Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

12 października 2023 r.

Sąd Rejonowy w Opolu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Aleksandra Ciąglewicz - Miśta Protokolant: starszy sekretarz sądowy Agnieszka Grzesiak

po rozpoznaniu na rozprawie 28 września 2023 r. w O.

sprawy z powództwa Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O.

przeciwko R. P.

z udziałem interwenienta ubocznego Gminy K.

o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego

zasądza od pozwanego R. P. na rzecz powoda Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O. kwotę 23 809,77 zł (dwadzieścia trzy tysiące osiemset dziewięć złotych i 77/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 października 2019 r. do dnia zapłaty,

w pozostałym zakresie powództwo oddala,

odstępuje od obciążania pozwanego kosztami postępowania powoda oraz interwenienta ubocznego,

zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Opolu na rzecz pełnomocników z urzędu adwokata G. Ć. oraz adwokata B. F. kwoty po 4428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) tj. 3600 zł netto plus 828 zł podatku VAT, tytułem wynagrodzenia za pełnione czynności w sprawie,

nakazuje zwrócić od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Opolu na rzecz Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O. kwotę 181,26 zł (sto osiemdziesiąt jeden złotych i 26/100), a na rzecz Gminy K. kwotę 156,36 zł (sto pięćdziesiąt sześć złotych i 36/100) tytułem niewykorzystanych części zaliczek.

Sygn. akt I C 1352/20

UZASADNIENIE

Powód Krajowy Ośrodek (...) z siedzibą w W. Oddział Terenowy w O. domagał się od pozwanego R. P. zapłaty kwoty 26 364,48 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu (11 października 2019 r.) do dnia zapłaty. Wniósł również o zwrot kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wyjaśnił, że w skład jego zasobu wchodzi lokal mieszkalny, który jest zajmowany przez pozwanego bez tytułu prawnego. Wskazał, że R. P. na dzień wniesienia pozwu zalega z zapłatą odszkodowania za bezprawne zajmowanie lokalu w łącznej wysokości 26 364,48 zł za okres od marca 2017 r. do września 2019 r. Mimo wezwań do zapłaty pozwany nie uregulował należności. Dalej powód podał, że na żądaną pozwem kwotę składa się należność główna w kwocie 24 236,63 zł oraz naliczone do dnia 10 października 2019 r. odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości 2127,85 zł.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty, a także w pismach z 7 marca 2021 r. i 23 grudnia 2021 r. pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Wskazał, że to Gmina K., jako zobowiązana do zapewnienia pozwanemu lokalu socjalnego, winna ponosić odpowiedzialność za ewentualne szkody, jakie poniosła strona powodowa. Ponadto stał na stanowisku, że powództwo winno zostać oddalone w całości z uwagi na zasady współżycia społecznego, w związku z jego złym stanem zdrowia, trudną sytuacją życiową i materialną.

Interwenient uboczny Gmina K. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zwrot kosztów procesu. Powodowi zarzucił nieudowodnienie kwoty dochodzonego roszczenia, a same przedłożone do pozwu faktury uznał za niepotwierdzające zasadności żądania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal mieszkalny położony w R. przy ul. (...) o powierzchni 85,80 m2 wchodzi w zasoby Krajowego Ośrodka (...) z siedzibą w W. (dalej jako: (...)). Do lokalu przynależy pomieszczenie gospodarcze o powierzchni 17,64 m2. Na podstawie umowy najmu z 1 stycznia 2014 r. lokal zajmował R. P. wraz z żoną S. P..

dowód:

- okoliczność bezsporna,

W dniu 3 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich wydał wyrok w sprawie o eksmisję przeciwko R. P. i jego żonie (sygn. akt I C 735/15). We wskazanym wyroku sąd nakazał pozwanym opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego położonego w R. powodowi. Jednocześnie sąd wstrzymał wykonanie opróżnienia przedmiotowego lokalu do czasu złożenia pozwanemu przez Gminę K. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Na podstawie wskazanego wyroku w czerwcu 2016 r. Gmina K. umieściła R. P. i S. P. na liście osób oczekujących na zawarcie umowy najmu lokalu socjalnego.

