Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

J. K. wniósł pozew przeciwko D. K. o zapłatę kwoty 11.843,66 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 6.11.2023r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za uszkodzenie pojazdu marki B. (...), nr rej (...). W uzasadnieniu podał, że w dniu 12.11.2023r. w M. na terenie działek nr (...), jako zarządca tych działek w imieniu właściciela, starał się zablokować przejazd dźwigiem, kierowanym przez pozwanego, który reagował agresywnie i dokonał szeregu uszkodzeń w pojeździe powoda, tj. wyrwał lewą przednią klamkę drzwi, a następnie przetarł nią po powłoce lakierniczej pojazdu od klamki do przednich lewych drzwi pojazdu do końca pojazdu. W tym samym czasie, jak podał powód, pozwany rzucał we wskazany pojazd kamieniami, czym spowodował uszkodzenie przedniej szyby. Powód zlecił wycenę kosztów naprawy, które zostały ustalone na 11.843,66 zł. Pomimo upływu terminu, wskazane w wezwaniu do zapłaty z dnia 27.10.2023r., pozwany nie uiścił należności.

W odpowiedzi na pozew pozwany uznał powództwo w zakresie żądania zapłaty kwoty 297 zł, tytułem naprawienia szkody w postaci uszkodzonej klamki w pojeździe powoda, zgodnie z przedłożoną przez powoda kalkulacją kosztów naprawy tego elementu. W pozostałym zakresie wniósł o oddalenie powództwa z uwagi na niewykazanie w tej części roszczenia co do zasady i wysokości. Zarzucił, że na miejscu zdarzenia powód przez trzy dni blokował pozwanemu dojazd do drogi publicznej, uniemożliwiając mu wydostanie się z działki, na której pracował dźwig pozwanego, żądał od pozwanego zapłaty kwoty 100.000 zł w zamian za przejazd drogą, przebiegającą przez dzierżawioną przez niego działkę, uniemożliwiał opuszczenie przez pozwanego dźwigu, przemocą i groźbami próbował wymusić od pozwanego zapłatę kwoty 100.000 zł, w zamian za przepuszczenie dźwigu. Na miejscu zdarzenia wielokrotnie interweniowała policja, jednak trzech funkcjonariuszy nie było w stanie nic zrobić w obliczu około dwudziestu mężczyzn, pomagających powodowi. Pozwany wskazał, że w obliczu zaognionego konfliktu, poczucia bezsilności, spowodowanego kilkudniowym koczowaniem w dźwigu, bez ciepłego posiłku, czy zapewnienia podstawowych potrzeb higieny osobistej, pozwany podejmował próby rozmów z powodem, wskazując, że jest podwykonawcą, wynajętym do konkretnej pracy i nie ustalał drogi wjazdu dźwigu, tylko uzyskał ją od zleceniodawcy. Podczas jednej z rozmów, pozwany podszedł do samochodu powoda i – nie używając nadmiernej siły - pociągną klamkę, która się oderwała, co jest widoczne na nagraniu. Pozwany podał, że nie miał zamiaru uszkodzenia pojazdu, doszło do tego przypadkowo. Zaprzeczył, aby dokonał jakichkolwiek innych zniszczeń. Podał, że złapał za klamkę pojazdu, którą oderwał i od razu odszedł od pojazdu, co wyraźnie widać na nagraniu. Na nagrani, jak wskazywał pozwany, nie widać natomiast rzekomego rzucania kamieniami, które to miało nastąpić „w tym samym czasie”, ani też nie pokazuje, aby pozwany miał przecierać klamką po powłoce lakierniczej, jak twierdził powód. Zdaniem pozwanego, powód, próbując się przedstawiać w roli poszkodowanego, w rzeczywistości działał w sposób zaplanowany i wyrachowany, nagrywał zdarzenie, a sytuacja pozwanego wyraźnie go bawiła i stanowiła szansę do wymuszenia ogromnej kwoty pieniężnej.

Na rozprawie w dniu 24 czerwca 2025r. powód, za zgodą pozwanego, cofnął pozew co do żądania zapłaty kwoty 1231,75 zł, zasądzonej w prawomocnym wyroku karnym (wydanym przez tut. Sąd w dniu 24.04.2025r., (...)), tytułem naprawienia szkody, wywołanej wyrwaniem klamki w samochodzie powoda. W dalszej części podtrzymał powództwo.

