Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: star. sekr. sądowy Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 8 lutego 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. T., D. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

przy udziale A. M.

o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dot. A. M.

na skutek odwołań A. T., D. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

z dnia 4 września 2015 r. znak (...) dec. nr (...)

z dnia 24 listopada 2015 r. znak (...) dec nr (...)

I.  oddala odwołania

II.  zasądza od wnioskodawczyni A. T. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III.  zasądza od wnioskodawcy D. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 686/16

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 4 września 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. stwierdził, że podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne A. D. (obecnie: M.) z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia u płatnika D. G. A. T. z siedzibą (...) U., J. (...) w okresie od czerwca 2014 r. do grudnia 2014 r. wynosi: 0,00 zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że w okresie od marca 2013 r. do grudnia 2014 r. płatnik (...) zawierała umowy zlecenia obejmujące: „aranżację ekspozycji, przygotowanie zestawień na temat lokalnej konkurencji, roznoszenie ulotek, demontaż, przygotowanie do transportu oraz załadunek systemów ekspozycyjnych, montaż dekoracji ściennych, zlecenie, aranżacja ekspozycji” oraz umowy o tożsamych treściach z osobami, w tym z ubezpieczoną A. D., które -w okresie wykonywania ww. umów cywilnoprawnych- były zatrudnione na podstawie umów o pracę u innego pracodawcy, tj. (...), który zgłosił je do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. ZUS wskazał też, iż w ww. okresie podmiot gospodarczy (...)z siedzibą (...) U., J. (...), był odbiorcą 100% faktur sprzedażowych wystawionych przez płatnika składek (...). Przedmiotem wystawionych przez ww. płatnika składek faktur sprzedażowych były „Usługi marketingowe, Planowanie – aranżacja ekspozycji w salonach zleceniodawcy, Rekrutacja pracowników w salonach zleceniodawcy”. Wskazując na powyższe okoliczności, ustalone w postępowaniu kontrolnym, oraz mając na uwadze treść art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy, organ rentowy uznał, że skoro finalny efekt pracy pracownika – ubezpieczonej A. D. osiągał jej faktyczny pracodawca, tj.(...), to on faktycznie powinien być płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne tego pracownika także z tytułu umowy zlecenia. Płatnik (...) zaś, zawierając umowę cywilnoprawną z osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę w(...) w celu wypełniania warunków kontraktowych wynikających z umowy współpracy z (...), wyzbyła się atrybutu płatnika składek i tym samym nie posiada uprawnień do deklarowania składek z tytułu przychodów osiągniętych przez ubezpieczoną A. D. z tytułu wykonywania umowy cywilnoprawnej.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył płatnik składek A. T., domagając się jej zmiany poprzez ustalenie, że podstawa wymiaru i składka na ubezpieczenie zdrowotne A. D. z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia w okresie od czerwca 2014 r. do grudnia 2014 r. nie wynosi 0,00 zł. Odwołująca podniosła, że organ rentowy, wydając powyższą decyzję, pominął istotne w sprawie fakty, a mianowicie wolę stron, które zawarły umowy zlecenia na wykonanie umówionych prac zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, fakt, że to ona jako zleceniodawca zleciła wykonanie tych prac i wypłaciła za nie umówione wynagrodzenie, a nie inny odrębny podmiot, jakim jest firma D. K. (...), oraz że to ona naliczyła i odprowadziła do ZUS składki ubezpieczeniowe od ww. wynagrodzenia.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie oraz podtrzymał argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji. Wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz od odwołującej kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Decyzją nr (...) z dnia 24 listopada 2015 r., znak: (...)

