Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Andrzej Marek

Sędziowie: SSO Krzysztof Główczyński, SSO Jacek Wilga (spr.)

Protokolant star. sekr. sądowy Ewa Sawiak

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2016 r. w Legnicy

na rozprawie

sprawy z odwołania I. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 sierpnia 2016 r. sygn. akt IV U 143/16

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej kwotę 90 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Krzysztof Główczyński SSO Andrzej Marek SSO Jacek Wilga

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2016 r. Sąd Rejonowy w Legnicy zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 31 marca 2016 r. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej I. R. prawo do zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 lutego 2016 r. do 10 kwietnia 2016 r. oraz na dalsze okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Przedmiotem oceny Sądu I instancji było prawo ubezpieczonej do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego i kontynuowanej po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego –w kontekście art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Organ rentowy –odmawiając ubezpieczonej ww. prawa– zarzucił, że I. R. po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (stosunku pracy w dniu 31 stycznia 2016 r.) kontynuowała pracę zarobkową na podstawie umowy zlecenia, stanowiącej tytuł do dobrowolnego objęcia ją ubezpieczeniem chorobowym. Sąd I instancji –po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w sprawie– nie zgodził się z taką argumentacją ZUS. Uznał, że ubezpieczona, która faktycznie od dnia 10 czerwca 2015 r. miała zawartą umowę zlecenia z firmą (...) Sp. z o.o. (...), na podstawie której wykonywała czynności lidera sprzedaży organizującego i koordynującego proces sprzedaży produktów A., skutecznie umowę tę wypowiedziała w dniu 5 stycznia 2016 r., skutkiem czego stosunek cywilnoprawny między stronami ustał w dniu 20 stycznia 2016 r., a zatem jeszcze przed ustaniem stosunku pracy. W lutym 2016 r. zaś ubezpieczona na rzecz ww. firmy nie wykonywała żadnych czynności w charakterze zleceniobiorcy –nie wykonywała pracy zarobkowej. Przy takim ustaleniu Sąd Rejonowy uznał, że w sprawie nie było żadnych podstaw do przyjęcia, że zaistniała przesłanka, która pozbawiłaby I. R. prawa od zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego wymieniona w art. 13 ust. 1 pkt cyt. wyżej ustawy zasiłkowej. Wymieniona natomiast spełniła przesłanki do przyznania jej prawa do tego świadczenia określone w art. 6 ust. 1 ww. ustawy, w związku z czym Sąd Rejonowy –na podstawie art. 477(14) § 2 k.p.c.– zmienił zaskarżoną decyzję, zgodnie z wnioskami odwołania.

Od powyższego wyroku apelację wywiódł organ rentowy, który zarzucił naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię, a w szczególności art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 963), w sytuacji gdy po ustaniu stosunku pracy (od 31 stycznia 2016 r.) wnioskodawczyni nadal była zleceniobiorcą oraz art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2014 r. poz. 159), w sytuacji gdy wnioskodawczyni nie przysługiwał zasiłek chorobowy w okresie po ustaniu tytułu ubezpieczenia wynikającego ze stosunku pracy, czyli od dnia 1 lutego 2016 r., ponieważ od tej daty dysponowała tytułem dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (w oparciu o umowę zlecenia). Zdaniem organu rentowego, po ustaniu stosunku pracy wnioskodawczynię w dalszym ciągu obowiązywała umowa zlecenia, mimo że w jej ramach nie wykonywała żadnych czynności. Miała więc tytuł do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, przy czym bez znaczenia pozostaje, że nie złożyła wniosku o objęcie jej takim ubezpieczeniem z tytułu umowy zlecenia. W ocenie ZUS, Sąd I instancji nie wyjaśnił, z jakiego powodu firma (...) Sp. z o.o. wypowiedziała wnioskodawczyni umowę (pismem z dnia 16 stycznia 2016 r.) oraz wyrejestrowała ją z ubezpieczenia z dniem 10 lutego 2016 r., a nie w terminach podanych przez wnioskodawczynię; nie przeprowadził dowodu z zeznań przedstawiciel ww. firmy, lecz oparł swoje orzeczenie jedynie na zeznaniach wnioskodawczyni. Organ rentowy zarzucił też, że wnioskodawczyni nie przedłożyła dokumentów potwierdzających datę wystawienia rachunku firmie (...), kwoty prowizji, jaka otrzymała ora konkretnej daty jej otrzymania w miesiącu lutym 2016 r. A przecież jeśli ubezpieczony po rozwiązaniu stosunku pracy złożył rachunek z tytułu umowy zlecenia za następny miesiąc i wynagrodzenie to otrzymał, to należy uznać, że nie doszło do wcześniejszego rozwiązania umowy zlecenia przez czynności dorozumiane.

