Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2017 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Bogusław Glinka

Protokolant: Joanna Bobrowska

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2017 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. w B.

przeciwko M. T.

o zapłatę 10 458,89 zł

I/  zasądza od pozwanej M. T. na rzecz powoda (...) S.A. w B. kwotę 3 612 zł (trzy tysiące sześćset dwanaście złotych) wraz z odsetkami umownymi równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 lipca 2016 roku do dnia zapłaty;

II/  oddala dalej idące powództwo;

III/  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w B. wniósł o zasądzenie na podstawie weksla od pozwanej M. T. kwoty 10 458,89 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 20 lipca 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Na uzasadnienie tego żądania powód wskazał, że pozwana poprzez podpisanie weksla w dniu 15 stycznia 2016 roku zobowiązała się do zapłaty w dniu 19 lipca 2016 roku kwoty wskazanej na wekslu w wysokości 10 458,89 zł. Podała, że zgodnie pkt. 4.1. umowy oraz na podstawie art. 481 § 2 ¹ k.c. żąda odsetek umownych za opóźnienie wynoszących dwukrotność każdorazowej wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Pozwana podpisując własnoręcznie kalendarz spłat rat znała doskonale wysokość zobowiązania i termin spłaty.

Na rozprawie w dniu 28 lutego 2017r. pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc zarzuty dotyczące okoliczności zawarcia umowy, bez należytego zapoznania w mieszkaniu pośrednika, który wskazywał jedynie miejsce na podpis, z rażącymi warunkami, gdyż powódka wzięła 3 500 zł pożyczki, a ma spłacić ponad 10 tysięcy. Zarzuciła, że weksel nie został wypełniony zgodnie z deklaracją, a umowa zawierała lichwiarskie warunki.

Powód w piśmie procesowym z dnia 10 marca 2017 r. przedstawił warunki umowy i deklarację wekslową i wskazał, że pozwana podpisując umowę zaakceptowała warunki, zgodziła się też na dodatkowe ubezpieczenie. Zgodnie z pkt 11.1 umowy powód z powodu braku wpłat wypowiedział umowę pożyczki i naliczył pozwanej kwoty zobowiązania zgodnie z pkt. 11.2 umowy, a następnie uzupełnił weksel na całość zadłużenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 stycznia 2016 r. powód (...) S.A. w B. zawarł z pozwaną M. T. umowę pożyczki gotówkowej nr (...)- (...). Zgodnie z tą umową powodowa Spółka udzieliła pozwanej pożyczki w wysokości 3.500 zł, do której doliczone zostały koszty dodatkowe: koszt ubezpieczenia 5.030 zł, opłata przygotowawcza 538 zł, wynagrodzenie umowne 364 zł. Całkowity koszt pożyczki wyniósł 5.932 zł, a (...) 239,33%. Koszty ubezpieczenia i opłat doliczone zostały do kwoty pożyczki, która łącznie wyniosła 9 068 zł i podlegała spłacie w 24 miesięcznych ratach po 393 zł. Faktycznie pozwana otrzymała kwotę 3.500 zł po potrąceniu składki ubezpieczeniowej i innych obowiązkowych opłat za udzielenie pożyczki. W dniu zawarcia umowy pozwana podpisała weksel in blanco oraz deklarację wekslową. W umowie wyraziła też zgodę na objęcie jej grupowym ubezpieczeniem przez (...) S.A. (punkt 15 umowy). Ubezpieczenie to miało być zabezpieczeniem spłaty umowy pożyczki (punkt 5.2). Zgodnie z umową z pozwana miała spłacać raty do dnia 18 każdego miesiąca, począwszy od lutego 2016 r. W czasie trwania umowy zapłaciła tylko dwie raty za luty i marzec 2016 r. w kwotach po 395 zł, po terminie wskazanym w kalendarzu spłat. Zaległości powstały już w pierwszych miesiącach po zawarciu umowy. W związku z tym, powodowa Spółka w piśmie z 20 maja 2016 r. wezwała pozwaną do zapłaty w terminie 7 dni zaległych rat za kwiecień i maj 2016 r. w wysokości 782 zł z zastrzeżeniem wypowiedzenia umowy i postawienia wszystkich zobowiązań w stan wymagalności. Następnie pismem z dnia 19 czerwca 2016 r. wypowiedziano umowę pożyczki, zawiadomiono o wypełnieniu weksla i wezwano do jego wykupienia w terminie 30 dni. Wysokość długu - jako sumę wekslową – określono na kwotę 10 458,89 zł, w tym: 8.642 zł niespłacona pożyczka, odsetki maksymalne ustalone w oparciu o punkt 9.2a umowy 12,17 zł, koszty windykacji ustalone w oparciu o punkt 9.2 b) umowy 1.728,40 zł, opłaty za wydane zaświadczenia, kopie umowy i wysłanie monitów ustalone w oparciu o punkt 9.2 c) umowy 60 zł oraz odsetki dzienne ustalone w oparciu o punkt 11.1. umowy 16,32 zł. Dalszych wpłat do dnia wydania wyroku pozwana nie dokonała.

Dowód : wniosek o udzielenie pożyczki z 15.01.2016 r.

umowa pożyczki z dnia 15.01.2016 r. z załącznikami

weksel z dnia 15 stycznia 2016 r.

deklaracja wekslowa

karta klienta k. 32

wezwanie do zapłaty z 20.05.2016 r.

wypowiedzenie umowy pożyczki z 19.06.2016 r.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest w części zasadne i w tym zakresie podlega uwzględnieniu.