Stan faktyczny:

Pozwany prowadził działalność gospodarczą Przedsiębiorstwo Handlowo – Usługowo – (...) z/s w E.. W ramach prowadzonej działalności, na zlecenie podmiotu trzeciego, zobowiązał się dokonać montażu komponentów stacji bazowej BTS, służącej do przesyłu łączności bezprzewodowej, w tym GSM, na terenie nieruchomości stanowiącej własność B. L. w M.. 12 listopada 2022r. pozwany udał się na miejsce realizacji zlecenia, drogą prowadzącą przez działki, zarządzane przez powoda. W trakcie wykonywania prac na miejscu stawił się powód wraz z innymi osobami, którzy zablokowali pozwanemu możliwość wyjazdu do drogi publicznej przez działki zarządzane przez powoda. Powód poinformował pozwanego, że nie wyraził zgody na przejazd przez jego działki. Blokada spowodowała, że pozwany nie mógł opuścić miejsca wykonywania zleconych prac i trzy kolejne dni spędził w dźwigu. Pomiędzy pozwanym a powodem oraz osobami przybranymi do pomocy przez powoda doszło do konfliktu, kilkakrotnie interweniowała policja. / Okoliczności bezsporne/

Chcąc opuścić to miejsce i wrócić do domu, pozwany podjął próbę rozmowy i negocjacji z pozwanym. Podszedł do samochodu marki BMW X5, w którym siedział powód, chwycił za klamkę przednich lewych drzwi, wyrwał klamkę, po czym oddalił się od samochodu powoda.

Prawomocnym wyrokiem karnym z dnia (...), (...), tut. Sąd ustalił, że oskarżony D. K. w dniu 15 listopada 2022r. w M. umyślnie uszkodził w.w. pojazd, poprzez wyrwanie klamki z drzwi lewych przednich, powodując straty w wysokości 1.231,75 zł na szkodę J. K., co wyczerpało dyspozycję występku z art. 288§1 kk, oraz, że społeczna szkodliwość czynu i wina nie były znaczne i warunkowo umorzył postępowanie na okres próby wynoszący 2 lata. Ponadto, na podstawie art. 67§3 kk orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody, poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego J. K. kwoty 1.231,75 zł.

Dowód:

nagranie zdarzenia (k-18);

wyrok SR w(...) z (...), (...) (k-117);

zeznania świadka M. K. (k-74)

częściowo zeznania świadków P. R. i D. J., szkice miejsca zdarzenia, wykonane przez świadków (k-73-74, 70-71)

zeznania powoda (k-55,88).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 199 § 1 pkt 2 kpc, sąd odrzuci pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona. Powaga rzeczy osądzonej stanowi ujemną przesłankę procesową, którą sąd ma obowiązek uwzględnić z urzędu w każdym stanie sprawy (art. 202 kpc), przez odrzucenie pozwu lub umorzenie postępowania, jeżeli powstała po wszczęciu postępowania (art. 199 § 1 pkt 2, art. 355 kpc), a jej nieuwzględnienie prowadzi do nieważności postępowania (art. 379 pkt 3 kpc). Powagi rzeczy osądzonej dotyczy art. 366 kpc, który stanowi, że wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami. Dla przyjęcia istnienia powagi rzeczy osądzonej niezbędna jest identyczność oprócz stron sporu także jej przedmiotu i podstawy sporu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1971 r., II CZ 59/71, OSNCP 1971, nr 12, poz. 226). Powaga rzeczy osądzonej wyłącza dopuszczalność orzekania w sprawie, co oznacza niemożność kwestionowania zasadności prawomocnego orzeczenia w nowym postepowaniu chociażby z wykorzystaniem faktów istniejących przed wydaniem orzeczenia, mieszczących się w granicach jego podstawy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., III CZP 16/12 (OSNC 2012, nr 11, poz. 129). Powaga rzeczy osądzonej jest ujmowana, jako element negatywny tzw. prawomocności materialnej, której celem jest utrwalenie skutków orzeczenia przez uniemożliwienie jego wzruszenia, dzięki czemu ochrona prawna udzielona przez sąd uzyskuje cechę stabilności i niewzruszalności. Roszczenia majątkowe, wynikające ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, należą do spraw cywilnych, które, zgodnie z art. 1 kpc, są rozpoznawane w postępowaniu sądowym, normowanym Kodeksem postępowania cywilnego. Artykuł 12 kpc stanowi jednak, że roszczenia majątkowe, wynikające z przestępstwa, mogą być dochodzone w postępowaniu cywilnym albo w wypadkach w ustawie przewidzianych w postępowaniu karnym. Z przepisu tego wynika możliwość dochodzenia roszczeń majątkowych, wynikających z przestępstwa, zarówno w postępowaniu cywilnym, jak również, w wypadkach w ustawie przewidzianych, w postępowaniu karnym.