Pismem z 9 sierpnia 2019 r. powód zwrócił się do Gminy K. o wskazanie lokalu socjalnego dla R. P. i S. P. oraz przedłożenia oferty najmu lokalu socjalnego.

Oferta zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego położonego w K. przy ul. Os. (...) została złożona pozwanemu pismem z 22 sierpnia 2019 r. Przyjął on ofertę i zawarł umowę najmu lokalu socjalnego. Dlatego też (...) wezwał pozwanego do wydania dotychczas zajmowanego mieszkania w R., co nastąpiło 18 października 2019 r.

dowód:

- pismo z 24 czerwca 2016 r., k. 108,

- wniosek z 9 sierpnia 2019 r., k. 109,

- pismo z 22 sierpnia 2019 r., k. 110,

- wezwanie do wydania nieruchomości z 19 września 2019 r., k. 112,

- protokół zdawczo-odbiorczy lokalu z 18 października 2019 r., k. 113,

Pismem z 20 listopada 2017 r. Oddział Terenowy (...) w O. wezwał R. P. do zapłaty kwoty 6182,25 zł tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie z zajmowanego lokalu.

Następnie, w piśmie z 16 stycznia 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 8552,05 zł.

Wobec braku reakcji wzywanego, powód wystosował do niego ostateczne wezwanie do zapłaty datowane na 2 stycznia 2019 r. Domagał się w nim zapłaty kwoty w wysokości 18 006,11 zł.

Pismem datowanym na 8 października 2019 r. powód zwrócił się do pozwanego o uregulowanie w terminie 7 dni od otrzymania wezwania zaległości w kwocie 26 364,48 zł.

Pozwany nie zapłacił żądanej sumy.

dowód:

- wezwania do zapłaty z potwierdzeniem odbioru k. 10-13, 36,

Miesięczna rynkowa stawka czynszu, jaką można było uzyskać z tytułu najmu lokalu w R. za okres od 1 marca 2017 r. do 30 września 2019 r. wynosiła 4,49 zł/m2. Z lokalu mieszkalnego w R. przy ul. (...) można było uzyskać miesięczny czynsz rynkowy w kwocie 385,24 zł.

Miesięczna rynkowa stawka czynszu za pomieszczenia gospodarcze w R. w okresie od 2015 r. do 1 stycznia 2020 r. wynosiła 0,50 zł/m2. Odpowiada ona stawce w wysokości 8,80 zł stosowanej przez (...) dla pomieszczenia gospodarczego przynależącego do lokalu mieszkalnego jw.

Miesięczna stawka czynszu, jaką byłby obowiązany uiszczać pozwany za lokal, gdyby lokal ten wchodził do mieszkaniowego zasobu Gminy K., na podstawie umowy najmu lokalu socjalnego w okresie od 1 marca 2017 r. do 30 września 2019 r., wynosiłaby 0,59 zł za m2 powierzchni użytkowej. Tym samym miesięczny czynsz za wskazany lokal w R. wynosiłby wówczas 50,62 zł.

dowód:

- opinia główna i uzupełniająca biegłego z zakresu szacowania (...), k. 224-243, 260-263,

W okresie od 1 marca 2017 r. do 30 września 2019 r. wysokość stawek opłat za dostawę mediów, jakie obowiązywały w lokalach komunalnych i socjalnych Gminy K. kształtowały się następująco:

- opłata za centralne ogrzewanie w całym w/w okresie – 3,20 zł,

- opłata za wywóz nieczystości stałych:

od 1 marca 2017 r. do 31 marca 2019 r. – 12,50 zł,

od 1 kwietnia 2019 r. do 30 września 2019 r. – 18 zł,

- łączna opłata za dostawę zimnej wody i wywóz nieczystości ciekłych:

od 1 marca 2017 r. do 31 marca 2017 r. – 10,51 zł,

od 1 kwietnia 2017 r. do 31 maja 2018 r. – 11,10 zł,

od 1 czerwca 2018 r. do 31 maja 2019 r. – 11,43 zł,

od 1 czerwca 2019 r. do 30 września 2019 r. – 11,69 zł.