(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. stwierdził, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika A. D. (obecnie: M.) wykonującej w okresie od czerwca 2014 r. do grudnia 2014 r. równocześnie pracę na podstawie umowy zlecenia na rzecz płatnika składek (...) z siedzibą U., J. (...) wynosi:

Okres	Ubezpieczenie emerytalne i rentowe	Ubezpieczenie wypadkowe	Ubezpieczenie zdrowotne
07-2014	1 798,68 zł	1 798,68 zł	1 552,08 zł
08-2014	2 036,04 zł	2 036,04 zł	1 756,90 zł
09-2014	1 858,02 zł	1 858,02 zł	1 603,29 zł
10-2014	1 905,28 zł	1 905,28 zł	1 644,06 zł
11-2014	1 833,85 zł	1 833,85 zł	1 582,43 zł
12-2014	1 893,19 zł	1 893,19 zł	1 633,63 zł

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż w wyniku kontroli przeprowadzonej u płatnika (...)zakończonej protokołem kontroli z dnia 23 czerwca 2015 r. stwierdzono, iż ww. płatnik w miesiącach od czerwca 2014 r. do grudnia 2014 r. nie naliczył składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od wypłaconego ubezpieczonej A. D. wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia zawartej z (...) wykonywanej na rzecz(...). Podał, iż płatnik (...) zajmuje się sprzedażą i dekoracją wnętrz tapetami, okładzinami ściennymi i sztukaterią w 5 salonach południowo – zachodniej Polski. Ubezpieczona A. D. była zatrudniona u ww. płatnika na podstawie umowy o pracę, z tytułu której otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze oraz premię za wyniki sprzedaży. Od marca 2013 r. premia od sprzedaży była wypłacana przez p. A. T. jako wynagrodzenie za wykonanie zlecenia, którego przedmiotem była: aranżacja ekspozycji, demontaż dekoracji ściennych, przygotowanie do transportu oraz załadunek systemów ekspozycyjnych. Firma p. A. T. mieściła się pod tym samym adresem co firma płatnika D. K., tj. U., J. (...), a odbiorcą 100% wystawionych przez firmę A. T. faktur sprzedażowych był płatnik (...). Tym samym, w ocenie organu rentowego, całkowitą korzyść z pracy wykonywanej przez ubezpieczoną A. D. w ramach umowy zlecenia finalnie osiągał jej pracodawca(...). Dlatego też to on winien być płatnikiem wszystkich składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wymienionej, w tym także składek liczonych od przychodu A. D. osiągniętego z tytułu wykonywania umowy zlecenia na rzecz (...).

Powyższą decyzję odwołaniem zaskarżył płatnik składek D. K., wnosząc o jej zmianę poprzez uznanie, że nie było podstaw do zmiany przez ZUS podstawy wymiaru składek i wysokości składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne ubezpieczonej A. D.. W uzasadnieniu wskazał, że zawarł z ww. ubezpieczoną umowę o pracę zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, wypłacił jej wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz naliczył i odprowadził do ZUS składki ubezpieczeniowe od ww. wynagrodzenia, które to fakty –jego zdaniem – organ rentowy pominął, wydając zaskarżoną decyzję. Ponadto, podniósł, że nie zawierał z A. D. żadnej umowy zlecenia, a umowę taką zawarł z nią odrębny podmiot – firma (...), od której otrzymał faktury za wykonane usługi –zgodnie z zawartą umową o świadczenie usług. Zarzucił nadto, że ZUS pozbawił go prawa uczestniczenia w przesłuchaniu jednego z dwóch świadków, których wezwał równocześnie na ten sam termin do dwóch różnych oddziałów ZUS oraz niesłusznie decyzję doręczył także ubezpieczonej A. D., skoro nie była ona stroną postępowania.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji. Wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz od odwołującego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Ww. sprawy, tj. z odwołania płatnika składek (...) od decyzji nr (...) z dnia 4 września 2015 r. oraz z odwołania płatnika składek (...)od decyzji nr (...) z dnia 24 listopada 2015 r. zarządzeniem z dnia 11 lutego 2016 r. zostały połączone do wspólnego rozpoznania, a następnie –postanowieniem z dnia 11 marca 2016 r.– przekazane do rozpoznania tut. Sądowi jako właściwemu miejscowo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...). Siedzibą firmy jest U., J. (...). W ramach prowadzonej działalności zajmuje się sprzedażą i dekoracją wnętrz tapetami, okładzinami ściennymi i sztukaterią w pięciu salonach południowo – zachodniej Polski.

