Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekretarz sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku E. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania E. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 12 stycznia 2016 r.

znak (...)

oddala odwołanie

sygn. akt V U 194/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 12 stycznia 2016r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeliczył wnioskodawcy E. M. emeryturę od dnia 1 grudnia 2015 r., czyli od miesiąca w którym zgłoszono wniosek według najkorzystniejszego wariantu. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 25 lat i 1 miesiąc okresów składkowych. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ emerytalny przyjął nadal wynagrodzenie które stanowiło podstawę wymiaru w okresie od sierpnia 1986 r. do lipca 1987 r. Wskaźnik podstawy wymiaru wyniósł 324,36% i został ograniczony do maksymalnej wysokości 250 %, zaś podstawa wymiaru po waloryzacji wyniosła 5118,27 zł. Wysokość świadczenia ustalono na kwotę 3054,62 zł.

Wnioskodawca w odwołaniu od powyższej decyzji domagał się przeliczenia emerytury poprzez przyjęcie do podstawy wymiaru zarobków w wyższej wysokości. Podniósł, że zaświadczenia o zarobkach są w większości oparte jedynie o angaże i akta osobowe, zaś rzeczywista wysokość jego zarobków była dwukrotnie wyższa.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie podnosząc, że organ rentowy przeliczył wnioskodawcy emeryturę od
1 grudnia 2015r. przyjmując najkorzystniejszy wariant, natomiast odmówił ponownego przeliczenia emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalnej. Aktualna podstawa wymiaru emerytury wnioskodawcy ustalona została od zarobków uzyskanych w okresie od sierpnia 1986r. do lipca 1987r., a obliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 324,36 %. Do obliczenia podstawy wymiaru na podstawie art. 110a przyjęto zarobki z wybranych najkorzystniejszych 20 lat kalendarzowych 1963-1987, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 236,98 % i jest niższy niż 250 %. Do okresów, za które wnioskodawca nie udokumentował wynagrodzeń organ rentowy przyjął obowiązujące w tym czasie wynagrodzenie minimalne.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca E. M. urodził się (...) Jest uprawniony do emerytury górniczej od 1 sierpnia 1987r. na mocy decyzji organu rentowego z dnia 17 sierpnia 1987r. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ emerytalny przyjął wynagrodzenie które stanowiło podstawę wymiaru w okresie od
1 sierpnia 1986r. do 31 lipca 1987r. Wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu do 31 sierpnia 1987r.

Kolejnymi decyzjami przeliczano oraz waloryzowano emeryturę wnioskodawcy.

Dnia 16 grudnia 2015r. wnioskodawca wniósł o ponowne ustalenie wysokości emerytury poprzez przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia według najkorzystniejszego wariantu, z uwzględnieniem art. 110a ustawy emerytalnej. Do wniosku dołączył dokumenty:

- duplikat świadectwa pracy z 16.11.2015 r. za okres zatrudnienia w (...) w N. za okresy od 1.08.1962 r. do 30.04.1967 r.;

- zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za lata 1962 i 1963, gdzie wskazano łączne kwoty wynagrodzenia za te lata odpowiednio w kwocie 15191,01 zł
i 30895,80 zł,

- pismo (...) S.A. Oddział w D., z informacją, że powyższe zaświadczenie zostało wydane na podstawie książeczki ubezpieczeniowej pracownika, a za lata 1964-1967 brak było dokumentów, które pozwalałyby na wydanie nowego druku Rp7, zaś dokumentacja płacowa wnioskodawcy nie zachowała się;

- druk RP 7 z dnia 16 grudnia 2015 r. za lata 1967-1969;

- druk RP7 z dnia 28 listopada 2015 r. za lata 1970-1979;

- druk RP 7 z dnia 28 listopada 2015 r. za lata 1980-1987;

- pismo (...) z dn. 28 listopada 2015 r., z informacją, że druki Rp7 wydano na podstawie akt osobowych wnioskodawcy, uwzględniając wynagrodzenie zasadnicze i deputat węglowy w pełnej wysokości, zaś dokumentacja płacowa i zasiłkowa wnioskodawcy nie zachowała się.