Stawki opłat za wywóz nieczystości stałych, wywóz nieczystości ciekłych oraz dostawę zimnej wody obowiązywały za osobę w lokalu. Natomiast stawka za centralne ogrzewanie naliczana była za metr kwadratowy lokalu.

dowód:

- pismo z 12 i 17 maja 2023 r., k. 287-288,

Za okres marzec 2017 r. – wrzesień 2019 r., kiedy to R. P. oraz jego żona bezumownie zajmowali lokal w R. przy ul. (...), (...) wystawił pozwanemu następujące faktury:

-(...)z 13 marca 2017 r. na kwotę 753,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 11 kwietnia 2017 r. na kwotę 753,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 11 maja 2017 r. na kwotę 753,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 8 czerwca 2017 r. na kwotę 753,37 zł,

przy czym każda w powyższych obejmowała następujące pozycje:

czynsz za pomieszczenie przynależne – 8,80 zł,

centralne ogrzewanie – 248,82 zł,

nieczystości płynne – 43,68 zł,

nieczystości stałe – 25 zł,

zimna woda – 29,82 zł,

czynsz za lokal mieszkalny – 397,25 zł;

- faktura VAT nr (...) z 13 lipca 2017 r. na kwotę 717,05 zł, w tym:

czynsz za pomieszczenie przynależne – 8,80 zł,

centralne ogrzewanie – 236,82 zł,

nieczystości płynne – 41,57 zł,

nieczystości stałe – 23,79 zł,

zimna woda – 28,38 zł,

czynsz za lokal mieszkalny – 378,11 zł;

- faktura VAT nr (...) z 9 sierpnia 2017 r. na kwotę 776,13 zł, w tym:

czynsz za pomieszczenie przynależne – 8,80 zł,

centralne ogrzewanie – 260,82 zł,

nieczystości płynne – 52,79 zł,

nieczystości stałe – 26,21 zł,

zimna woda – 30,26 zł,

czynsz za lokal mieszkalny – 397,25 zł;

- faktura VAT nr (...) z 13 września 2017 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 18 października 2017 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 15 listopada 2017 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 14 grudnia 2017 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 12 stycznia 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 15 lutego 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 20 marca 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 18 kwietnia 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 17 maja 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 20 czerwca 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

- faktura VAT nr (...) z 16 lipca 2018 r. na kwotę 760,37 zł,

przy czym każda z powyższych obejmowała:

czynsz za pomieszczenie przynależne – 8,80 zł,

centralne ogrzewanie – 248,82 zł,

nieczystości płynne – 50,68 zł,

nieczystości stałe – 25 zł,

zimna woda – 29,82 zł,

czynsz za lokal mieszkalny – 397,25 zł;

- faktura VAT nr (...) z 13 sierpnia 2018 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 19 września 2018 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 18 października 2018 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 16 listopada 2018 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 11 grudnia 2018 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 15 stycznia 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 11 lutego 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 13 marca 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 9 kwietnia 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 7 maja 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 11 czerwca 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 9 lipca 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 5 sierpnia 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

- faktura VAT nr (...) z 9 września 2019 r. na kwotę 811,85 zł,

przy czym każda z powyższych faktur obejmowała:

czynsz za pomieszczenie przynależne – 8,80 zł,

centralne ogrzewanie – 300,30 zł,

nieczystości płynne – 50,68 zł,

nieczystości stałe – 25 zł,

zimna woda – 29,82 zł,

czynsz za lokal mieszkalny – 397,25 zł.

Termin płatności każdej z faktur przypadał na ostatni dzień miesiąca. Pozwany nie uiszczał należności z w/w faktur.

dowody:

- faktury VAT za okres marzec 2017 r. - wrzesień 2019 r., k. 14-35, 234, 278-285,

- przesłuchanie pozwanego – protokół rozprawy z 29.09.2023 r. – k. 314, nagranie k. 315.

