Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 5 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Jerzy Dydo

Sędziowie: SO Agnieszka Terpiłowska

SO Maciej Ejsmont   

Protokolant: Violetta Drohomirecka

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2018 r. w Świdnicy

na rozprawie

sprawy z wniosku E. K.

przy udziale B. Z., D. K., J. K., M. D. (1) i M. Z.

o dział spadku po H. R. i B. R.

na skutek apelacji uczestniczki postępowania B. Z.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy

z dnia 6 grudnia 2017 r., sygn. akt I Ns 169/13

p o s t a n a w i a:

I.  oddalić apelację;

II.  przyznać od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Świdnicy adwokatowi T. B. kwotę 1.476 zł (uwzględniającą należny podatek od towarów i usług) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni
w postępowaniu apelacyjnym.

(...)

Sygn. akt II Ca 224/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni E. K. wniosła o:

1.  ustalenie, że w skład spadku po zmarłym w dniu (...). B. R. ojczymie wnioskodawczyni i zmarłej w dniu (...). A. R. wchodzi nieruchomość zabudowana położona w Ż. ul. (...) zapisana w księdze wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w (...);

2.  przyznanie na własność nieruchomości opisanej w pkt 1 na wyłączna własność uczestników postępowania: B. Z., D. K., J. K. i M. K.;

3.  zasądzenie od uczestników ad (...) spłaty z tytułu udziału w spadkowej nieruchomości w kwocie (...)zł w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się [postanowienia o dziale;

4.  zasadzenie od uczestników ad 1-4 kosztów postępowania wobec rozbieżności interesów.

Uczestniczka postępowania B. Z. wniosła o:

1.  ustalenie, iż w skład spadku po H. R., zmarłej w dniu(...), B. R. zmarłym w dniu (...)oraz A. R. zmarłej w dniu (...) wchodzi prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Ż. przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni (...) ha wraz z prawem własności budynku mieszkalnego położonego na tejże nieruchomości, stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności, dla której to nieruchomości Sad Rejonowy w Świdnicy Wydział V Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) o wartości (...) zł;

2.  ustalenie, że uczestniczka ad.1 B. Z. dokonała nakładów na majątek spadkowy w łącznej kwocie (...)zł oraz spłaciła długi spadkowe w łącznej kwocie (...)zł;

3.  dokonanie działu spadku oraz zniesienia współwłasności obejmującego w/w prawa poprzez przyznanie ich na własność uczestników ad.1 i ad.5 bez obowiązku wzajemnych spłat;

4.  zasadzenie o wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki ad.1 kosztów procesu według norm przepisanych.

Uczestnik postępowania M. Z. wniósł o przyznanie B. Z. nieruchomości bez spłat na rzecz uczestnika i pozostałych uczestników i wnioskodawczyni ((...)

Uczestniczki postępowania D. K. i M. D. (1) wniosły o przyznanie B. Z. i M. Z. nieruchomości za spłatą ((...)).

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 6 grudnia 2017r. Sąd Rejonowy w Świdnicy:

I.  ustalił, że w spadku po H. R. zmarłej w dniu (...)oraz po B. R. zmarłym w dniu(...) roku wchodzi nieruchomość stanowiąca zabudowaną działkę gruntu nr (...) o powierzchni (...)ha pozostającą w użytkowaniu wieczystym, położona w Ż. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w (...) prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości (...)

II.  dokonał działu spadku po H. R. i B. R. w ten sposób, że przyznać uczestniczce B. Z. następujące udziały w nieruchomości: udział wnioskodawczyni E. K. wynoszący (...), udział uczestniczki D. K. wynoszący (...), udział uczestnika J. K. wynoszący (...)i udział uczestniczki M. D. (1) wynoszący (...),

III.  tytułem wyrównania udziałów zasądził od uczestniczki B. Z. na rzecz wnioskodawczyni E. K. kwotę (...) zł ((...)) płatną w (...)rocznych ratach po (...) zł do końca pierwszego kwartału każdego następującego po sobie roku poczynając od 2018 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty,

IV.  tytułem wyrównania udziałów zasądził od uczestniczki B. Z. na rzecz uczestników D. K., J. K. i M. D. (1) kwoty po (...)((...)), które to kwoty rozłożyć na (...) rocznych rat, z których pierwsza rata wynosić będzie (...)zł, kolejne raty po (...) zł płatne do końca każdego następującego po sobie roku poczynając od 2018 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty,

