Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 kwietnia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Opolu I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Łukasz Zawadzki;

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2023 r. w Opolu na posiedzeniu niejawnym;

sprawy z powództwa: Krajowy Ośrodek (...) z siedzibą w W.;

przeciwko: K. O. oraz syndykowi masy upadłości K. O.;

o zapłatę;

I.  na podstawie art.174 § 1 pkt. 4) kpc zawiesza postępowanie;

II.  podejmuje zawieszone postępowanie;

III.  oddala powództwo w stosunku do pozwanego K. O.;

IV.  zasądza od pozwanego syndyka masy upadłości K. O. na rzecz powoda Krajowy Ośrodek (...) z siedzibą w W. kwotę 17.706,89 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 sierpnia 2022 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 4.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, a dalej idące powództwo oddala.

I C 1001/21

UZASADNIENIE

Krajowy Ośrodek (...) w W. żądał od K. O. kwoty 17.706,89 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 2 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty oraz przyznania kosztów procesu.

Strona powodowa wywodziła, że w dniu 7 marca 2005 roku zawarła z pozwanym umowę dzierżawy działek nr (...); (...); (...); (...); (...) w gminie Ś. obręb W.. Jak wskazano w pozwie – dzierżawca działek nie wydał ich pomimo wygaśnięcia umowy, zaś dochodzona pozwem kwota stanowi wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z przedmiotu dzierżawy za okres 1 stycznia 2019 roku – 10 stycznia 2020 roku w kwocie 17.180,42 zł i 526,47 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie.

K. O. kwestionował roszczenie pozwu (k. 64 i nast.) zarzucając, iż ogłoszono wobec niego upadłość, a nadto – od 2015 roku ww gruntów nie uprawia.

Strona powodowa zażądała wezwania do udziału w sprawie w charakterze pozwanego – syndyka masy upadłości K. O. (k. 133) – co znalazło wyraz w decyzji procesowej Sądu I instancji (k. 134).

Syndyk masy upadłości K. O. domagał się oddalenia powództwa (k. 147 i nast.) i argumentował, iż powód winien dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu upadłościowym, a nadto – to zwłoka wydzierżawiającego w przejęciu gruntów wywołała szkodę.

W sprawie ustalono następujący stan faktyczny:

Agencja Nieruchomości Rolnych – jako wydzierżawiający – oddała w dzierżawę K. O. działki rolne w W. gmina Ś. o nr nr (...); (...); (...); (...) i (...) na okres 7 marca 2005 roku – 30 września 2015 roku. Po zakończeniu okresu dzierżawy K. O. nie wydał ww nieruchomości wydzierżawiającemu. Postanowieniem z dnia 7 lutego 2018 roku Sąd Rejonowy w Opolu w sprawie o sygn. akt V GU 205/17 ogłosił upadłość K. O.. Prawomocnym wyrokiem zaocznym z dnia 19 listopada 2019 roku Sąd Rejonowy w Kluczborku nakazał K. O., aby wydał na rzecz Krajowego Ośrodka (...) ww działki.

Dowód: umowa dzierżawy (k. 11 – 14); korespondencja stron (k. 15 – 30); odpis postanowienia o ogłoszeniu upadłości (k. 73); odpis wyroku Sadu Rejonowego w Kluczborku z dnia 19 listopada 2019 roku (k. 90); zgłoszenie wierzytelności (k. 150); przesłuchanie K. O. (k. 194).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo w stosunku do K. O. podlegało oddaleniu, natomiast należało je uwzględnić w stosunku do syndyka masy upadłości K. O..

Z uwagi na ogłoszenie upadłości K. O. (k. 73) oraz wniosek strony powodowej w trybie art. 194 § 1 kpc (k. 133) postępowanie finalnie ukształtowano podmiotowo na skutek postanowienia z dnia 22 czerwca 2022 roku (k. 134). Stąd decyzje procesowe z pkt. I i II. wyroku (art. 174 § 1 pkt. 4) kpc i art. 180 § 1 pkt. 5) lit. b) kpc).