R. P. jest osobą z orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (od 19.07.2022 r. na stałe). Jest schorowany – choruje m.in. na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, otyłość, ma chore serce, nerki, kłopoty z kręgosłupem, problemy ze wzrokiem. Utrzymuje się wyłącznie ze świadczeń pomocy społecznej.

dowody:

- orzeczenia o niepełnosprawności z 29.07.2005 r. i 19.07.2022 r. – k. 152 i 308,

- dokumentacja medyczna pozwanego – k. 153-171, 312-313,

- przesłuchanie pozwanego – protokół rozprawy z 29.09.2023 r. – k. 314, nagranie k. 315.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało w znacznej części na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód domagał się od pozwanego zapłaty odszkodowania w wysokości 26 364,48 zł za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego stanowiącego własność powoda. Z kolei pozwany kwestionował żądanie pozwu, zarzucając jego bezzasadność w zakresie wysokości dochodzonej kwoty. Wskazywał na błędnie przyjętą przez powoda podstawę prawną. Dodatkowo w jego ocenie odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi nie pozwany, lecz Gmina K., która nie zapewniła pozwanemu lokalu socjalnego w stosownym czasie. Stał on również na stanowisku, że z uwagi na jego trudną sytuację życiową i zdrowotną, żądanie powoda należy uznać za działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i art. 5 kc.

Bezsporne pomiędzy stronami pozostawało, że lokal mieszkalny położony w R. przy ul. (...) stanowi własność powoda. Nie ulegało również wątpliwości, że pozwany wraz z małżonką do 18 października 2019 r. zajmował lokal, co potwierdza znajdujący się w aktach sprawy protokół zdawczo-odbiorczy. Strony pozostawały także zgodne co do tego, że wyrokiem z 3 marca 2016 r. Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich nakazał pozwanemu opróżnienie i wydanie lokalu, jednocześnie wstrzymując wykonanie tego obowiązku do czasu złożenia pozwanemu przez Gminę K. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Bezsprzecznie Gmina złożyła pozwanemu takową ofertę 22 sierpnia 2019 r., a on z niej skorzystał. Nie podlegało również kwestionowaniu, że pozwany znajduje się z trudnej sytuacji materialnej, jest osobą z orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, schorowaną. Kwestią sporną było natomiast to, czy pozwany jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania za zajmowanie lokalu powoda w okresie od marca 2017 r. do września 2019 r. bez tytułu prawnego. Kolejno, wobec zarzutu pozwanego, ustalenia wymagała również wysokość należnego powodowi odszkodowania.

Ustaleń stanu faktycznego sąd dokonał na podstawie dokumentów przedstawionych przez powoda, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony. Zakwestionowano zasadność dochodzonych tytułem bezumownego korzystania kwot czynszu i innych opłat za korzystanie z lokalu i w tym zakresie, na podstawie art. 278 § 1 kpc, sąd dopuścił dowód z opinii biegłego, który oszacował wartość rynkową czynszu najmu za zajmowany lokal. W ocenie sądu opinia biegłego została sporządzona rzetelnie i szczegółowo, a jej wnioski zostały przedstawione w sposób jasny i zrozumiały. Uzupełniająco, w zakresie dotyczącym sytuacji życiowej pozwanego, sąd przeprowadził dowód z jego przesłuchania.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego (zwaną dalej: „ustawą o ochronie praw lokatorów”). Zgodnie z przywołanym przepisem osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.

Należy zwrócić uwagę, że w odniesieniu do wysokości odszkodowania od osób uprawnionych do lokalu socjalnego, w okresie objętym żądaniem pozwu doszło do zmiany przepisów prawnych.

Do 20 kwietnia 2019 r. wysokość należnego właścicielowi zajmowanego bezumownie lokalu regulował przepis art. 18 ust. 3 w/w ustawy, który stanowił, że osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Następnie, ustawą 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 756, zwanej dalej: „ustawą zmieniającą”) doszło do istotnej zmiany dotyczącej omawianej kwestii. Art. 2 pkt 12 ustawy zmieniającej zmodyfikował treść art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów dodając m.in. ust. 3a, który uregulował wysokość odszkodowania należnego od oczekujących na lokal socjalny od 21 kwietnia 2019 r. Od tej pory osoby uprawnione do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, uiszczają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać za zajmowany lokal, gdyby lokal ten wchodził w skład mieszkaniowego zasobu gminy, na podstawie umowy najmu socjalnego lokalu. Obowiązek pokrycia właścicielowi różnicy między wysokością odszkodowania [w wysokości dotychczasowego czynszu i innych opłat], a wysokością odszkodowania uiszczanego przez byłego lokatora, ciąży na gminie.

