Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2017 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący:	SSO Waldemar Majka
Protokolant:	Ewa Ślemp

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2017 r.

sprawy R. P.

syna H. i L. z domu W.

urodzonego (...) w N.

obwinionego z art. 65 § 2 kw

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę obwinionego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kłodzku

z dnia 12 maja 2017 r. sygnatura akt VI W 752/16

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie II i III jego dyspozycji w ten sposób, że uniewinnia obwinionego R. P. od zarzutu popełnienia wykroczenia z art. 65 § 2 k.w., stwierdzając iż koszty procesu w sprawie ponosi Skarb Państwa.

Sygnatura akt IV Ka 517/17

UZASADNIENIE

Wobec R. P. skierowany został wniosek o ukaranie w którym obwiniony został o to, że:

I.  W dniu 09 października 2016 roku, około godziny 10.45, na ulicy (...), w N., jako pieszy uczestnik ruchu, wbrew obowiązkowi nie korzystał z chodnika;

tj. wykroczenie z art. 97 kw w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym

II.  W miejscu i czasie, jak w punkcie pierwszym, wbrew obowiązkowi, nie udzielił informacji, co do tożsamości własnej policjantom wykonującym obowiązki służbowe;

tj. wykroczenie z art. 65 §2 kw

Wyrokiem z dnia 12 maja 2017 roku (sygnatura akt VI W 752/16) Sąd Rejonowy w Kłodzku:

I.  obwinionego R. P. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt. I części wstępnej wyroku, to jest wykroczenia z art. 97 kw;

II.  obwinionego R. P. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku, to jest wykroczenia z art. 65 § 2 kw i za to na podstawie art. 65 § 2 kw wymierzył mu grzywnę w wysokości 100 (stu) złotych;

III.  na podstawie art. 119 kpw w zw.z art. 624 § 1 kpk zwolnił obwinionego w całości od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, zaliczając wydatki poniesione w sprawie na rachunek tegoż Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca obwinionego R. P., zaskarżając wyrok w części tj. co do punktu II wyroku, którym sąd uznał obwinionego za winnego popełnienia czynu z art. 65§2 kodeksu wykroczeń, zarzucając naruszenia prawa materialnego, tj. art. 65 § 2 k.w. poprzez błędne przyjęcie, iż odmowa udzielenia przez obwinionego informacji co do swojej tożsamości policjantom wykonującym obowiązki służbowe wyczerpywała znamiona wyżej wskazanego wykroczenia, podczas gdy nie kwestionując ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji w zakresie w jakim uznał on, iż obwiniony nie naruszył przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym, a nadto iż policjant A. S. nie przedstawił się z imienia i nazwiska oraz stopnia służbowego w trakcie przeprowadzanej interwencji, to obwiniony miał prawo odmówić podania swoich danych osobowych i w takich okolicznościach nie dochodzi do realizacji znamion wykroczenia z art. 65 § 2 k.w., które to stanowisko jest prezentowane zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie Sądu Najwyższego, a podnosząc powyższy zarzut wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie obwinionego także od czynu zarzuconego mu w punkcie II aktu oskarżenia.

Sąd okręgowy zważył:

apelacja obrońcy obwinionego jest zasadna.

Na początku poczynionych rozważań zauważyć należy, iż przepis art. 15 ust. 1 ustawy o policji określa uprawnienia policjantów podczas wykonywania czynności, o których mowa w art. 14 tej ustawy, stosownie zaś do treści art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o policji :

1. W granicach swych zadań Policja wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe w celu:

1) rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń;

2) poszukiwania osób ukrywających się przed organami ścigania lub wymiaru sprawiedliwości, zwanych dalej „osobami poszukiwanymi”;

3) poszukiwania osób, które na skutek wystąpienia zdarzenia uniemożliwiającego ustalenie miejsca ich pobytu należy odnaleźć w celu zapewnienia ochrony ich życia, zdrowia lub wolności, zwanych dalej „osobami zaginionymi”.

2. Policja wykonuje również czynności na polecenie sądu, prokuratora, organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie, w jakim obowiązek ten został określony w odrębnych ustawach.

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy policjanci wykonując czynności o których mowa w art. 14 ustawy mają prawo legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości.

W sprawie niniejszej nie sposób za zasadne uznać stanowiska sądu I instancji, iż obwiniony swoim zachowaniem wypełnił znamiona przypisanego mu w wyroku wykroczenia z art. 65§2 kw. Sąd rejonowy motywując wydane w powyższym zakresie rozstrzygniecie wskazał m.in, iż „z zebranych w sprawę dowodów wynika bezspornie, bo okoliczności tej nie kwestionuje także obwiniony R. P., że podczas prowadzonej w dniu 9 października 2016 roku interwencji obwiniony odmówił wykonującym czynności służbowe policjantom podania swoich danych osobowych, czym wyczerpał ustawowe znamiona opisanego wyżej wykroczenia. Bez znaczenia, w ocenie sądu I instancji, jest natomiast fakt, czy funkcjonariusz Policji, podejmując czynności służbowe w związku z zarzucanym R. P. wykroczeniem z art. 97 kw, dokonał prawidłowej oceny zaistniałej sytuacji drogowej i słusznie uznał, że obwiniony jako pieszy uczestnik ruchu swoim zachowaniem istotnie naruszył przepisy ruchu drogowego, dopuszczając się wykroczenia z art. 97 kw. Istotne jest to, że funkcjonariusz Policji miał podstawę do podjęcia czynności w sytuacji w której w jego ocenie doszło do popełnienia przez obwinionego wykroczenia, a obwiniony, nawet kwestionując tę ocenę, nie miał podstaw do odmowy udzielenia Policjantowi informacji co do tożsamości własnej”.

