Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Barbara Nowicka

SO Aleksandra Żurawska

Sędziowie: SR Radosław Florek (del)

Protokolant: Agnieszka Ingram

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2014 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z wniosku M. D.

przy udziale P. D.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 3 października 2013 r., sygn. akt I Ns 1365/11

p o s t a n a w i a:

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:

1)  wartość nieruchomości gruntowej niezabudowanej położonej

w B. ustalić na kwotę 62.947,59 zł, a wartość

całego majątku wspólnego uczestników postępowania na

kwotę 221.547,59 (dwieście dwadzieścia jeden tysięcy pięćset

czterdzieści siedem i 59/100) zł (pkt I.2 i III);

2)  zasądzoną od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 47.802,44 zł obniżyć do 41.384,11 (czterdzieści jeden tysięcy trzysta osiemdziesiąt cztery i 11/100) zł (pkt IV);

II.  oddalić dalej idącą apelację;

III.  oddalić wniosek uczestnika o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego;

IV.  przyznać adwokat Z. K. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Świdnicy kwotę 2214 zł zawierającą podatek VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 3 października 2013r. Sąd Rejonowy w Świdnicy ustalił, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni M. D. i uczestnika P. D. powstałego w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej w okresie od dnia 11 września 1999r, do dnia 1 września 2008r. wchodzą następujące składniki majątkowe:

1.  prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...)stanowiącego odrębną
nieruchomość, położonego w Ś.przy ul. (...), o powierzchni 52,90m , składającego się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju, wraz z udziałem wynoszącym (...)w prawie użytkowania wieczystego oraz częściach wspólnych budynku oraz z udziałem wynoszącym (...)w prawie użytkowania wieczystego działki nr (...), niezabudowanej, o powierzchni 0,0925 ha, stanowiącej podwórko o wartości 158.600 zł,

2.  nieruchomość gruntowa niezabudowana, składająca się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2614 ha położona w B., udział wynoszący (...)we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0153 ha, położonej w B.i udział wynoszący (...) we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0478 ha, położonej w B.o wartości 75.784,24 zł, o łącznej wartości 234.384,24 zł.

Nadto ustalił, że uczestnik poniósł wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 138.779,36 zł. Dokonał podziału majątku wspólnego opisanego w punkcie I postanowienia w ten sposób, że przyznał na własność uczestnikowi składniki majątkowe opisane w pkt I ppkt 1-2 postanowienia o łącznej wartości 234.384,24 zł.

Zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 47.802,44 zł
tytułem wyrównania jej udziału w majątku wspólnym, z uwzględnieniem
rozliczenia wydatków poniesionych przez uczestnika z jego majątku
osobistego na majątek wspólny, płatną w terminie trzech miesięcy od
dnia uprawomocnienia się postanowienia.

Sąd Rejonowy ustalił, że M. D. i P. D. zawarli związek małżeński w dniu 11.09.1999r. Wyrokiem z dnia 30.09.2009r. Sąd Rejonowy w Świdnicy ustanowił rozdzielność majątkową z dniem 01.09.2008r. Sąd Okręgowy w Świdnicy wyrokiem z dnia 04.04.2011r. wydanym w sprawie o sygn. akt I C 747/09, rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód z winy uczestnika.

W listopadzie 2000r. P. D. został zatrudniony w (...) Sp. z o.o. w W. i wyjechał na szkolenie do Japonii. Będąc w Japonii P. D. przekazywał przelewem bankowym M. D. kwoty po 500 zł miesięcznie, kiedy jej ojciec zachorował, przelał jej jednorazowo kwotę 1.000 zł. W trakcie pobytu w Japonii P. D. zaoszczędził i przywiózł do Polski kwotę około 20.000 zł. Po powrocie z Japonii P. D. i M. D. pojechali na wycieczkę do Grecji i koszt tej wycieczki wyniósł około 5.000 zł.

W 2002r. P. D. otrzymywał wynagrodzenie w kwocie około 2.000 zł miesięcznie, zaś M. D. pracowała w sklepie i otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około 800 zł miesięcznie. Małżonkowie nie posiadali zdolności kredytowej, aby zaciągnąć kredyt na zakup mieszkania.