W dniu 25 marca 2014 r. D. K. i A. D. (obecnie: M.) zawarli umowę o pracę, początkowo na okres próbny, a od dnia 26 czerwca 2014 r. –na czas określony do dnia 25 czerwca 2019 r. W ramach tej umowy ww. ubezpieczona miała wykonywać pracę na stanowisku sprzedawcy, w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem zasadniczym w wys. 1.680 zł brutto miesięcznie w salonach pracodawcy przy ul. (...) (...) i przy ul. (...) (...)w O.. Aneksem do umowy o pracę z dnia 24 lipca 2014 r. strony zmieniły stanowisko pracy ubezpieczonej na: kierownika salonów – oddział w O.. Od dnia 1 stycznia 2015 r. wynagrodzenie ubezpieczonej wzrosło do kwoty 1.750 zł brutto miesięcznie.

Przy zawieraniu umowy o pracę z A. M. obecny był jej pracodawca D. K. oraz dodatkowo A. T.. Strony uzgodniły, że oprócz wynagrodzenia zasadniczego ubezpieczonej przysługiwać będzie premia, która miała być uzależniona od wysokości utargów w sklepach i miała być płacona raz w miesiącu. Warunkiem otrzymania premii za dany miesiąc było każdorazowo podpisanie umowy zlecenia z A. T. oraz przedstawionego przez nią rachunku. Takie same zasady w zakresie premii od sprzedaży obowiązywały innych zatrudnionych pracowników w salonach D. K. w O..

Do obowiązków A. M. w ramach pracowniczego stosunku zatrudnienia -zgodnie z pisemnym zakresem obowiązków- należało:

- prowadzenie sprzedaży detalicznej w oparciu o rzetelnie sporządzanie zamówienia,

- dbanie o prawidłową ilość i jakość produktów wprowadzanych do sprzedaży,

- przestrzeganie zasad obsługi klienta obowiązujących w firmie,

- rzetelne wystawianie dokumentów sprzedaży,

- racjonalne gospodarowanie zakupionymi materiałami i powierzonym sprzętem,

- zabezpieczanie mienia i dokumentacji przedsiębiorstwa przed zniszczeniem i kradzieżą,

- ścisła współpraca w ramach swoich obowiązków z pozostałymi działami przedsiębiorstwa oraz innymi osobami (firmami) działającymi w imieniu i
na rzecz przedsiębiorstwa w oparciu o podpisane w tym zakresie umowy,

- przestrzeganie obowiązujących zagadnień i instrukcji w zakresie gospodarki materiałowej i finansowej,

- przestrzeganie przepisów BHP, PPOŻ, Kodeksu Pracy i związanych z obsługą kasy fiskalnej oraz egzekwowanie ich przestrzegania,

- wykonywanie innych poleceń przełożonych.

Po zmianie stanowiska, do obowiązków ubezpieczonej na stanowisku kierownika salonu należało:

-

prowadzenie sprzedaży detalicznej w oparciu o rzetelnie sporządzane zamówienia,

-

dbanie o prawidłową ilość i jakość produktów wprowadzanych do sprzedaży,

-

organizowanie pracy podległych pracowników, wyznaczanie zastępstw i nadgodzin,

-

ocena i weryfikacja pracy podległych pracowników,

-

przestrzeganie zasad obsługi klienta obowiązujących w firmie,

-

szczegółowa znajomość i rzetelne przestrzeganie Standardów Firmy,

-

ewidencja i weryfikacja nadgodzin pracowników, w tym pracowników z innych sklepów / działów przebywających na terenie sklepu,

-

sporządzanie, weryfikacja i kontrola merytoryczna dokumentów sporządzanych i przekazywanych dla Działu Księgowości,

-

racjonalne gospodarowanie zakupionymi materiałami i powierzonym sprzętem,

-

zabezpieczanie mienia i dokumentacji przedsiębiorstwa przed zniszczeniem i kradzieżą,

-

całkowita, stuprocentowa odpowiedzialność za ewentualne niedobory gotówkowe w kasie sklepu,

-

ścisła współpraca w ramach swoich obowiązków z pozostałymi działami przedsiębiorstwa oraz innymi osobami (firmami) działającymi w imieniu i na rzecz przedsiębiorstwa w oparciu o podpisane w tym zakresie umowy,

-

przestrzeganie obowiązujących zagadnień i instrukcji w zakresie gospodarki materiałowej i finansowej,

-

przestrzeganie przepisów BHP, PPOŻ, Kodeksu Pracy i związanych z obsługą kasy fiskalnej oraz egzekwowanie ich przestrzegania, oraz

-

wykonywanie innych poleceń przełożonych.