V.  oddalił wniosek uczestniczki B. Z. o zwrot nakładów i wydatków na nieruchomość spadkową,

VI.  przyznał ze Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Świdnicy adwokatowi T. B. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ś. kwotę 3.600 zł powiększoną o należny podatek VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu,

VII.  nie obciążył uczestników kosztami postępowania.

Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny:

Nieruchomość położona w Ż. przy ul. (...) stanowi zabudowaną działkę nr (...) (...) o powierzchni (...) ha, pozostającą w użytkowaniu wieczystym. Nieruchomość objęta jest księgą wieczystą (...). W dacie złożenia wniosku współwłaścicielami nieruchomości byli: B. Z. w częściach (...), E. K. w(...), D. K. w (...), J. K. w (...), M. M. D. (2) w (...). Obecnie udział B. Z. wynosi (...), gdyż w toku postępowania sprzedała swój udział wynoszący (...) synowi M. Z..

H. R. (z domu K.) nabyła w dniu 23 kwietnia 1959 r. wspólnie z mężem B. R. nieruchomość położoną w Ż., będącą przedmiotem postępowania za kwotę (...) zł przed denominacją, płatną w ratach. Zmarła w dniu (...) r. w Ż.. Spadek po niej przypadł jako spadkobiercom ustawowym: mężowi B. R. oraz dzieciom: B. obecnie Z., S. K. i E. R. (następnie W.) po (...).

B. R. zmarł w dniu (...)r. w Ś.. Spadek po nim na podstawie ustawy nabyły: żona A. R. oraz córka E. R. (następnie W.) po (...).

E. R. z domu R. zmarła w dniu (...) r. w Ż.. Jej spadkobiercą na podstawie testamentu została uczestniczka B. Z..

Matka wnioskodawczyni A. R. zmarła w dniu (...) r. w Ś.. Spadek po niej przypadł w całości córce, E. K..

S. K. zmarł (...) r. w Ż.. Spadek po nim nabyli: żona D. K., syn J. K. i córka M. D. (1) po (...).

Wnioskodawczyni nigdy nie mieszkała w nieruchomości, nie ponosiła nakładów, nie czerpała pożytków. W czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej jej matka wraz B. R. nie nabyli innych składników.

Uczestniczka D. K. mieszkała w nieruchomości spadkowej w latach (...)r. Wraz z mężem dokonali remontów w oddanych im do użytku pomieszczeniach. Ani D. K. ani uczestniczka M. D. (1) nie czyniły innych nakładów na nieruchomość. Od 2012 r. płacą podatek i opłatę za użytkowanie wieczyste stosownie do swojego udziału.

Uczestniczka B. Z. zamieszkuje w nieruchomości od daty jej zakupu. Po śmierci matki spłacała w ratach resztę ceny nabycia, to jest kwotę (...)zł przed denominacją. Spłata została w całości dokonana na dzień 16 lutego 1990 r. Ponosiła też wydatki i nakłady na nieruchomość, w szczególności na podatki, opłaty za użytkowanie wieczyste, remonty. Do najważniejszych prac należy zaliczyć wykopanie szamba, ocieplenie budynku, remont dachu, komina, wymiana pieca centralnego ogrzewania. Wstawione były okna. Istotne remonty wykonane były na wyższej kondygnacji, którą zajmowali synowie uczestniczki. Niemal wszystkie nakłady konieczne poczynione zostały do 1999r. Do 2006r. wymieniono jeszcze tynki w piwnicy i instalację gazową. Nakłady użyteczne wykonywane były jeszcze w 2012r.

Na dzień 15 lipca 1973 roku, to jest dzień otwarcia spadku po B. R. wartość nieruchomości spadkowej według cen obecnych wynosiła (...)zł. Wartość nieruchomości na dzień otwarcia spadku po A. R. według cen obecnych wynosiła (...) zł, wartość nakładów użytecznych i koniecznych dokonanych po 1996 roku wyniosła według cen obecnych – (...) zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji wskazał, iż w chwili złożenia wniosku wnioskodawczyni i pozostali uczestnicy, z wyjątkiem M. Z. byli współwłaścicielami nieruchomości z tytułu dziedziczenia po H. R., B. R. i A. R.. W skład majątku wspólnego po H. i B. R. wchodzi wyłącznie nieruchomość położona w Ż.. A. R. i B. R. nie zgromadzili żadnego majątku. Wnioskodawczyni jest jedynym spadkobiercą A. R..