W dniu 17.04.2002r. P. D.zawarł warunkową umowę sprzedaży samodzielnego lokalu mieszkalnego położonego w Ś.przy ul. (...)wraz z udziałem wynoszącym (...) we wspólnych częściach i urządzeniach budynku oraz w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu i na poczet ceny nabycia lokalu wpłacił zadatek w wysokości 14.000 zł z pieniędzy odłożonych podczas pobytu w Japonii.

Następnie w dniu 14.06.2002r. P. D., jego rodzice W.i A. D.oraz M. D.zawarli z (...)Bankiem (...)w Ś.umowę kredytu mieszkaniowego (...)na kwotę 17.380,00 USD celem sfinansowania zakupu lokalu mieszkalnego położonego w Ś.przy ul. (...). Zabezpieczeniem spłaty kredytu było ustanowienie hipoteki do kwoty 26.100 USD na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego położonego w Ś.przy ul. (...), przysługującym rodzicom uczestnika oraz na prawie własności nabywanego lokalu mieszkalnego, a ponadto podpisanie przez kredytobiorców weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową i złożenie przez kredytobiorców oświadczeń o poddaniu się egzekucji. W dniu 14.06.2002r. rodzice uczestnika W.i A. D.udzielili bankowi (...)w Ś.pełnomocnictwa do pobierania środków na spłatę kredytu ze swojego rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego prowadzonego przez(...)Oddział w Ś.nr (...), o czym M. D.nie wiedziała. M. D.żyła przez cały czas ze świadomością nabycia mieszkania wspólnie z mężem P. D.. W rodzinie i wśród znajomych była mowa o nabyciu mieszkania wspólnie przez małżonków M.i P. D..

W dniu 17.06.2002r. P. D.zawarł ostateczną umowę sprzedaży lokalu mieszkalnego położonego w Ś.przy ul. (...). Cena sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego została ustalona na kwotę 70.000 zł, z czego kwota 14.000 zł została wpłacona przy zawarciu umowy przedwstępnej, zaś pozostała kwota, tj. 56.000 zł została wpłacona ze środków uzyskanych z kredytu zaciągniętego w (...)Oddział w Ś..

Kredyt mieszkaniowy (...)był spłacany ze środków pieniężnych z rachunku bankowego W.i A. D., przy czym kwoty na poczet spłat poszczególnych rat kredytu P. D.przekazywał do ręki W. D.bądź przekazywał przelewem na rachunek W.i A. D.. W ocenie i świadomości M. D., P. D.pożyczał pieniądze swojej mamie, która prawie co miesiąc przychodziła do nich po pieniądze.

Kredyt mieszkaniowy (...) został spłacony w całości ostatecznie w dniu 17.03.2007r. środkami uzyskanymi z kredytu zaciągniętego przez strony w Banku (...) SA.

W 2002 roku W. D.nie pracowała, utrzymywała się z dochodów męża. A. D.otrzymywał emeryturę w wysokości około 2.200 zł, a ponadto pracował na podstawie umowy zlecenia, umowy o dzieło, bądź umowy o pracę na 1/8 etatu.

W dniu 15.01.2007r. P. D. i M. D. zawarli z Bankiem (...) SA we W. umowę o konsumencki kredyt mieszkaniowy na kwotę 41.459,47 zł celem spłaty kredytu mieszkaniowego (...) zaciągniętego przez strony i rodziców uczestnika. W trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej strony spłaciły kredyt do kwoty 11.968 zł. Po ustaniu wspólności majątkowej kredyt ten został spłacony przez uczestnika w okresie od 05.09.2008r. do 18.03.2011r. kwotą 32.082 zł.

