Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2014 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Grzegorz Kowolik
Protokolant:	stażysta Magdalena Podoluk

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2014 r.

sprawy z powództwa H. N.

przeciwko M. N.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powódki H. N. na rzecz pozwanego M. N. kwotę 1.800 zł (tysiąc osiemset złotych) plus należny podatek VAT tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

III.  nakazuje ściągnąć od H. N. na rzecz Skarbu Państwa Kasa tutejszego Sądu kwotę 54,24 zł (pięćdziesiąt cztery złote dwadzieścia cztery grosze) tytułem kosztów przeprowadzenia dowodu.

Na oryginale właściwe podpisy

Za zgodność

Z upoważnienia Kierownika Sekretariatu

starszy sekretarz sądowy

J. P.

Dnia 21 maja 2015 roku Sąd Rejonowy w Nysie stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w zakresie pkt IIi wyroku co do wierzyciela M. N. identyfikującego się numerem PESEL (...) przeciwko dłużnikowi H. N. identyfikującej się numerem PESEL (...) oraz poleca wszystkim organom, urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy. Orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne. Tytuł wykonawczy wydano wierzycielowi do rąk adw. A. B.

Sędzia

UZASADNIENIE

Powódka H. N. pozwem z dnia 28 listopada 2013 roku wniosła o uzgodnienie treści księgi wieczystej numer (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Nysie z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale II jako użytkownika wieczystego gruntu i właściciela budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności H. N. w miejsce ujawnionych w księdze wieczystej M. N. i H. N. we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

Na uzasadnienie swojego żądania H. N. wskazała, że na podstawie umowy sprzedaży z dnia 24 października 1980 roku powódka wraz z mężem M. N. zostali ujawnieni w księdze wieczystej (...) jako użytkownicy wieczyści gruntu stanowiącego działkę numer (...) położoną przy ul. (...) w O. i właściciele budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności. Jak wskazała powódka, wbrew oświadczeniu zawartemu w umowie sprzedaży środki na zakup nieruchomości pochodziły w całości z majątku osobistego powódki, bowiem w dniu 1 września 1980 roku zlikwidowała ona swoją książeczkę mieszkaniową i z tego tytułu uzyskała kwotę 603.900 starych złotych. Z tej sumy przeznaczyła kwotę 410.000 starych złotych na zakup przedmiotowej nieruchomości. Z kolei wkład na książeczce mieszkaniowej stanowił darowiznę od jej ojca, który w roku 1979 otrzymał spadek po zmarłym J. S.. Darowizna ta została przekazana wyłącznie powódce, nie zaś do majątku wspólnego jej i męża. Ponadto powódka wskazała, że M. N. od początku wiedział, że pieniądze, za które dokonano kupna nieruchomości pochodziły z darowizny przekazanej powódce przez jej ojca i nigdy tego faktu nie kwestionował.

Postanowieniem z dnia 5 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Nysie, Wydział I Cywilny udzielił zabezpieczenia roszczenia powódki poprzez zamieszczenie w dziale III księgi wieczystej (...) wzmianki o toczącej się sprawie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Na rozprawie w dniu 16 lipca 2014 roku pełnomocnik pozwanego M. N. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania.

Na ostatniej rozprawie pełnomocnik powódki podtrzymał żądanie z pozwu wraz z argumentacją tam zawartą. Natomiast pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postepowania w tym kosztów zastępstwa procesowego oświadczając, że nie zostały one opłacone. Swoje stanowisko uzasadnił tym, iż przyczyną oddalenia powództwa powinny być kwestie dowodowe, bowiem strona powodowa nie wykazał, że kwota przeznaczona na zakup domu pochodziła ze środków darowanych powódce przez jej ojca. Nawet gdyby uznać, że całość lub część tych środków pochodziła z wyżej wskazanej darowizny, to pieniądze te weszły i tak do majątku wspólnego na skutek wyraźnego oświadczenia powódki złożonego w akcie notarialnym

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 kwietnia 1976 roku H. N. i M. N. zawarli związek małżeński.

Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem zaocznym Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 24 lipca 2006 roku z winy pozwanego. W pkt II wskazanego wyroku Sąd odstąpił od orzekania o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron. Wyrokiem z dnia 15 listopada 2006 roku Sąd Okręgowy w Opolu utrzymał w mocy wyrok zaoczny z dnia 12 lipca 2006 roku w zakresie orzeczenia o rozwodzie i kosztach postępowania, jednak zmienił powyższy wyrok w pkt II w ten sposób, że powódce przydzielił do korzystania pokój największy na parterze domu, a pozwanemu pokój obok łazienki na piętrze domu, przy czym z kuchni, łazienki przedpokoju i ogrodu strony miały korzystać wspólnie.

D. ód:

kserokopia wyroku zaocznego z dnia 24 lipca 2006 roku, sygn. akt I RC 989/06, k. 19,

kserokopia wyroku z dnia 15 listopada 2006 roku, sygn. akt I RC 989/06, k. 19.

Po ślubie strony zamieszkiwały razem u rodziców M. N. w W.. W dniu 1 czerwca 1979 roku H. N. wyprowadziła się od męża i wraz z dzieckiem zamieszała u swoich rodziców w W.. W tym czasie ojciec powódki otrzymał spadek po zmarłym w Kanadzie J. S. w wysokości 44.963 i 22.493 dolarów kanadyjskich i zdecydował, że część tych pieniędzy przeznaczy na zakup mieszkania bądź domu dla H. N.. Powódka wraz z rodzicami i rodzeństwem zaczęła oglądać mieszkania na sprzedaż, zaś ojciec powódki przelał jej na konto bankowe kwotę 10.000 dolarów kanadyjskich. Początkowo H. N. zdecydowała się na kupno mieszkania położonego w N. na Osiedlu (...). Wobec tego wpłaciła pieniądze darowane jej przez ojca na książeczkę mieszkaniową, gdy jednak okazało się, że do transakcji nie dojdzie, zaczęła szukać innej nieruchomości. Następnie powódka wraz z rodzicami zdecydowała się na zakup domu przy ulicy (...) w O..

M. N. nie uczestniczył w poszukiwaniu mieszkania. W okresie, gdy powódka wraz z rodzicami zdecydowała się na kupno domu w O. M. N. zaczął częściej odwiedzać żonę i chciał się z nią pogodzić. Powódka przyjęła przeprosiny męża, jednak nadal mieszkała u rodziców. Podczas jednych z odwiedzin męża pojechała z nim do O. by pokazać mu nieruchomość.

D. ód:

zeznania świadka K. K., k. 89,

zeznania świadka Z. S., k. 90,

przes łuchanie powódki H. N., k. 90,

cz ęściowo przesłuchanie pozwanego M. N., k. 91,

zeznania świadka E. K., k. 63,

pismo z Konsulatu Generalnego w T., k. 16, 17.

W dniu 11 września 1980 roku powódka wypłaciła z książeczki mieszkaniowej w (...) kwotę 609.300 zł, którą to kwotę wpłaciła uprzednio na zakup mieszkania na osiedlu (...) w N..

Dowód:

informacja z (...), k. 15.

M. N. wiedząc, że powódka zamierza kupić dom nalegał, by nieruchomość weszła do majątku wspólnego tj. by również on stał się właścicielem domu zastrzegając, iż jeśli tak się nie stanie, to odejdzie od żony i zostawi ją samą z dzieckiem.

Dowód:

zeznania świadka K. K., k. 89,

zeznania świadka Z. S., k. 90,

przes łuchanie powódki H. N., k. 90,

zeznania świadka E. K., k. 63.

W dniu 24 października 1980 roku H. N. i M. N. zawarli z W. K. (1) (działającym przez pełnomocnika J. K.) przed notariuszem W. G. w formie aktu notarialnego umowę sprzedaży prawa użytkowania wieczystego na okres do dnia 1 grudnia 2068 roku działki numer (...) położonej w O. przy ul. (...) oraz prawa własności budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności, a znajdującego się na wskazanej działce. W § 3 umowy J. K. działając w imieniu ni na rzecz W. K. (2) oświadczył, że sprzedaje M. i H. małżonkom N. prawo użytkowania wieczystego działki numer (...) położonej w O. oraz znajdujący się na działce budynek mieszkalny stanowiący odrębny przedmiot własności. H. N. i M. N. oświadczyli zaś, iż powyższe przedmioty kupują z majątku dorobkowego. Cena sprzedaży została ustalona na kwotę 400.000 zł (starych), w tym kwota 10.000 zł (starych) za sprzedaż prawa użytkowania wieczystego. J. K. oświadczył, że cena sprzedaży została uiszczona. W § 6 umowy strony wniosły o ujawnienie w księdze wieczystej numer (...) własności prawa wieczystego użytkowania wieczystego oraz własności budynku stanowiącego odrębny przedmiot własności na rzecz M. i H. małżonków N. w majątkowej wspólności ustawowej. Akt notarialny został odczytany przez notariusza, przyjęty i podpisany przez strony.

Dowód:

akt notarialny rep. A (...), k. 6-7.

Po rozwodzie strony prowadziły korespondencję poprzez wysyłanie wiadomości tekstowych odnośnie podziału majątku oraz ustalenia przedmiotów wchodzących w skłąd majątku wspólnego.

Dowód:

korespondencja stron, k. 18.

Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą (...) dla gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste stanowiącego działkę numer (...) o powierzchni 0,0576 ha i budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności o powierzchni 624,42 m ².

W dziale II księgi wieczystej ujawniona jest Gmina O. jako właściciel, zaś jako użytkownicy wieczyści i właściciele budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności ujawnieni są M. N. i H. N. we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej na podstawie umowy sprzedaży numer (...) i pełnomocnictwa numer 8.

Dowód:

odpis zupełny księgi wieczystej (...), k. 8-13,

wypis z rejestru gruntów, k. 14.

Pismem z dnia 10 stycznia 1978 r. Prezes Zarządu GS złożył oświadczenie powódce, że z dniem 16 stycznia 1978 r. przyjmuje ją do pracy po powrocie z urlopu bezpłatnego z tytułu opieki nad dzieckiem na czas nieokreślony.

Dowód:

oświadczenie z dnia 10 stycznia 1978 r. w aktach pracowniczych powódki.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu w całości.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań świadków, przesłuchania stron i dowodów z dokumentów przedłożonych przez powódkę, a to odpisu zupełnego z księgi wieczystej, kserokopii umowy sprzedaży, kserokopii wyroku rozwodowego, zaświadczenia o wypłacie z książeczki mieszkaniowej i zaświadczeń o otrzymaniu spadku, a także na podstawie dokumentu znajdującego się w aktach pracowniczych powódki.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż powyżej wskazane dowody z dokumentów prywatnych nie były kwestionowane w toku postępowania przez strony i nie budziły wątpliwości Sądu co do ich prawdziwości wobec czego stanowiły podstawę ustaleń w sprawie. Kwestionowana była jedynie treść korespondencji prowadzonej przez strony, jednak posłużyła jedynie do dokonania ustaleń, iż strony prowadziły rozmowy w przedmiocie podziału majątku wspólnego i ustalania przedmiotów mających wchodzić do tego majątku, a ta okoliczność nie była kwestionowana.

Sąd dokonał nadto ustaleń na podstawie dowodów z dokumentów urzędowych, a to odpisu pełnego z księgi wieczystej oraz wyroków jakie zapadły w sprawie rozwodowej stron. Dokumenty te zgodnie z dyspozycją art. 244 k.p.c. są dowodem okoliczności jakie zostały w nich stwierdzone.

Przechodząc do zeznań świadków wskazać należy, iż Sąd dał im wiarę w całości. Zeznania świadków były w całości zgodne z zeznaniami powódki. W ocenie Sądu świadkowie, pomimo, że są osobami spokrewnionymi z powódką, a więc mogliby być zainteresowani rozstrzygnięciem sprawy na jej korzyść, zeznawali szczerze. Ich zeznania były logiczne, spójne i znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów w szczególności co do okoliczności otrzymania spadku przez ojca powódki, posiadania przez nią sumy pieniędzy koniecznej do zakupu przedmiotowej nieruchomości. Za wiarygodne uznano również zeznania powódki, jako zbieżne z zeznaniami świadków i dowodami z dokumentów. Kwestia, czy w chwili darowizny od ojca i zakupu domu powódka pracowała, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Niewątpliwie z dokumentu z akt pracowniczych wynika, że powódka wróciła do pracy w styczniu 1978 r., a dom zakupiły strony w październiku 1980 r. i w tym zakresie Sąd oparł się na dokumencie z akt pracowniczych, a nie zeznaniach powódki.

Z kolei jedynie w części Sąd dał wiarę zeznaniom pozwanego. Wskazać należy, iż jego twierdzenia różniły się od zeznań powódki w zasadzie w kwestiach nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. W kwestiach kluczowych dla rozstrzygnięcia, a to pochodzenia pieniędzy na zakup spornej nieruchomości pozwany potwierdził, że nieruchomość ta została zakupiona za pieniądze, które przekazał ojciec powódki, jednak wskazał, że darowizna została przekazana na rzecz ich obojga, a nie tylko na rzecz jego żony. W tym zakresie Sąd dał wiarę zeznaniom powódki, że darowizna została dokonana do jej majątku osobistego (odrębnego), bowiem okoliczność tą potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie, a nadto mając na względzie fakt, że w tym czasie strony były skonfliktowane logicznym jest, iż ojciec powódki dokonał darowizny wyłącznie na jej rzecz. Natomiast pozwany nie wykazał żadnymi dowodami, że nawet część środków przeznaczonych na zakup domu pochodziła ze środków zgromadzonych przez strony, np. z ich oszczędności.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 roku Nr 124, poz. 136 ze zm.) w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej, a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie zostało wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.

Uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym jest jedynym sposobem obalenia domniemania prawnego z art. 3 u.k.w.h. Ciężar dowodu, że rzeczywisty stan prawny nieruchomości jest inny niż ujawniony w księdze wieczystej, spoczywa na powodzie. Wskazać należy, iż powódce, jako osobie ujawnionej w księdze wieczystej jako właścicielka nieruchomości niewątpliwie przysługiwała legitymacja prawna do wniesienia powództwa.

Powódka wniosła o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym powołując się na okoliczność, że prawo użytkowania wieczystego działki numer (...) w O. i budynku stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności kupiła z pieniędzy pochodzących z jej majątku odrębnego. Oświadczenie zawarte w akcie notarialnym, że nabywa wraz z pozwanym nieruchomość za pieniądze z majątku dorobkowego (wspólnego) było nieprawdziwe, zaś złożone zostało z powodu obawy przed spełnieniem groźby pozwanego, że zostawi rodzinę, jeśli nieruchomość nie będzie ich wspólną własnością.

Z taką argumentacją powódki nie sposób się zgodzić. Bezsporne jest, iż w akcie notarialnym z dnia 24 października 1980 roku, rep. A (...) zawartej przed notariuszem W. G. powódka i jej mąż M. N. oświadczyli, iż kupują prawo użytkowania wieczystego i budynek stanowiący odrębny od gruntu przedmiot własności za pieniądze pochodzące z ich majątku dorobkowego. Uznaje się, iż takie oświadczenie stron stających do aktu notarialnego ma podwójny charakter- stanowi ono jednocześnie oświadczenie wiedzy i oświadczenie woli. A zatem, żeby uznać, iż takie oświadczenie nie wywołuje skutków prawnych niezbędne jest wykazanie (łącznie), iż oświadczenie to było nieprawdziwe, a nadto, iż obarczone jest wadą oświadczenia woli (art. 82- 87 k.c.).