Wobec powyższego przedmiotem postępowania był dział spadku po H. i B. R., a spadek obejmował jeden składnik, to jest przedmiotową nieruchomość. Jej wartość ustalono zgodnie a art. 684 k.p.c. na podstawie opinii biegłego, którą należało uznać za rzetelną, należycie uzasadnioną i niebudzącą wątpliwości. Skoro dział spadku dotyczy H. i B. R., wartość nieruchomości przyjęto według stanu na dzień otwarcia spadku po B. R., przy przyjęciu cen obecnych.

Udziały wnioskodawczyni i uczestników D. K., J. K. i M. D. (1) przypadły uczestniczce B. Z. na podstawie zgodnego oświadczenia, co do sposobu podziału (art. 687 k.p.c. a contrario).

Brak było podstaw w ocenie Sądu pierwszej instancji by w oparciu o przepisy art. 618 k.p.c. i następne w zw. z art. 688 k.p.c. i 689 k.p.c. dokonać także zniesienia współwłasności nieruchomości, bowiem wniosek taki nie został przez żadnego ze współwłaścicieli sformułowany w sposób niebudzący wątpliwości. Stąd udział M. Z., jaki stał się jego własnością na podstawie umowy z B. Z., pozostał przy nim.

Stosownie do art. 1036 k.c. spadkobierca może za zgodą pozostałych spadkobierców rozporządzić udziałem w przedmiocie należącym do spadku. W braku zgody któregokolwiek z pozostałych spadkobierców rozporządzenie jest bezskuteczne o tyle, o ile naruszałoby uprawnienia przysługujące temu spadkobiercy na podstawie przepisów o dziale spadku. Takich skutków nie można jednak było przypisać dokonanej przez uczestniczkę.

Przyznanie uczestniczce udziałów wnioskodawczyni i uczestników w nieruchomości skutkowało koniecznością zasądzenia spłat. W myśl bowiem art. 212 § 2 k.c. rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z art. 212 § 3 k.c. jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych.

Uczestniczka znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, stąd Sąd pierwszej instancji rozłożył zasądzone spłaty na raty roczne.

Zgodnie z art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną. Uczestniczka domagała się rozliczenia wydatków na nieruchomość, czemu sprzeciwiła się wnioskodawczyni, podnosząc zarzut przedawnienia roszczeń z tego tytułu. Podzielając stanowisko Sądu Najwyższego i piśmiennictwa o obligacyjnym charakterze żądania zwrotu nakładów (m.in. postanowienie SN z dnia 20 października 2010 roku III CSK 331/09) należy uznać zasadność zarzutu i w oparciu o art. 118 k.c. oddalić roszczenia uczestniczki z tego tytułu. Ponadto godzi się przytoczyć także inny pogląd wyrażony przez Sad Najwyższy w uchwale z dnia 8 stycznia 1980r. w sprawie III CZP 8/79, że współwłaściciel, który dokonał nakładów koniecznych na nieruchomość będącą przedmiotem współwłasności, nie może żądać zwrotu wartości tych nakładów, odpowiadających udziałowi pozostałych współwłaścicieli w całości nieruchomości, jeżeli w drodze podziału quoad usum nie korzystają oni z tej części nieruchomości, na którą zostały te nakłady dokonane. Powyższe skutkowało zasądzeniem spłat bez uwzględnienia nakładów uczestniczki na nieruchomość.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., stanowiącym, że każdy uczestnik ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. Przepis wyraża zasadę, która w niniejszym postępowaniu winna być zrealizowania z braku podstaw do zastosowania przewidzianych od niej wyjątków.

Pełnomocnikowi wnioskodawczyni przyznano koszty nieopłaconej pomocy pranej udzielonej z urzędu według norm przepisanych.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów orzeczono jak w postanowieniu.