Odnosząc się do tejże argumentacji zauważyć należy, iż ingerencja w wolności obywatelskie musi być zgodna z prawem. Jak wskazuje się w doktrynie, czynność sprawcza w przypadku wykroczenia z art. 65 § 2 kw polega na nieudzielaniu właściwemu organowi lub instytucji wiadomości lub dokumentów dotyczących okoliczności wymienionych w § 1. Może on więc zostać popełniony wyłącznie przez zaniechanie (por. też M. Kulik, w: M. Mozgawa, Kodeks wykroczeń, 2009, s. 243). Nieudzielenie wiadomości lub dokumentu, o którym mowa w omawianym przepisie, nie realizuje znamion wykroczenia z art. 65 § 2 kw wówczas, gdy danej instytucji nie przysługuje wynikające z przepisów ustawy uprawnienie do legitymowania lub nie istnieje w konkretnych okolicznościach podstawa faktyczna do ich żądania (tak też M. Kulik, w: M. Mozgawa, Kodeks wykroczeń, 2009, s. 242 (por. Kodeks wykroczeń Komentarz red. dr hab. Paweł Daniluk, Warszawa 2016 system informacji prawnej Legalis). W zaistniałej natomiast w sprawie sytuacji, gdy obwiniony R. P. nie popełnił wykroczenia związanego z naruszeniem prawa o ruchu drogowym ani też przestępstwa, brak było podstaw do legitymowania przez funkcjonariuszy obwinionego i żądania podania danych osobowych. Zwrócić ponadto należy również uwagę, iż z notatki urzędowej sporządzonej z tego zajścia, a znajdującej się w aktach sprawy (k. 4) wynika, iż interweniujący funkcjonariusze policji mieli dopatrywać się również popełnienia przez R. P. wykroczenia z art. 51 kw, tymczasem w sprawie niniejszej ani też w innym postepowaniu R. P. zarzutu popełnienia takiego wykroczenia nie przedstawiono.

Zauważyć w tym miejscu należy, iż jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2011 roku, a do którego odwołuje się skarżący w apelacji, wykroczenia z art. 65 § 2 kw dopuszcza się osoba, która wbrew obowiązkowi nie udziela właściwemu organowi państwowemu lub instytucji upoważnionej z mocy ustawy do legitymowania, wiadomości lub dokumentów co do tożsamości własnej lub innej osoby, swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania. Przy czym w doktrynie prawa wykroczeń prezentowane są poglądy, że w przypadku, w którym funkcjonariusz organu państwowego lub upoważnionej do legitymowania instytucji żąda podania wskazanych w przepisie danych osobowych w sytuacji, gdy nie ma do tego podstawy prawnej, obywatel może odmówić podania danych osobowych bez konsekwencji prawnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2011 roku III KK 291/11).

Rozpatrując apelację zwrócić dodatkowo należy również uwagę, iż zgodnie z §1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie postępowania przy wykonywaniu niektórych uprawnień policjantów z dnia 29 września 2015 roku (Dz. U. z 2015 r. poz. 1565)

§ 1 Rozporządzenie określa sposób postępowania oraz wzory dokumentów stosowanych przy wykonywaniu przez policjantów następujących uprawnień:

1) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;

Stosownie zaś do treści §2 przywołanego powyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 września 2015 roku (ust. 1) Policjant, który przystępuje do czynności służbowych związanych z wykonywaniem uprawnień określonych w § 1 pkt 1-4, 6, 8 i 9, podaje swój stopień, imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, a także podstawę prawną i przyczynę podjęcia czynności służbowej.

2. Policjant nieumundurowany przy wykonywaniu uprawnień, o których mowa w ust. 1, innych niż określone w art. 61 ustawy, okazuje ponadto legitymację służbową, a na żądanie osoby, wobec której podjęto wykonywanie tych uprawnień, okazuje ją w sposób umożliwiający odnotowanie danych w niej zawartych.

3. Policjant po zakończeniu wykonywania czynności służbowych, o których mowa w § 1 pkt 1-4 i 6, informuje ustnie osobę, wobec której podjęto te czynności, o prawie złożenia do właściwego miejscowo prokuratora zażalenia na sposób przeprowadzenia tych czynności.

Zachowanie funkcjonariusza policji, który przystępując do legitymowania osoby w celu ustalenia jej tożsamości nie udziela informacji dotyczących swojego stopnia, imienia i nazwiska w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych, czy też w ogóle takich danych nie podaje uznać należy za nieprofesjonalne i niewłaściwe. Obwiniony zaś zachowywał się nieco infantylnie krążąc wokół policjantów, komentując ich czynności i podejmując próby nagrywania interwencji, jednakże oskarżyciel nie przedstawił żadnego dowodu wskazującego na naruszenie prawa przez obwinionego w toku policyjnej interwencji dotyczącej innych osób, a zatem nie przedstawił okoliczności uzasadniających żądanie przedstawienia danych osobowych.

Z tych też wszystkich względów orzeczono jak w wyroku (art.437§1 kpk w zw. z art.109§2 kpw).