W wyniku rozpoznania wniosku organ rentowy wydał 12 stycznia 2016r. decyzję zaskarżoną w niniejszej sprawie, w której przeliczył wnioskodawcy emeryturę od dnia
1 grudnia 2015r., czyli od miesiąca w którym zgłoszono wniosek według najkorzystniejszego wariantu. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił 25 lat i 1 miesiąc okresów składkowych. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury organ emerytalny przyjął dotychczasową podstawę wymiaru, tj. wynagrodzenie które stanowiło podstawę wymiaru w okresie 1 roku kalendarzowego od 1 sierpnia 1986r. do 31 lipca 1987r. Wskaźnik podstawy wymiaru wyniósł 324,36% i został ograniczony do maksymalnej wysokości 250 %, zaś podstawa wymiaru po waloryzacji wyniosła od 1 marca 2015r. 5118,27 zł. Wysokość świadczenia ustalono na kwotę 3054,62 zł.

Do wyliczeń podstawy wymiaru organ rentowy przyjął wynagrodzenie minimalne za okresy od 1 stycznia 1964r. do 30 kwietnia 1967r. i od 1 listopada 1969r. do 31 grudnia 1969r. Za pozostałe okresy przyjęto wynagrodzenia na podstawie złożonych przez wnioskodawcę dokumentów.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 najkorzystniejszych lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia wnioskodawcy wyniósł 236,98% i uwzględnia rok 1987.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 10 najkorzystniejszych lat wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym złożono wniosek o przyznanie emerytury ( tj. z lat 1967r.-1986r.), czyli z lat 1977-1986 wyniósł 311,68% i jest niższy od poprzednio obliczonego.

Do powyższych obliczeń organ rentowy uwzględnił wysokość zarobków za kolejne lata w oparciu o nowo przedłożone dokumenty dołączone przez wnioskodawcę do wniosku z 16 grudnia 2015 r.

d owód : - akta emerytalne wnioskodawcy;

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest niezasadne.

W niniejszej sprawie wystąpiły dwie sporne kwestie. Pierwszą była wysokość zarobków stanowiących podstawę wymiaru jego świadczenia. Druga sprowadzała się do ustalenia, na jakiej podstawie ubezpieczonemu przysługuje prawo do ponownego obliczenia podstawy wymiaru emerytury w wariancie najkorzystniejszym, w tym czy istnieje możliwość przeliczenia świadczenia w myśl art. 110a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn.: Dz.U. z 2015r., poz. 748 z późn. zm.).

Jeśli chodzi o prawidłowość ustalenia podstaw wymiaru za kolejne lata przez organ rentowy, należy wskazać, że zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Dla celów obliczenia wysokości emerytury organ rentowy musi bowiem dysponować pewnymi danymi, co do wysokości dochodów ubezpieczonego (por. wyrok SN z 4.07.2007r., I UK 36/07).

Jakkolwiek w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia, co do zakresu środków dowodowych stwierdzających wysokość wynagrodzenia, to nie oznacza to dopuszczalności ustalania wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny. Możliwe jest dokonanie jedynie stosownych obliczeń rachunkowych w oparciu o dowody pozwalające na ustalenie wynagrodzenia w spornym okresie, nie można natomiast ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno - rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna. Należy mieć bowiem na względzie, iż stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny, ponieważ zostały wyznaczone pomiędzy pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenia, dokonane bez oparcia w dokumentacji obrazującej pełne warunki płacy za dany okres zatrudnienia nie mogą stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 21.08.2013r., III AUa 459/13, oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 3.09.2013r., III AUa 303/13). Należy też wskazać, że obowiązek wykazania wynagrodzenia ze wskazywanych lat zatrudnienia wyższego niż przyjęte przez organ rentowy jako podstawa do przeliczenia emerytury lub renty, ciąży na ubezpieczonym.

Mając na uwadze całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie na okoliczność rzeczywistych zarobków uzyskiwanych przez wnioskodawcę w okresach, za które pracodawcy nie wystawili zaświadczeń Rp7, a nadto za okresy, gdy zaświadczenia te wydali w oparciu jedynie o dokumentację osobową, która nie daje informacji o ewentualnych dodatkowych składnikach wynagrodzenia poza stawką zasadniczą i deputatem węglowym Sąd uznał, że wnioskodawca nie udowodnił wyższych zarobków, niż przyjęte przez ZUS. Jak wynika z pism pracodawcy i następcy pracodawcy wnioskodawcy, nie zachowała się dokumentacja płacowa i zasiłkowa za kwestionowane okresy, zaś sam ubezpieczony przyznał, że taką dokumentacją nie dysponuje. Jednocześnie twierdzenia E. M. ograniczają się w tym zakresie do ogólnych twierdzeń o pobieraniu wyższych zarobków, niż przyjął organ rentowy, jednak nie precyzuje w sposób niebudzący wątpliwości jakie dokładnie składniki, w jakim okresie oraz w jakiej wysokości otrzymywał poza wynagrodzeniem zasadniczym i deputatem węglowym. Stąd brak było podstaw, by przyjąć inne zarobki wnioskodawcy, niż te ujawnione w nowo przedłożonych zaświadczeniach Rp7 oraz wyższych niż minimalne wynagrodzenie za okres od 1 stycznia 1964r. do 30 kwietnia 1967r. i od 1 listopada 1969r. do 31 grudnia 1969r., za które brak jest dokumentów osobowych i płacowych. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanych do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu
i wymiaru czasu pracy.

