy nr (...). Powyższy fakt został należycie wykazany przez pozwanych, który przedłożyli dowody w postaci potwierdzenia przelewów bankowych (k. 38-40). Ponadto okoliczność ta nie była kwestionowana przez stronę powodową. Z uwagi na powyższe należało uznać, że weksel będący podstawą żądania pozwu został uzupełniony już po wygaśnięciu wierzytelności dla zabezpieczenia której był wystawiony. W tej sytuacji zgodnie z deklaracją wekslową stanowiącą załącznik do umowy nr (...) strona powoda powinna zwrócić pozwanemu niewykorzystany weksel. Strona pozwana nie wywiązała się z tego obowiązku, natomiast kilka lat po wygaśnięciu zobowiązania, które zabezpieczał weksel będący podstawą pozwu, wypełniła go w związku z powstaniem zadłużenia z innej umowy zabezpieczonej innym wekslem. W piśmie procesowym z dnia 5 kwietnia 2013 r. (k. 61-63) strona powodowa przyznała, że odbierała od pozwanego także inne gwarancyjne weksle in blanco przy specyficznych, dużych zamówieniach towarów. W związku z tym za uzasadniony należało uznać zarzut pozwanych, podniesiony w zarzutach od nakazu zapłaty, odnośnie wypełnienia w/w weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym z 18 maja 2007 r. Pamiętać należy bowiem, iż zobowiązanie wekslowe ma charakter akcesoryjny w stosunku do wierzytelności nim zabezpieczonej, a zatem z chwilą wygaśnięcia wierzytelności zabezpieczonej wierzyciel traci uprawnienie do uzupełnienia weksla in blanco. Ponadto, mając na uwadze umowę stron wypełnienie weksla w zakresie sumy wekslowej mogło dotyczyć tylko wierzytelności powstałych w związku z zawarciem umowy z 24 kwietnia 2007 r. W rozpoznawanej sprawie natomiast wbrew treści udzielonego przez wystawcę upoważnienia powyższy weksel został wypełniony w związku z powstaniem zadłużenia na skutek zawarcia przez strony innej umowy, tj. umowy nr (...) z 24 marca 2011 r. Skoro zatem powyższy weksel wystawiony w dniu 18 maja 2007 r. został wypełniony niezgodnie z zawartym porozumieniem, to w ocenie Sądu strona powodowa nie mogła dochodzić od pozwanych roszczenia o zapłatę wyłącznie na podstawie tak nieprawidłowo uzupełnionego weksla.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd stwierdził, że powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono jak w punkcie I wyroku.

O kosztach w punkcie II wyroku orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.