Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2015 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: star. sekr. sądowy Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2015 r. w Legnicy

sprawy z wniosku H. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 18 grudnia 2013 r.

znak (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt VU 1836/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 18 grudnia 2013r., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 10 grudnia 2013r., odmówił wnioskodawcy H. P. prawa do górniczej emerytury, gdyż na dzień 04 września 2013r., tj. dzień sporządzenia zaświadczenia o zatrudnieniu przez zakład pracy (...) S.A. Oddział Zakłady (...) w L., skarżący udowodnił 16 lat, 9 miesięcy i 29 dni pracy górniczej - wobec wymaganych 25 lat. Za pracę górniczą nie uznano okresu:

Od 01 sierpnia I985r. do 31 stycznia 1987r. w (...) Zakłady (...) w L., na stanowisku specjalista ds. postępu technicznego pod ziemią, z uwagi na brak wykazu zjazdów pod ziemię. Ponadto nie uznano w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy w charakterze specjalisty drużyny ratowniczej w Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego w L. od 05 lipca 2004 r., gdyż drużynę ratowniczą zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 8 lutego 1995 r. w sprawie organizacji, zadań i wyposażenia ratownictwa górniczego przedsiębiorcy i podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górniczym oraz prowadzenia akcji ratowniczych (Dz. U. Nr 33, poz. 162) stanowią: kierownik kopalnianej stacji ratownictwa górniczego, jego zastępcy, ratownicy górniczy oraz mechanicy sprzętu ratowniczego. Zgodnie z Rozporządzeniem z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz.U. Nr 94, póz. 838 ze zm.) osoby posiadające wymagane kwalifikacje w zakresie zwalczania zagrożeń górniczych i prowadzenia akcji ratowniczych, wyznaczone przez kierownika ruchu zakładu górniczego po uzyskaniu ich zgody, wchodzą w skład drużyny ratowniczej jako specjaliści. Jednak z wyżej powołanych przepisów wynika, iż specjalista nie jest czynnym ratownikiem górniczym.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca wnosił o zmianę decyzji poprzez przyznanie mu prawa do emerytury, zaliczając jako okres pracy górniczej okres zatrudnienia od 01 sierpnia I985r. do 31 stycznia 1987r. w (...) Zakłady (...) w L., na stanowisku specjalista ds. postępu technicznego pod ziemią oraz uznanie w wymiarze półtorakrotnym z przelicznikiem 1,8 okresu pracy w charakterze specjalisty drużyny ratowniczej w Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego w L. od 05 lipca 2004 r.. Do odwołania wnioskodawca dołączył nowe dokumenty tj. wykaz zjazdów pod ziemię dotyczący nie uznanego okresu zatrudnienia od 01 sierpnia 1985r. do 31 stycznia 1987r. na stanowisku specjalista ds. postępu technicznego pod ziemią oraz wykaz zjazdów pod ziemię za okres zatrudnienia od 01 lipca 2004r. do 31 grudnia 20I3r. na stanowisku kierownika działu robót górniczych pod ziemią i głównego inżyniera mechaniki górotworu i obudowy, kierownika działu tąpań pod ziemią. Wnioskodawca powołując się na Zarządzenie Wewnętrzne Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego z dnia 05 lipca 2004r., powołujące go na specjalistę z zakresu ratownictwa górniczego twierdzi, iż od tego momentu stał się członkiem drużyny ratowniczej i uzyskał także uprawnienia kierowania akcji na dole. W ocenie skarżącego okres pracy w drużynie ratowniczej to nie tylko czas prowadzenia akcji ratowniczej pod ziemią i nie ma ustawowego wymogu bycia zawodowym ratownikiem dla zastosowania przelicznika 1,8.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 03 marca 2014r., po rozpatrzeniu dokumentów dołączonych do odwołania odmówił wnioskodawcy prawa do górniczej emerytury, gdyż na dzień 31 grudnia 2013r. wnioskodawca udowodnił 18 lat, 7 miesięcy i 25 dni okresów pracy górniczej - wobec wymaganych 25 lat.

Organ rentowy, oprócz dotychczas uznanych okresów pracy górniczej, jako prace górniczą uwzględnił dodatkowo niżej wymienione okresy zatrudnienia:

- od 01 sierpnia I985r. do 31 stycznia 1987r. w (...) Zakłady (...) w L.,

- od 05 września 2013r. do 31 grudnia 2013r. w (...) Zakłady (...) w L.. Organ rentowy nadal nie uznał w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy w charakterze specjalisty drużyny ratowniczej w Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego w L. od 05 lipca 2004 r. z tych samych przyczyn, które przytoczył w decyzji z dnia 18 grudnia 2013r..

Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej, żaden okres pracy wnioskodawcy, nie został uwzględniony w wymiarze półtorakrotnym (art. 50d ustawy emerytalnej).

W uzasadnieniu decyzji z dnia 03 marca 2014r. błędnie podano, że okres zatrudnienia od 01 sierpnia 1985r. do 31 stycznia 1987r. nie został uznany jako praca górnicza.

Wobec uznania przez organ rentowy okresu pracy od 01 sierpnia I985r. do 31 stycznia 1987r. w (...) Zakłady (...) w L., na stanowisku specjalisty ds. postępu technicznego pod ziemią – jako okresu pracy górniczej - wnioskodawca na rozprawie w dniu 09 marca 2015r. sprecyzował żądanie odwołania w ten sposób , że domagał się ustalenia , iż okres od 05 lipca 2004r. do 31 grudnia 2013r. był okresem pracy górniczej liczonej do stażu przelicznikiem półtorakrotnym .

Jednocześnie wnioskodawca wskazał ,iż bezsporną między stronami pozostaje fakt , że na dzień 31 grudnia 2013r. H. P. nie posiada 25 lat pracy górniczej .

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

H. P., urodzony (...)., na dzień 31 grudnia 2013r. udowodnił 18 lat, 7 miesięcy i 25 dni okresów pracy górniczej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 18 grudnia 2013r., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 10 grudnia 2013r., odmówił wnioskodawcy H. P. prawa do górniczej emerytury, gdyż na dzień 04 września 2013r., tj. dzień sporządzenia zaświadczenia o zatrudnieniu przez zakład pracy (...) S.A. Oddział Zakłady (...) w L., skarżący udowodnił 16 lat, 9 miesięcy i 29 dni pracy górniczej - wobec wymaganych 25 lat.

Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej, zgodnie z art.50c ust. l ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013r.., póz. 1440 ze zm.), z wyłączeniem okresów przebywania na zwolnieniach lekarskich i zasiłkach chorobowych, zaliczono jako pracę górniczą następujące okresy zatrudnienia:

- od 19 września 1984r. do 30 kwietnia 1985r. w Kopalni (...) w S.,

- od 02 maja 1985r. do 31 lipca 1985r. w Kopalni (...) w S.,

- od 01 lutego 1987r. do 30 czerwca 1987r. w (...) Zakłady (...) w L., - - od 01 lipca 1997r. do 04 września 2013r. w (...) Zakłady (...) w L..

Za pracę górniczą nie uznano okresu od 01 sierpnia I985r. do 31 stycznia 1987r. w (...) Zakłady (...) w L. .

Dowód: akta ubezpieczeniowe, t. III - decyzja z dnia 18 grudnia 2013r., k. 3; pismo procesowe organu rentowego z dnia 18 listopada 2014r., k. 54 akt sądowych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 03 marca 2014r., oprócz dotychczas uznanych okresów pracy górniczej, jako prace górniczą uwzględnił dodatkowo niżej wymienione okresy zatrudnienia:

- od 01 sierpnia I985r. do 31 stycznia 1987r. w (...) Zakłady (...) w L.,

- od 05 września 2013r. do 31 grudnia 2013r. w (...) Zakłady (...) w L..

Organ rentowy nadal nie uznał w wymiarze półtorakrotnym okresu pracy w charakterze specjalisty drużyny ratowniczej w Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego w L. od 05 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2013r.

Dowód: akta ubezpieczeniowe, t. III – decyzja z dnia 03 marca 2014r., k. 12; załączniki do odwołania, k. 7-9; pismo procesowe organu rentowego z dnia 18 listopada 2014r., k. 54 akt sądowych.