Rozstrzygając drugie zagadnienie, związane z podstawą materialną przeliczenia należy wskazać, że emeryturę przysługującą wnioskodawcy na tzw. „starych zasadach” można przeliczyć w oparciu o art. 110, 110a, 111 oraz 114 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 110 ust. 1 ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15,
z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego. Stosownie zaś do ust. 2 w/w artykułu, warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi co najmniej 130 %. Wedle ust. 3 tego artykułu, okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia,
z uwzględnieniem art. 176.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę,
z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

W przypadku wnioskodawcy ostatni okres ubezpieczenia przypadający po dniu przyznania świadczenia, czyli po dniu 1 sierpnia 1987r. trwał jedynie do 31 sierpnia 1987r. Tym samym z okresu ostatniego dwudziestolecia przypadającego przed rokiem zgłoszenia wniosku o przeliczenie emerytury, czyli od stycznia 1995r. do grudnia 2014r. nie ma możliwości wyliczenia wnioskodawcy podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat wybranych z tego dwudziestolecia. Z kolei najkorzystniejszy wskaźnik wysokość podstawy wymiaru ustalony z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu ubezpieczenia wynosi 236,98% i dotyczy lat 1963-1987, czyli obejmuje okres przypadający w części po przyznaniu świadczenia. Wskaźnik ten jest jednak niższy od poprzednio obliczonego, tj. 324,36%.

Zgodnie z kolei z przepisem art. 110a, wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%. Ustalenie wysokości emerytury może nastąpić tylko raz ( ust. 2).

Art. 110a umożliwia zatem ponowne ustalenie emerytury na wniosek emeryta, który spełnił łącznie następujące warunki:

- do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wskazał wynagrodzenia przypadające
w całości lub w części po przyznaniu emerytury, z okresu ustalonego z uwzględnieniem art. 15 ust. 1 i 2, tj.: z okresu kolejnych 10 lat kalendarzowych przypadających
w ostatnich 20 latach kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury, lub z dowolnie wybranych przez emeryta 20 lat kalendarzowych, w których podlegał on ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury,

- na podstawie wskazanych wynagrodzeń udowodnił, że nowo ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy niż 250%.

W niniejszej sprawie ubezpieczony nie spełnił drugiego z w.w. warunków. Możliwość przeliczenia w oparciu o art. 110a istniała w przypadku wnioskodawcy
z przyczyn wyżej wskazanych jedynie z 20 najkorzystniejszych lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu ubezpieczenia, co dało wskaźnik w wysokości 236,98%, zatem wskaźnik niższy, niż wymagany w przepisie art. 110a.

Należy też stwierdzić, że w niniejszej sprawie nie zachodzą również przesłanki do zastosowania art. 111 ustawy emerytalnej, który umożliwia ponowne wyliczenie wysokości emerytury od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek
o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty,
z uwzględnieniem art. 176,

3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Brak jest możliwości do wyliczenia podstawy wymiaru w oparciu o przepis punktu 1, a wskaźniki wyliczone w oparciu o dwa pozostałe sposoby są niższe, niż wskaźnik dotychczas przyjmowany.

Art. 114 ust. 1 stanowi zaś, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. Mając na uwadze nowo przedłożone dokumenty organ rentowy dokonał prawidłowo ponownego przeliczenia emerytury
z uwzględnieniem ich treści i nowych danych. Jak wynika z powyższych ustaleń
i rozważań przedłożone dokumenty nie mają jednak wpływu na podstawę wymiaru, zatem organ rentowy do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął dotychczasową podstawę wymiaru, tj. wynagrodzenie które stanowiło podstawę wymiaru w okresie 1 roku kalendarzowego od 1 sierpnia 1986r. do 31 lipca 1987r. Wskaźnik podstawy wymiaru wyniósł 324,36% i został ograniczony do maksymalnej wysokości 250 % zgodnie z art. 15 ust. 5 ustawy emerytalnej. Tym zakresie brak jest podstaw do zmiany skarżonej decyzji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie oddalił, jak pozbawione uzasadnionych podstaw.