Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 października 2013 roku

Sąd Rejonowy w Świdnicy I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Wojciech Zatorski

Protokolant: Anna Drozd

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2013 roku w Świdnicy

na rozprawie sprawy z powództwa: A. E. i F. E.

przeciwko Powiatowi (...)

o zapłatę

I. zasądza od Powiatu (...) na rzecz A. E. i F. E. solidarnie kwotę 425zł (czterysta dwadzieścia pięć złotych) z odsetkami ustawowymi od dnia 06.04.2010r. do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 30zł tytułem zwrotu kosztów sądowych natomiast nie obciąża go kosztami zastępstwa procesowego powodów.

Sygn. akt I C 1712/13 U Z A S A D N I E N I E

Powodowie F. E. i A. E. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Powiatu (...) na ich rzecz solidarnie kwoty 425,00 zł z ustawowymi odsetkami
od dnia 06 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty, a nadto kosztów postępowania wg norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazali, iż w związku ze sprowadzeniem na teren RP z kraju Unii Europejskiej (Niemcy) używanego samochodu osobowego marki V. (...)
o nr rej. (...) uiścili w Wydziale Komunikacji Starostwa Powiatowego w Ś. opłatę za wydanie karty pojazdu przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium RP
w zawyżonej wysokości (500,00 zł), ustalonej na podstawie przepisu uznanego następnie przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją oraz prawem wspólnot europejskich, które korzysta z pierwszeństwa przed prawem krajowym. Mimo, iż zwracali się do pozwanego o zwrot niesłusznie pobranej części opłaty wraz z odsetkami, pozwany odmówił.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 21 maja 2013 roku (sygn. akt I Nc 1351/13) referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Świdnicy nakazał pozwanemu Powiatowi (...), by zapłacił powodom zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od w/w nakazu pozwany wniósł o oddalenie powództwa lub odrzucenie pozwu, podnosząc, że w dacie uiszczenia opłaty istniała podstawa jej pobrania, gdyż §1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 28 lipca 2003 roku w sprawie opłat za kartę pojazdu jako niezgodny z przepisem art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy z dnia
30 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym oraz art. 92 i 217 Konstytucji RP stracił moc obowiązującą dopiero z dniem 01 czerwca 2006 roku, zaś w przeważającej części orzecznictwo SN przemawia za wstecznym działaniem wyroków Trybunału Konstytucyjnego wchodzących w życie z dniem ogłoszenia, jednak nie dotyczy to wyroków z odroczonym terminem wejścia w życie. Tym samym skutki orzeczenia Trybunału K. dnia 17 stycznia 2006 roku dotyczą jedynie stanów faktycznych powstałych po dniu jego wejścia w życie, tj. od dnia 01 maja 2006 roku. Pozwany podniósł, że pobrana przez niego opłata za wydanie karty pojazdu ma charakter opłaty publicznoprawnej i stanowi dochody powiatu. Pobranie opłaty w wysokości niższej, niż wynikająca z obowiązujących przepisów stanowiłoby naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Nadto pozwany zarzucił,
że w niniejszej sprawie zachodzi niedopuszczalność drogi sądowej. Wydanie karty pojazdu ściśle wiąże się z postępowaniem rejestracyjnym pojazdu. Pobierane w tym postępowaniu opłaty mają charakter administracyjny i do orzekania w przedmiocie obowiązku uiszczenia tejże opłaty uprawniony jest organ administracyjny. Rozstrzygnięcie w sprawie zwrotu opłaty, czy zwrotu nadpłaconej opłaty nie jest podejmowane w formie decyzji, ale na czynność tą przysługuje skarga do sądu administracyjnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie F. E. i A. E. zarejestrowali w Wydziale Komunikacji Starostwa Powiatowego w Ś. samochód marki V. (...) o nr rej. (...), który sprowadzili z kraju członkowskiego Unii Europejskiej (Niemcy).

Za wydanie karty pojazdu przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium RP pozwany jako organ rejestrujący, zgodnie z obowiązującym wówczas §1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu (Dz. U. z 2003 roku, Nr 137, poz. 1310 ze zm.) pobrał od powodów opłatę w wysokości 500,00 zł.

bezsporne

Wnioskiem z dnia 15 stycznia 2010 roku, przyjętym przez Biuro (...) Starostwa Powiatowego w Ś. w dniu 24 marca 2010 roku, powodowie wnieśli o zwrot nadpłaconej kwoty 425,00 zł za kartę pojazdu wydaną przy rejestracji w/w pojazdu wraz
z odsetkami ustawowymi od dnia wydania karty wskazując jako podstawę m. in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 roku sygn. U 6/04 (Dz. U. z 2006 roku, Nr 15, poz. 119). W piśmie z dnia 06 kwietnia 2010 roku pozwany poinformował powodów
o negatywnym rozpoznaniu tegoż wniosku.