W dniu 24.01.2007r. P. D.i M. D.zawarli z (...) SAumowę kredytu na kwotę 25.350 zł, która została przeznaczona na tzw. wkład własny i opłacenie kosztów związanych z zawarciem umowy zakupu nieruchomości gruntowej położonej w B.. Kredyt ten był regularnie spłacany do listopada 2007r., a następnie spłacony kwotą 19.951,36 zł pochodzącą z kredytu zaciągniętego w (...)Banku (obecnie Bank (...) SA), który jest nadal spłacany przez uczestnika. Od dnia 01.09.2008r. do dnia 11.02.2013r. uczestnik spłacił kredyt kwotą 30.145,71 zł pochodzącą z jego majątku osobistego, w tym kwotę 30.066,92 zł tytułem kredytu, kwotę 75 zł tytułem opłat i kwotę 3,79 zł tytułem odsetek karnych.

W dniu 28.02.2007r. P. D.i M. D.nabyli nieruchomość niezabudowaną, składającą się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2614 ha położoną w B.udział wynoszący (...)we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0153 ha, położonej w B.oraz udział wynoszący (...) we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0478 ha, położonej w B..

W dniu 01.03.2007r. P. D. i M. D. zawarli z Bankiem (...) SA we W. umowę o kredyt mieszkaniowy na kwotę 132.000 zł celem zakupu nieruchomości gruntowej stanowiącej działkę nr (...) położonej w B.. Zabezpieczeniem spłaty kredytu została ustanowiona hipoteka na tej nieruchomości do kwoty 132.000 zł (hipoteka zwykła) i do kwoty 11.829,16 zł (hipoteka kaucyjna).

Na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej (tj. 01.09.2008r.) saldo kredytu wynosiło: 120.203,96 zł. Uczestnik w okresie od 05.09.2008r. do 13.09.2013r. spłacił łącznie kwotę: 76.630,44 zł. Do spłaty z tego kredytu pozostała kwota 70.845,76 zł.

P. D.w dniu 28.07.2008r. zaciągnął w Banku (...) SAz siedzibą we W.kredyt w wysokości 19.500 zł z przeznaczeniem na finansowanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych, przy czym kwota udzielonego kredytu według treści umowy miała być przelana na rachunek bieżący uczestnika oraz na dwa rachunki kredytowe uczestnika. W okresie od dnia 11.09.2008r. do dnia 11.12.2011r. na poczet tego kredytu zaciągniętego w Banku (...)SA P. D.wpłacił łącznie kwotę 25.460,42 zł.

W skład majątku wspólnego M. D. i P. D. wchodzą następujące składniki majątkowe:

- prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...)stanowiącego odrębną nieruchomość, położonego w Ś.przy ul. (...), o powierzchni 52,90m ², składającego się z trzech pokoi, kuchni, łazienki, wc i przedpokoju, wraz z udziałem wynoszącym (...)w prawie użytkowania wieczystego oraz częściach wspólnych budynku oraz udziałem wynoszącym (...)części w prawie użytkowania wieczystego działki nr (...), niezabudowanej, o powierzchni 0,0925 ha, stanowiącej podwórko o wartości 158.600 zł,

- nieruchomość gruntowa niezabudowana, składająca się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2614 ha, położona w B.o wartości 140.640 zł, wraz z udziałem wynoszącym (...)we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0153 ha, położonej w B.o wartości 2.338 zł i udziałem wynoszącym (...) we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0478 ha, położonej w B.o wartości 3. 652 zł - o łącznej wartości 146.630 zł.

W dniu 27.04.2011r. P. D.podpisał aneks do umowy sprzedaży z dnia 17.06.2002r., na mocy którego sprzedający oświadczyli, że ich wolą było również sprzedać P. D.udział wynoszący (...)części w prawie użytkowania wieczystego działki nr (...), niezabudowanej, o powierzchni 0,0925 ha, stanowiącej podwórko, objętej Księgą Wieczystą nr (...).