Wobec tego należy podkreślić, że na podstawie przepisów prawa, które uległy zmianie na przestrzeni okresu objętego żądaniem pozwu, za okres od marca 2017 r. do końca marca 2019 r. pozwany powinien był uiszczać odszkodowanie za zajmowanie lokalu mieszkalnego na podstawie art. 18 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, w brzmieniu obowiązującym do 20 kwietnia 2019 r., a następnie na podstawie art. 18 ust. 3a ustawy o ochronie praw lokatorów, który wszedł w życie 21 kwietnia 2019 r.

Przepisy przejściowe ustawy zmieniającej nie regulowały kwestii intertemporalnych omawianego zagadnienia, należy zatem przyjąć, że nowe (zmienione) przepisy art. 18 znajdują zastosowanie do odszkodowań za bezumowne korzystanie z lokalu od osób uprawnionych do otrzymania lokali socjalnych od chwili wejścia ich w życie, czyli od 21 kwietnia 2021 r. Biorąc pod uwagę, że termin zapłaty odszkodowania od pozwanego przypadał w ostatnim dniu miesiąca, to od kwietnia 2019 r. odszkodowanie to należało obliczać na podstawie zmienionego przepisu.

Nie można zgodzić się z pozwanym, że wysokość odszkodowania za cały okres objęty pozwem należy obliczyć na podstawie zmienionego już przepisu art. 18 ust. 3a ustawy o ochronie praw lokatorów. Na poparcie swojego stanowiska w tym zakresie pozwany powoływał art. 18 ustawy zmieniającej, którego treść brzmiała: „W celu realizacji orzeczeń sądowych przyznających uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego wydanych przed dniem wejścia w życie art. 2 i art. 4 niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 2 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą”. Zdaniem sądu z treści wskazanego przepisu nie wynika podana przez pozwanego zasada. Przepis ten nie obejmuje kwestii obliczania odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, a dotyczy wyłącznie kwestii formalnych – obowiązków gmin dotyczących wykonywania wyroków sądów w zakresie przyznawania lokali socjalnych uprawnionym osobom, zawartych w zmienianej ustawie. Ponadto interpretacja zaproponowana przez pozwanego prowadziłaby do nieakceptowanych słusznościowo wniosków – zaleganie z zapłatą odszkodowania byłoby bardziej „opłacalne” dla zobowiązanego w porównaniu z regularnym jego uiszczaniem, bo po zmianie przepisów zaległości dłużników miałyby ulec zmniejszeniu w porównaniu do płaconych w terminie należności.

Mając na uwadze powyższe, sąd uznał, że za okres zamieszkiwania lokalu powoda przypadający na czas przed wprowadzeniem art. 18 ust. 3a ustawy o ochronie lokatorów, a więc od marca 2017 r. do końca marca 2019 r., odszkodowanie należne powodowi od pozwanego winno odpowiadać regulacji z art. 18 ust. 3 sprzed nowelizacji, tj. wysokości czynszu albo innych opłat, jakie pozwany byłby obowiązany opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł. Z kolei za okres po wejściu w życie omawianej noweli, tj. od kwietnia 2019 r. do września 2019 r., kiedy to pozwany nadal zajmował lokal powoda, odszkodowanie winno odpowiadać wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu socjalnego – zgodnie z art. 18 ust. 3a ustawy.

Wobec tego, że pozwany i interwenient uboczny kwestionowali wysokość odszkodowania ustalanego przez powoda w poszczególnych fakturach, sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości celem ustalenia, czy wysokość odszkodowania ustalona przez powoda wobec pozwanego odpowiada rynkowym stawkom czynszu, jaką powód mógłby w spornym okresie uzyskać z tytułu najmu swojego lokalu oraz budynku gospodarczego przynależnego do tego lokalu. Biegły ustalił ponadto wysokość miesięcznej stawki czynszu za użytkowanie lokalu powoda, jaką byłby zobowiązany uiszczać pozwany za ten lokal, gdyby lokal wchodził do mieszkaniowego zasobu Gminy K., na podstawie umowy najmu lokalu socjalnego w spornym okresie.