Ubezpieczona nadto w ramach obowiązków pracowniczych zajmowała się także aranżowaniem ekspozycji sklepowych. Polegało to na wyklejaniu ekspozytorów (ścianek ekspozycyjnych), gdy przychodziły nowe wzory tapet. Takich stojaków ekspozycyjnych było w sklepie kilkanaście. Ponadto, polecenia w zakresie pracy w sklepach D. K. wydawała ubezpieczonej A. T.. Polecenia te dotyczyły m.in. zmiany ekspozycji, posprzątania sklepu, umycia ekspozytorów, odkurzenia czy umycia podłogi.

W dniu 5 marca 2013 r. A. T. rozpoczęła prowadzenie własnej działalności gospodarczej pod firmą (...) z siedzibą w tym samym miejscu, w którym działalność prowadzi D. K., tj. U., J. (...).

W okresie objętym zaskarżonymi decyzjami A. T. zawarła z ubezpieczoną A. M. cztery umowy zlecenia obejmujące łącznie okres od 10 czerwca 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. Na podstawie tych umów ubezpieczona zobowiązała się do wykonania na rzecz A. T. pracy polegającej na aranżacji ekspozycji, roznoszeniu ulotek i przygotowaniu zestawień na temat lokalnej konkurencji. W umowach tych nie określono wprost, o jaką ekspozycję chodzi, jak często miałaby być ona zmieniana, w którym sklepie, nie wskazano, jakie ulotki (czego dotyczące) ubezpieczona miały roznosić, w jakiej ilości, gdzie i jak się z tego rozliczać, a także jakie zestawienia sporządzać (jakiego przedmiotu dotyczące, tj. czy samego istnienia innych konkurencyjnych podmiotów, czy przedmiotu ich działalności, rodzaju klienteli, wartości sprzedaży itp.) oraz jak często. W ww. umowach zlecenia nie wskazano także wysokości wynagrodzenia zleceniobiorcy, ani sposobu jego naliczania. Każda umowa zlecenia zawierała natomiast informację o tym, że ubezpieczona jest zatrudniona u innego pracodawcy i osiąga u niego wynagrodzenie w wysokości najniższego wynagrodzenia. Płatność wynagrodzenia z ww. umów zlecenia miała następować według rachunków.

Na podstawie rachunku z dnia 27 lipca 2014 r. A. M. otrzymała za wykonanie zlecenia kwotę 118,68 zł brutto, na podstawie rachunku z dnia 30 sierpnia 2014 r. – kwotę 356,04 zł brutto, na podstawie rachunku z dnia 28 września 2014 r. – kwotę 178,02 zł brutto, na podstawie rachunku z dnia 30 października 2014 r. – kwotę 225,28 zł brutto, na podstawie rachunku z dnia 28 listopada 2014 r. – kwotę 153,85 zł brutto i na podstawie rachunku z dnia 30 grudnia 2014 r. – kwotę 213,19 zł brutto.

Płatność ww. kwot każdorazowo następowała z rachunku A. T..

Faktycznie aranżacją ekspozycji sklepowych ubezpieczona zajmowała się w ramach pracowniczego stosunku pracy. Żadnych ulotek dotyczących firmy A. T. nigdy nie roznosiła. W sklepach wnioskodawcy w O., w których pracowała, nie było żadnych ulotek dotyczących czy to firmy D. K., czy to firmy A. T.. A. M. nigdy też nie wykonała na rzecz A. T. żadnych zestawień na temat lokalnej konkurencji.

Kwoty wynagrodzeń wypłacone ubezpieczonej przez A. T. nie podlegały negocjacjom. Wypłacane były zawsze po podpisaniu przez pracownika umowy zlecenia i rachunku. Wysokością odpowiadały premii za utarg w sklepie D. K..