Przy takich ustaleniach faktycznych Sąd Rejonowy ustalił:

Skład majątku wspólnego w oparciu o oświadczenia stron oraz przeprowadzone w tym zakresie dowody w postaci pisemnych dokumentów i zeznań świadków. Do majątku wspólnego podlegającego podziałowi w niniejszym postępowaniu zaliczył nieruchomość gruntową niezabudowaną składającą się z działki gruntu nr (...), położoną w B., wraz z udziałem wynoszącym (...)we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)i udziałem wynoszącym (...)we współwłasności nieruchomości niezabudowanej składającej się z działki gruntu nr (...)położonej w B.. Sąd zaliczył też prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w Ś.przy ul. (...)do majątku wspólnego stron, ponieważ zostało ono nabyte w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej oraz z majątku wspólnego stron. Sąd nie dał wiary uczestnikowi ani świadkom W. D.i A. D., jakoby W. D.i A. D.przekazali uczestnikowi kwotę 18.000 zł (tj. 14.000 zł tytułem zaliczki przy zawieraniu przedwstępnej umowy kupna – sprzedaży lokalu i 4.000 zł tytułem pokrycia kosztów notarialnych), a następnie spłacali kredyt mieszkaniowy z własnych dochodów, ponieważ świadkowie nie wykazali, aby mieli takie wysokie dochody, umożliwiające im odłożenie wskazanych wyżej środków pieniężnych, a ponadto z analizy historii rachunku uczestnika posiadanego w Banku(...)SA(...)/Ś.wynika, że uczestnik zasilał konto swoich rodziców. To, że spłata kredytu mieszkaniowego była realizowana z rachunku bankowego A.i W. D.nie świadczy jeszcze o tym, że była ona realizowana z ich środków pieniężnych. Historia rachunku uczestnika nie wskazuje, że takie przelewy były w każdym miesiącu, jednakże środki pieniężne mogły być przekazywane rodzicom uczestnika gotówką do ręki, co jest zgodne z twierdzeniami wnioskodawczyni M. D., że uczestnik „pożyczał” pieniądze swojej mamie, która przychodziła do nich po pieniądze w dniu, kiedy uczestnik otrzymywał wynagrodzenie za pracę. Mając na uwadze powyższe, Sąd ustalił, że mieszkanie położone w Ś.przy ul. (...)zostało nabyte z majątku wspólnego stron, ponieważ kredyt mieszkaniowy zaciągnięty w (...)Banku (...)został spłacony przez strony z ich wspólnych dochodów w postaci comiesięcznych rat, a następnie poprzez zaciągnięcie w dniu 15.01.2007r. kredytu w Banku (...) SAi wpłatę jednorazowo kwoty 41. 459,47 zł. Kredyt zaciągnięty w Banku (...) SAbył spłacany wspólnie przez strony do kwoty 11.968 zł do dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej, tj. do dnia 01.09.2008r. Od dnia 05.09.2008r. do dnia 18.03.2011r. uczestnik spłacił ten kredyt z własnych środków kwotą 32.082 zł. Jest to kwota podlegająca rozliczeniu w podziale majątku wspólnego jako wydatek uczestnika poniesiony z jego majątku osobistego na majątek wspólny stosownie do art. 45 kro.

Uczestnik w okresie od dnia 05.09.2008r. do dnia 13.09.2013r. na poczet kredytu zaciągniętego w Banku (...) SA na kupno nieruchomości w B. wpłacił kwotę 76.630,44 zł. Jest to wydatek uczestnika poniesiony z jego majątku osobistego na majątek wspólny i należy ten wydatek rozliczyć stosownie do art. 45 kro w następujący sposób:

76.630,44 zł : 2 = 38.315,22 zł.

Uczestnik w okresie od dnia 01.09.2008r. do dnia 11.02.2013r. na poczet kredytu zaciągniętego przez strony w (...)Bank (obecnie Bank (...) SA) celem spłaty kredytu zaciągniętego w (...)w W. (...) na wkład własny i koszty związane z zawarciem umowy zakupu nieruchomości gruntowej położonej w B.spłacił łącznie kwotę 30.066,92 zł. Jest to wydatek uczestnika z jego majątku osobistego na majątek wspólny i należy ten wydatek rozliczyć w oparciu o art. 45 kro w następujący sposób: 30.066,92 zł : 2 = 15.033,56 zł.