Podkreślić należy, że odszkodowanie określone w art. 18 ust. 3 ustawy o najmie lokali (w brzmieniu sprzed 21 kwietna 2019 r.) powinno odpowiadać należnościom za najem danego lokalu na zasadach rynkowych [ (...) – (...) „Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz”, kom. do art. 18, system informacji prawnej Lex]. Lektura opinii biegłego pozwoliła stwierdzić, że stawki stosowane przez powoda, ujmowane w comiesięcznych fakturach wystawianych pozwanemu, odpowiadały rynkowym (różnica kilku złotych). Wyliczenia biegłego pozostawały zbieżne z fakturami powoda. Pozwany jako zamieszkujący lokal bez tytułu prawnego w okresie od marca 2017 r. do marca 2019 r. był zatem obowiązany uiszczać comiesięczne odszkodowanie, którego wysokość wynikała z sumy czynszu i innych opłat za używanie lokalu należnych na podstawie łączącego go z powodem uprzednio stosunku prawnego, jako odpowiadających stawkom rynkowym. Podkreślić trzeba, że: „związek pomiędzy czynszem a odszkodowaniem wyraża się wyłącznie w tym, że utracony czynsz pozostaje swoistym miernikiem wysokości szkody poniesionej przez właściciela nieruchomości” [ zob. wyrok SA w Łodzi z 25.06.2013 r., I ACa 563/13, system informacji prawnej Lex nr 1345549].

Z powyższych względów za okres od marca 2017 r. do końca marca 2019 r. sąd uwzględnił powództwo w całości, uwzględniając kwoty wynikające z faktur przedłożonych przez powoda. W podanym okresie suma kwot odszkodowania wynosiła zatem 19 365,53 zł, a łączne skapitalizowane odsetki od poszczególnych kwot (od dnia wymagalności poszczególnej kwoty /ostatni dzień miesiąca/ do 10 października 2019 r.) – 2047,20 zł, łącznie 21 412,73 zł.

Z kolei w okresie od kwietnia 2019 r., a więc już po wejściu w życie art. 18 ust. 3a ustawy o ochronie lokatorów, do końca września 2019 r., pozwany zobowiązany był uiszczać odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat obowiązujących jak dla umowy najmu socjalnego lokalu. Sąd uwzględnił wysokość miesięcznego czynszu liczonego jak za lokal socjalny obliczonego przez biegłego (50,62 zł), miesięczny czynsz za przynależne pomieszczenie gospodarcze (8,80 zł) oraz pozostałe opłaty dla lokali socjalnych, których wysokość wynika z pism przedłożonych przez Gminę K.. Za kwiecień i maj 2019 r. pozwany powinien był zatem uiścić odszkodowanie w wysokości 392,84 zł (50,62 zł czynsz lokalu mieszkalnego + 8,80 zł czynsz pomieszczenia gospodarczego + 274,56 zł centralne ogrzewanie + 2 x 18 zł nieczystości stałe + 2 x 11,43 nieczystości płynne i zimna woda), a za miesiące czerwiec – wrzesień 2019 r. – 393,36 zł (50,62 zł czynsz lokalu mieszkalnego + 8,80 zł czynsz pomieszczenia gospodarczego + 274,56 zł centralne ogrzewanie + 2 x 18 zł nieczystości stałe + 2 x 11,69 nieczystości płynne i zimna woda). Łącznie za okres kwiecień – wrzesień 2019 r. wysokość odszkodowania należna powodowi to 2359,12 zł oraz skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie (wyliczone jw.) w łącznej kwocie 37,92 zł. Razem 2397,04 zł.

Podsumowując, powództwo o odszkodowanie zostało uwzględnione do łącznej kwoty 23 809,77 zł (21 724,65 zł odszkodowanie + 2085,12 zł skapitalizowane odsetki). W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu.

Pozwany zarzucał, że jeśli powód doznał jakiejkolwiek szkody, to powinien dochodzić od odszkodowania w niniejszym postępowaniu nie od pozwanego, lecz od Gminy K., która to gmina na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów odpowiada za okres, w którym nie dostarczyła lokalu socjalnego pozwanemu. Podawał, że od czerwca 2016 r. do sierpnia 2019 r. Gmina nie zaoferowała mu lokalu socjalnego, mimo wiedzy o ciążącym na niej w tym zakresie obowiązku, który wynikał z wyroku eksmisyjnego.

