Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2014 roku

Sąd Okręgowy – V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Główczyński

Protokolant: Magdalena Pańków

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2014 roku w Legnicy

sprawy z wniosku K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 30 kwietnia 2014 roku

znak (...)

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 2369/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy K. K. prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił wymaganych 15 lat okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie organ rentowy nie uznał za wykonywane w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia od 01 września 1982 r. do 31 marca 1984 r. w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) S.A. oraz od 01 marca 1989 r. do 29 września 1989 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L..

W odwołaniu od powyższej decyzji K. K. zarzucił naruszenie art. 184 ust. 1 w związku z art. 32 i art. 27 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez nieprawidłowe ustalenie, że na dzień 01 stycznia 1999 r. udowodnił 2 lata, 1 miesiąc i 29 dni pracy w szczególnych warunkach, wobec wymaganych 15 lat. Wnioskodawca wniósł o zmianę decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury począwszy od dnia złożenia wniosku.

W odpowiedzi na powyższe odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wniósł o jego odrzucenie w trybie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., względnie z ostrożności procesowej, o jego oddalenie.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że prawomocnym wyrokiem z dnia 24 października 2012 r. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu oddalił odwołanie wnioskodawcy od decyzji w przedmiocie odmowy prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaś Sąd Najwyższy postanowieniem z 22 sierpnia 2013 r. odmówił przyjęcia do rozpoznania wniesionej przez K. K. skargi kasacyjnej. Wskazując na powyższe organ rentowy wyraził przekonanie, że pomiędzy sprawą zakończoną wyrokiem Sądu Apelacyjnego i zaskarżoną decyzją zachodzi tożsamość zarówno stron jak i przedmiotu postępowania.

Uzasadniając alternatywny wniosek o oddalenie odwołania Oddział ZUS wskazał, iż poza wymienionymi w uzasadnieniu decyzji odmownej, pozostałe okresy zatrudnienia nie były rozpatrywane jako wykonywane w szczególnych warunkach gdyż wnioskodawca nie przedstawił na te okresy świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał ponadto, iż w sprawie VU 424/11 ustalono, iż tylko okresy od 01 września 1982 r. do 31 marca 1984 r. i od 02 maja 1990 r. do 10 marca 1994 r. są okresami wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. K., ur. (...), wiek 60 lat osiągnął w dniu (...), na dzień 01.01.1999 r. wykazał 28 lat, 7 miesięcy i 28 dni okresów składkowych i nieskładkowych, nie jest członkiem OFE.

(niesporne)

Wydanym w sprawie VU 424/11 wyrokiem z dnia 21 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 01 marca 2011 r. w ten sposób, że przyznał K. K. prawo do emerytury od dnia 04 marca 2011 r. Sąd I instancji uznał brak podstaw do uznanie za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia ubezpieczonego w czasie:

- od 01 września 1966 r. do 13 listopada 1969 r. w Przedsiębiorstwie (...) we W., tym bardziej, że w okresie od 01 września 1966 r. do 30 czerwca 1969 r. ubezpieczony był uczniem praktycznej nauki zawodu,

- od 10 grudnia 1969 r. do 21 lutego 1970 r. we (...) Przedsiębiorstwie (...), gdyż w tym czasie był zatrudniony na stanowisku montera wodno-kanalizacyjnego, także wewnątrz budynków; brak jest podstaw do zakwalifikowania tego okresu jako okresu robót wodnokanalizacyjnych wykonywanych w głębokich wykopach,

- od 04 sierpnia 1972 r. do 27 września 1974 r. w Spółdzielni Mieszkaniowej (...), albowiem wykonując pracę polegającą na utrzymaniu, remontach, konserwacji i usuwaniu awarii głównie w zasobach (budynkach i budowlach), nie mógł stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać robót wodnokanalizacyjnych w głębokich wykopach,

- od 11 stycznia 1982 r. do 26 sierpnia 1982 r. w Spółdzielni Usług (...) ((...)) w L.; brak jest podstaw do przyjęcia, że prace spawalnicze wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał bowiem także inne prace, np. prace kierowcy samochodu Ż.,

- od 18 lipca 1988 r. do 30 listopada 1988 r. w Przedsiębiorstwie (...) w L.; prace na stanowiskach hydraulika oraz montera instalacji – spawacza nie były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W światle dalszych ustaleń Sądu Okręgowego:

- wykonując w czasie od 18 maja 1970 r. do 10 czerwca 1972 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...)przy budowie przyłączy do budynków w głębokich wykopach, wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach,

- w okresie zatrudnienia w Kombinacie Budownictwa (...) w L. od 19 października 1974 r. do 01 stycznia 1982 r. K. K. wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A do rozporządzenia z dnia 07 lutego 1983 r. Dział XIV, poz. 25,