A. T. i D. K. pozostają w związku partnerskim, mieszkają razem. Od marca 2013 r., tj. od kiedy A. T. założyła własną działalność gospodarczą, podjęli współpracę na gruncie zawodowym. Współpraca dotyczy tzw. „usług marketingowych”. Wymienieni nie zawarli umowy na piśmie. W ramach tej współpracy A. T. zajmuje się przede wszystkim rekrutacją pracowników do pracy w sklepach D. K. i ich szkoleniem. W ramach swojej działalności A. T. od marca 2013 r. współpracowała jedynie z D. K.. Odbiorcą 100% faktur sprzedażowych wystawionych przez firmę wymienionej D. G. z siedzibą w U., J. (...), był D. K. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...)z siedzibą również w U., J. (...).

Dowód: akta ubezpieczeniowe wraz z aktami z przeprowadzonej kontroli płatnika (...)

(...)

akta ubezpieczeniowe wraz z aktami z przeprowadzonej kontroli płatnika (...)

(...)

akta osobowe A. D.

zeznania ubezpieczonej A. D. (obecnie M.) k. 94-96, e-protokół z dnia

16.12.2016 r. 00:07:28 i nast.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne.

Zgodnie z art. 41, art. 46 oraz art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek zobowiązany jest obliczyć, potrącić z dochodów ubezpieczonych, rozliczyć oraz opłacić należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy (...). Zobowiązany jest również do przekazania do Zakładu imiennych raportów miesięcznych i deklaracji rozliczeniowej po upływie każdego miesiąca kalendarzowego w terminie ustalonym dla rozliczania składek (...).

W stosunku do pracowników płatnikiem składek jest ich pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ww. ustawy systemowej).

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Ust. 2a cyt. przepisu rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Stanowi bowiem, że za pracownika, w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

W orzecznictwie przyjmuje się zgodnie, że wynikające z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej rozszerzenie pojęcia pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych dotyczy dwóch sytuacji. Pierwszą z nich jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych umów prawa cywilnego, przez osobę, która umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Drugą – jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która umowę taką zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że, będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą. W konsekwencji, nawet, gdy osoba ta (pracownik) zawarła umowę o dzieło/umowę zlecenia z osobą trzecią, to pracę w jej ramach wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jego pracy) (por. uchwałę SN z dnia 2 września 2009 r., II UZP 6/09, OSNAPiUS 2010 nr 3-4, poz. 46, str. 145, wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 r., I UK 252/09, Legalis nr 328350). A zatem, jak z powyższego wynika, czynnikiem decydującym o tym, na rzecz jakiego podmiotu faktycznie wykonywana jest praca, jest finalny efekt tej pracy.

W rozpoznawanej sprawie, Sąd –po dokonaniu analizy zgromadzonych w postępowaniu dowodów, w tym dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS dot. obu płatników (m.in. umów zlecenia, rachunków do umów zlecenia, potwierdzeń przelewów), dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych A. M. oraz zeznań tej strony – nie miał wątpliwości, że prace, jakie wykonywała ubezpieczona A. M. w ramach umów zlecenia zawartych z A. T., w szczególności prace polegające na aranżacji ekspozycji sklepowych, nie różniły się od prac wykonywanych wcześniej, tj. przed zawarciem umów zlecenia z A. T., na rzecz pracodawcy D. K.. Jak wynika z zeznań wyżej wymienionej, od początku zatrudnienia u pracodawcy D. K. do jej obowiązków jako pracownika wykonywanych na polecenie pracodawcy było dbanie o ekspozycje sklepowe, w tym wyklejanie ekspozytorów wzornikami tapet. Obowiązki te nie zmieniły się po zawarciu umów zlecenia z A. T.. Jak podała wymieniona, zawarcie tych umów miało tylko jeden cel, o którym A. T. wyraźnie poinformowała ją w chwili zawierania umowy o pracę z D. K., tj. umożliwiało wypłatę premii od sprzedaży/od utargu. Bez podpisania takiej umowy premia ubezpieczonej nie byłaby wypłacona, choćby pracownicy sklepu wyrobili założony poziom utargu. Co do pozostałych obowiązków wpisanych przez A. T. w umowach zlecenia z A. M. –jak podała wprost ta ostatnia– nigdy na rzecz firmy A. T. żadnych ulotek nie roznosiła, ulotek takich nie było też w salonach płatnika składek w O., a nadto nie sporządzała na jej rzecz żadnych zestawień dotyczących konkurencji, nie robiła żadnego rekonesansu firm konkurencyjnych działających na lokalnym rynku. Powyższe wskazuje na to, iż zleceniodawca A. T. w umowach zlecenia wpisywała albo fikcyjny przedmiot tych umów, albo –jak wykazał materiał dowodowy sprawy– przedmiot stanowiący obowiązki, które ubezpieczona wykonywała jako pracownik na podstawie umowy o pracę zawartej z D. K.. Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu wykazał także, że wykonywane przez ubezpieczoną w salonach D. K. czynności –formalnie wpisane do umów zlecenia (tj. aranżacja ekspozycji)– miały przyczynić się do wyeksponowania towarów w sklepach ww. wnioskodawcy, zainteresowaniu klientów nowym towarem oraz zwiększeniu sprzedaży w sklepach tego wnioskodawcy, a zatem w ostatecznym efekcie –miało służyć zwiększeniu dochodów D. K.. Były więc wykonywane przez A. M. na rzecz jej dotychczasowego pracodawcy D. K..