Odnośnie kredytu zaciągniętego przez uczestnika dnia 28.07.2008r. w Banku (...) SA i wpłaty na poczet tego kredytu kwoty 25.460,42 zł, Sąd wskazał, że uczestnik nie wykazał, na co zostały przeznaczone środki pieniężne pochodzące z tego kredytu, czy faktycznie zostały rozdysponowane na potrzeby rodziny. Nie wynika to również z treści umowy kredytu. Z § 21 umowy wynika, że kredyt ten jest przeznaczony na całkowitą spłatę kredytów gotówkowych o numerach podanych w treści. Również z historii rachunku bankowego uczestnika w Banku (...) SA nie wynika, na jakie kredyty (karty kredytowe, limity debetowe) zostały przeznaczone te środki pieniężne. Dlatego też Sąd nie uwzględnił tego kredytu jako nakładu osobistego na majątek wspólny w podziale majątku wspólnego.

Wydatki poczynione przez uczestnika z jego majątku osobistego na majątek wspólny wynoszą łącznie: 32.082 zł + 76.630,44 zł + 30.066,92 zł = 138.779,36 zł : 2 = 69.389,68 zł – tyle wnioskodawczyni winna zwrócić uczestnikowi z tytułu rozliczenia poniesionych przez niego wydatków z majątku osobistego i na majątek wspólny.

Ustalając wartość nieruchomości położonej w B., Sąd wziął pod uwagę wartość niespłaconego kredytu zabezpieczonego hipoteką obciążającą tę nieruchomość. W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenia zmieniające rzeczywistą wartość tych składników majątkowych, a w szczególności obciążenia o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości, zwłaszcza obciążenie hipoteką i prawami dożywocia. Wartość takich obciążeń odlicza się zarówno przy ustalaniu składników majątku wspólnego, jak i przy zaliczeniu wartości przyznanej jednemu z małżonków nieruchomości na poczet przysługującego mu udziału w majątku wspólnym. Z uwagi na powyższe wartość nieruchomości położonej w B.ustalona w podziale majątku wspólnego przedstawia się następująco: 146.630 zł, tj. 140.640 zł (wartość działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,2614 ha położonej w B.) + 2.338 zł (wartość udziału (...)we współwłasności działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0153 ha, położonej w B.) + 3. 652 zł (wartość udziału(...) we współwłasności działki gruntu nr (...)o powierzchni 0,0478 ha, położonej w B.) - 70.845,76 zł (wartość kredytu pozostałego do spłaty) = 75.784,24 zł.

Sąd przyznał uczestnikowi wszystkie składniki majątku wspólnego uznając, że wnioskodawczyni nie ma możliwości finansowych by spłacić udział uczestnika w majątku wspólnym.

Ostatecznie dokonał następującego rozliczenia między stronami 79.300 zł ((...)mieszkania) + 37.892,12 zł ((...) działki gruntowej po pomniejszeniu o hipotekę) = 117.192,12 zł – tyle uczestnik winien zapłacić wnioskodawczyni z tytułu jej udziału w majątku wspólnym, zaś po rozliczeniu jego wydatków poniesionych na majątek wspólny: 138.779,36 zł : 2 = 69.389,68 zł; 117.192,12 zł - 69.389,68 zł = 47.802,44 zł.

Apelację od tego postanowienia wniósł uczestnik postępowania P. D. zaskarżając je w części tj. w pkt I ust. 1, w pkt II, III, IV i VII zarzucając mu:

1)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na wynik sprawy – art. 233 § 1 kpc poprzez przyjęcie, że przekazywał do rąk W. D. bądź przelewem na rachunek rodziców kwoty na poczet spłaty rat kredytu mieszkaniowego (...) zaciągniętego na zakup mieszkania przy ul. (...) w Ś., który stale był spłacany ze środków pieniężnych z rachunku bankowego jego rodziców, zgodnie ze złożoną przez nich dyspozycją w banku i przyjętymi ustaleniami, że kredyt ten będzie spłacany przez nich bez obowiązku zwrotu pieniędzy przez syna; w trakcie pobytu w Japonii zaoszczędził i przywiózł do Polski około 20.000zł i z tych środków wpłacił zadatek na poczet kupna mieszkania przy ul. (...) w Ś. podczas gdy zadatek ten wpłacił ze środków ze środków darowanych mu przez rodziców, co skutkowało błędnym przyjęciem, że prawo własności lokalu mieszkalnego przy ul (...) należy do majątku wspólnego uczestników;