Apelację od postanowienia złożyła uczestniczka postępowania B. Z. zaskarżając postanowienie w pkt III IV i V, zaskarżonemu postanowieniu zarzucając:

- obrazę przepisów postępowania, a mianowicie:

/ art. 686 k.p.c. poprzez nierozliczenie w niniejszym postępowaniu spłaconych przez uczestniczkę B. Z. długów spadkowych oraz wydatków na nieruchomość spadkową wynikających ze spłaty przez nią kredytu na zakup nieruchomości zaciągniętego przez spadkodawców H. i B. R. w kwocie (...)zł oraz ze spłaty przez uczestniczkę podatku od nieruchomości w kwocie (...)zł, opłaty za użytkowanie wieczyste w kwocie (...) zł oraz obowiązkowego ubezpieczenia nieruchomości w związku z kredytem w kwocie (...) zł;

/ art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niesprecyzowanie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia na jakie podstawie Sąd pierwszej instancji uznał za przedawnione roszczenie uczestniczki ad.1 o rozliczenie nakładów poczynionych na majątek, w szczególności poprzez brak wskazania, od jakiej daty Sad pierwszej instancji liczy wymagalność w/w roszczeń, co uniemożliwia weryfikację stanowiska Sadu pierwszej instancji;

- obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie:

/ art. 1034 § k.c. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie żądania uczestniczki ad.1 zwrotu od pozostałych spadkobierców przypadających na nich części spłaconego przez nią długu spadkowego;

/ art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie, mimo że podniesiony przez wnioskodawczynię zarzut przedawnienia jest okolicznościach niniejszej sprawy sprzeczny z zasadami współżycia społecznego i stanowi nadużycie prawa.

Mając powyższe zarzuty na uwadze uczestniczka wniosła o:

- zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez dokonanie działu spadku po H. R. i B. R. w drodze przyznania uczestniczce B. Z. udziałów w nieruchomości spadkowej przysługujących wnioskodawczyni E. K., uczestniczce D. K., uczestnikowi J. K. oraz uczestniczce M. D. (1) – bez spłat tytułem wyrównania ich udziałów

- ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika wnioskodawczyni kosztów nieopłaconej (w całości ani w części) pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni z urzędu.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja podlegała oddaleniu jako niezasadna.

Sąd pierwszej instancji dokonał w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych i Sąd Okręgowy przyjmuje te ustalenia w całości za własne.

Należy jedynie zaznaczyć, iż zarzuty odnoszące się do nakładów czynionych na nieruchomość a wpływające na jej wartość, podniesione na rozprawie w dniu 5 czerwca 2018r. pozostają sprzeczne z treścią pisemnej apelacji. W apelacji zarzuty odnosiły się do nieuwzględnienia w rozliczeniu pomiędzy uczestnikami spłaconego długu spadkowego i wydatków ponoszonych na poczet podatku od nieruchomości, opłat za użytkowanie wieczyste i ubezpieczenie. Wprost zawarto w apelacji stwierdzenie, iż przyjęcie wartości nieruchomości przez Sąd w oparciu o jej stan z chwili otwarcia spadku, pozostaje zgodne z żądaniem uczestniczki postepowania. W takiej sytuacji nakłady ponoszone przez uczestniczkę postepowania nie miały wpływu na ustalenie podstaw rozliczeń pomiędzy uczestnikami postepowania.

Zasadnie Sąd pierwszej instancji przyjął, iż roszczenie regresowe z tytułu długu spadkowego spłaconego przez wnioskodawczynię wynikającego z umowy sprzedaży budynku i oddaniu w użytkowanie wieczyste przedmiotowej nieruchomości uległo przedawnieniu.

Jeżeli jeden z dłużników solidarnych (a na takich zasadach odpowiadają spadkobiercy do działu spadku art. 1034 k.c.) spełnił świadczenie – może żądać zwrotu od pozostałych dłużników w częściach równych – art. 376 § 1 k.c. Przepis art. 1034 § 2 k.c. wprowadza jedyny wyjątek od powyższej zasady, że spadkobierca może żądać zwrotu od pozostałych spadkobierców w częściach, które odpowiadają wielkości ich udziału w spadku. Powołany przepis nie modyfikuje zasad odpowiedzialności za dług w pozostałych zakresach. Do czasu zatem działu spadku roszczenie regresowe w tym zakresie może być dochodzone w odrębnym procesie i roszczenie to przedawnia się z upływem lat 10, od chwili gdy dłużnik żądający regresu mógł wezwać zobowiązanego do zaspokojenia roszczenia regresowego (art. 118 k.c.). Nie wcześniej jednak niż po spełnieniu świadczenia przez dłużnika żądającego regresu.