In initio wskazać należy, że podczas rozprawy w dniu 25 stycznia 2023 roku K. O. przyznał, iż działek jw. stronie powodowej nie wydał, gdyż w tym czasie przebywał w Holandii. Infantylnie przy tym brzmią tłumaczenie pozwanego, jakoby telefonicznie i za pośrednictwem swojego taty – którego wszak nie ustanowił pełnomocnikiem - nie zgłaszał zastrzeżeń co do zwrotu gruntów, gdyż – po pierwsze – gdy wymagały tego jego własne interesy majątkowe, wówczas stosowny protokół zdawczo – odbiorczy podpisał (k. 13); ba – w roku 2018 na potrzeby postępowania upadłościowego posługiwał się miejscem zamieszkania Ś. ul. (...) (pod którym jednak nie podejmował korespondencji od dzierżawcy). Co więcej – w umowie dzierżawy jw. zobowiązał się aktualizować swój adres – pod rygorem dokonywania doręczeń na adres znany wydzierżawiającemu (§ 3 ust. 2 lit b) umowy jw.).

K. O. zatem wybiórczo realizuje swoje zobowiązania materialnoprawne i procesowe – w zależności od tego, czy ich wykonanie pociąga za sobą korzystane dla niego konsekwencje. Fakt niesporny jest zaś taki, że pomimo wezwań na znany wydzierżawiającemu adres – nie stawił się zwrócić przedmiotu dzierżawy po zakończeniu okresu, na który umowę zawarto. Po drugie – konkluzję tę wzmacnia treść prawomocnego wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Kluczborku w sprawie o sygn. akt I C 576/19 z dnia 19 listopada 2019 roku. Orzeczenie to miało w niniejszej sprawie charakter wiążący (art. 366 kpc). Innymi słowy – w dacie orzekania (art. 316 § 1 kpc) i w dacie nadawania ww orzeczeniu klauzuli wykonalności w kwietniu 2020 roku to na K. O. – jako posiadaczu – ciążyła powinność wydania ww gruntów. Biorąc to pod rozwagę należało przyjąć, iż K. O. w okresie objętych pozwem – tj. 1 stycznia 2019 roku – 10 stycznia 2020 roku – był osobą władającą nieruchomością, o której mowa w art. 39b ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2022 roku, poz. 2329 t.j.) – albowiem przesądza o tym nie tylko niedochowanie warunków kontraktowych, ale przede wszystkim treść ww wyroku Sądu Rejonowego w Kluczborku. Co więcej – sam K. O. nie przedłożył (art. 6 kc i art. 232 zdanie pierwsze kpc) jakiegokolwiek dowodu – choćby w postaci tak powszechnej i wręcz oczywistej korespondencji elektronicznej – dla potwierdzenia faktu zwrotu przedmiotu dzierżawy przed 10 styczniem 2020 roku. Jeśli zatem nie przystąpił do protokołu zdawczo – odbiorczego po zakończeniu umowy dzierżawy, nie wykazał, iż prowadził jakąkolwiek wymianę korespondencji z wydzierżawiającym, dalej - w postępowaniu upadłościowym w roku 2018 posługuje się polskim, a nie holenderskim adresem, przy wiążącym charakterze ww wyroku Sądu Rejonowego w Kluczborku – to należy przyjąć, iż w dniu 10 stycznia 2020 roku – poprzedzającym zresztą prawomocność orzeczenia Sądu Rejonowego w Kluczborku – był ww osobą władającą jw.

Sama wysokość wynagrodzenia z ww przepisu prawa nie była przedmiotem sporu (art. 229 kpc i art. 230 kpc).