2)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc poprzez przyjęcie, że nie wykazał na co zostały przeznaczone środki z kredytu zaciągniętego 28 lipca 2008r. i czy faktycznie zostały one rozdysponowane na potrzeby rodziny, podczas gdy z zebranego materiału – w tym wyciągu z rachunku bankowego w (...) za lipiec i sierpień 2008r. wynika, że kredyt ten został przeznaczony na spłatę zobowiązań małżonków powstałych w trakcie trwania wspólności ustawowej;

3)  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na rozstrzygnięcie sądu – wysokość zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni spłaty, wskutek przyjęcia, że do spłaty z tytułu kredytu mieszkaniowego nr (...) zawartego 1 marca 2007r. celem zakupu nieruchomości w B. na dzień orzekania pozostała kwota 70.845,76zł, podczas gdy w rzeczywistości do spłaty z tytułu tego kredytu pozostała kwota 83.682,41zł.

Wskazując na powyższe zarzuty uczestnik wniósł o zmianę zaskarżonego

postanowienia poprzez uchylenie pkt I ppkt 1 (z uwagi na ustalenie, że prawo własności lokalu mieszkalnego w Ś. przy ul. (...) stanowi jego majątek osobisty); ustalenie łącznej wartości nieruchomości gruntowych w B. w pkt 1 ppkt 2 na kwotę 62.947,59zł zamiast 75.784,24zł; ustalenie w pkt II, że poniósł wydatki z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 164.239,78zł zamiast 138.779,36zł; dokonanie w pkt III podziału majątku wspólnego tj. jedynie nieruchomości gruntowej w B. poprzez przyznanie jej uczestnikowi bez obowiązku spłat na rzecz wnioskodawczyni; uchylenie pkt IV oraz pkt VII nieobciążanie go wydatkami sądowymi.

Sąd Okręgowy rozpoznając apelację oparł się na ustaleniach faktycznych Sądu Rejonowego, które podzielił z wyjątkiem ustalenia, że wartość nieruchomości gruntowej niezabudowanej w B. po odliczeniu kredytu zaciągniętego na jej zakup wynosi 75.784,36zł i zważył co następuje:

Apelacja jest w części uzasadniona.

Trafnie zarzuca jej autor błąd w ustaleniach faktycznych Sądu mający wpływ na rozstrzygnięcie sprawy polegający na niesłusznym przyjęciu, że do spłaty z tytułu kredytu mieszkaniowego zawartego przez uczestników 1 marca 2007r. celem zakupu nieruchomości gruntowej w B. na dzień orzekania w sprawie pozostała kwota 70.845,76zł, podczas gdy faktycznie kwota niespłaconego kredytu wynosi 83.682,41zł, co implikuje także błędne ustalenie wartości tej nieruchomości oraz całego majątku wspólnego podlegającego podziałowi.

Wprawdzie Sąd Rejonowy prawidłowo wskazał, że przy szacowaniu składników majątku wspólnego należy uwzględnić obciążenia zmieniające rzeczywistą wartość tych składników, w szczególności obciążenia o charakterze prawnorzeczowym, za które ponosi odpowiedzialność każdorazowy właściciel nieruchomości i wartość tych obciążeń odliczyć przy ustalaniu wartości danego składnika majątku, to jednak nie ustrzegł się błędu ustalając wartość nieruchomości położonej w B..

Sąd ten od wartości nieruchomości określonej przez biegłego na kwotę 146.630zł odjął jako wartość kredytu pozostałego do spłaty jedynie kwotę kapitału kredytu (70.845,76zł) a nie uwzględnił pozostałych do spłaty odsetek w wysokości 12.836,65zł, przez co błędnie ustalił wartość tej nieruchomości na 75.784,24zł zamiast na 62.947,59zł, zawyżając równocześnie wartość całego majątku wspólnego oraz wysokość spłaty należnej wnioskodawczyni.