Spłata kredytu zaciągniętego w związku z nabyciem nieruchomości przez spadkodawców ma znaczenie jedynie obligacyjne pomiędzy uczestniczką B. Z. a pozostałymi spadkobiercami. Spłata ta nie miała wpływu na powstanie prawa rzeczowego – prawa do dzielonej nieruchomości. W związku z powyższym spłata długu spadkowego nie może być oceniana tak jak żądanie w zakresie działu spadku. Sąd dokonując działu spadku może rozstrzygać również o wzajemnych roszczeniach współspadkobierców z tytułu spłaconych długów spadkowych (art. 686 k.p.c.) co ma zmierzać do całościowego rozstrzygnięcia sporu wynikającego ze spadkobrania. Nie zmienia to oceny, iż roszczenie w zakresie regresu z tytułu spłaty długów spadkowych nie zostaje pozbawione pozostaje samodzielnego charakteru do momentu działu spadku.

Sąd pierwszej instancji przeprowadził dowód z dokumentów w zakresie umowy sprzedaży z dnia (...)r., aktu notarialnego z dnia (...)dowodów wpłaty oraz zaświadczenia (...) w Ś. z dnia (...)., ((...)). Z zaświadczenia (...) z dnia 16.02.1990r. wynika, iż nabywcy nieruchomości H. i B. R. spłacili zadłużenie wynikające z umowy o sprzedaży budynku i oddaniu w użytkowanie wieczyste nieruchomości położonej w Ż. przy ul. (...) w kwocie (...) zł. Należało zatem przyjąć, iż najpóźniej z początkiem 1990r. wnioskodawczyni – bezspornie spłacającej powyższy dług (nabywcy nie żyli od (...)) służyło roszczenie regresowe w stosunku do pozostałych spadkobierców. Spłata długu (prawdopodobnie przed upływem terminu na jaki umowa kredytu została zawarta) oznacza wymagalność roszczenia regresowego w stosunku do pozostałych spadkobierców. W chwili dokonywania działu spadku (wniosek został złożony w dniu 5.02.2013r.), zarzut rozliczenia spłaconych długów spadkowych podniesiony w odpowiedzi na wniosek z 20.09.2013r. i roszczenie w tym zakresie z pewnością uległo przedawnieniu. Przedawnieniu również uległo roszczenie o ubezpieczenie spłaconego kredytu.

Na marginesie należy zaznaczyć, iż wartość spłaconego na 1990r. długu nie uwzględnia denominacji złotego. Co do zasady zatem nie było możliwe również uwzględnienie nominalnej wartości spłaconego długu (wskazanej również w apelacji) w rozliczeniu stron. Inicjatywa w tym zakresie spoczywała na uczestniczce postępowania. Sąd nie ma obowiązku z urzędu dokonywać waloryzacji długu spadkowego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2003 r. V CKN 1653/00, LEX).

Zasadnie powołana została uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r. (III CZP 11/06, LEX). Sąd Okręgowy podziela zawarty w niej ogólny pogląd odnoszący się do charakteru zobowiązania w zakresie ponoszenia wydatków na wspólną nieruchomość jako zobowiązania obligacyjnego w stosunkach pomiędzy współspadkobiercami. W konsekwencji również wydatki ponoszone przed dniem 20 września 2003r. co do zasady uległy przedawnieniu.