W tym miejscu sąd wskazuje, że odpowiedzialność odszkodowawcza gminy na podstawie art. 18 ust. 5 oraz odpowiedzialność osoby korzystającej z lokalu bez tytułu prawnego oparta na art. 18 ust. 3 jest odpowiedzialnością in solidum [ zob. uchwała SN z 7.12.2007 r., III CZP 121/07, OSNC 2008, nr 12, poz. 137]. Oznacza to, że każdy z wymienionych dłużników odpowiada wobec wierzyciela za całość świadczenia, a zaspokojenie wierzyciela przez jednego z dłużników umarza długi pozostałych dłużników. W konsekwencji, jeżeli byli lokatorzy nadal korzystają z lokalu w oczekiwaniu na ofertę lokalu socjalnego, właściciel lokalu ma prawo żądać zapłaty odszkodowania niezależnie zarówno od eksmitowanych, jak i gminy. Właściciel może zatem wybrać, czy chce dochodzić zapłaty należnej mu sumy od obu tych podmiotów jednocześnie bądź tylko od jednego z nich, dowolnie wybranego [ zob. (...) . (...) [w:] Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Komentarz, W. 2014, art. 18]. Powód skorzystał zatem z przysługującego mu prawa i skierował powództwo o zapłatę przeciwko R. P..

Nie można również uznać wyboru powoda jako sprzecznego z zasadami współżycia społecznego stanowiącego nadużycie prawa podmiotowego (art. 5 kc). Nie stanowi nadużycia prawa wybór dłużnika in solidum, którego kondycja finansowa, rodzinna, czy zdrowotna jest gorsza niż drugiego ze współdłużników. Ewentualna zwłoka z przyznaniem lokalu socjalnego nie powstała z winy powoda, trudno zatem dochodzenie przez niego roszczeń uznać za nadużycie wobec R. P.. Trudno również za takie nadużycie uznać dochodzenie roszczenia od osoby znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej czy zdrowotnej. Nie ulega wątpliwości, że R. P. jest osobą cierpiącą na liczne schorzenia, posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, czego skutkiem jest również niemożność podjęcia przez niego pracy zarobkowej. Sama trudna sytuacja życiowa nie usprawiedliwia sama w sobie braku spłaty zobowiązań i nie stanowi argumentu do zaniechania ich dochodzenia, nie stanowi tym samym dostatecznej okoliczności dla zastosowania art. 5 kc. Powoływanie się przez pozwanego na nadużycie prawa podmiotowego dokonane przez powoda nie jest więc w tej sytuacji zasadne. Natomiast sytuacja życiowa pozwanego miała znaczenie dla orzeczenia o kosztach postępowania.

Orzeczenie o kosztach postępowania sąd wydał w oparciu o art. 102 kpc. Mając na względzie trudną sytuację życiową pozwanego sąd odstąpił od obciążania go kosztami postępowania. Powód i interwenient pokryli w sprawie w sprawie wydatki na wynagrodzenie biegłego oraz doręczenie korespondencji uiszczając w związku z tym zaliczki: po 800 zł na poczet opinii biegłego i dodatkowo 120 zł powód na poczet kosztów doręczenia. Opinia biegłego stanowiła wydatek w łącznej kwocie 1287,28 zł. Sąd rozdzieli tę kwotę pomiędzy interwenienta ubocznego i powoda (po 643,64 zł), nakazując zwrócić pozostałe części zaliczek na rzecz powoda i interwenienta – po 156,36 zł. Ponadto na rzecz powoda sąd nakazał zwrócić kwotę 24,90 zł tytułem pozostałej części zaliczki na poczet doręczenia, którego koszt wyniósł 95,10 zł.

Wobec braku zapłaty przez R. P. wynagrodzenia na rzecz jego pełnomocnika ustanowionego z urzędu (w toku postępowania doszło do zmiany pełnomocnika, w sprawie występowało dwóch pełnomocników z urzędu), sąd przyznał od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Opolu na rzecz pełnomocników pozwanego kwoty po 3600 zł netto plus 828 podatku VAT tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu.