Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2013 r. w Legnicy

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wznowienie postępowania w sprawie VU 1274/11 w przedmiocie prawa do emerytury

I.  wznawia postępowanie w sprawie Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy VU 1274/11,

II.  zmienia prawomocny wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy w sprawie o sygnaturze akt VU 1274/11 oraz poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 19 września 2011 roku znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni J. K. prawo do wypłaty emerytury, poczynając od dnia 22 listopada 2012 roku,

III.  oddala w pozostałym zakresie skargę o wznowienie postępowania.

Sygn. akt VU 1906 / 12

UZASADNIENIE

J. K. we wniosku z dnia 26 listopada 2012r. domagała się wznowienia postępowania przed Sądem w sprawie o zawieszenie wypłaty emerytury od dnia 01 października 2011r. Wskazała, że odwołanie w tej sprawie zostało oddalone wyrokiem Sądu z 24 stycznia 2012r. w sprawie o sygnaturze akt VU 1274/11 .

W odpowiedzi na skargę organ rentowy wnosił o jej oddalenie. Ustosunkowując się do skargi wnioskodawczyni wskazał, iż wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r., zgodnie z którym art. 28 ustawy z dnia 16.12.2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w zw. z art. 103 a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wszedł w życie z chwilą ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, tj. z dniem 22.11.2012r., zatem nie zasadne jej wyrównanie świadczenia od dnia 01.10.2011 roku, tym bardziej, że wnioskodawczyni złożyła wniosek o wznowienie postępowania w dniu 26 listopada.2012 roku.

Na rozprawie w dniu 13 marca 2013r. wnioskodawczyni oświadczyła, że domaga się wznowienia wypłaty świadczenia emerytalnego za okres od momentu jego wstrzymania, tj. od 01 października 2011r. oraz że cały czas pozostaje w stosunku pracy. Nadto wskazała, że domaga się także wypłaty zaległego świadczenia emerytalnego wraz z odsetkami.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny w sprawie:

Decyzją z dnia 21 kwietnia 2008r.- znak (...) - wnioskodawczyni przyznano prawo do emerytury od 01 kwietnia 2008r. Na dzień przyznania emerytury wnioskodawczyni była zatrudniona w Urzędzie Gminy w Z.. Wypłata emerytura podlegała zawieszeniu , gdyż J. K.kontynuowała zatrudnienie .

W dniu 30 kwietnia 2009r. J. K. złożyła wniosek o wypłatę emerytury od 01 kwietnia 2009r.

Decyzją z dnia 06 maja 2009r. organ rentowy przeliczył wnioskodawczyni emeryturę i podjął wypłatę świadczenia od 01 kwietnia 2009r.

Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych tj. od stycznia 1999r. do grudnia 2008r. , za które WWWPW wynosiło 134,41% .

Emerytura w wieku obniżonym wypłacana była skarżącej do dnia 30 kwietnia 2010r.

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2010r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. wstrzymał od dnia 01 maja 2010r. wypłatę J. K. emerytury - nr (...) .

W dniu 07 kwietnia 2010r. J. K. złożyła wniosek o przyznanie emerytury w związku z osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego 60 lat .

W dacie złożenia wniosku o emeryturę J. K. zatrudniona była na podstawie umowy o pracę w Urzędzie Gminy w Z. .

Decyzją z dnia 22 kwietnia 2010r. ZUS Oddział w L. przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury od 01 kwietnia 2010r.

Podstawą obliczenia emerytury stanowiła suma składek na ubezpieczenia emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc , od którego przysługuje wypłata emerytury .Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia , dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę .

Emerytura wyliczona według zasad określonych w art. 26 ustawy emerytalnej wypłacana była skarżącej do dnia 30 września 2011r.

Decyzją z dnia 19 września 2011 r. organ rentowy zawiesił wnioskodawczyni wypłatę emerytury od dnia 01.10.2011 roku wskazując, że zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 16.12.2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w ustawie z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodany został art. 103a w brzmieniu: Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego. Natomiast zgodnie z art. 28 w/w ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw - do emerytur przyznanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy przepisy ustawy, o której mowa w art. 6, w brzmieniu nadanym tą ustawą, stosowało się poczynając od dnia 01.10.2011 roku.

Wnioskodawczyni nie zgodziła się z decyzją organu rentowego z dnia 19.09.2011r. i złożyła odwołanie do Sądu, który wyrokiem z dnia 24.01.2012r. oddalił odwołanie (sygn. akt VU 1274/11 ).

W dniu 26.11.2012r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 roku.

Decyzją z dnia 06.12.2012 r. organ rentowy zwrócił J. K. wniosek o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej decyzją z dnia 19.09.2011r., z pouczeniem o konieczności wniesienia wniosku o wznowienie postępowania do Sądu, ponieważ decyzja z dnia 19.09.2011r. była przedmiotem postępowania sądowego i organ rentowy nie jest właściwy do jego rozpoznania.

Decyzją z dnia 04 lutego 2013r. ZUS Oddział w L. podjął wypłatę emerytury od dnia 22 listopada 2012r. , przyznając J. K. wyrównanie świadczenia za okres od 22 listopada 2012r. do 31 stycznia 2013r. wraz z ustawowymi odsetkami za okres od 29 grudnia 2012r. do 11 lutego 2013r.

dowód :

- akta emerytalne wnioskodawczyni tom I k. 1-4, 39-40, 41-42, 55-56, 95-96; tom II k. 1-6, 35-37, 45-47,59-61, 70-71,

- akta Sądu Okręgowego w Legnicy VU 1274/11.