W zakresie wydatków na dzieloną nieruchomość tj. w zakresie ponoszonego podatku od nieruchomości i opłat za użytkowanie wieczyste należało, co do zasady przyjąć, iż wydatki te w okolicznościach sprawy obciążają uczestniczkę postępowania. Bezspornym pozostawało w sprawie, iż uczestniczka postępowania B. Z. zajmowała przedmiotową nieruchomość wraz z synem M. Z.. Wnioskodawczyni ani pozostali uczestnicy w okresie, za jaki ponoszone były wydatki nie korzystali z niej. W istocie zatem doszło w sposób dorozumiany do ustalenia sposobu korzystania z nieruchomości. Okoliczności sprawy wskazują, iż sposób korzystania z nieruchomości miał trwały charakter. Wnioskodawczy i inni uczestnicy postępowania nie zgłaszali swoich roszczeń wynikających ze sposobu korzystania z nieruchomości. Nie czynią tego również w niniejszym postępowaniu. W takiej sytuacji korzystanie z rzeczy nie narusza art. 206 k.c. i nie rodzi roszczeń wynikających z odmiennego ustalenia sposobu korzystania z nieruchomości w zakresie pobierania z niej pożytków i ponoszenia na nią wydatków ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 kwietnia 2016 r. I ACa 1197/15, LEX). Oświadczenie woli w zakresie podziału do korzystania może zostać wyrażone przez każde zachowanie ujawniające w sposób dostateczny tę wolę, również poprzez milczeniem, bierne zachowanie i godzenie się na faktyczny sposób korzystania z nieruchomości ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r. III CSK 137/16, LEX). W cyt. wyżej postanowieniu Sąd Najwyższy zaznaczył, iż założenie to pozostaje uzasadnione w sytuacji gdy można przyjąć, iż żaden ze współwłaścicieli nie sprzeciwiał się określonemu sposobowi korzystania z nieruchomości i sposób ten pozostawał utrwalony. Okoliczności sprawy wskazują, na taki utrwalony sposób korzystania z nieruchomości, z tej przyczyny również, co do zasady, wydatki związane z utrzymaniem nieruchomości, w czasie gdy korzystała z niej jedynie uczestniczka postępowania B. Z. wyłącznie ją obciążają.

Ponadto wysokość wydatków zgłoszonych do rozliczenia również nie spełnia warunku właściwego określenia żądania i zasad ustalania ich zwaloryzowanej wartości według miernika, który można zweryfikować w tym postępowaniu.

Z powyższych względów ponowione wnioski dowodowe w apelacji pozostawały już bezprzedmiotowe. Nie miało znaczenia bowiem ustalenia czasu ponoszenia wydatków i ich wysokości.

Zarzut naruszenia art. 5 k.c. poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia roszczenia jako nadużycie prawa również nie zasługuje na uwzględnienie. Należy zaznaczyć, iż nawet jego uwzględnienie nie miało wpływu na zgłoszone do rozliczenia wydatki i spłata długów z uwagi na sposób zgłoszenia ich wartości. Wnioskodawczyni skorzystała ze swojego uprawnienia i nie można w tym zakresie czynić jej zarzutu. Należy bowiem podkreślić okoliczności sprawy. Od otwarcia spadku i dziedziczenia przez uczestniczkę B. Z. upłynęło prawie 40 lat do chwili złożenia wniosku przez wnioskodawczynię. Uczestniczka postępowania posiadała wiedzę o podstawach nabycia nieruchomości i kolejnych spadkobiercach – żonie spadkodawcy i jej dziecku. Trudno przyjąć, iż do rozliczenia długu spadkowego miałoby dojść w oparciu o przesłankę naruszenia zasad współżycia społecznego. Interes uczestniczki postępowania wynikający z faktycznego, niekwestionowanego zajmowania nieruchomości i dbania o zachowanie stanu posiadania i jej aktualna sytuacja zdrowotna i życiowa miałby zostać przeciwstawiony prawu do spadku wnioskodawczyni. W ocenie Sądu nie można przyjąć, iż doszło do nadużycia prawa przez wnioskodawczynię w zakresie podniesionego zarzutu przedawnienia. Przyczyny przedawnienia pozostają bowiem po stronie uczestniczki postępowania a uszczerbek jakiego doznaje pozostaje konsekwencją zaniechania zapewnienia sobie formalnych praw do spadku.

Mając powyższe na uwadze apelacja podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej wnioskodawczyni orzeczono na podstawie § 12 pkt 3 w zw. z § 8 pkt 5 w zw. z w zw. z § 16 ust 1 pkt 1 w zw. z § 4 ust 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714). Przyznana została od Skarbu Państwa – Sadu Rejonowego w Świdnicy na rzecz pełnomocnika z urzędu kwota 1.476 zł.

(...)