Powództwo zasługuje na uwzględnienie, co do zasady, jednak nie w wysokości dochodzonej pozwem, o czym poniżej.

Na wstępie rozważań wskazać należy, że choć żądanie pozwu oparto pierwotnie na zobowiązaniu wekslowym, to mimo abstrakcyjności tego żądania, dopuszczalne jest powoływanie się na podstawę faktyczną i prawną stosunku prawnego łączącego strony, w związku z którym wystawiony został ten weksel. Ograniczenia z art. 10 i 17 prawa wekslowego nie mają zastosowania, dlatego, że postępowanie toczy się pomiędzy wystawcą weksla i jego pierwszym posiadaczem, a to oznacza, że wystawca weksla niezupełnego może bronić się zarzutem wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem, a wówczas spór przenosi się na grunt stosunku podstawowego. (Np. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 7 czerwca 2017 r. I ACa 21/17 „ Niezależnie od tego czy pozwana podpisała weksel zupełny czy też in blanco zauważyć należy, że niniejszy proces toczy się między remitentem, jako pierwszym wierzycielem (powodem) a wystawcą weksla (pozwaną). Oznacza to, że w sprawie nie mają zastosowania ograniczenia przewidziane w art. 10 i art. 17 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 roku - Prawo wekslowe (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 160), a pozwana mogła w niniejszej sprawie podnosić tak zarzuty obiektywne (np. braku zamiaru zaciągnięcia zobowiązania wekslowego), jak i subiektywne (opierające się na jej stosunkach osobistych z powodem). W takiej konfiguracji osobowej przepisy powyższe ograniczają abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego pozwalając dłużnikowi na zgłoszenie obu tych kategorii zarzutów.”

Dlatego przedmiotem badania w niniejszej sprawie stała się właśnie treść łączącej strony umowy pożyczki oraz okoliczności jej zawarcia.

Zgodnie z art. 720 § 1 kc przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, albo rzeczy oznaczonych tylko, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy, albo tę samą ilość rzeczy, tego samego gatunku i tej samej jakości.

W niniejszej sprawie zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do uznania, że żądanie pozwu było zasadne wyłącznie w zakresie żądania niespłaconej części faktycznie otrzymanej kwoty pożyczki (3.500 zł), części wynagrodzenia umownego (364 zł) i opłaty przygotowawczej (538 zł), co dawało łącznie 4.402 zł oraz odsetek umownych w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Pozwana dokonała spłaty jedynie 2 rat pożyczki, zatem skorzystanie przez powoda z prawa wypowiedzenia umowy i wypełnienia weksla było uzasadnione. Spełnione zostały bowiem warunki określonych w punkcie 9 umowy. Jednak oceniając zarzuty pozwanej i dokumenty przedstawione przez powoda Sąd uznał, że stosunek podstawowy został zawarty z naruszeniem uprawnień pozwanej, jako konsumenta i z zastosowaniem rażąco niewspółmiernych świadczeń zmierzających do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, szczególnie przez uzależnienie zawarcia umowy pożyczki od objęcia pożyczkobiorcy umową ubezpieczenia grupowego, od którego składka obliczona została na 5.030 zł, stanowiąc ponad 143% wartości udzielonej pożyczki. Powód odmówił przedstawienia kalkulacji składki, jednak nawet bez wiedzy specjalistycznej w zakresie ubezpieczeń oczywiste jest, że ryzyko ubezpieczeniowe nie przekracza ubezpieczanego dobra, wobec czego naliczenie składki w takiej wysokości jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 2 k.c.), istotą umowy ubezpieczenia i – jako nieważne postanowienie umowne nie obciąża pozwanej. Wprawdzie pozwana zarzucała lichwiarskie odsetki, jednak niezależnie od nieprecyzyjności tego zarzutu, Sąd uznał, że ogólnie dotyczy on warunków umownych, a nie tylko literalnie odsetek, lecz właśnie całkowitego kosztu pożyczki, zawierającego zarówno odsetki, jak i pozostałe opłaty i koszt ubezpieczenia. Stąd (...) wyniosła 239,33% !!! Ponieważ zarówno wniosek o pożyczkę, jak i sama umowa sporządzone zostały poza lokalem powoda, a pozwana zarzuciła, że nie miała się czasu zapoznać z umową, to należy wskazać, że powód nie udowodnił, wbrew ciężarowi dowodu, że były to postanowienia uzgodnione z pozwaną indywidualnie, a zatem nie wiążą one pozwanej, jako konsumentki z mocy art. 385 ¹ k.c.

Dlatego Sąd uznał, ze powodowi należy się zwrot pożyczki i opłat dodatkowych z wyłączeniem ubezpieczenia oraz odsetki maksymalne za opóźnienie, co stanowi kwotę 3.612 zł, jako różnica między kwotą należną 4.402 zł i wpłatami 2 x 395 zł.

Za zasadne Sąd uznał również żądanie powoda w zakresie odsetek. Zgodnie z art. 359 § 1 i 359 §2 ¹ k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo ustawy, z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu. Wysokość odsetek umownych za opóźnienie, wynikających z czynności prawnych nie może przekraczać w stosunku rocznym maksymalnych odsetek za opóźnienie art. 481 § 1 kc., a takie zostały zastrzeżone w umowie.

Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, orzeczono jak w punkcie I wyroku, a dalej idące powództwo w pkt. II oddalono, jako niezasadne.

Z tego względu, że powód wygrał w mniejszym niż połowa zakresie Sąd na podstawie art. 100 k.p.c. zniósł wzajemnie koszty procesu.