Sąd zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona częściowo, tj. co do żądania przyznania wnioskodawczyni J. K. prawa do wypłaty emerytury poczynając od dnia 22 listopada 2009r.

Wyrokiem z dnia 13 listopada 2012r. Trybunał Konstytucyjny (sygn. akt K 2/12 ) orzekł, iż art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Sentencja wyroku została ogłoszona w dniu 22 listopada 2012r. w Dz. U. poz. 1285.

Zgodnie z przepisem art. 190 ust. 1 Konstytucji RP orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego.

W uzasadnieniu cytowanego wyżej wyroku (pkt 9) Trybunał Konstytucyjny wskazał, że z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw traci moc art. 28 ustawy zmieniającej z 16 grudnia 2010r. w zakresie, w jakim przewiduje stosowanie art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z FUS do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 01 stycznia 2011r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy. Znaczy to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą – jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury – nie będzie miał zastosowania do osób, które – tak jak wnioskodawczyni - prawo to nabyły w okresie od 8 stycznia 2009r. do 31 grudnia 2010r. Natomiast przepis ten pozostaje nadal w obrocie prawnym i znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury w momencie jego wejścia w życie i później, tj. od 01 stycznia 2011r.

W świetle powyższego wnioskodawczyni, która nabyła prawo do emerytury w wieku ustawowym - od 01 kwietnia 2010r. przysługiwało prawo do wypłaty emerytury, ale wyłącznie od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw, tj. od dnia 22 listopada 2012r. Trybunał nie orzekł bowiem, iż jego orzeczenie ma moc wsteczną, tj. by miało zastosowanie do zdarzeń przed dniem jego publikacji w Dzienniku Ustaw. Z zasady wyroki Trybunału Konstytucyjnego działają na przyszłość. Od momentu ich opublikowania tworzą nowy system prawny. Jeśli Trybunał Konstytucyjny chciałby, by wyrok działał wstecz – musi to wskazać. W treści uzasadnienia wyroku TZ z 13.12.2012r. wprost wskazał, że przepis, na podstawie którego zawieszono wypłatę emerytury dla ubezpieczonej traci moc z chwilą ogłoszenia sentencji wyroku w Dzienniku Ustaw. Tym samym odnośnie żądania wznowienia wypłaty świadczenia od daty wstrzymania jego wypłaty, tj. od 01 października 2011r. na podstawie art. 412 kpc wyrok Sądu Okręgowego wydany w sprawie o sygn. akt VU 1274/11, jak i poprzedzającą go decyzję z dnia 26.09.2011r. należało uznać za prawidłowe i w tym zakresie skargę o wznowienie należało oddalić.

Jeśli chodzi o wsteczne naprawienie szkody wyrządzonej przez przepisy uznane za niekonstytucyjne, to potrzebna jest interwencja ustawodawcy polegająca na wprowadzeniu incydentalnych przepisów, pozwalających na naprawienie negatywnych skutków obowiązywania przepisu uznanego za niekonstytucyjny lub wystąpienie z roszczeniem przeciwko Skarbowi Państwa na podstawie art. 417 ¹ § 1 kc.

Oddaleniu podlegało także żądanie wnioskodawczyni dotyczące wypłaty odsetek ustawowych. Zgodnie z przepisem art. 85 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności. Decyzja z dnia 19 września 2011r. o wstrzymaniu wypłaty emerytury dla wnioskodawczyni od dnia 01 października 2011r. została wydana zgodnie z obowiązującymi w tej dacie przepisami prawa, tj. zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 16.12.2010r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, na mocy którego w ustawie z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodany został art. 103a wprowadzający obowiązek zawieszenia emerytury w razie kontynuowania zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy. Jedynie w sytuacji, gdy ZUS wydał bezprawną decyzję o odmowie wypłaty świadczenia, gdy możliwe było wydanie prawidłowej decyzji zgodnie z prawem przyznającej świadczenie, to powstałe opóźnienie uznane mogłoby być za następstwo okoliczności, za które ZUS ponosi odpowiedzialność i jest zobowiązany do zapłaty odsetek. W wyroku z dnia 05 maja 2005r., ( IIUK 218/04 ) Sąd Najwyższy uznał, że zawarte w przepisie art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określenie "okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności" jest bardziej zbliżone znaczeniowo do używanego w przepisach prawa określenia: "przyczyn niezależnych od organu", co oznacza, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest obowiązany do wypłaty odsetek nie tylko wtedy, gdy nie ponosi winy w opóźnieniu, lecz także wtedy, gdy opóźnienie w ustaleniu i wypłacie prawa do świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego jest skutkiem innych przyczyn niezależnych od Zakładu (podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2009r., II UK 191/08 ). W treści przepisu art. 85 ust. 1 ustawy systemowej chodzi zatem o sytuacje, w których organ rentowy wydając decyzję naruszył przepisy prawa materialnego. W niniejszej sprawie w dacie wydania decyzji z 19.09.2011r. organ rentowy działał zgodnie z obowiązującymi w tym czasie przepisami prawa, a prawidłowość wydanej wówczas decyzji potwierdził Sąd Okręgowy w Legnicy, który wyrokiem z dnia 24.01.2012r. oddalił odwołanie (sygn. akt VU 1274/11 ).

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 412 § 2 kpc zmienił prawomocny wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 24 stycznia 2012r. w sprawie o sygn. akt VU 1274/11 oraz poprzedzającą go decyzję ZUS z dnia 19 września 2011r. w ten sposób, że przyznał wnioskodawczyni prawo do wypłaty emerytury od dnia 22 listopada 2012r., a w pozostałym zakresie skargę o wznowienie oddalił.