dowód:

wniosek powodów o zwrot nadpłaconej opłaty – k. 5

potwierdzenie przyjęcia pisma przez pozwanego – k. 6

odpowiedź pozwanego z dnia 06 kwietnia 2010 roku na wniosek powodów – k. 7

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Pozwany Powiat (...) nie kwestionował faktu, że za wydanie powodom F. E. i A. E. karty pojazdu pobrał od powodów kwotę 500,00 zł
- zgodnie z obowiązującym wówczas przepisem §1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu
(Dz. U. z 2003 roku, Nr 137, poz. 1310 ze zm.).

Domagając się zwrotu nadpłaconej opłaty za wydanie karty pojazdu, powodowie wskazywali na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 stycznia 2006 roku sygn. akt
U 6/04 (OTK-A 2006/1/3), w którym stwierdzono, że §1 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 lipca 2003 roku w sprawie wysokości opłat za kartę pojazdu
(Dz. U. Nr 137, poz. 1310) jest niezgodny z art. 77 ust. 4 pkt 2 i ust. 5 ustawy z dnia
20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 109 poz. 908 z 2005 r. ze zm.)
i z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP. W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny wyjaśnił, że niezgodność §1 ust. 1 Rozporządzenia z 28 lipca 2003 roku polega na zawyżeniu wysokości opłaty, co wykracza poza granice delegacji ustawowej. Przepis art. 77 ust. 5 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym stwierdza, że wysokość opłaty za kartę pojazdu powinna odpowiadać wysokości kosztów związanych z drukiem
i dystrybucją kart pojazdów. Podwyższenie opłaty za wydanie karty pojazdu do kwoty
500,00 zł nie pozostaje w związku z kosztami usługi, co jest sprzeczne z art. 217
Konstytucji RP. Opłata w części podwyższonej jest już daniną publiczną, a taka może być wprowadzona tylko na podstawie ustawy. W związku z powyższym wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, Minister Transportu i Budownictwa wydał w dniu 28 marca 2006 roku nowe rozporządzenie (Dz. U. Nr 59 poz. 421), w którym ustalił wysokość opłaty za kartę pojazdu na kwotę 75,00 zł.

Przepis §1 ust. 1 powołanego Rozporządzenia Ministra Infrastruktury był także przedmiotem kontroli Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, który w postanowieniu z dnia 10 grudnia 2007 roku w sprawie C-134/07 ( Dz. U. UE C 64, poz. 15) uznał go za naruszający art. 90 TWE zakresie, w jakim przewiduje pobranie opłaty za wydanie karty pojazdu w związku z pierwszą rejestracją używanego pojazdu samochodowego przywiezionego z innego państwa członkowskiego, lecz nie nakazuje pobrania takiej opłaty w związku z nabyciem w Polsce używanego pojazdu samochodowego, jeżeli został on już tam zarejestrowany.

W pierwszej kolejności należy ocenić dopuszczalność drogi sądowej w niniejszej sprawie. W dniu 16 maja 2007 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę w sprawie
sygn. III CZP 35/07, że dopuszczalna jest droga sądowa dla dochodzenia roszczenia o zapłatę, którego podstawę stanowi nienależne pobranie opłaty za wydanie karty pojazdu
(OSNC 2008/7-8/72). Również Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 02 lutego 2008 roku w sprawie I (...) 3/07 podjął uchwałę, że w sprawie żądania zwrotu opłaty za wydanie karty pojazdu, uiszczonej na podstawie §1 ust. 1 ww. Rozporządzenia, chociaż jest to sprawa administracyjna, dopuszczalna jest droga procesu cywilnego .

W/w wyrokiem z dnia 17 stycznia 2006 roku TK orzekając o niekonstytucyjności §1 ust. 1 w/w rozporządzenia orzekł także, iż traci on moc obowiązującą z dniem
01 maja 2006 roku.

W orzecznictwie sądowym kwestia skutków odroczenia utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnego aktu prawnego (art. 190 ust. 3 Konstytucji RP) była interpretowana niejednolicie (por. np. wyrok SA w Lublinie z 22.05.2013r., sygn.. III AUa 340/13, LEX nr 1316225 i wyrok SA w Łodzi z 16.04.2013r. sygn.. III AUa 179/13, LEX nr 1316214), jednak Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że do czasu utraty mocy obowiązującej przepisu, sądy muszą go stosować (w uchwale z 3 lipca 2003 r. sygn. III CZP 45/03 i w uchwale z 23 stycznia 2004 r. sygn.. III CZP 112/03).

