Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2024 roku

Sąd Rejonowy w Głubczycach I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Krzysztof Chruszczewski

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Monika Bliźnicka

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2024 roku

sprawy z powództwa (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K.

przeciwko P. B. (1)

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego P. B. (1) na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. kwotę 18 349,79 zł (osiemnaście tysięcy trzysta czterdzieści dziewięć złotych 79/100), z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty.

2.  zasądzone w pkt 1 od pozwanego P. B. (1) na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. świadczenie jest wymagalne solidarnie z P. B. (2), co do którego świadczenie w tej samej wysokości zostało zasądzone nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Głubczycach dnia 18 listopada 2022 roku w sprawie I Nc 400/22.

3.  zasądza od pozwanego P. B. (1) na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. kwotę 4 671,00 zł (cztery tysiące sześćset siedemdziesiąt jeden złotych), tytułem zwrotu poniesionych kosztów procesu, w tym kwotę 3 600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych), tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 254/22 upr.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do tutejszego Sądu dnia 24 sierpnia 2022 roku powód (...) 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. domagał się od pozwanych P. B. (2) i P. B. (1) zasądzenia solidarnie kwoty 18 349,71 zł wraz z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej czterokrotność stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, nie wyższej jednak niż dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie), od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów procesu. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że roszczenie wynika z zawartej pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda a T. B. umowy pożyczki o nr (...) z dnia 08.06.2015 roku. Podnosił, że T. B. zmarła 15 września 2019 roku, nie regulując należności z tytułu w/w umowy pożyczki, a spadek po niej na podstawie ustawy nabyli pozwani P. B. (2) i P. B. (1).

W dniu 18 listopada 2022 r. w sprawie został wydany nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, który pozwany P. B. (1) zaskarżył w całości zarzucając niewykazanie daty wymagalności roszczenia, brak wykazania wysokości roszczenia oraz wątpliwości co do ważności umowy. Podnosząc powyższe zarzuty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zwrot od powoda kosztów procesu.

W dalszych pismach procesowych jak i w toku postępowania sądowego strony podtrzymały swoje stanowiska. Przy czym pozwany dodatkowo wniósł o ustalenie, że wysokość poniesionych kosztów udzielenia pożyczki (kredytu konsumenckiego) zastrzeżonych w umowie pożyczki Nr (...) z dnia 8 czerwca 2015 r., została zastosowana w celu obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych, a tym samym stanowiły niedozwolone postanowienia umowne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 8 czerwca 2015 roku T. B. – matka pozwanych zawarła z pierwotnym wierzycielem Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) Nr (...), opiewającą na kwotę 28 000,00 zł na warunkach określonych niniejszą umową i Regulaminem, stanowiącym załącznik nr 1 do umowy.

Podczas zawierania umowy T. B. zachowywała się sprawnie przy kompletowaniu dokumentacji pożyczki, jej zachowanie było normalne, adekwatne do sytuacji.

Pożyczkobiorca zobowiązała się do spłaty pożyczonej kwoty do dnia 10 maja 2025 roku w miesięcznych ratach płatnych bez wezwania zgodnie z planem spłaty. Rata miesięczna wynosiła 352,37 złotych. W razie nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub w części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia, naliczane miały być odsetki wg stopy odsetek obowiązującej dla pożyczek przeterminowanych, nie więcej niż czterokrotność wysokości odsetek kredytu lombardowego NBP.

Zabezpieczeniem pożyczki było poręczenie Z. B., który zmarł 20 listopada 2017 roku.

Zgodnie z § 28 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek w (...), który stanowił integralną część umowy pożyczki, w razie ustania członkostwa, w tym w przypadku śmierci pożyczkobiorcy/kredytobiorcy roszczenie o zwrot pożyczki/kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa, a takie ma miejsce w chwili śmierci.

J. B. była członkiem (...) i posiadała rachunek osobisty - Indywidualne Konto Spółdzielcze (IKS), na który została dokonana wypłata pożyczki i za pomocą którego była spłacana. Pożyczka została przelana na rachunek osobisty IKS J. B. dnia 8 czerwca 2015 roku i rozdysponowana zgodnie z dyspozycjami pożyczkobiorcy.

/ dowód: umowa pożyczki k. 34-36 i 127-135, zeznania świadka K. N. – k. 278, uchwały k. 38-39, regulamin k. 44-45, wniosek o przyznanie pożyczki k. 118-121, deklaracja poręczyciela – k. 122-123, oświadczenie – k. 124, dyspozycje wypłaty przelewem – k. 125-135, zestawienie z rachunku rozliczeniowego k. 135-144, rozliczenie wysokości zadłużenia k. 102-103, deklaracja członkowska k. 104, regulamin indywidualnych kont – k. 145-147, decyzja ZUS – k. 148, 181-183 uchwały wraz z tabelami prowizji i opłat – k. 152-156, harmonogram spłat – k. 157-158, pełnomocnictwa – k. 159-160, 162-162, tabela zmian oprocentowania – k. 161,statut – k. 164-166 /

T. B. zmarła 15 września 2019 roku, nie regulując należności wynikających z zawartej z pożyczkodawcą przedmiotowej umowy.

