Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. pozwem z dnia 28 maja 2024 roku wystąpiła o zasądzenie od pozwanej M. Ś. kwoty 1 180,00 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości 10% w stosunku rocznym liczonymi od 1 stycznia 2021 r. Do pozwu dołączony został wypełniony weksel własny.

Pozwaną wezwano do złożenia odpowiedzi na pozew, jednak pozwana mimo doręczenia wezwania nie wniosła odpowiedzi na pozew.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strona powodowa (...) sp. z o.o. z siedzibą w J. i pozwana M. Ś. w dniu 13 czerwca 2017 r. zawarły umowę pożyczki pieniężnej nr (...).

Całkowita kwota do zapłaty przez pozwaną wyniosła 2 720 zł. Na tę kwotę złożyły się:

a) suma wszystkich środków pieniężnych udostępnionej pozwanej w kwocie 1.860 zł,

b) należne stornie powodowej wynagrodzenie z tytułu udzielenia pożyczki, płatne w dniu zawarcia umowy (prowizja) w kwocie 860 zł.

Umowa zawarta została na czas określony wynoszący 42 tygodnie od dnia jej zawarcia.

W chwili zawarcia umowy, część wypłaconej pożyczki w kwocie 860 zł została zaliczona na poczet prowizji.

Pozwana otrzymała do ręki gotówkę w kwocie 1 000 zł.

W przypadku opóźnienia w spłacie danej raty strona powodowa mogła naliczać odsetki za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych.

Dowód: umowa pożyczki k. 9-9v

Umowa pożyczki została zabezpieczona wekslem własnym in blanco z 13 czerwca 2017 r., wystawionym przez pozwaną.

Strony zawarły porozumienie wekslowe w formie deklaracji podpisanej przez pozwaną. Z deklaracji wekslowej wynikało, że strona powodowa ma prawo wypełnić wystawiony przez pozwaną weksel własny in blanco na sumę wekslową odpowiadającą kwocie wszystkich wymagalnych zobowiązań pozwanej wynikających z zawartej 13 czerwca 2017 roku umowy pożyczki nr (...).

W nieoznaczonym czasie weksel został uzupełniony o sumę wekslową 1 180 zł, a jako termin płatności weksla oznaczono dzień 31 grudnia 2020 r.

Dowód: weksel własny i deklaracja wekslowa – k. 8

Pozwana dokonała 7 wpłat z tytułu spłaty pożyczki w łącznej kwocie 680 zł. Ostatnia wpłata dokonana została 24 października 2017 r.

Dowód: harmonogram spłat – k. 10-11v

Powód 31 grudnia 2023 roku wystąpił z tożsamym roszczeniem w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z (...) roku (sygnatura akt(...)) umorzył postępowanie.

Dowód: pozew w EPU – k. 12v – 13v, postanowienie Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie z(...)roku – k. 16

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

W związku z brakiem odniesienia się przez pozwaną w odpowiedzi na pozew, w myśl art. 339 § 1 k.p.c. zachodziły okoliczności skutkujące wydaniem wyroku zaocznego, jednak zgodnie z art.339 § 2 k.p.c. w przypadku, o którym mowa w § 1, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Przytoczone przez stronę powodową okoliczności faktyczne budzą wątpliwości i prowadzą do obejścia prawa. Wątpliwości te związane są w szczególności z okolicznościami dotyczącymi wypełnienia weksla, ale także z postanowieniami umownymi dotyczącymi pożyczki i kosztami pożyczki.

Istotą weksla in blanco wydanego w celu zabezpieczenia wierzytelności jest brak ich samodzielności oraz gwarancyjny charakter i w związku z tym nie sposób rozpoznać sprawę w oderwaniu od stosunku podstawowego. Zabezpieczenie uzależnione jest przecież od istnienia zobowiązania, które zabezpiecza.

Umowa pożyczki w przedmiotowej sprawie została zawarta przez strony w dniu 13 czerwca 2017 r. na okres 42 tygodni. Zatem miała być spłacona do 3 kwietnia 2018 r. Termin przedawnienia każdej z 42 rat biegł od 13 czerwca 2017 r. co tydzień, tj. od terminu płatności kolejnej raty. Uwzględnić jednak należało, iż w dniu 1 lipca 2018 r. weszła w życie nowelizacja przepisów dotycząca m. in. terminów przedawnienia. Zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy, do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.(ust. 1). Jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Zatem według treści art. 5 ust. 2 zd. 2 ww. ustawy, ostatnia rata przedawniała się 3 kwietnia 2021 r. Natomiast według nowych przepisów (art.5 ust. 1 ww. ustawy) z dniem 31 grudnia 2021 r. Z tego względu oczywistym jest, że należało uwzględnić do ustalenia terminów przedawnienia przepisy dotychczasowe. Strona powodowa była jednak posiadaczem weksla in blanco wystawionego przez pozwaną i w odniesieniu do przepisów prawa wekslowego również należało ocenić żądanie.

Wystawiony na zabezpieczenie spłaty pożyczki przedmiotowej pożyczki przez pozwaną weksel in blanco określa termin płatności na 31 grudnia 2020 r. Jednak strona powodowa w żaden sposób nie wykazała, kiedy jako wierzyciel wypełniła weksel i czy nastąpiło to przed 31 grudnia 2020 r. Ma to nader istotne znaczenie dla przedawnienia, które Sąd bierze pod uwagę z urzędu, ponieważ pozwana jest konsumentem. Strona powodowa winna była przedstawić pozwanej weksel do zapłaty, a więc po jego wypełnieniu wezwać pozwaną do zapłaty, czyli przedstawić weksel do zapłaty. Jak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2020 r. w sprawie III CZP 72/19 data płatności weksla nie może być dowolna. W uchwale tej wskazano, że porozumienie wekslowe, w którym wskazano, że wierzyciel może opatrzyć weksel gwarancyjny in blanco datą płatności według swego uznania, nie upoważnia do uzupełnienie weksla datą płatności przypadającą po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego. W niniejszej sprawie porozumienie wekslowe nie określiło wprawdzie kiedy weksel może być wypełniony, jednak nie można uznać, że nie podlega to żadnej kontroli, zwłaszcza Sądu rozpoznającego sprawę. Weksel może być uzupełniony w dowolnej chwili, ale tylko przed upływem terminu przedawnienia roszczenia podlegającego zabezpieczeniu; może również zostać opatrzony dowolną datą płatności, ale mieszczącą się w okresie od dnia wymagalności zabezpieczonego roszczenia do dnia upływu terminu jego przedawnienia. (vide: wyrok SN z dnia 18.04.2018 r. IV CSK 333/17).

Przepis art.38 pr. wekslowego stanowi, że posiadacz wekslu, płatnego w oznaczonym dniu albo w pewien czas po dacie lub po okazaniu, powinien przedstawić go do zapłaty bądź w pierwszym dniu, w którym można wymagać zapłaty, bądź w jednym z dwóch następnych dni powszednich. W związku z tym strona powodowa powinna była udowodnić, że zgodnie z przepisami prawa wekslowego wypełniła weksel i przedstawiła go pozwanej do zapłaty. Takim dowodom powinno być wezwanie do zapłaty weksla przesłane do pozwanej pocztą lub przedstawione jej osobiście, co winno znaleźć potwierdzenie w pokwitowaniu wezwania przez pozwaną, ale sporządzone i wysłane w dacie bliskiej terminowi płatności bądź wypełnienia weksla. Wówczas Sąd miałby możliwość dokonania oceny, czy wypełnienie weksla in blanco przez stronę powodową nastąpiło przed upływem terminu przedawnienia poszczególnych wymagalnych rat pożyczki. Strona powodowa natomiast skierowała pozew dołączając do niego wypełniony w bliżej nieokreślonym czasie weksel. Nie przedłożyła ani wezwania do wykupu weksla, zapłaty weksla skierowanego do pozwanej. W uzasadnieniu pozwu strona powodowa zawarła informację, że w dniu 11 marca 2022 r. wysłała wezwanie do zapłaty z propozycją spłaty, jednak brak takiego wezwania w aktach. W ocenie Sądu, skoro brak jest jakiegokolwiek dowodu potwierdzającego, że wypełnienie weksla nastąpiło przed 31 grudnia 2020 r. to uznać należało, że do wypełnienia weksla doszło w późniejszym czasie, ale gdy należność wynikająca z umowy pożyczki z dnia 13 czerwca 2017 r. była już przedawniona. Jeśli wezwanie do zapłaty z 11 marca 2022 r. było faktycznie wysłane do pozwanej i było ono pierwszym wezwanie do niej, to wskazuje to na istniejące wątpliwości co do daty wypełnienia weksla, a mianowicie, że do wypełnienia weksla nie doszło najpóźniej 31 grudnia 2020 r. tylko w marcu 2022 r. kiedy to zobowiązanie było przedawnione, ponieważ ostatnia rata przedawniała się 3 kwietnia 2021 r. Ponadto, w ocenie Sądu, strona powodowa wpisała jako datę płatności weksla 31 grudnia 2020 r., ponieważ bez analizy przepisów o przedawnieniu uznała, że ten termin będzie bezpieczny w odniesieniu do znowelizowanych przepisów o przedawnieniu roszczeń. Już zatem z tych względów powództwo podlegało oddaleniu, skoro nieznana jest data wypełnienia weksla.

Strona powodowa nie zwróciła również uwagi, niezależnie od braku wykazania daty wypełnienia weksla, że niewątpliwie przedawnieniu uległy raty wymagane do 26 grudnia 2017 r., ponieważ raty tygodniowe wymagalne były od 13 czerwca 2017 r. co tydzień, a więc w każdy wtorek, przez 42 tygodnie aż do 3 kwietnia 2018 r. Już z tego względu strona powodowa nieprawidłowo wypełniła weksel, co wskazanej w nim kwoty. Pozwana do 24 października 2017 r. wpłaciła 680 zł, a do 26 grudnia 2027 r. powinna spłacić 29 rat po 44,29 zł, a więc 1 284,41 zł. Zatem co do kwoty 604,41 zł roszczenie było przedawnione, nawet gdyby przyjąć, wskazany przez stronę powodową termin płatności weksla. Brak było również uprawnienia do wypełnienia weksla co do oprocentowania 10 %. Deklaracja wekslowa nie zawierała postanowień w tym zakresie.

Zwrócić należy także uwagę, że pozwanej przedstawiono do podpisania formularz umowy pożyczki pieniężnej, który w istocie podlegał uzupełnieniu co do kwoty pożyczki, rat i ich wysokości. W tym kontekście stwierdzić należy, że był to nienegocjowany wzorzec umowy. Zauważyć należy, że wątpliwości budzi sama umowa co do kwot, o które umowa została wypełniona. Pozwana otrzymała w gotówce 1 000 zł, na wpłatę na poczet prowizji otrzymała 860 zł, a więc łączna kwota pożyczki wynosiła 1 860 zł. Z niewiadomych przyczyn jako całkowitą kwotę do zapłaty wskazano 2 720 zł, nie określono kwotowo należnych odsetek.

Mając na względzie powyższe, Sąd oddalił powództwo w całości wyrokiem zaocznym.