Dzięki konstrukcji zastosowanej przez współpracujących ze sobą D. K. i A. T. firma tego pierwszego nie musiała opłacać pełnych składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pełnych wynagrodzeń zatrudnianych pracowników, tj. od wynagrodzenia zasadniczego i premii od sprzedaży. Od tego drugiego składnika wynagrodzenia pracowników A. T. jako drugi zatrudniający podmiot odprowadziła bowiem jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Znamiennym w okolicznościach niniejszej sprawy jest, że odbiorcą 100% faktur sprzedażowych wystawionych przez A. T. w spornym okresie był (...). A zatem, to ten pracodawca w całości uzyskał korzyść z pracy swoich pracowników, w tym A. M. (choć formalnie w spornym okresie byli oni związani umowami zlecenia z A. T.). On zatem był odbiorcą finalnego efektu ich pracy. W świetle tych okoliczności, w ocenie Sądu, w niniejszej sprawie zastosować należało art. 8 ust. 2a ustawy systemowej i uznać, że ubezpieczona A. M. –mimo umów zlecenia podpisanych z osobą trzecią cały czas pracę wykonywała na rzecz swojego pierwotnego pracodawcy D. K. w ramach stosunku pracowniczego, zaś zastosowane przez współpracujących ze sobą A. T. i D. K. rozwiązanie polegające na sztucznym rozdzieleniu zakresu obowiązków tej pracownicy na wykonywane w ramach o umowy o pracę i w ramach umowy zlecenia w istocie służyć miało obejściu przepisów nakładających na płatnika składek (pracodawcę) obowiązek naliczenia i odprowadzenia wszystkich należnych składek od pełnego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi, w niniejszej sprawie zatem –także od kwot wypłaconych przez A. T..

W uzasadnieniu uchwały z dnia 2 września 2009 r. Sąd Najwyższy wskazał, iż podstawowym skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a ustawy systemowej za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi, rentowymi, chorobowymi i wypadkowymi tak jak pracownika (art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W związku z tym osoba ta podlega obowiązkowi zgłoszenia do wymienionych ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten obciąża płatnika składek (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Jest on także zobowiązany obliczać, rozliczać i przekazywać składki co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Ponadto, płatnicy składek w stosunku do pracownika, obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu (art. 17 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Rozważając, który podmiot (pracodawca czy osoba trzecia) jest płatnikiem składek w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz pracodawcy w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią, Sąd Najwyższy uznał, że w związku z tym, że w stosunku do pracownika płatnikiem składek jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a art. 8 ust. 2a rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy on pracę na rzecz swojego pracodawcy, to naturalne i zgodne z wykładnią literalną tego przepisu jest uznanie, że także w zakresie tej sfery aktywności należy go uznać na potrzeby ubezpieczeń społecznych za pracownika tego właśnie pracodawcy. Za taką wykładnią –w ocenie Sądu Najwyższego– przemawia także art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, według którego, w przypadku ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 2a, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło. Z przepisu tego wynika logicznie, że płatnikiem jest pracodawca, a przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jedynie „uwzględnia się” w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy. Pracodawca, ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu stosunku pracy, powinien więc zsumować wynagrodzenie z umowy cywilnoprawnej z wynagrodzeniem ze stosunku pracy. Dodatkowo za uznaniem, że płatnikiem składek w stosunku do osoby wykonującej pracę na rzecz tego pracodawcy ale w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z osobą trzecią powinien pracodawca przemawia także to, że obowiązki płatnika powinny obciążać podmiot, na rzecz którego praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona, i który w związku z tym uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, tut. Sąd nie miał wątpliwości, że w okolicznościach niniejszej sprawy ubezpieczona A. M. –mimo formalnego zawarcia umów zlecenia z płatnikiem (...) faktycznie przez cały okres sporny pracę świadczyła na rzecz swojego dotychczasowego pracodawcy (...), a zatem –w myśl art. 8 ust. 2a ustawy systemowej– na gruncie ubezpieczeń społecznych uznać ją należało za pracownika tegoż pracodawcy, a obowiązkiem naliczenia i zapłaty składek od uzyskanych przez nią przychodów z tytułu umowy zlecenia obciążyć (...).