- w okresie zatrudnienia w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w L. od 30 sierpnia 1982 r. do 31 marca 1984 r. ubezpieczony wykonywał wymienione w wykazie A, Dział XIV poz. 12 prace przyspawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowodorowym,

- w okresie od 01 marca 1989 r. do 29 września 1989 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w L. K. K. wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, Dział V, poz. 1,

- w okresie od 02 maja 1990 r. do 10 marca 1994 r. w (...) Spółdzielni Handlowo-Produkcyjnej ((...)) wnioskodawca wykonywał prace wymienione w wykazie A, dział XIV, poz. 1 (prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego); wyłączeniu podlegają jedynie okresy:

⚫

od 07 do 16 października 1992 r. urlopu bezpłatnego,

⚫

od 18 do 24 lutego 1992 r., od 10 do 20 czerwca 1992 r. i od 07 do 09 grudnia 1992 r.

Apelację organu rentowego od powyższego wyroku uwzględnił Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, który wyrokiem z dnia 24 października 2012 r. zmieniając powyższy wyrok, oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 01 marca 2011 r. W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, iż do prac w szczególnych warunkach można uwzględnić okresy pracy od 19 października 1974 r. do 09 stycznia 1982 r., od 30 sierpnia 1982 r. do 31 marca 1984 r. i od 02 maja 1990 r. do 10 marca 1994 r., których łączny wymiar jest krótszy od 15 lat takiej pracy.

Postanowieniem z dnia 22 sierpnia 2013 r. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 października 2012 r. Odnosząc się do argumentów skargi kasacyjnej, Sąd Najwyższy wskazał, że Sąd Apelacyjny oceniając prawo wnioskodawcy do spornego świadczenia ocenił całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym między innymi dowodu z dokumentacji pracowniczej wnioskodawcy oraz dowodu z zeznań świadka. Ocena ta została dokonana z zachowaniem reguł określonych w przepisie art. 233 §. 1 k.p.c. Sąd Najwyższy stwierdził także, iż jest naturalne, że w sprawach dotyczących często odległych zdarzeń pamięć świadków bywa zawodna, dlatego słusznie Sąd Apelacyjny uznał za bardziej wiarygodny dowód z dokumentu wystawionego w okresie bezpośrednio świadczonej pracy lub po zakończeniu pracy w szczególnych warunkach. Dokumenty takie opisują rzeczywistość w sposób bardziej obiektywny, w przeciwieństwie do subiektywnych i czasami stronniczych zeznań świadków. Sąd Apelacyjny dokonał oceny wiarygodności zeznań świadka w kontekście relewantnych dokumentów w aktach osobowych pracownika, co w konsekwencji doprowadziło do uznania zarzutów apelacji organu rentowego za przekonujące.

(n i e s p o r n e)

W dniu 02 kwietnia 2014 r. K. K. złożył ponowny wniosek o przyznanie emerytury. We wniosku wniósł o przesłuchanie świadka J. T. na okoliczność pracy wnioskodawcy w (...)Przedsiębiorstwie (...), gdzie podobnie jak E. R. wykonywał prace spawalnicze. Ubezpieczony wskazał ponadto, iż nie ujęto jego zatrudnienia w(...)w C., w 1989 r. Nie został także zaliczony okres jego zatrudnienia w (...) w L., gdzie wykonywał prace palacza.

d o w ó d: wniosek, k. 38 w tomie III akt rentowych.

Wydaną na skutek tego wniosku decyzją z dnia 30 kwietnia 2014 r. organ rentowy odmówił przyznania prawa do emerytury, ze wskazaniem, że do dnia 01 stycznia 1999 r. nie został udowodniony wymagany 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

(n i e s p o r n e)

W okresie od 12 grudnia 1989 r. do 28 lutego 1990 r. K. K. wykonywał w (...)w K. Zakład (...) w C. pracę mechanika maszyn rolniczych.

d o w ó d: świadectwo pracy z dnia 28 lutego 1990 r., k. 16 w tomie I akt rentowych.

W (...) S.A. Zespół w L. (...)w L. ubezpieczony wykonywał pracę palacza c.o. na podstawie umowy zlecenia, w okresach od 03 października 1994 r. do 30 kwietnia 1995 r., od 08 listopada 1995 r. do 30 kwietnia 1996 r. oraz od 01 grudnia 1996 r. do 30 kwietnia 1997 r.

d o w ó d: zaświadczenia, k. 79-81 oraz 83 w tomie I akt rentowych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem ustalenie zaskarżonej decyzji wskazujące na brak wymaganych do najmniej 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach jest w świetle całokształtu zebranego w sprawie materiału uzasadnione.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (01 stycznia 1999 r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z par. 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r., Nr. 10, poz. 49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Przewidziane w § 22 powołanego rozporządzenia ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok SN z dnia 02.02.1996 r., II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

W sprawie bezsporny był fakt, iż na dzień 01.01.1999 r. wnioskodawca wykazał wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w dacie wydania decyzji przez organ emerytalny miał skończone 60 lat i nie był członkiem OFE.