Po odliczeniu od wartości nieruchomości w B. kwoty całego kredytu z odsetkami otrzymamy 62.947,59zł a po doliczeniu do tej sumy 158.600zł jako wartości prawa własności lokalu mieszkalnego położonego w Ś. przy ul. (...) wartość majątku wspólnego uczestników wynosi 221.547,59zł a nie 234.384,24zł. Natomiast chybione są pozostałe zarzuty apelacji dotyczące naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc mogącego mieć wpływ na wynik sprawy, polegającego na sprzeczności istotnych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że prawo własności lokalu mieszkalnego położonego w Ś. przy ul. (...) należy do majątku wspólnego małżonków oraz, że uczestnik postępowania nie wykazał na co zostały przeznaczone środki z kredytu zaciągniętego przez niego 28 lipca 2008r. a w szczególności, że zostały rozdysponowane na potrzeby rodziny.

W świetle art. 233 § 1 kpc przy zróżnicowanym i sprzecznym co do treści materiale dowodowym, o treści ustaleń faktycznych decyduje ostatecznie przekonanie sądu. Jeżeli w sprawie istnieją dwie grupy dowodów ustalenia faktyczne z konieczności muszą pozostawać w sprzeczności z jedną z nich. W takiej sytuacji sąd orzekający w ramach i granicach swobodnej oceny dowodów ma prawo eliminacji pewnych dowodów, poprzez uznanie, że są one pozbawione wiarygodności, albo, że są one nieistotne (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z 17 października 2003r., IV CK 283/02, Lex nr 602280). Jeżeli z materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Sąd Rejonowy nie uchybił powyższym kryteriom oceny dowodów dokonując oceny zeznań świadków W. D.i A. D., K. K., M. G., X. B., wnioskodawczyni i uczestnika.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że uczestnik postępowania zaoszczędził podczas pobytu w Japonii około 20.000zł, z czego 14.000zł wpłacił po powrocie do kraju jako zadatek na poczet kupna mieszkania, które zostało nabyte przez niego do majątku wspólnego; słusznie też ustalił, mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy, że to, iż spłata kredytu mieszkaniowego następowała w początkowym okresie z rachunku bankowego rodziców uczestnika, nie świadczy jeszcze o tym, że była realizowana z ich środków pieniężnych. W 2002r. ojciec uczestnika otrzymywał emeryturę w wysokości 2.200zł i dorabiał na zlecenie, bądź na 1/8 etatu, a matka nie pracowała i była na utrzymaniu męża. Uczestnik nie wykazał by jego rodzice mieli w tym czasie znaczne oszczędności, które mogliby przeznaczyć na wpłatę zadatku oraz spłaty rat kredytu mieszkaniowego, natomiast jego zarobki w (...) rosły, wnioskodawczyni pracowała do urodzenia pierwszego dziecka. Wnioskodawczyni wykazała, że spłata kredytu (...)następowała faktycznie ze środków uczestników, skoro P. D.zwracał rodzicom pieniądze z tytułu spłat tego kredytu albo na ich rachunek bankowy albo do rąk matki.

Nawet gdyby przyjąć, że początkowe raty kredytu były spłacane ze środków rodziców uczestnika, to należy wskazać, że w znacznej części pieniądze na zakup mieszkania i tak pochodziły z majątku wspólnego małżonków. Mieszkanie kosztowało 70.000zł, z czego 14.000 zł to kwota zadatku a 41.459,47zł to kwota, którą uczestnicy uzyskali z kredytu zaciągniętego 15 stycznia 2007r. w (...) SA we W. i którą jednorazowo spłacili pozostałą wówczas do spłaty część kredytu mieszkaniowego (...). W tej sytuacji można by co najwyżej, jeśli uczestnik wykazałby, że w części kredyt spłacali jego rodzice i pieniądze te darowali mu, dokonać rozliczenia tych kwot jako wydatków z jego majątku osobistego na majątek wspólny, czego jednak uczestnik nie żądał, twierdząc, że mieszkanie stanowi jego majątek osobisty.