Zadłużenie na dzień wymagalności tj. na dzień 15 września 2019 roku wynosiło 18 749,89 złotych i składało się z kapitału w wysokości 18 726,80 złotych i odsetek umownych w wysokości 23,09 złotych.

/ dowód: odpis skrócony aktu zgonu k. 37, raport spłaty k. 55-57, rozliczenie wysokości zadłużenia k. 102-103 /

Dnia 18 lutego 2022 roku Sąd Rejonowy w Głubczycach w sprawie sygn. akt I(...) stwierdził, że spadek po T. B. na podstawie ustawy dziedziczą synowie P. B. (2) i P. B. (1) po ½ części każdy z nich.

Nie toczyło się postępowanie o spis inwentarza po zmarłej T. B..

/ dowód: postanowienie - k. 51, pismo – k. 52, 53 /

Pierwotny wierzyciel Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo – Kredytowa im. F. S. z siedzibą w G. umową z dnia 20 grudnia 2019 roku dokonał przelewu tej wierzytelności na rzecz (...) 1 Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (...).

/dowód: umowa przelewu wierzytelności – k. 20-23, oraz dokumenty jak karta 6-19, 24-33 /

Pismami zatytułowanymi „Przedsądowe wezwanie do zapłaty", datowanymi na dzień 19 maja 2022 roku, a kierowanymi do pozwanych, strona powodowa wezwała P. B. (1) i P. B. (2) - jako spadkobierców T. B., do zapłaty kwoty 17 448,30 złotych z tytułu udzielonej spadkodawcy pożyczki, na które składała się kwota: 15 101,58 złotych – kapitał pożyczki oraz 2 326,72 złotych – odsetki.

/ dowód: przedsądowe wezwania do zapłaty wraz z potwierdzeniami nadania – k. 40-43 /

U T. B. w kwietniu 2019 roku po wykonaniu USG jamy brzusznej w SP ZOZ w G. rozpoznano marskość wątroby.

/ dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 189-190 /

Na dzień wniesienia pozwu zaległa kwota w wysokości 18 349,71 złotych składała się pozostałego kapitału pożyczki w wysokości 15 101,58 złotych oraz wszystkich odsetek w łącznej wysokości 3 248,13 złotych.

/ dowód: raport spłaty k. 55-57 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Sąd ustalił stan faktyczny w istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kwestiach na podstawie przedstawionych do sprawy dowodów, którym dał wiarę w całości albowiem ich rzetelność i wiarygodność nie budzi żadnych wątpliwości. Uwzględnił także zeznania świadka K. N., która kojarzyła T. B. i jej zachowanie podczas zawierania umowy pożyczki.

W przedmiotowej sprawie kwestią bezsporną było, że T. B. zawarła z pierwotnym wierzycielem Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. umowę pożyczki (kredytu konsumenckiego) Nr (...), jak również to, że nie uregulowała w całości należności wynikających z zawartej umowy. Poza sporem pozostawała również okoliczność, iż powód jest nabywcą wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki o nr (...), jak i to, że na P. B. (2) i P. B. (1) przeszły prawa i obowiązki zmarłego pożyczkobiorcy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zobowiązanie do zwrotu pożyczki - kredytu konsumenckiego zmarłej T. B. wchodzi w skład spadku po niej jako dług spadkowy, zgodnie bowiem z art. 922 § 1 k.c. na spadkobierców przechodzą prawa i obowiązki majątkowe wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, których podmiotem był spadkodawca, niezależnie od źródła, z którego dany stosunek obligacyjny wypływa.

Należy w tym miejscu podkreślić, że umowę pożyczki jako kredytu konsumenckiego regulują przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie natomiast z art. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, ustawę stosuje się także do umów o kredyt konsumencki, który spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi.

P. B. (2) i P. B. (1) są spadkobiercami spadku po T. B. po ½ części każdy z nich. Tym samym ponoszą on odpowiedzialność za uregulowanie wobec wierzycieli spadkowych długów T. B. do wysokości określonej wartością aktywów, przy czym nie sporządzono spisu inwentarza i nie ustalono stanu czynnego spadku. Stosownie natomiast do treści art. 1034 § 1 k.c. – do chwili działu spadku – spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe.

W ocenie Sądu, w toku postępowania powódka przedłożonymi dokumentami wykazała, że pożyczkobiorca nie spłacił kwoty zadłużenia, na które składały się: zaległy kapitał pożyczki w wysokości 15 101,58 złotych oraz odsetki w łącznej wysokości 3 248,13 złotych.