Sporną kwestią wymagają ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiadał nadto 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odniesieniu do argumentów wniosku o emeryturę z dnia 02 kwietnia 2014 r. należy wskazać, iż wykonywana w (...)w K. Zakład (...) w C. praca mechanika maszyn rolniczych nie jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu powołanych powyżej przepisów prawa. Także wskazany przez wnioskodawcę okres jego pracy w charakterze palacza w (...) S.A. Zespół w L. (...)w L. nie może być uznany za okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Podstawę tego zatrudnienia stanowiła bowiem cywilnoprawna umowa zlecenia, a nie umowa o pracę. Ta istotna okoliczność przesądza o tym, że w okresie wykonywania tej pracy wnioskodawca nie był pracownikiem.

Na podkreślenie zasługuje niesporny i istotny fakt, iż oceny charakteru wykonywanej przez K. K. u kolejnych pracodawców pracy dokonał w I instancji Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy, a następnie ocenę te zweryfikował Sąd Apelacyjny we Wrocławiu. W świetle prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 października 2012 r., z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu tego wyroku, do prac w szczególnych warunkach można uwzględnić jedynie okresy pracy od 19 października 1974 r. do 09 stycznia 1982 r., od 30 sierpnia 1982 r. do 31 marca 1984 r. i od 02 maja 1990 r. do 10 marca 1994 r., których łączny wymiar wynosi 12 lat, 7 miesięcy i 2 dni. Sąd I instancji uznał, iż wykonywane w okresie od 18 maja 1970 r. do 10 czerwca 1972 r. (2 lata i 23 dni) w (...) Przedsiębiorstwie (...)przy budowie przyłączy do budynków w głębokich wykopach, są pracami w szczególnych warunkach. Stanowiska tego nie podzielił Sąd Apelacyjny we Wrocławiu, który odmienną ocenę w tym przedmiocie rzeczowo uzasadnił. Trafnie w opracowanej w sprawie VU 424/11 opinii biegły zauważył, iż „opinia służbowa za okres od 18.V.70 do 10.VI.1972 r.” (k. 7 w tomie I akt rentowych) wskazuje na zatrudnienie mającego kwalifikacje zawodowe hydraulika wnioskodawcy w Grupie Remontowej w charakterze montera instalacji sanitarnych. Będąc zatem monterem instalacji sanitarnych grupy remontowej wnioskodawca nie mógł stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać robót wodnokanalizacyjnych w głębokich wykopach. Jako członek grupy remontowej w ramach pracy montera instalacji sanitarnych wykonywał prace remontowe istniejących, wymagających remontu instalacji sanitarnych, nie zaś roboty wodnokanalizacyjne. W tych obiektywnych okolicznościach, wobec wyjaśnienia na podstawie dotychczas zebranego w sprawie materiału, szczególnie na podstawie informacji zawartych w opinii służbowej i świadectwie pracy, istotnych okoliczności związanych z zatrudnieniem w czasie od 18 maja 1970 r. do 10 czerwca 1972 r., wniosku ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków Sąd nie uwzględnił. Sąd miał na uwadze stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu wydanego w sprawie postanowienia z dnia 22 sierpnia 2013 r., odwołujące się do postanowienia z 18 lutego 2013 r., II UK 332/12), uznającego za „… naturalne, że w sprawach dotyczących odległych zdarzeń pamięć świadków bardzo często bywa zawodna, dlatego słusznie Sąd Apelacyjny uznał za bardziej wiarygodny dowód z dokumentu wystawionego w okresie bezpośrednio świadczonej pracy lub po zakończeniu pracy w szczególnych warunkach. Dokumenty takie opisują rzeczywistość w sposób bardziej obiektywny, w przeciwieństwie do subiektywnych i czasami stronniczych zeznań świadków.”

W odniesieniu do pozostałych okresów zatrudnienia K. K. ograniczył się tylko stwierdzenia, że w okresach tych wykonywał prace w szczególnych warunkach i twierdzenia tego nie udowodnił. W szczególności wnioskodawca nie wykazał, że w spornych okresach wykonywał prace w szczególnych warunkach.

W sumie zatem ubezpieczony nie wykazał, że wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace w szczególnych warunkach, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. przez wymagany okres 15 lat.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności, Sąd nie podzielił argumentów odwołania i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., pozbawione uzasadnionych podstaw odwołanie oddalił.