Podsumowując, Sąd uznał, że zaskarżone decyzje organu rentowego były prawidłowe i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. –pozbawione uzasadnionych podstaw odwołania A. T. i D. K.– oddalił, o czym orzekł w pkt I wyroku.

Na marginesie jedynie dodać należy, że całkowicie pozbawione racji były zarzuty odwołującego D. K. kwestionujące doręczenie przez ZUS zaskarżonych decyzji ubezpieczonej. Wbrew bowiem stanowisku tego skarżącego, ww. osoba jest stroną niniejszego postępowania – występuje w nim jako ubezpieczona (art. 477(11) § 1 k.p.c.).

O kosztach zastępstwa procesowego zasądzonych na rzecz organu rentowego od wnioskodawczyni A. T. Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 490) w brzmieniu nadanym temu przepisowi przez rozporządzenie zmieniające z dnia 29 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1078), a zatem w brzmieniu obowiązującym w chwili wnoszenia odwołania przez A. T. od decyzji z dnia 4 września 2015 r. (tj. w dniu 12 października 2015 r.). Jako że organ rentowy we wniosku o zwrot kosztów zastępstwa procesowego od ww. wnioskodawczyni w związku z jej odwołaniem od decyzji ZUS z dnia 4 września 2015 r. wskazał jako w.p.s. 0 zł, a odwołująca przegrała niniejszą sprawę w całości, Sąd należne od niej koszty zasądził w oparciu o cyt. wyżej przepis § 11 ust. 2 rozporządzenia, zgodnie z którym stawki minimalne w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego po 1 sierpnia 2015 r. wynosiły 180 zł.

Orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego należnych organowi rentowemu od płatnika składek D. K. Sąd oparł na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804), obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r., albowiem odwołanie D. K. od zaskarżonej decyzji z dnia 24 listopada 2015 r. wniesione zostało w dniu 13 stycznia 2016 r. Zgodnie zaś z treścią § 2 rozporządzenia zmieniającego z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1667), do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego (tj. przed dniem 27 października 2016 r.) stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. W niniejszej sprawie zatem zastosować należało przepis § 2 pkt 1 w brzmieniu sprzed 27 października 2016 r., który przy wartości przedmiotu sporu do 500 zł przewidywał stawkę wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 120 zł. W zaskarżonej przez ww. wnioskodawcę decyzji z dnia 24 listopada 2015 r. w.p.s. wynosił 482 zł (k. 29). Dlatego też, na rzecz organu rentowego od D. K. Sąd zasądził tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego kwotę 120 zł, o czym orzekł w pkt III wyroku. Powyższe rozstrzygnięcie jest zgodne z ugruntowanym już orzecznictwem Sądu Najwyższego, zgodnie z którym wynagrodzenie pełnomocnika (radcy prawnego/adwokata) w sprawie o wysokość składek na ubezpieczenia społeczne powinno być ustalane według § 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (§ 2 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.), a nie w oparciu o § 11 ust. 2 tego rozporządzenia (§ 9 ust. 2 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.) (por. wyrok SN z dnia 8 września 2015 r., I UK 412/14, MoPr 2015 nr 11, str. 607, postanowienie SA w Krakowie z dnia 24 września 2012 r., III AUz 164/12, Legalis nr 734108).