Odnosząc się natomiast do zarzutów zgłoszonych przez pozwanego P. B. (2), w ocenie Sądu chybiony jest zarzut niewykazania daty wymagalności roszczenia. Wymagalność pożyczki należało bowiem niewątpliwie przyjąć w oparciu o datę zgonu pożyczkobiorcy, ponieważ zgodnie z § 28 Regulaminu udzielania kredytów i pożyczek w (...), który stanowił integralną część umowy pożyczki, w razie ustania członkostwa, w tym w przypadku śmierci pożyczkobiorcy/kredytobiorcy roszczenie o zwrot pożyczki/kredytu staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa, a takie ma miejsce w chwili śmierci. Postawienie pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności powoduje natomiast obowiązek bezzwłocznej spłaty całego zadłużenia z tytułu wykorzystania pożyczki wraz z należnymi odsetkami i innymi kosztami. Niewątpliwie zatem powód miał prawo z dniem śmieci T. B. postawić w stan natychmiastowej wymagalności niespłaconą przez nią pożyczkę, a obowiązkiem jej spłaty obciążyć jej spadkobierców.

Nieuprawniony jest w także zdaniem Sądu zarzut niewykazania istnienia powództwa co do jego wysokości. Powód celem wykazania wysokości kwoty dochodzonej w niniejszym postępowaniu przedłożył szereg dokumentów, w tym rozliczenie wysokości zadłużenia, w którym widnieją wpłacane i zaksięgowane na poczet pożyczki kwoty w okresie od 10 czerwca 2015 roku do 10 września 2019 roku, ich daty, a także wysokość odsetek karnych i umownych oraz koszty upomnień. Dołączono również zestawienie operacji z rachunku płatniczego IKS+, którego zapisy współgrają z wyliczeniami powoda i w ocenie Sądu w pełni wykazują jego roszczenie.

Strona pozwana kwestionując prawidłowość wyliczeń dochodzonej kwoty, nie przedłożyła, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 6 k.c., żadnych dowodów na to, że przedłożone przez powoda rozliczenie zadłużenia czy też zestawienie operacji, są nierzetelne bądź niewiarygodne. Nie wykazała też aby spełniła swój obowiązek w wyższym zakresie, niż twierdzi.

Także zarzut pozwanego, iż T. B. w dacie podpisywania umowy nie posiadała zdolności do podejmowania żadnych rozsądnych działań, w tym nie posiadała zdolności do czynności prawnych i poddawanie tym samym w wątpliwość ważności umowy, należy uznać za gołosłowny. Całokształt zgromadzonych dowodów przekonuje o tym, że J. B. zawierając umowę pożyczki działała z dostatecznym rozeznaniem, a jej oświadczenia woli nie zostały złożone w warunkach braku świadomości i swobody w rozumieniu art. 82 k.c. Jak wynika bowiem z zeznań świadka K. N. – pracownika placówki (...) w G., podczas zawierania umowy T. B. była sprawna intelektualnie, zachowywała się sprawnie przy kompletowaniu dokumentacji pożyczki, jej zachowanie było normalne, adekwatne do sytuacji.

Sąd nie podziela również argumentacji pozwanego o abuzywności postanowień umownych dotyczących naliczania prowizji. Obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, która obok odsetek stanowi wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia pożyczkobiorcy środków finansowych i jest powszechnie stosowana nie tylko przez podmioty oferujące pożyczki krótkoterminowe, ale także instytucje bankowe. Na takiej samej zasadzie dozwolone jest pobieranie od pożyczkobiorców opłat przygotowawczych, czy też za udzielenie pożyczki. Ustalone przez powoda opłaty mieszczą się przy tym w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianych art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim.

W tym miejscu należy zauważyć, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu. Wymagalność w niniejszej sprawie została ustalona z dniem śmierci dłużnika głównego, tj. pożyczkobiorczyni T. B., czyli z dniem postawienia pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności, co miało miejsce 15 września 2019 roku, zaś powództwo w niniejszej sprawie zostało wytoczone w dniu 24 sierpnia 2022 roku, a zatem nie upłynął trzyletni termin przedawnienia, który w niniejszej sprawie znajdował zastosowanie.

W tych okolicznościach, Sąd uwzględnił powództwo w całości i zasądził od P. B. (1) na rzecz powoda (...) 1 Niestandaryzowanego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Wierzytelności z siedzibą w K. kwotę 18 349,79 zł, z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty, ustalając przy tym, że świadczenie to jest wymagalne solidarnie z P. B. (2), co do którego świadczenie w tej samej wysokości zostało zasądzone nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Głubczycach dnia 18 listopada 2022 roku w sprawie I Nc (...).

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 98 k.p.c. i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającego niniejszy spór pozwanego na rzecz powoda kwotę 4 671,00 zł, w tym 3 600,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Dodatkowo kwotę tą zasądzono wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, po myśli art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak na wstępie.