Według art. 415 § 1 kpk, w razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, obowiązek naprawienia, w całości lub w części, szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Natomiast art. 415 § 2 kpk stanowi, że jeżeli orzeczony obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym.

Wyrok wydany w postępowaniu karnym, zobowiązujący skazanego do naprawienia szkody, wyłącza ponowne orzekanie w postępowaniu cywilnym o odszkodowaniu objętym tym wyrokiem (art. 199 § 1 pkt 2 lub art. 355 § 1 kpc). W wypadku, gdy nałożony na skazanego obowiązek naprawienia szkody nie pokrywa całej szkody - pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym. Wyrok sądu karnego o obowiązku naprawienia szkody, nałożonym na skazanego, tworzy - w zakresie rozstrzygnięcia o tym obowiązku - stan rei iudicatae, w związku z czym w zakresie, w którym istnieje ten stan, powództwo o zasądzenie odszkodowania przed sądem w postępowaniu cywilnym jest niedopuszczalne - stosownie do tego, kiedy zapadł wyrok karny, w procesie cywilnym zastosowanie ma wówczas albo art. 199 § 1 pkt 2 kpc, albo art. 355 § 1 kpc. Z mocy art. 415 § 2 kpk wyrok ten ma więc w postępowaniu cywilnym takie same skutki prawomocności materialnej (moc wiążąca oraz powaga rzeczy osądzonej), jakie dla wyroku sądu cywilnego wynikają z art. 365 § 1 i art. 366 kpc.

Należy podzielić ten nurt orzecznictwa Sądu Najwyższego, zgodnie z którym dochodzenie roszczeń majątkowych w postępowaniu karnym jest traktowane, jako równorzędna droga ich dochodzenia w stosunku do postępowania cywilnego. Pomiędzy tymi postępowaniami istnieje zależność, polegająca na tym, że w czasie zawisłości jednego z tych postępowań nie może toczyć się drugie z nich, a po prawomocnym orzeczeniu o roszczeniu w jednym z nich nie powinno być dopuszczalne ponowne orzekanie o tej samej części roszczenia. Trafne jest więc stanowisko, wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2018 r., II CSK 754/17, że ponowne orzekanie o tej samej części odszkodowania w procesie cywilnym w sytuacji, w której wcześniej orzeczono o jego przyznaniu w prawomocnym wyroku sądu karnego, uzasadnia zarzut powagi rzeczy osądzonej (por. uchwała SN z dn. 3.12.2021r., III CZP 84/20).

Mając powyższe na uwadze, Sąd umorzył postępowanie co do żądania zapłaty kwoty 1231,75 zł, zasądzonej prawomocnym wyrokiem karnym, wydanym przez Sąd Rejonowy w(...) w dniu (...), w sprawie o sygn. akt (...), tytułem naprawienia szkody, wynikającej z przestępstwa, polegającego na umyślnym uszkodzeniu w.w. pojazdu, poprzez wyrwanie klamki z drzwi lewych przednich. Bezspornym było, że pozwany w całości uiścił zasądzoną z tego tytułu kwotę na rzecz powoda w dniu 17 czerwca 2025r. (k. 123), co skutkowało cofnięciem pozwu w tej części, zgodnie z oświadczeniem powoda złożonym na rozprawie w dniu 24.06.2025r.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu.