Z dniem 05 lipca 2004r. H. P. powołany na stanowisko specjalisty ratownictwa górniczego w zakresie obudowy oraz tąpań - na podstawie Zarządzenia Wewnętrznego Kierownika Ruchu Zakładu Górniczego .

Wnioskodawca jako członek drużyny ratowniczej, podczas akcji ratowniczych był na powierzchni, w sztabie akcji, wydając polecenia ratownikom zjeżdżającym na dół. Skarżący był kierownikiem akcji na powierzchni i na podstawie jego uwag kierownik akcji na dole podejmował stosowne decyzje ratownicze.

Z dniem 17 listopada 2000r. wnioskodawca ukończył kurs kierownika akcji ratowniczej na dole, które to uprawnienia muszą być co 5 lat odnawiane.

Będąc członkiem drużyny ratowniczej ubezpieczony był szefem oddziału rejonu zachodniego, kierownikiem działu robót górniczych. Pracował pod ziemią i na powierzchni. Od 2010r. kiedy mianowano skarżącego głównym inżynierem ds. tąpań miał minimum 10 obowiązkowych zjazdów w miesiącu, a faktycznie zjeżdżał na dół 12-13 razy w miesiącu na 24 dni robocze.

Dowód: akta osobowe- powołanie na stanowisko specjalisty ratownictwa górniczego, zaświadczenia o ukończonych kursach; akta ubezpieczeniowe, t. III- zarządzenie wewnętrzne, k. 9; zeznania świadka P. A. - nagranie audio-video- 00:11:33-00:29:15; zeznania wnioskodawcy- nagranie audio-video- 00:04:15-00:27:47.

Na dzień 31 grudnia 2013r. H. P. – przy hipotetycznym zaliczeniu okresu od 05 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2013 r.- przelicznikiem górniczym 1,8 – nie posiadał 25 lat pracy górniczej .

Dowód: pismo organu rentowego z dnia 25 lutego 2015r., k. 75.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 50a ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U.2013.1440 j. t. ) górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zaś art. 50d ust 1 ustawy emerytalnej stanowi, iż przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:

1) w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych;

2) w drużynach ratowniczych.

Zgodnie z art. 51 ust.1 w/w ustawy przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 50a lub 50e, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, przelicznik 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 50d.

Wnioskodawca bezspornie na dzień 31 grudnia 2013r. nie posiada 25 lat pracy górniczej, co wyraźnie przyznał na rozprawie w dniu 09 marca 2015r., na której sprecyzował swoje odwołanie w ten sposób, iż domaga się jedynie ustalenia, że okres od 05 lipca 2004r. do 31 grudnia 2013r., który jest bezspornie okresem pracy górniczej, powinien być liczony przelicznikiem 1,8.

Stanowisko skarżącego sprecyzowane na rozprawie w dniu 09 marca 2015r. nie zasługiwało na uwzględnienie.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 12 stycznia 2005r. I UK 160/04( OSNP 2005/16/255 ) w postępowaniach odrębnych w sprawie z zakresu ubezpieczenia społecznego toczącym się z odwołania od decyzji organu rentowego wydanej na wniosek o przyznanie emerytury lub renty, niedopuszczalne jest przedmiotowe przekształcenie roszczenia ( art. 193 k.p.c. ) poprzez żądanie ustalenia tylko niektórych przesłanek warunkujących prawo do świadczenia ( w niniejszej sprawie ustalenie, iż okres od 05 lipca 2004r. do 31 grudnia 2013r.,powinien być liczony przelicznikiem 1,8.). Wielokrotnie Sąd Najwyższy wyrażał ugruntowany w praktyce pogląd, że niedopuszczalne jest w trybie art.189 k.p.c. ustalanie faktów, także prawotwórczych, jeśli celem tego powództwa jest ustalenie dowodu, który ma być wykorzystany w postępowaniu o świadczenia z ubezpieczenia społecznego ( por. uchwały Sądu Najwyższego z 3 listopada 1994r. I PZP 45/94- OSNAPiUS 1995nr 6 , poz. 74 ; z 19 marca 2003r. III UZP 1/03- OSNP 2003, nr 13, poz. 317, a także wyroki z dnia : 17 grudnia 1997r. I PKN 434/97 - OSNAPiUS z 1998, nr 21 , poz. 627 ; 23 lutego 1999r. I PKN 597/98 – OSNAPiUS 2000 nr 8 , poz. 301 ; 19 września 2000r., II UKN 725/99- OSNAPiUS 2002, nr 7 , poz. 170 ) .