W bieżącym postępowaniu relewantne znaczenie miały obligacyjne konsekwencje działań K. O.. Skoro w roku 2018 ogłoszono jego upadłość, to nie posiada on legitymacji czynnej w niniejszej sprawie (art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe - Dz.U. z 2022 roku, poz. 1520 t.j.). Powstaje oczywiście zagadnienie, czy dochodzona pozwem należność stanowi wierzytelność masy, czy też wierzytelność upadłego. Otóż w postępowaniu upadłościowym zaspokojeniu podlegają dwie grupy zobowiązań: primo - tzw. wierzytelności upadłościowe – tj. powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości oraz secundo – wierzytelności w stosunku do masy – tzn. powstałe po dniu ogłoszenia upadłości albo wynikające ze stosunków obligacyjnych, zawiązanych przed dniem ogłoszenia upadłości, w które – ujmując to kolokwialnie – wstąpił syndyk. Rozróżnienie to jest kluczowe, albowiem te drugie nie podlegają – tak jak te pierwsze - ustaleniu w postępowaniu upadłościowym, lecz właśnie w drodze powództwa przeciwko syndykowi. Innymi słowy – zgłoszeniu i ustaleniu przez syndyka podlegają wierzytelności sprzed dnia ogłoszenia upadłości; te zaś powstałe po ogłoszeniu upadłości – wymagają procesu przeciwko syndykowi. Koresponduje z tym zgłoszenie wierzytelności (k. 150), z którego wynika – już tylko po analizie sygnatur akt nakazów zapłaty – iż wierzyciel dokonał zgłoszenia wierzytelności sprzed daty ogłoszenia upadłości (tj. powstałych przed tą datą – zresztą do tej daty zgłasza wierzytelność odsetkową).

Skoro strona powodowa pozwała upadłego K. O., który już w dacie wniesienia pozwu nie był legitymowany czynnie – w stosunku do niego pozew podlegał oddaleniu.

Zdaniem Sądu Rejonowego żadną miarą nie sposób jednak twierdzić, iż dochodzona w niniejszym postępowaniu należność to wierzytelność, powstała przed dniem ogłoszenia upadłości, a podlegająca ustalaniu w postępowaniu upadłościowym. Przeciwnie – upadłość ogłoszono w roku 2018, zaś dochodzona należność powstała w latach 2019 – 2020, choć niewątpliwie posiada ona swoje źródło w stosunku obligacyjnym sprzed ogłoszenia upadłości. Wbrew jednak stanowisku syndyka – to nie strona powodowa doprowadziła do powstania zobowiązania, objętego niniejszym procesem, lecz K. O. na skutek wybiórczego i lekceważącego traktowania obowiązków majątkowych – doprowadził do postania ww długu (diagnozę tę potwierdza fakt, iż sprzeciw od nakazu zapłaty, zasądzający przeciwko niemu dochodzoną należność, K. O. wniósł elektronicznie – k. 76). Nie przedłożył nie tylko dowodów na fakt prowadzenia korespondencji z powodem (choćby tak powszechnie dostępnej jak wiadomości e-mail), ale i nie wykazał, iż – wbrew umowie dzierżawy – zawiadamiał o zmianie miejsca zamieszkania (choć na potrzeby korzystanego dla niego postępowania upadłościowego posługuje się polskim adresem). Taka postawa nie zasługuje na procesową ochronę.

Skoro zatem zobowiązanie z całą pewnością powstało po dniu ogłoszenia upadłości, to nie podlega ono – jak wskazano – ustaleniu w postępowaniu upadłościowym, ale właśnie w procesie przeciwko syndykowi. Jak nadto dowiedziono – w ujęciu rzeczowym K. O. należy uznać w ww okresie za sprawującego władztwo w zakresie ww nieruchomości. Skoro zaś tak – to konsekwencją tegoż jest odpowiedzialność majątkowa z art. 39b ust. 1 ww ustawy – której wysokości – co wyeksponowano – nie podważano (art. 229 kpc i art. 230 kpc).

Co do odsetek – powód żądał ich od dnia wniesienia pozwu, jednakże roszczenie wobec K. O. nie zasługiwało na uwzględnienie. W efekcie odsetki z art. 481 § 1 - § 2 kc przyznano od dnia doręczenia pozwu syndykowi (k. 144 – 145). Stąd częściowe oddalenie powództwa.

Na zasądzoną kwotę 4.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu składają się: opłata sądowa 1.000,00 zł oraz wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika (3.617,00 zł) i opłata skarbowa (17,00 zł).