Samo złożenie przez uczestnika oświadczenia przed notariuszem w chwili zawieraniaumowy sprzedaży lokalu mieszkalnego w Ś. przy ul. (...), że nabywa go z majątku odrębnego nie przesądza o tym, że lokal ten wszedł do majątku odrębnego uczestnika. Nabycie określonej rzeczy z majątku odrębnego małżonka musi wynikać wyraźnie, nie tylko z oświadczenia złożonego przez małżonka, lecz przede wszystkim z całokształtu okoliczności istotnych prawnie z punktu widzenia przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Uczestnik postępowania nie wykazał również, że kredyt konsumpcyjny zaciągnięty przez niego w Banku (...) SA we W. 28 lipca 2008r. w kwocie 19.500zł został przeznaczony na potrzeby rodziny.

Z treści umowy kredytowej wynika, że został on udzielony w formie bezgotówkowej na spłatę dwóch kredytów i zadłużenia na karcie kredytowej w wysokości 6.133,33zł. W tym czasie uczestnicy pozostawali już w faktycznej separacji a z dniem 1 września 2008r. Sąd Rejonowy w Świdnicy ustanowił między nimi rozdzielność majątkową. Uczestnik nie przedstawił w toku postępowania dowodów na okoliczność kiedy, w jakiej wysokość i na jaki cel zostały zaciągnięte owe kredyty, nie wykazał też na co była wydatkowana kwota 6.133,33zł z karty kredytowej. Uczestnicy podczas przesłuchania w ogóle nie odnosili się do kwestii zaciągnięcia przez P. D. tego kredytu. Wprawdzie w sprawie o alimenty III RC 521/08 Sądu Rejonowego w Świdnicy uczestnik zeznał, że część pieniędzy z tego kredytu przeznaczył na wspólny wyjazd wakacyjny z synem nad morze, ale nawet nie określił jaki był koszt wyjazdu. W tej sytuacji nie było podstaw do rozliczenia w ramach niniejszego postępowania kwoty 25.460,42zł jako wydatku z jego majątku osobistego na majątek wspólny.

Tym samym więc Sąd Okręgowy przyjął, że wartość majątku wspólnego uczestników wynosi 221.547,59zł w tym wartość nieruchomości niezabudowanej w B. 62.947,59zł po korekcie tej wartości o czym była mowa na wstępie rozważań.

Przy dokonanym przez Sąd Rejonowy sposobie podziału majątku wspólnego niekwestionowanym przez uczestników – M. D. należała się spłata od uczestnika w wysokości 110.773,79zł. Jednakże, skoro uczestnik po ustaniu wspólności majątkowej , poczynił wydatki na spłatę kredytów zaciągniętych wspólnie przez małżonków w łącznej kwocie 138.779,36zł, to w ramach rozliczenia należy się mu zwrot połowy tych wydatków tj. kwoty 69.389,68zł od wnioskodawczyni. W tej sytuacji wnioskodawczyni należy się spłata w niższej, niż to ustalił Sąd Rejonowy, wysokości tj. w kwocie 41.384,11zł.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie z mocy art. 386 § 1 kpc w ten sposób, że ustalił wartość nieruchomości gruntowej w B. na kwotę 62.947,59zł a wartość całego majątku wspólnego na kwotę 221.547,59zł; obniżył zasądzoną od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 47.802,44zł do 41.384,11zł (pkt I). Dalej idącą apelację oddalił stosownie do art. 385 kpc jako nieuzasadnioną (pkt II). Na podstawie art. 520 § 1 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc oddalił wniosek uczestnika o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego przyjmując, że nie ma przesłanek dla odstąpienia od ogólnej zasady rozliczenia kosztów w postępowaniu nieprocesowym i każdy z uczestników powinien je ponieść we własnym zakresie (pkt III). O kosztach pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu w postępowaniu apelacyjnym orzekł zgodnie z § 19, 20 w zw. z § 6 pkt 6 i 7 pkt 10 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. nr 163 poz. 1348 ze zm). (pkt IV).