Podnosząc powyższe, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, względnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawczyni wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie od organu rentowego na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu, a przy jego wydawaniu Sąd I instancji nie dopuścił się naruszeń, które zarzuca apelacja.

Przede wszystkim nie doszło do obrazy art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu I –instancyjnym bowiem w sposób niebudzący wątpliwości wykazał, że umowa zlecenia, łącząca I. R. z firmą (...) Sp. z o.o. (...) uległa rozwiązaniu z dniem 20 stycznia 2016 r. Potwierdzają to dokumenty w postaci pisma wnioskodawczyni o wypowiedzeniu umowy zlecenia z dnia 4 stycznia 2016 r., dowód nadania tego pisma do (...) Sp. z o.o. (...), dowód doręczenia z dnia 5 stycznia 2016 r., zapisy umowy zlecenia z dnia 10 czerwca 2015 r., w szczególności jej art. 11 ust. 2, zgodnie z którym każda ze stron może wypowiedzieć umowę z zachowaniem 14-dniowego okresu wypowiedzenia, z tym że jeżeli dzień rozwiązania umowy przypada w okresie obowiązywania katalogu, umowa obowiązuje do ostatniego dnia tego katalogu, a także wiadomość e-mail z dnia 1 marca 2016 r. od przedstawiciela firmy (...), potwierdzająca, że katalog 01/2016 obowiązywał do dnia 20 stycznia 2016 r. W świetle takich niebudzących wątpliwości dowodów, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji słusznie uznał, że umowa zlecenia łącząca wnioskodawczynię z firmą (...) Sp. z o.o. (...) uległa skutecznie rozwiązaniu z dniem 20 stycznia 2016 r. Nie było przy tym potrzeby wyjaśniania, z jakiego powodu firma (...) Sp. z o.o. wystosowała do wnioskodawczyni pismo z dnia 16 stycznia 2016 r. wypowiadające jej umowę zlecenia i następnie wyrejestrowała ją z ubezpieczeń z dniem 10 lutego 2016 r., skoro ww. dokumenty potwierdziły skuteczność wcześniejszego wypowiedzenia umowy złożonego przez samą wnioskodawczynię w dniu 5 stycznia 2016 r. Zresztą, jak wynika z pisma I. R. z dnia 27 stycznia 2016 r. zakwestionowała ona wypowiedzenie dokonane jej przez firmę (...) w dniu 16 stycznia 2016 r., przypominając, iż to ona wcześniej, bo w dniu 5 stycznia 2016 r. złożyła tej firmie oświadczenie o rozwiązaniu umowy zlecenia za wypowiedzeniem i nie było żadnych podstaw, by oświadczenie to uznawać za nieskuteczne czy nieważne. Na takim też stanowisku stoi tut. Sąd, w ocenie którego Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w sprawie i wyciągnął z nich logiczne, zgodne z zasadami doświadczenia życiowego i prawidłowe wnioski odnośnie skuteczności wypowiedzenia przez ubezpieczoną umowy zlecenia z dniem 20 stycznia 2016 r. Jeśli organ rentowy miał w tym zakresie wątpliwości, nic nie stało na przeszkodzie, aby -dysponując dokumentami przedłożonymi przez wnioskodawczynię do odwołania- wykazał inicjatywę dowodową w zakresie wniosku o przesłuchanie przedstawiciela firmy (...) czy złożenia innych wniosków dowodowych. Aktualnie zaś zarzucanie Sądowi I instancji nieprzeprowadzenia z urzędu pewnych dowodów nie zasługiwało na uwzględnienie. Zdaniem Sądu Okręgowego, w sprawie wątpliwości nie budzi, że odwołująca w piśmie z dnia 4 stycznia 2016r. złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zlecenia łączącej ją z firmą (...) sp. z o.o. Pismo to dręczone zostało zleceniodawcy w dniu 5 stycznia 2016 r., na skutek czego umowa zlecenia rozwiązała się z dniem 20 stycznia 2016 r. A zatem, na moment ustania stosunku pracy (tj. na dzień 31 stycznia 2016 r.) wnioskodawczyni nie miała innego tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

Materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu I –instancyjnym nie dał też podstaw do uznania, że po dniu 31 stycznia 2016 r. wnioskodawczyni kontynuowała pracę zarobkową w rozumieniu cyt. wyżej przepisu art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, a organ rentowy w tym zakresie również nie wykazał żadnej inicjatywy dowodowej, by okoliczność tę wykazać. Słusznie przy tym podnosi wnioskodawczyni, że fakt, iż po rozwiązaniu umowy zlecenia otrzymała od (...) Sp. z o.o. jeszcze wynagrodzenie prowizyjne za poprzedni okres sprzedażowy, w żadnym razie nie daje podstaw do przyjęcia, że w dacie otrzymania tego wynagrodzenia odwołującą nadal łączyła z firmą (...) Sp. z o.o. (...) umowa zlecenia, ani tym bardziej, że po dniu 20 stycznia 2016 r. świadczyła na rzecz tej firmy jakąkolwiek pracę. Pamiętać przy tym należy, że przez podejmowanie czy kontynuowanie „działalności zarobkowej” w orzecznictwie sądowym rozumie się każdą aktywność ludzką zmierzającą do osiągnięcia zarobku. Może nią być praca wykonywana zarówno na podstawie umowy o pracę niezależnie od wymiaru etatu, umowy cywilnoprawnej, polegająca na prowadzeniu własnej działalności gospodarczej, samozatrudnieniu, a także praca nielegalna (por. wyrok SA w Warszawie z 16 maja 1996 r., III AUr 388/96, Pr.Pracy 1997, Nr 2, s. 43; wyrok SA w Katowicach z 20 stycznia 1999 r., III AUa 945/98, OSA 1999, Nr 11/12, poz. 58; wyroki SN z 14 kwietnia 2000 r., II UKN 513/99, OSNAPiUS 2001, Nr 20, poz. 627 i z 19 lipca 2001 r., II UKN 494/00, OSNP 2003, Nr 9, poz. 234; 20.1.2005 r., I UK 154/04, OSP 2006, Nr 4, poz. 43). Praca powinna być świadczona osobiście, choć nie musi to być praca fizyczna (por. wyrok SN z 3 grudnia v1999 r., II UKN 236/99, OSNAPiUS 2001, Nr 7, poz. 237; wyrok SA w Łodzi z 23 maja 1997 r., III AUa 155/97, Pr. Pracy 1997, Nr 7, s. 45). W rozpoznawanej sprawie natomiast dokumenty znajdujące się w aktach oraz przesłuchanie wnioskodawczyni wykazały ponad wszelką wątpliwość, że I. R. po dniu 20 stycznia 2016 r. żadnej aktywności nakierowanej na uzyskanie dochodu w ramach zakończonej właśnie umowy zlecenia na rzecz firmy (...) nie wykonywała. A skoro tak, to nie można było do jej sytuacji faktycznej zastosować art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, co błędnie uczynił ZUS.

Orzeczenie zaś Sądu Najwyższego, na które powołał się organ rentowy w uzasadnieniu apelacji (I UK 626/12), nie przystoi do niniejszej sprawy. Dotyczy ono bowiem stanu faktycznego, w którym ubezpieczony twierdził, że umowa zlecenia uległa rozwiązaniu przez czynności dorozumiane. Tymczasem w niniejszej sprawie umowa zlecenia uległa rozwiązaniu w wyniku złożenia przez odwołującą oświadczenia woli o jej wypowiedzeniu, którego złożenie odwołująca udowodniła poprzez złożenie do akt sprawy stosownych dokumentów.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał, iż zaskarżony wyrok jest zgodny z prawem, a apelacja organu rentowego nie dostarczyła żadnych podstaw do jego zmiany. Stąd też, na podstawie art. 385 k.p.c., podlegała oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 i w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).

SSO Krzysztof Główczyński SSO Andrzej Marek SSO Jacek Wilga