Powód nie wykazał, aby pozwany dokonał jakichkolwiek innych uszkodzeń w.w. pojazdu, w tym uszkodzeń szyby i powłoki lakierniczej boku pojazdu maki B. (...) nr rej. (...), charakteru, rozmiaru i zakresu uszkodzeń, a w szczególności nie wykazał, aby to pozwany był sprawcą tych uszkodzeń, w tym związku przyczynowego pomiędzy rzekomym zachowaniem pozwanego a szkodą (art. 415 kc w zw. z art. 361§1 kc i art. 6 kc). Powód nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów na poparcie swoich twierdzeń, jakoby – po wyrwaniu klamki – pozwany przetarł nią po powłoce lakierniczej pojazdu od klamki do przednich lewych drzwi pojazdu do końca pojazdu, oraz, aby w tym samym czasie pozwany rzucał we wskazany pojazd kamieniami, czym spowodował uszkodzenie przedniej szyby. Twierdzenia pozwu w tym zakresie pozostały całkowicie gołosłowne. W szczególności nie wynika to z dołączonego nagrania z przebiegu zdarzenia – wyraźnie widać tam, że pozwany złapał za klamkę pojazdu, oderwał ją, po czym od razu odszedł. Niezrozumiałym było stanowisko powoda, który w oparciu o ten dowód próbował wykazywać, że pozwany zachowywał się agresywnie i dokonał szeregu zniszczeń w pojeździe, w tym, że przecierał wyrwaną klamką po powłoce lakierniczej pojazdu, albo rzucał w niego kamieniami. Żadne z tych twierdzeń nie zostały przez powoda wykazane, przeciwnie – w świetle powołanego nagrania z miejsca zdarzenia – jawią się, jako zupełnie nieprawdziwe. Zeznania świadków D. J. i P. R. były niewiarygodne, wzajemnie sprzeczne co do szczegółów, przy czym świadkowie Ci, którzy mieli brać udział w zdarzeniu po stronie powoda, zeznawali wyraźnie na jego korzyść, uchylali się od odpowiedzi na pytania, co do szczegółów zdarzenia lub zasłaniali niepamięcią. Świadek D. J. zeznał, że widział, jak pozwany wyrwał klamkę, szedł z kamieniami, miał ostatecznie widzieć nagranie, zrobione przez P. R., który siedział z nim wówczas w samochodzie (w busie) w odległości 5-6 metrów od samochodu powoda, na którym to nagraniu pozwany miał iść z kamieniami, rzucać nimi, przy czym żadna ze stron takiego nagrania nie przedstawiła. Świadek P. R. potwierdził, że nagrywał zdarzenie, choć zachodziła sprzeczność, co do odległości busa, w którym siedział z D. J. – tu bowiem podawana odległość wynosiła 20 metrów. Oczywistym jest, że gdyby takie nagranie rzeczywiście istniało i odzwierciedlało przebieg zdarzenia zgodnie z wersją wym. świadków i twierdzeniami pozwu, to taki dowód zostałby przedstawiony Sądowi. Tymczasem z dołączonego do akt nagrania wynika jedynie niezbicie, że pozwany podszedł do samochodu, w którym siedział powód, chwycił za klamkę przednich lewych drzwi i ją wyrwał (nie sposób przy tym uznać, aby to zachowanie cechowało się jakąś nadmierną siłą czy agresją), a następnie oddalił się od samochodu powoda, bez jakiegokolwiek kontaktu z karoserią samochodu, mogącego spowodować zarysowania powłoki lakierniczej, jak zupełnie bezzasadnie twierdził powód. Niezależnie od tego, żaden z wym. świadków nie widział, aby pozwany trafił kamieniem w samochód (szybę) powoda. Świadek P. R. zeznał, że pozwany rzucał dwa razy, pierwszym kamieniem rzucił, ale nie dorzucił, wziął drugi, ale świadek już nie widział, co z nim zrobił. Zarazem sam powód zeznał, że nie wie, czy to pozwany rzucił, czy nie, oraz, że ten kamień mógł uszkodzić samochód, ale nie musiał, powołując się jedynie na relacje świadków D. J. i P. R., którzy według powoda mieli widzieć, jak pozwany wziął kamień i rzucił w samochód, co jednak nie miało miejsca – wym. świadkowie nie widzieli bowiem, jak pozwany rzucił (trafił) kamieniem w samochód powoda, sam powód również tego nie widział, pozwany oraz jego syn M. K. wyraźnie i konsekwentnie temu zaprzeczyli, a ponadto nie wynika to z dołączonego do akt nagrania z miejsca zdarzenia. Powołani przez powoda świadkowie nie widzieli również, aby pozwany przerysował wyrwaną klamką karoserię samochodu powoda – nie mogli tego widzieć, gdyż bus, w którym wówczas przebywali, zgodnie z usytuowaniem, przedstawionym na szkicach świadków, znajdował się po przeciwnej stronie, od prawej strony samochodu powoda. Zarzuty, stawiane pozwanemu przez powoda, co do spowodowania uszkodzeń samochodu, ponad wyrwaną klamkę, okazały się zatem całkowicie gołosłowne.

Orzeczenie o kosztach w pkt III wyroku oparto na przepisach art. 98§1, 1 ¹ i 3 kpc. W skład kosztów procesu, które powód, jako przegrywający sprawę, obowiązany jest zwrócić pozwanemu, wchodzi wynagrodzenie pełnomocnika, będącego adwokatem, w stawce minimalnej, uzależnionej od wartości przedmiotu sporu (§ 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz.u. z 2023r., poz. 1964 ze zm.) i opłata skarbowa od pełnomocnictwa.