W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, przedmiotem oceny sądu w sprawie dotyczącej przyznania emerytury, jest prawo do tego świadczenia, nie zaś poszczególne przesłanki, od spełnienia których przepisy prawa uzależniają przyznanie tego świadczenia.

W tej kategorii spraw roszczenie o świadczenie (np. emeryturę) wyprzedza roszczenie o ustalenie, skutkiem czego nie jest możliwe wydanie wyroku ustalającego istnienie którejś z przesłanek prawa do świadczenia – Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 24 października 2012 r., III AUa 803/12, LEX nr 1313211.

Sąd rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego merytorycznie wydaje zgodnie z dyspozycją art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. orzeczenie albo oddalające odwołanie albo zmieniające decyzję organu rentowego i orzekające co do istoty sprawy, sąd nie wydaje orzeczeń ustalających. W tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego jest spójne. Ma to swoje podłoże w tym, iż w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nawet w sytuacji, gdy sąd poczyni postępowanie dowodowe, to ustalenia sądu w sytuacji gdy nastąpi oddalenie odwołania, w tym przypadku od decyzji o odmowie przyznania prawa do emerytury górniczej, te ustalenia nie będą wiążące dla sądu, który będzie rozpatrywał odwołanie od decyzji w przyszłości, gdy wnioskodawca będzie miał wymagany staż 25 lat pracy górniczej. Sąd rozpatrujący odwołanie od kolejnej decyzji organu rentowego sam musi przeprowadzić postępowanie dowodowe w sprawie.

Kwestia zakresu związania prawomocnym wyrokiem należy do kontrowersyjnych. Ścierają się tu bowiem poglądy, z których pierwszy sprowadza się do tezy, że moc wiążąca wyroku dotyczy związania treścią jego sentencji, a nie uzasadnienia (tak np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r. II CKN 655/98, z 23 maja 2002 r. IV CKN 1073/00, z 21 czerwca 2007 r. IV CSK 63/07 a w najnowszym orzecznictwie wyrok z dnia 30 stycznia 2013 r. V CSK 84/12). W ostatnim z cytowanych orzeczeń, które Sąd Okręgowy w pełni podziela, zaprezentowano jednak tezę, że dokonując samodzielnych ustaleń, sąd nie może ignorować stanowiska zajętego w innej sprawie, w której stan faktyczny był konstruowany na podstawie tego samego zdarzenia, lecz biorąc je pod uwagę, obowiązany jest dokonać własnych, wszechstronnych ustaleń i samodzielnych ocen. Sąd nie jest związany ustaleniami i oceną dowodów, dokonanymi w innej sprawie. Mając powyższe na uwadze Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe z zeznań świadków i wnioskodawcy w celu ich zabezpieczenia, lecz nie dokonywał ich oceny ani ustaleń prawotwórczych.

W niniejszej sprawie zakładając nawet hipotetycznie ilość dniówek liczonych przelicznikiem górniczym 1,8 przy założeniu, że od 05 lipca 2004 r. do 31 grudnia 2013 r. wnioskodawca był członkiem drużyny ratowniczej jako osoba kierownictwa ruchu kopalń oraz uwzględniając ilość dniówek przepracowanych pod ziemią w powyższym okresie wynosi: 8 lat, 10 miesięcy i 5 dni. Uwzględniając powyższe staż uprawniający do emerytury górniczej wynosi: 23 lata i 28 dni.

Mając zatem na uwadze, iż sąd odwoławczy rozpoznający odwołanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie wydaje orzeczeń ustalających okoliczności prawotwórcze, mających w przyszłości wpływ na prawo do świadczenia, odwołanie wnioskodawcy od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 18 grudnia 2013r., znak(...)podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ^{(( 14))} § 1 kodeksu postępowania cywilnego.