Zważywszy jednak na orzeczenie ETS i prymat dorobku (prawa i orzecznictwa) wspólnotowego, zakwestionowanie spornej regulacji z punktu widzenia art. 90 TWE czyni powyższy spór bezprzedmiotowym.

W ocenie Sądu powodowie prawidłowo wskazali pozwanego jako Powiat (...), dla którego pobrana opłata stanowiła dochód budżetowy (art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - Dz. U. z 2008 r., Nr 88, poz. 539 ze zm.). Skoro powyższa opłata stanowiła dochód pozwanego, uwzględniając powyższą ocenę, iż pobranie przez pozwanego opłaty za kartę pojazdu w kwocie przewyższającej 75,00 zł nastąpiło na podstawie przepisu niekonstytucyjnego, a zatem
w części tj. 425,00 zł była to opłata nienależna, pozwany Powiat (...) obciąża obowiązek zwrotu tej kwoty.

Podstawę prawną roszczenia o zwrot świadczenia stanowią przepisy art. 405
w zw. z art. 410 § 2 k.c. Pozwany bezpośrednio nie podniósł zarzutu zużycia uzyskanego świadczenia z art. 409 k.c., ale zarzut ten nie byłby skuteczny. Zasadne powołanie się na wygaśnięcie obowiązku wydania korzyści wymaga nie tylko udowodnienia jej zużycia, lecz nadto takiego zużycia, które powoduje trwający brak wzbogacenia. Gdy korzyść stanowią sumy pieniężne - nie wystarcza zatem samo ich wyzbycie się (wydatkowanie) - wyrok SN
z dnia 4 kwietnia 2008 r., I PK 247/07 (LEX nr 465977). W orzecznictwie przyjmuje się też,
że jeżeli bezpodstawnie uzyskana korzyść weszła do budżetu państwa zwiększając mienie państwowe, z którego pokrywane są państwowe wydatki, to wydatkowanie wzbogacenia zmniejsza pasywa Skarbu Państwa oraz deficyt budżetowy i stan wzbogacenia trwa, a sam fakt istnienia deficytu budżetowego nie uzasadnia wniosku, że Skarb Państwa nie jest już wzbogacony (Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 21 kwietnia 2010 r.
V CSK 320/09 , LEX nr 688053). Podobne stanowisko przedstawiono w wyrokach z dnia 7 kwietnia 2005 r. II CK 576/04. OSNC 2006/3/53 i z dnia 14 lipca 1098 r. III CKN 578/97).

Odnosząc się do oceny zasadności zgłoszonego żądania zapłaty odsetek należy wskazać, że zobowiązanie do zwrotu nienależnego świadczenia ma charakter bezterminowy (podobnie wyrok SN z 17 grudnia 1976 r., III CRN 289/76, LEX nr 7893 oraz uchwała SN
z 6 marca 1991 r., III CZP 2/91, OSNCP 1991, nr 7, poz. 93). Zatem termin spełnienia takiego świadczenia musi być wyznaczony zgodnie z art. 455 k.c., a więc niezwłocznie po wezwaniu skierowanym przez wierzyciela. W konsekwencji żądanie odsetek w przypadku bezpodstawnego wzbogacenia zasadne jest dopiero od chwili wezwania dłużnika przez wierzyciela na podstawie art. 455 k.c. do zwrotu wzbogacenia (podobnie wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2003 r., I CKN 316/01, OSNC 2004, nr 7-8, poz. 117 i z dnia 3 lutego 2006 r., I CSK 17/05, nie publ., Sąd Najwyższy w uchwale 06.03.1991, sygn. akt III CZP 2/91, OSNC 1991/7/93).

Powodowie wystąpili do pozwanego o zwrot nadpłaconej kwoty 425,00 zł za kartę pojazdu. Pozwany wniosek powodów rozpatrzył negatywnie informując ich o tym pismem
z dnia 06 kwietnia 2010 roku i powodowie od tej daty żądali zasądzenia odsetek ustawowych.

Mając na uwadze powyższe, na mocy powołanych przepisów, Sad zasądził
od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwotę 425,00 zł z odsetkami ustawowymi
od dnia 06 kwietnia 2010 roku do dnia zapłaty.

O kosztach orzeczono na podstawie przepisu art. 102 kpc zasądzając od pozwanego na rzecz powodów tylko część kosztów należnych zasadniczo wobec wygranej w sporze, a mianowicie wyłącznie kwotę uiszczonej opłaty od pozwu. Brak natomiast podstaw do zasądzenia dalszych kosztów, w szczególności kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2 pisma na k. 49), skoro pełnomocnik powodów zgłosił się bezpośrednio przed rozprawą, jego udział ograniczył się wyłącznie do złożenia 1 pisma, o niemal identycznej treści do pozwu, zatem w tych warunkach żądanie kosztów z tego tytułu stanowi nadużycie prawa.