Powódka w toku postępowania nie wykazała, że złożone przez nią oświadczenie woli jest nieważne z mocy prawa, bowiem zostało złożone w stanie wyłączającym świadome albo swobodne podjęcie decyzji, czy też by było złożone dla pozoru (art. 82-83 k.c.). Nie wykazała także, by było obarczone pozostałymi wadami oświadczenia woli, tj. by powódka pozostawała w błędzie co do treści czynności prawnej (art. 84 k.c.), by jej oświadczenie było wywołane przez podstęp drugiej strony (art. 86 k.c.), czy też by było złożone pod wpływem groźby (art. 87 k.c.). Powódka wskazała jedynie, iż złożone przez nią oświadczenie w akcie notarialnym z dnia 24 października 1980 roku, rep. A (...)wskazujące, że nieruchomości zostaje zakupiona za pieniądze pochodzące z majątku dorobkowego (wspólnego) stron wywołane było groźbą pozwanego, iż jeśli nie stanie się współwłaścicielem nieruchomości, to opuści rodzinę.

Zgodnie z art. 87 k.c. kto złożył oświadczenie woli pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzecie, ten może uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia, jeżeli z okoliczności wynika, że mógł się obawiać, iż jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste lub majątkowe. Jak wynika z wskazanego przepisu, dopuszczalne jest uchylenie się od skutków prawnych swego oświadczenia woli złożonego pod wpływem groźby bezprawnej. Bezprawność groźby (art. 87 k.c.) polega na sprzecznym z prawem działaniu grożącego lub wykorzystaniu działania formalnie zgodnego z prawem do osiągnięcia celu, dla którego prawo to nie przysługuje (tak SN w wyroku z dnia 19 marca 2002 roku, sygn. akt I CKN 1134/99). Groźbą taką z całą pewnością nie jest groźba odejścia od rodziny, nie jest to bowiem zachowanie niezgodne z prawem, ani też nie prowadzi do celu niezgodnego z prawem. Podobnie powódka nie wykazała, by groźba pozwanego mogła spowodować dla niej, bądź osoby trzeciej poważne niebezpieczeństwo osobiste bądź majątkowe. Nie można uznać za „poważne” niebezpieczeństwo okoliczności odejścia pozwanego od rodziny. Zgodnie z orzecznictwem z niebezpieczeństwem takim mamy do czynienia np. wówczas, gdy dotyczy zagrożenia życia, nietykalności cielesnej albo pozbawienia wolności czy też jest groźbą skompromitowania w środowisku zawodowym lub rodzinnym.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż stosownie do art. 88 § 1 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem groźby bądź błędu następuje przez złożenie oświadczenia tej osobie na piśmie, przy czym złożenie takiego oświadczenia może nastąpić w ciągu roku od wykrycia błędu, albo w ciągu roku od ustania groźby. Powódka nie chyliła się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli w formie pisemnej, a zatem i z tego względu nie sposób uznać by jej oświadczenie złożone w umowie sprzedaży z dnia 24 października 1980 roku nie było skuteczne. Nawet, jeśli uznać, iż pozew stanowił takie oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli, to po pierwsze, złożone zostało one po terminie, gdyż stan obawy przed spełnieniem groźby przez pozwanego ustał najpóźniej z chwilą wyroku rozwodowego, który uprawomocnił się 12 stycznia 2007 roku, a więc termin roczny upłynął z dniem 12 stycznia 2008 roku, zaś pozew został doręczony pozwanemu w dniu 27 listopada 2013 roku. Po drugie zaś, pełnomocnik powódki ustanowiony jedynie do dokonywania czynności procesowych nie był uprawniony do składania oświadczeń woli w imieniu powódki o charakterze materialnoprawnym, zatem dokonane przez niego czynności materialne nie wywołują skutków prawnych.

Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego, że w obowiązującym systemie prawa rodzinnego można przyjąć domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.), że przedmioty nabyte w trakcie wspólności małżeńskiej przez jednego z małżonków, zostały nabyte z majątku dorobkowego - na rzecz małżeńskiej wspólności majątkowej, natomiast nabycie rzeczy z majątku odrębnego musi wynikać nie tylko z oświadczenia dokonującego transakcji małżonka, ale także z całokształtu okoliczności tego nabycia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2003 roku, IV CKN 1721/00, LEX nr 78276). O przynależności składnika majątkowego do majątku wspólnego lub majątków osobistych decydują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosownie zaś do art. 31 § 1 k.r.o. do majątku wspólnego należą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków, chyba że zachodzi zasada tzw. surogacji określona w art. 33 pkt 10 k.r.o. Stosownie do tego przepisu przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego wchodzą do majątku tego małżonka, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 maja 2000 roku (V CKN 50/00, LEX nr 52579), przesłankami surogacji są dwa wymagania: po pierwsze, aby to samo zdarzenie spowodowało z jednej strony wyjście określonego przedmiotu z majątku osobistego, a zarazem powodowało nabycie innego przedmiotu majątkowego, a po drugie, ten nowy przedmiot musi być nabyty w sensie ekonomicznym kosztem majątku osobistego. Dopuszczalna jest przy tym zarówno surogacja bezpośrednia – przedmiot nowy w zamian za przedmiot podlegający surogacji – jak i pośrednia – przedmiot nowy nabyty za środki uzyskane w zamian za przedmiot podlegający surogacji. W doktrynie odróżnia się także surogację wartościową i surogację przedmiotową (M. Nazar (w:) J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, 2006, s. 148). S. wartościowa powstaje w wyniku poniesienia takiego nakładu lub wydatku z majątku osobistego na majątek wspólny, zaś surogacja przedmiotowa polega zaś na zastąpieniu przedmiotów majątkowych wyłączonych z majątku osobistego przedmiotami majątkowymi nabytymi w zamian za te pierwsze także do majątku osobistego.

Skutek surogacji następuje z mocy samego prawa i nie jest w tym zakresie potrzebne oświadczenie woli małżonków. Jednakże surogacja może być jednak zmodyfikowana wolą małżonka, na którego rzecz surogacja ma nastąpić. Może on postanowić, że nabyty przedmiot wejdzie w skład majątku wspólnego.

W niniejszej sprawie miała miejsce właśnie taka sytuacja. Powódka zawierając umowę kupna spornej nieruchomości oświadczyła w akcie notarialnym, że zakupu dokonuje wraz z mężem za środki pochodzące z ich majątku dorobkowego. A zatem wyraziła w ten sposób zamiar uchylenia surogacji określonej w art. 33 pkt 10 k.r.o. i wolę, by nieruchomość weszła do majątku wspólnego jej i męża.

Jak już wyżej wskazano oświadczenie woli powódki nie było obarczone żadnymi wadami oświadczeń woli, a zatem oświadczenie złożone w akcie notarialnym z dnia 24 października 2014 roku jako skuteczne pozostaje w mocy.

W orzecznictwie dopuszcza się wytoczenie pozwu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, ale w innej konfiguracji. Mianowicie, gdy jeden małżonek w trakcie zakupu nieruchomości, pod nieobecność drugiego małżonka, składa oświadczenie, że nabywa nieruchomość za środki z majątku osobistego do majątku osobistego., gdy rzeczywiście nabywa nieruchomość za środku z majątku wspólnego (np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2013 r. wydane w sprawie I CSK 586/12). W tej konfiguracji nie mamy jednak do czynienia z oświadczeniem woli drugiego małżonka.

W konsekwencji brak było podstaw do uwzględnienia powództwa.

Na marginesie wskazać należy, iż uchylenie skutku surogacji wolą jednego z małżonków nie pozbawia go możliwości dochodzenia zwrotu wydatków i nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny (art. 45 k.r.o.) w postępowaniu o podział majątku wspólnego.

Orzeczenie o kosztach postępowania uzasadnia przepis art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Wedle przepisu art. 98 § 3 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Orzeczenie o wynagrodzeniu pełnomocnika powoda uzasadnia § 6 punkt 6) w związku z przepisem § 8 punkt 8) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej ustanowionego z urzędu ( Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.). Zgodnie z przepisem § 2 ust. 3 powyższego rozporządzenia należało podwyższyć wynagrodzenie o wartość podatku VAT.

Ponadto w pkt III wyroku Sąd nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa kwotę 54,24 zł. Zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sadowych w sprawach cywilnych w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113. Zgodnie z regulacjami tego przepisu, kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.